Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Vermicomposting of Sugar Beet Pulps Using Eisenia fetida (Sav.) Earthworms

Pączka G., Garczyńska M., Mazur-Pączka A., Podolak A., Szura R., Skoczko I., Kostecka J.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 1

588--601

EN

The article presents results of application of various technologies of the process of vermicomposting of waste biomass of sugar beet pulps using earthworms E. fetida. A possibility of using E. fetida for quick utilization of sugar beet pulp in vermireactors with different characteristics of initial bed-dings was observed. The obtained vermicomposts were characterised by higher N, P, K, Ca and Mg content compared to the initial waste biomass. During waste utilization in vermireactors (BAGS and SGS) it was noted that the population of earthworms persisted, but earthworm count insignificantly decreased. Significant differences in the mean biomass of specimens from BAGS and SGS groups were also observed. The greatest differences (22 and 21%, p < 0.05) were observed on the 10th and 40th day of the experiment. Earthworms multiplied that has been proved by the mean number of laid cocoons which was significantly increasing during the experiment conducted using both technologies (on average by 36%; p < 0.05). Significant differences in the mean cocoon weight between the used technologies were noted only on the 10th day of the experiment.

PL

W artykule przedstawiono wyniki zastosowania różnych technologii procesu wermikompostowania odpadowej biomasy wysłodków buraczanych przy użyciu dżdżownic E. fetida. Stwierdzono możliwość wykorzystania E. fetida do szybkiego unieszkodliwiania wysłodków w wermireaktorach o odmiennej charakterystyce podłoży startowych. Otrzymane wermikomposty charakteryzowały się wyższą zawartością N, P, K, Ca i Mg w porównaniu z inicjalną biomasą odpadową. Podczas unieszkodliwiania odpadu w wermireaktorach (BAGS i SGS) stwierdzano utrzymywanie się populacji dżdżownic przy nieistotnych spadkach ich liczebności. Zaobserwowano istotne różnice w średniej biomasie osobników z grup BAGS i SGS. Największe różnice (22 i 21%, p < 0.05) zaobserwowano w 10 i 40 dniu doświadczenia. Dżdżownice rozmnażały się, o czym świadczy średnia liczba składanych kokonów, która rosła istotnie w trakcie trwania doświadczenia w obu technologiach (średnio 36%; p < 0,05). Istotne różnice w średniej masie kokonów w zastosowanych technologiach stwierdzono jedynie w 10 dniu doświadczenia.

2

Vermicomposting of Post-harvest Maize Waste

Garczyńska M., Pączka G., Wirkus K., Podolak A., Mazur-Pączka A., Szura R., Bartkowska I., Kostecka J.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 1

358--374

EN

The article presents results of studies on using dense populations of Eisenia fetida (Sav. 1826) and Dendrobena veneta (Rosa 1893) earthworms for neutralization of post-harvest maize (Zea mays ssp. Indurata)) waste. The experiment was conducted in climatic chamber conditions in various variants (bedding I – maize stems, bedding II – maize stems with cellulose (2:1), bedding III – maize stems with horse manure (2:1)). In earthworm cultures on the above-mentioned beddings, changes in their populations were analysed, assessing biomass and the number of laid cocoons. The obtained organic fertilizers were subjected to chemical analysis. It has been demonstrated that waste was neutralized by both earthworm species and the obtained vermicomposts had beneficial properties as beddings for plant cultivation.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań nad wykorzystaniem zagęszczonych populacji dżdżownic z gatunku Eisenia fetida (Sav. 1826) i Dendrobena veneta (Rosa 1893), do unieszkodliwiania resztek pożniwnych kukurydzy zwyczajnej (Zea mays ssp. indurata). Doświadczenie prowadzono w warunkach komory klimatyzacyjnej w różnych wariantach (podłoże I – łodygi kukurydzy, podłoże II – łodygi kukurydzy z dodatkiem celulozy (2:1), podłoże III – łodygi kukurydzy z dodatkiem obornika końskiego (2:1)). W chowie dżdżownic na wskazanych podłożach analizowano zmiany w ich populacjach, określając biomasę oraz liczbę składanych kokonów. Otrzymane nawozy organiczne poddano analizie chemicznej. Wykazano, że odpady były utylizowane przez oba gatunki dżdżownic, a otrzymane wermikomposty posiadały korzystne właściwości jako podłoża do uprawy roślin.

