Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Strategia integracji poziomej przedsiębiorstw górniczych

Kudełko J., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2014

|

R. 59, nr 11

554-560

PL

Połączenie procesów bądź podmiotów gospodarczych, funkcjonujących lub mogących funkcjonować oddzielnie, określa się jako integrację. Biorąc pod uwagę kierunek działania, może ona mieć charakter poziomy lub pionowy. Strategia integracji poziomej przedsiębiorstw ma wymiar zewnętrzny i wewnętrzny. Wymiar zewnętrzny oparty jest zazwyczaj na integracji kapitałowej lub kontraktowej przedsiębiorstwa z zewnętrznymi podmiotami gospodarczymi o działalności pokrewnej lub konglomeratowej. Cele takiej integracji mają charakter zasobowy, rynkowy, efektywnościowy lub kompetencyjny. Analiza inte¬gracyjna dotyczy wszystkich ważniejszych obszarów działalności przedsiębiorstwa, obejmujących geologię, górnictwo, przetwórstwo, ochronę środowiska i jest wykonywana z należytą starannością (due diligence). W wymiarze wewnętrznym strategia integracji poziomej polega na konsolidacji celów strategicznych jednostek biznesu (SJB) wokół celów przedsiębiorstwa (korporacji). Realizując wewnętrzny wymiar strategii integracji poziomej zwrócono uwagę na dwa kierunki obejmujące zwiększenie elastyczności przedsiębiorstwa i uwspólnienie działań. Elastyczność polega na potencjalnej zdolności przedsiębiorstwa do uwzględnienia zmienionych warunków otoczenia. Uwspólnienie działań obejmuje współpracę SJB w zakresie produktów, rynków i funkcji, a ich wprowadzenie powinno być poprzedzone szczegółową analizą kompetencji przedsiębiorstwa.

EN

Connection of either processes or economic subjects, which operate or may operate separately is defined as integration. Considering its direction it may be horizontal or vertical. Strategy of horizontal integration of companies has internal and external dimension. External dimension is based usually on capital or contact integration of company with external economic subjects having related or conglomerate activity. The targets of such integration are of resource, market effectiveness or competence nature. Integration analyze concerns all major areas of company's activity, including geology, mining, processing, environmental protection and is made with due diligence. In the internal dimension, strategy of horizontal integration consists in consolidation of targets of strategic business units (SBU) around the company's (Corporation) targets. Implementing the internal dimension of horizontal integration strategy the attention was paid on two directions including the company flexibility and unitude of activity. Flexibility consists in prospective ability of company to take into consideration the changed environment conditions. Unitude of activity includes the co-operation of SBU in the area of products, markets and functions, and their implementation should be preceded by the detailed analyze of company's competences.

2

Strategie i modernizacje technologii oraz ich ocena metodą ekonomicznej wartości dodanej

Kudełko J., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2013

|

R. 58, nr 3

154-159

PL

Technologie są jednym z podstawowych wymiarów konkurencyjnych przedsiębiorstw. Wpływają one znacząco na koszty i jakość produktów. Technologię można określić trzema elementami: stosowanymi środkami technicznymi, procedurą działania oraz organizacją działań. Służy ona do przygotowania i realizacji procesu wytworzenia określonego produktu. Procesy technologiczne składają się na proces produkcyjny i dzielą się z kolei na operacje i czynności. Proces produkcyjny realizuje się zazwyczaj za pomocą wielu technologii głównych i pomocniczych. Przedsiębiorstwa dla osiągnięcia przewagi lub odpowiedniej pozycji konkurencyjnej muszą określić odpowiednią strategię technologiczną. Wśród opcji strategicznych wyróżnia się pozycję prekursora, lidera, naśladowcy i outsidera. Przy wyborze strategii przedsiębiorstwo bazuje na własnych zasobach lub transferze technologii. Ważne znaczenie dla osiągnięcia odpowiedniej pozycji strategicznej ma modernizacja technologii. Opłacalność tego procesu określić można za pomocą kryterium wartości dodanej.

EN

Technologies are one of the basic measures of company’s’ competitiveness. They have the substantial impact on costs and products quality. Technology may be defined by three elements: technical means used, operating procedure and activity planning. It is used for preparing and accomplishment of the production process of a given product. Technological processes form the production process and in turn are divided into operations and actions. Production process is usually implemented using many major and auxiliary technologies. Companies, in order to achieve the competitive edge or suitable position, must define the appropriate technological strategy. Among the strategic options are: position of precursor, leader, follower and outsider. While choosing the strategy, the company base on own resources or technology transfer. The technology modernization has the great importance in achieving the appropriate strategic position. Profitability of this process may be defined using the added value criterion.

3

Transformacja kryteriów ekonomicznych na kryteria przemysłowości kopalin w cyklu życia projektu górniczego lub surowcowego

Kudełko J., Wanielista K.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 6

1--6

PL

Kryteria przemysłowości są to graniczne parametry, którym powinna odpowiadać kopalina oraz jej złoże, aby zasoby tego złoża nadawały się do opłacalnej eksploatacji. Kryteria przemysłowości określają warunki geologiczno-górnicze eksploatacji i jakość kopaliny, wedle których określa się granice i wielkość zasobów przemysłowych. Wymagania kryteryjne wzrastają w cyklu życia projektu od studium możliwości do studium wykonalności i etapu operacyjnego. Technologiczne kryteria przemysłowości wynikają często bezpośrednio ze stanu wiedzy i techniki, natomiast pozostałe parametry kryteryjne wyznacza się z warunków ekonomicznych. Dla ich określenia definiuje się funkcję celu, poprzez zmienne charakteryzujące procesy wydobywcze i przeróbcze, przy czym niektóre z tych zmiennych są kryteriami przemysłowymi. Z tak opisanej funkcji celu, przyjmując jej graniczne wartości, możemy obliczyć parametry kryteriów przemysłowości zasobów.

EN

Industrial criteria are boundary parameters which, in order to be profitably mineable, should determine the mineral and its deposit. Industrial criteria define the geological and mining conditions of exploitation and mineral quality which are used to calculate the boundaries and the amount of industrial reserves. Criterion requirements grow up during the life cycle of the project from due diligence through feasibility study to the operational phase. Technological industrial criteria result, often directly, from the level of knowledge and know-how, while the rest of criterion parameters are set from economic conditions. Therefore the objective function is characterized by variables describing mining and concentration processes as well as the conditions of their completion, where some of those variables are the industrial criteria. Such objective function, assuming its boundary values, may be used to calculate the parameters of industrial criteria of reserves

4

Economic evaluation of mineral extraction projects from fields of exploitation during operational periods

Kudełko J., Wanielista K., Wirth H.

Journal of Sustainable Mining

|

2013

|

Vol. 12, iss. 1

41--45

EN

The exploitation of minerals from fields of exploitation can be treated as a separate investment project. Three stages of such a project should be considered during the decision-making process, the preparation of a field for exploitation, the acquisition of raw materials and the liquidation of the field following mining activities. During the implementation of these various stages, the evaluation of the economic efficiency of static and dynamic methods are taken into account in each of the stages. An essential element is also the evaluation of risks connected with the investment, this is a quantitative measure of the uncertainty of achieving specific objectives. The bases for the correct calculation of economic efficiency include: proper input data, including economic and technological aspects. This article highlights the necessity of an economic evaluation concerning the exploitation of fields during operational periods due to their recognition in higher categories and the ever changing mining and economic conditions. Such changes are analysed with economic efficiency of exploitation systems. The initial value of the project takes into consideration the time value of money proposed as a criterion of economic evaluation. Income and expenditure, which correspond to the liquidity of the company, are assumed as a basis for calculation. Net present value is presented as a sum of values regarding preparation period, exploitation and field liquidation.