3

Wybory konsumenckie a gospodarowanie odpadami

Korab I., Jacejko P., Kardynał I., Olchawa L., Mazur-Pączka A.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2018

|

T. 22, cz. 2

59--64

PL

Wzrost konsumpcji powoduje wytwarzanie coraz bardziej licznych odpadów, w tym opakowaniowych. Firmy nastawione na niski koszt produkcji i szybki zysk, wykorzystują głównie tworzywa sztuczne ze względu na łatwość ich obróbki, niewielką wagę i szerokie zastosowanie. Większość opakowań, zwłaszcza jednorazowego użytku, nie nadaje się do łatwego recyklingu i pod wpływem czynników zewnętrznych staje się niebezpieczna dla zdrowia i życia organizmów. Badanie ankietowe przeprowadzone wśród studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego on line wykazało, że 75% badanych zdaje sobie sprawę ze związku między wyborami konsumentów a gospodarowaniem odpadami opakowaniowymi. Ponad połowa studentów nie przywiązuje wagi do znaków na opakowaniach towarów.

EN

The increase in consumption results in the production of more waste, including packaging. Companies focused on low production cost and quick profit, mainly use plastics due to their ease of processing, low weight and wide use. Most of the packaging, especially disposable, is not suitable for easy recycling and becomes dangerous to the health and life of organisms under the influence of external factors. A survey conducted among students of the University of Rzeszów on line showed that 75% of respondents are aware of the relationship between consumer choices and packaging waste management. More than half of students do not pay attention to the label on the packaging of goods.

4

Lumbricidae Biodiversity at the Sites in Bieszczady Mountains (Poland) After 25 Years

Kostecka J., Mazur-Pączka A., Pączka G., Garczyńska M.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 2

125--130

EN

Soil degradation is caused by geological, climatic and biological factors, as well as human activities. One kind of degradation involves loss of soil biodiversity as a result of global environmental changes. A study on earthworms was carried out near Ustrzyki Górne in the Bieszczady Mts (Poland), on a monthly basis, in 1986–1987 and 2009–2010 at various sites within the Carpathian beech forests (Fagetum carpaticum). During the years 1986–1987, a total of 13 species of earthworms were found: 6 species on site I, 8 species on site II, and 9 species were recorded within the site III. The highest abundance, i.e. 11 species was found on site IV. The study, which revisited the same locations in 2009–2010, identified only 10 species. In sites I, II and III, 7 earthworm species were found in each, and in site IV –10 species. The authors also investigated the factors endangering the fauna of earthworms in the Bieszczady Mountains, and following the example set by other countries which had made attempts to introduce earthworms into the red lists of the threatened species, it was proposed that such a procedure should be adopted for the endemic species O. transpadanus. It was also observed that specimens of L. terrestris had penetrated the natural areas of the National Park.

5

Ecomorphological Groups of Earthworms Found in a Beech Wood in the Bieszczady National Park (South-Eastern Poland)

Kostecka J., Mazur-Pączka A., Podolak A., Pączka G., Garczyńska M.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 4