PL

Wydobywanie kopalin z pól eksploatacyjnych można traktować jako odrębny projekt inwestycyjny. W procesie podejmowania decyzji należy uwzględniać trzy etapy takiego projektu, obejmujące przygotowanie pola do eksploatacji, pozyskanie surowca oraz likwidację pola po zakończeniu działalności górniczej. W procedurze realizacji poszczególnych etapów w każdym z nich uwzględnia się ocenę efektywności ekonomicznej, z zastosowaniem metod statycznych i dynamicznych. Ważnym elementem jest również ocena ryzyka związanego z prowadzeniem inwestycji, będącego ilościową miarą niepewności osiągnięcia zamierzonych celów. Podstawą poprawnie wykonanego rachunku efektywności są odpowiednie dane wejściowe, obejmujące aspekty ekonomiczne i technologiczne. W artykule wskazano na celowość dokonywania oceny ekonomicznej eksploatacji pól w okresie operacyjnym ze względu na ich rozpoznanie w wyższych kategoriach oraz ewentualną zmianę warunków górniczych i ekonomicznych. Stosownie do takich zmian analizuje się ekonomiczną efektywność systemów eksploatacji. Jako kryterium oceny ekonomicznej zaproponowano wartość początkową projektu, uwzględniającą wartość pieniądza w czasie, a za podstawę obliczeń przyjęto wpływy i wydatki, które korespondują z płynnością finansową przedsiębiorstwa. Wartość bieżącą netto przedstawiono jako sumę wartości z okresów przygotowania, eksploatacji i likwidacji pola.

5

Kryteria przemysłowości kopalin eksploatowanych odkrywkowo, których wartość nie zależy od zawartych w nich składników użytecznych

Kudełko J., Nowak J., Wanielista K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 1

41--45

PL

Kryteriami przemysłowości określamy warunki geologiczno-górnicze, techniczno-technologiczne, jakościowe i ekonomiczne, jakim powinny odpowiadać kopaliny oraz ich złoża, aby zasoby tych złóż nadawały się do opłacalnej eksploatacji. Kryteria przemysłowości mogą mieć charakter opisowy lub parametryczny. Wynikają one z obecnego stanu techniki i technologii, bądź też są one opisane zmiennymi objaśniającymi w funkcjach, zazwyczaj ekonomicznych, wyrażających opłacalność eksploatacji. Dobór rodzajów kryteriów uwarunkowany jest sposobem eksploatacji - podziemnym lub odkrywkowym oraz rodzajem kopaliny który z kolei determinuje czy o wartości złoża decyduje ilość zawartych w niej składników użytecznych czy jedynie własności fizyko-mechaniczne kopaliny. Kryteria przemysłowości określają granice złoża w profilu pionowym i planie poziomym. Kolejno ustala się kryteria brzeżne, kryteria dla pół eksploatacyjnych i kryteria dla obszarów górniczych z funkcji równości przychodów z kosztami, zerowego zysku operacyjnego i zerowych przepływów pieniężnych netto (NPV=0). Kryteria przemysłowości służą do opracowania Projektu Zagospodarowania Złoża i stanowią załącznik do wniosków koncesyjnych o użytkowanie złóż. W okresie eksploatacji złoża kryteria przemysłowości mogą być korygowane w szczególności do zmiany cen i kosztów wydobycia kopalin.

EN

The industrial criteria are the geological and mining, technical and technological, quality as well as economic conditions which should perform the minerals and their deposits to mine their reserves remuneratively. Industrial criteria may be of the descriptive or parametric character. They get out of state-of-the-art in technique and technology or are described by interpreting variables in functions, usually economic, expressing the profitability of mining operations. The selection of criteria type depends on extraction method (open pit or underground) and the kind of mineral what in turn determines if the deposit value is related with the usable elements content or with physical and mechanical parameters of mineral. The industrial criteria define the boundaries of orebody in the vertical and horizontal direction. The boundary criteria, criteria for mining fields and mining areas are determined successively from the function of equality of income with costs, zero operating profit and zero net cash flow(NPV=0). The industrial criteria are used to prepare the Deposit Development Plan and are the part of application for mining concessions. During the deposit extraction the industrial criteria may be verified especially when the prices or mining costs change.