153--158

EN

Earthworms play an important role in the soil quality, including forest soils. Their presence in zooedaphone, as well as their abundance and species diversity, indicate the state of the soil profile. The species diversity of the representatives of this group of macrofauna in a beech forest in the Bieszczady Mountains is recounted in this article. Earthworms were investigated in the soil of four sites selected near Ustrzyki Górne in Carpathian Dentario glandulosae – Fagetum beech woods within the Bieszczady National Park (sites in D. g. Fagetum festucetosum, – typicum, – lunarietosum and – allietosum), every month during the annual cycle during two periods: a/ in 1986–1987 and b/ in 2009–2010. It was done according to the Zicsi’s recommendations, using the Zajonc combinated method, on each site, six 25×25×20 cm samples were extracted. The soil was divided into two layers (0–10 cm and 10–20 cm) and the earthworms were selected manually from them. From deeper layers, they were driven out with a weak (0.4%) formalin solution. In the 1980s, thirteen earthworm species were found (total of 1805 specimens) in the soil of four sites investigated. In a decreasing order of numbers there were: Dendrobaena alpina alpina (Rosa 1984), Allolobophora cernosvitoviana (Zicsi 1967), Aporectodea rosea rosea (Sav.,1826), Aporectodea caliginosa (Sav., 1826), Lumbricus terrestris L., 1758, Octolasium lacteum (Orley,1881), Allolobophora carpathica (Cog., 1927), Fitzingeria platyura montana (Cer., 1932), Octodrilus transpadanus (Rosa, 1884), Dendrobaena octaedra (Sav., 1826), Eisenia lucens (Waga, 1857), Lumbricus rubellus (Hoffm., 1843), Dendrodrilus rubidus tenuis (Eisen, 1874). Twenty years later, in the years 2009-2010, eleven earthworm species were found in the soil of the same four sites investigated (total of 660 specimens). There was no occurrence of L. rubellus, and O. transpadanus. For all the cited species, the vertical distribution dynamics in an annual cycle was investigated as well as the preferred soil layer in terms of soil profile. The features of the afore-mentioned earthworm species and the soil levels they prefer allowed their affiliation with the ecological groups defined by Bouche to be considered or determined. The knowledge on the association of earthworms to ecomorphological groups in natural or a slightly changed ecosystem is becoming very useful, for example at the time of the reclamation of degraded soils with Lumbricidae as bioindicators.

6

Earthworms in Short-Term Contact with a Low Dose of Neonicotinoid Actara 25WG

Garczyńska M., Pączka G., Mazur-Pączka A., Kostecka J.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 3

93--101

EN

A laboratory experiment, carried out for five months, was designed to assess the effects produced by the neonicotinoid Actara 25 WG, used at a dose recommended by the manufacturer, in the dynamics of the populations of epigeic Eisenia fetida (Sav.) and Dendrobena veneta (Rosa)earthworms. The study was conducted in a climatic chamber and involved balanced biomass of mature specimens representing both species, in 3 replications of soil medium with the insecticide, in addition to controls. The growing populations were inspected five times, by means of manual segregation of the substrate. The insecticide led to an increase in both the number of specimens and the biomass of E. fetida population (overall, as well as mature and immature worms), yet it reduced their reproduction (decreased the number of cocoons) (p<0.05). In the case of D.veneta, the neonicotinoid insecticide produced positive effects only in the mature specimens (p<0.05).

7

Lumbricidae in the Process of Monitoring of the State of Land Reclamation of Former Sulphur Mine in Jeziórko

Mazur-Pączka A., Pączka G., Kostecka J.

Journal of Ecological Engineering

|

2017

|

Vol. 18, nr 6

53--58

EN

The aim of the research was to evaluate the advancement of the naturalisation proces that concerned the reclaimed area of the former the sulphur mine in Jeziorko. It was assessed by analising the diversity of earthworms populations from the chosen five spots (field I, II, X, XX and XXI) differentiated in terms of time and direction of reclamation. Earthworms were obtained by the mixed method, according to Zajonc. The results were analyzed statistically. On the field II reclaimed for the longest period in forest direction, all 7 species of Lumbricidae were found, whereas on field X (shorter reclamation) – 5 of them. In the open spaces of fields I, XX and XXI, representatives of the examined group were not present. On field XX and XXI, earthworms were preserved only within individual old trees (Malus Mill., Populus L. poplar) growing in this area even before the period of land degradation by the sulphur mines. Within the crowns of these trees, poor clusters consisting of 1 or 2 species of earthworms were discovered (A. rosea and/or A. caliginosa).

8

Botanika stosowana. II. Pozyskiwanie wybranych surowców zielarskich

Mazur-Pączka A., Garczyńska M., Pączka G., Kostecka J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 4

184--189

PL

W pracy opisano znaczenie roślin zielarskich na przykładzie dwóch gatunków lipy oraz jarząbu pospolitego. Przypomniano tradycyjne zasady ich zbioru a także perspektywę sprzedaży uzyskiwanych z nich surowców. Zaprezentowano również potencjalny dochód za pozyskany surowiec na badanych stanowiskach. Podkreślono znaczenie powrotu do tradycyjnej aktywności mieszkańców obszarów wiejskich i zwrócono uwagę na rolę takich działań dla zachowania i utrzymywania trwałości zasobów różnorodności biologicznej.

EN

This paper describes the importance of herbal plants on the example of two species of linden and Sorbus aucuparia. The authors reminded the rules of traditional collection of this plants as well as the perspective of selling the raw materials derived from them. The article emphasized the importance of returning to the traditional activity of inhabitants of rural areas and highlighted the role of such activities in maintaining the sustainability and biodiversity.

9

Botanika stosowana, I. Ochrona drzew i krzewów w procesach inwestycyjnych w mieście

Garczyńska M., Mazur-Pączka A, Pączka G., Kostecka J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 3

139--149

PL

Świadczenia ekosystemów to korzyści wynikające z zasobów i procesów zachodzących w przyrodzie. Drzewa oraz zadrzewienia stanowią istotny element krajobrazów (zarówno w mieście jak i w obszarach wiejskich) i spełniają szereg funkcji ekosystemowych, wpisując się we wszystkie grupy świadczeń wyróżnionych na podstawie międzynarodowej Milenijnej Syntetycznej Oceny Ekosystemów. W pracy wyszczególniono wybrane usługi ekosystemowe drzew i zadrzewień – funkcje zasobowe, regulacyjne, wspierające i kulturowe. Rozpoznanie usług pełnionych przez drzewa oraz ich wycena może się przyczyniać do ich efektywniejszej pielęgnacji oraz ochrony podczas różnych inwestycji, dlatego wskazana jest wielopłaszczyznowa edukacja ekologiczna dla każdego człowieka, a zwłaszcza dla osób bezpośrednio odpowiedzialnych za drzewa i krzewy w mieście i na wsi. Celem ograniczenia stresu budowlanego dla drzew i krzewów, należy już na etapie planowania budowy przeprowadzić prognozę oddziaływania na środowisko (należy przedstawić uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe). Dodatkowo wskazane jest przeprowadzenie inwentaryzacji dendrologicznej dla celów planistycznych. Właściwa ochrona drzew czy zadrzewień jest również uregulowana prawnie – przez Ustawę o ochronie przyrody i Ustawę o prawie budowlanym. W trakcie inwestycji należy w odpowiedni sposób zabezpieczyć drzewa, oraz ich warunki siedliskowe, tak aby nie wpłynęło to na ich żywotność. Po zakończonej inwestycji należy monitorować stan drzewostanu.

EN

Ecosystem services are the benefits resulting from resources and processes in nature. Trees and stand densities constitute a significant element of the landscape (both in urban and rural areas) and serve a number of ecosystem functions, forming an inherent part of each group of benefits singled out on the basis of the Millennium Ecosystem Assessment. In the thesis, selected ecosystem services of trees and stand densities were detailed – provisioning, regulatory, supporting and cultural functions. Diagnosis of services performed by trees and their valuation may contribute to taking increased care of them and protection during performing various investments, it is therefore appropriate to launch multifaceted ecological education to each person, particularly to those directly responsible for trees and bushes in towns and rural areas. In order to restrict construction stress to trees and bushes, environmental impact assessment has to be made as soon as the construction planning is being made (natural, cultural and landscape conditions should be provided additionally), it is advisable to conduct a dendrological inventory for planning purposes. Appropriate protection of trees and standing densities is also legally regulated by the Nature Conservation Act and the Construction Law. During the investment process, the trees and their settlement conditions should be adequately secured, so that it will not aﬀect their viability. After completed investment, the condition of the tree stand should be monitored.

10

Postrzeganie wartości przestrzeni – skutki dla retardacji tempa zawłaszczania ekosystemów przez człowieka

Kostecka J., Podolak A., Mazur-Pączka A.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2017

|

No 267

70--88

EN

The work is an analysis of the literature and presents also the result of questionnaire research. In the questionnaire survey, carried out on the students of the Department of Biology and Agriculture, Rzeszow University, their interpretation of space as a limited resource was determined and the answers to questions about the change of place of residence and the influence of the transfer from the village to the city and vice versa on the slowing down of the transformation of environmental resources were noted. Noticing the changes in the surrounding space by students and their sense of opportunity and willingness to influence them were also checked. The question was also asked, „Should we try to slow down the transformation of the natural space“ and „why do we do it?“ A separate issue included questions on the social participation of respondents in solving socio-economic and environmental problems in their environment.