6

Ocena projektów górniczych i surowcowych w perspektywach inwestora i jego otoczenia

Kudełko J., Wanielista K.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2013

|

nr 2

13--35

PL

Projekty górnicze i surowcowe można oceniać w wąskim zakresie badając ich wynik ekonomiczny w zależności od zmiennych wewnętrznych oraz przyjmując jako parametry modelu dane zewnętrzne. Bardziej obiektywne i prawdopodobne wyniki otrzymuje się poszerzając analizę projektu o perspektywę inwestora i otoczenia. W perspektywie inwestora bada się możliwości realizacji projektu w ujęciu finansowym i kompetencyjnym. W perspektywie otoczenia analizuje się pozycjonowanie projektu w sektorze i rynku wraz z jego potencjalną pozycją konkurencyjną z punktu widzenia jego lokalizacji, infrastruktury technicznej, ekonomicznej oraz sytuacji politycznej, gospodarczej, społecznej i środowiskowej.

EN

Mining and raw materials project can be evaluated within the narrow area, investigating their business result depending on internal variables and taking the external data as a model parameters. However more objective and probable results are obtained extending the facility analyze considering the owner and environment perspective. From the owner's perspective, the possibilities of project completion within the finance and competence frames are examined. The environment perspective analyze the project positioning in the sector and market together with its possible competitive position from the point of its location, technical and business infrastructure, as well as political, economic, social and environmental situation.

7

Klasyfikacja opcji realnych i ich standaryzacja w kategoriach opcji finansowych

Kicki J., Kudełko J., Wanielista K., Wirth H. H.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2012

|

R. 57, nr 8

533-543

PL

Wspólną a zarazem podstawową cechą opcji finansowych i realnych jest prawo lecz nie obowiązek do określonego działania. Prawo takie w opcjach finansowych nabywa się przez zakup opcji od jej wystawcy. Prawo w opcjach realnych nie powstaje w wyniku transakcji kupna-sprzedaży (za wyjątkiem koncesji) lecz wykreowanie w przedsiębiorstwie warunków techniczno-ekonomicznych i innych umożliwiających realizację opcji. Do kategorii charakteryzujących opcje finansowe należą: instrument pierwotny, wartość opcji, cena (premia) opcyjna, cena wykonania (realizacji), termin wykonania opcji, termin wygaśnięcia opcji. W opcjach realnych instrumentem pierwotnym jest projekt. W opcjach realnych wyróżnia się dwie kategorie ekonomiczne: wartość projektu zazwyczaj wartość bieżącą (zaktualizowaną) przepływów pieniężnych oraz wartość wykonania, czyli wydatki na realizację projektu. Terminy wykonania i wygaśnięcia wymagają indywidualnej interpretacji. W pracy zaproponowano trzy poziomy realizacji opcji: inwestycyjny, operacyjny, zadaniowy. Obliczenie wartości opcji wymaga indywidualnego podejścia a modele Blacka-Scholesa i dwumianowy stosowane w opcjach finansowych, w opcjach realnych mają charakter uzupełniający.

EN

Common and at the same time basic attribute of finance and real options is the right, but not obligation to particular behavior. This right in case of finance option is acquired through purchasing the options from their issuer. The right in case of real options is not created by sale-purchase transaction (except concessions) but by creating, in the company, the technical and economic or other conditions enabling the options implementation. The categories describing the finance options include: original instrument, value of option, option price (bonus), execution (realization) price, date of option execution, date of option expiration. In real options, the original instrument is a project. Real options have two economic categories: value of project, usually current value (updated) of cash flows and value of execution i.e. expenditure for project implementation. Dates of executions and expiration need the individual interpretation. Three levels of options execution were proposed in the paper: investment, operational and task ones. Calculation of option values requires the individual approach and Black-Scholes and binomial models, used in case of in finance options, are of supplementary nature in case of real options.

8

Metoda określania kryteriów przemysłowości zasobów złóż kopalin z warunków ekonomicznych

Wirth H., Wanielista K., Kudełko J.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 6

341-346

EN

The extraction criteria are defined while preparing the project of deposit management (prefeasibility study), which is an obligatory part of the motion for deposit extraction concession. The extraction criteria have a descriptive or parametrical form, and geological & mining or technical & quality nature from generic point of view. Many parametric criteria may be determined basing on economic conditions, which are arbitrary assumed by investors. The methodology of their determination includes the cut-off grades, average values for the mining fields and averages for the mining areas. Such classification allows to determine the boundaries of mineral reserves and makes the deposit mining rational with regard of efficiency and utilization.