11

Dydaktyka filozofii przyrody - cohousing

Mazur-Pączka A., Podolak-Machowska A, Kostecka J.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

137--144

PL

Opisano rolę filozofii przyrody jako przedmiotu humanizującego. Celem opracowania było także zwrócenie uwagi na cohausing jako zjawisko sprzyjające budowaniu zrównoważonego rozwoju. Zagadnienie to zaproponowano jako temat rozpoczynający rozważania (w ramach przedmiotu „Filozofia przyrody”) prowadzące do akceptacji retardacji tempa przekształcania zasobów przyrodniczych. Przy użyciu ankiety zbadano stosunek wybranych grup studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego do idei cohausingu.

EN

The role of "Philosophy of Nature" as a humanizing course was described. The aim of the elaboration was also to draw attention to the phenomenon of cohousing as effective in building sustainable development. The topic (as a part of the subject "Philosophy of Nature") was proposed as a start for considerations leading to the acceptance of the retardation of the rate of natural resources transformation. Using a questionnaire, the knowledge on cohousing was examined among some selected groups of students of the University of Rzeszow. This study may encourage the respondents to rethink the ways of reducing the negative human impact on the natural environment.

12

Wybrane gatunki zwierząt w krajobrazie użytkowanym rolniczo i strategia ochrony dziedzictwa przyrodniczego

Pączka G., Mazur-Pączka A., Garczyńska M., Kostecka J.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2016

|

No 262

99--113

PL

Przez ostatnie stulecia człowiek gwałtownie modyfikował środowisko zaburzając funkcjonowanie ekosystemów i obniżając ich naturalną produktywność. Doprowadziło to do zubożenia wielu obszarów, które obecnie nie 100 zaspokajają potrzeb życiowych wielu gatunków dzikich zwierząt [Mroczek, Pączka 2009]. W krajobrazie polnym i leśnym doszło do zmian, których konsekwencją jest wzrost liczebności populacji niektórych gatunków, co z kolei ma dalszy wpływ na jakościowe i ilościowe zmiany w krajobrazie. Synantropizacja środowiska przejawia się m.in. budowaniem ciągów ogrodzeń czy wytyczaniem w pobliżu lasów autostrad oraz dróg szybkiego ruchu przerywających naturalne korytarze ekologiczne i sprawia, że główną bazą żerową zwierząt dziko żyjących stały się grunty uprawne, ponieważ naturalne siedliska leśne zostały przeciążone [Wójcik 2011].

EN

Beaver, wild boar and deer play important roles in the ecosystems and contribute to the functioning of complex relationships in the nature. They are an element of ecosystem services. Because they become a new synanthropic species and the anthropopressure changed their home ranges, they are competing for space and resources with human. As a consequence, damages and losses are notified. According to the sustainable development we must take their needs and requirements into account in order for them to become partakers, not pests, in habitats occupied together with a man. In shaping a new look for the presence of expansive species, help of different professions is needed, including landscape architects and representatives of modern educational services. They should shape the attitudes of the inhabitants of rural areas. The acceptance of actions to support ecosystem services based on biological diversity is urgently needed.

13

Przykład aktywnego nauczania na przedmiocie „filozofia przyrody” - projekt PASO („Pytaj – aktywnie szukaj odpowiedzi”)

Kostecka J., Mazur-Pączka A.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2015

|

T. 19

75--82

PL

W publikacji zaprezentowano autorski projekt PASO, wprowadzony do przedmiotu „Filozofia przyrody” dla studentów kierunku Odnawialne Źródła Energii i Gospodarka Odpadami na Uniwersytecie Rzeszowskim. Projekt ma aktywizować do zadawania trudnych pytań i poszukiwania odpowiedzi w zakresie kierunków rozwoju cywilizacji oraz relacji człowiek – człowiek oraz człowiek – środowisko. Opracowanie prezentuje jego cel, etapy realizacji oraz metody ewaluacji.

EN

The paper presents PASO, an original project introduced to the course of "Philosophy of Nature" for students of Renewable Energy and Waste Management at the University of Rzeszów. The project is to activate students to ask tough questions and seek answers regarding directions of the development of civilization and the relationship of man - man and man - nature. The paper presents its goal, strategies of implementation and evaluation methods.

14

Pojęcie „świadczenia ekosystemowe” i jego rola w edukacji dla zrównoważonego rozwoju (na przykładzie bzu czarnego Sambucus nigra L.)

Kostecka J, Mazur-Pączka A, Jasińska T, Batóg K

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2012

|

T. 15, nr 4

405--417

PL

Ochrona środowiska dzisiaj to nie tylko promowanie innowacyjnych rozwiązań technicznych, to przede wszystkim innowacyjny sposób myślenia i nowa kultura postępowania i podejmowania działań na co dzień, spełniających rolę w profilaktyce kolejnych zniszczeń środowiska naturalnego. Bogactwo świadczeń ekosystemów stanowi podstawę egzystencji życia na Ziemi. Niestety, według Milenijnej Syntetycznej Oceny Ekosystemów, w XXI wieku około 60% świadczeń ekosystemów w skali świata zostało zdegradowanych. O te pozostałe musimy dbać i upowszechniać prawidłowe rozumienie ich znaczenia. Na szczególną uwagę zasługują funkcje ekosystemów w obszarach wiejskich, które są często niezauważane i niedoceniane. W pracy przedstawiono znaczenie roślin zielarskich na tle opisu świadczeń ekosystemowych wsi na przykładzie dzikiego bzu czarnego (Sambucus nigra L.). Z powodu swojego szerokiego zastosowania roślina ta jest nie tylko nazywana apteczką tych, którzy mieszkają na wsi, ale może także stanowić ich dodatkowe źródło dochodu. Wrażliwość na świadczenia ekosystemowe może zwiększyć szanse na poszukiwanie i dokonywanie bardziej pro-środowiskowych wyborów także przy rozwiązywaniu problemów technicznych (również w grupie działania zawodów inżynierskich).

EN

Protection of the environment today is not only to promote innovative technical solutions, it is primarily an innovative way of thinking and a new culture of conducting and taking action on a daily basis, serving as the prevention of further damage to the environment. The wealth of ecosystem services is of fundamental importance for the life on Earth. Unfortunately, according to the Millennium Ecosystem Assessment Synthesis Report, by the 21st century approximately 60% of ecosystem services were degraded. Ecosystem services in rural areas are particularly noteworthy as here the link between people and the surrounding nature and biological diversity has special productive value. This relationship should be built in the atmosphere of respect for farmers’ work and the process should be associated with establishing conditions for their wholesome existence. Ecosystem services in rural areas are mainly related to plants, including herbal plants. These are a source of medicinal substances, spices, oils, tanning agents, fibres as well as colouring agents for various industries. Therefore, herbs provide resources and functional services. Herbal plants may originate from natural sites as well as from crops of plants cultivated from species growing in the wild. The first aim of this study was to emphasize the role of the concept of „ecosystem services” in the construction of the reality of sustainable development. The purpose of the study was also to present the significance of herbal plants in the wider context of ecosystem services in rural areas, with the specific example of elderberry (Sambucus nigra L.). Elderberry is one of the oldest herbal plants; its dried flowers are known for their diaphoretic, antipyretic, apophlegmatic and anti-inflammatory effects. Similarly its fruit have diaphoretic, antipyretic, pain reducing and detoxifying properties. The study was conducted in 2011 in the area of the Commune of Świlcza, in the Podkarpackie Province, where nine sites were designated for the needs of research. The investigated shrubs of elderberry were in bloom from May to June. The process of fruit maturation started in the third week of August and continued until late September or early October. Provisioning services provided by elderberry (Sambucus nigra L.) may constitute an additional source of income for residents of rural areas. Raw materials are collected from healthy shrubs growing away from roads, landfills or industrial plants. The obtained goods designated for sale include fresh and dry flowers, as well as fresh and dry fruit. Fresh inflorescences and fruit are dried at home, following the procedures used by ancestors; these involve stringing fruit or flowers on a thread and hanging them in airy places with roofing. Collecting and selling dry fruit are the most profitable even if the purchase prices fluctuate. By describing the option of collecting and sale of this raw material the author emphasizes the importance of reclaiming traditional forms of activity by residents of rural areas in their search for additional source of income. Greater awareness of ecosystem services may be a result of the new trend involving education for sustainable development, emphasizing the strict link between human well-being and the good condition of nature with diverse ecosystems.