9

Metoda obliczania kryteriów bilansowości rud z warunków ekonomicznych

Kudełko J., Wirth H., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2011

|

R. 56, nr 9

451-457

PL

Kryteria bilansowości opisują warunki, jakie powinno spełniać nagromadzenie kopaliny, aby zostało ono zakwalifikowane jako złoże. Jakość kopaliny musi odpowiadać aktualnym kryteriom gospodarczego wykorzystania. Kryteria przyjmowane są w celu udokumentowania złoża, a w szczególności w celu określenia jego granic, zarówno w profilu pionowym, jak i w planie poziomym oraz ustalenia wielkości zasobów. W odniesieniu do cyklu inwestycyjnego projektów górniczych i surowcowych kryteria wykorzystywane w dokumentacji geologicznej służą do wariantowego rozważenia eksploatacji złoża na etapie studium możliwości i tworzą podstawę do określenia kryteriów przemysłowości dla sporządzenia projektu zagospodarowania złoża. W przypadku, gdy surowcem jest ruda zawierająca kilka metali lub składników użytecznych, zawartość metalu w rudzie wyrażamy poprzez wielkość ekwiwalentną. Przy definiowaniu kryteriów bilansowości korzystamy zazwyczaj z warunków techniczno?technologicznych, mających niekiedy charakter normatywny oraz z warunków ekonomicznych, przedstawianych w postaci funkcji. Parametry określające bilansowość zasobów są ustalane na podstawie norm, uwarunkowań geologicznych i górniczych, całościowej lub częściowej analogii do innych złóż oraz aktualnej sytuacji ekonomicznej na rynku surowcowym. Kryteria bilansowości powinny mieć sensownie liberalny charakter dokumentujący złoże w szerszym zakresie w stosunku do rygorystycznie pojętej bieżącej opłacalności jego eksploatacji. W artykule podano metodę określenia kryteriów bilansowości z warunków ekonomicznych. Ze względu na kompleksowość i procedurę ustalania kryteriów wyróżniono kryteria brzeżne, średnie dla bloku geologicznego i średnie dla obszaru górniczego. Zaproponowano funkcje do ich obliczania. Sposób ustalania kryteriów przedstawiono na odpowiednim schemacie blokowym. Rozważania teoretyczne zilustrowane zostały odpowiednim przykładem obliczeniowym.

EN

The balance criteria describe the conditions which should comply the mineral agglomeration to be classified as a deposit. Mineral quality must meet the current criteria of its economic use. The criteria are used to document the deposit, particularly to determine its boundaries both in vertical and in horizontal perspective as well as to establish the resources volume. With regard of investment cycle of mining projects, the criteria used in the geological report help to consider the different variants of deposit extraction at the stage of feasibility study and give the base to assess the industrial criteria to draw a prefeasibility study. In case of ore containing several metals or useful components, we present the metal content in ore as an equivalent value. While defining the balance criteria we usually take into consideration the technical and technological conditions, which are sometimes of standard nature as well as economic conditions presented in the form of function. Parameters describing the balance criteria are established upon the standards, geological and mining conditions, total or partial similarity to other deposits and current economic situation on mineral market. Balance criteria should present the rationally broad approach with regard of deposit documentation comparing to the current rigorous treatment of the costeffectiveness of its extraction. The paper presents the method of defining the balance criteria using the economic conditions. Due to the complexity and procedure of establishing the balance criteria, the cut?off and average criteria for geological block and average for mining area were distinguished. The functions necessary for their calculation were proposed. The method of defining the criteria was showed on the special block diagram. Theoretical considerations were illustrated by the computational example.

10

Metoda oceny technologicznej i organizacyjnej restrukturyzacji kopalń

Butra J., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2009

|

R. 54, nr 3

129-133

PL

Przedstawiono metodę oceny ekonomicznej restrukturyzacji kopalni w zakresie technologicznym i organizacyjnym. Jako kryterium oceny zaproponowano wzrost wartości dodanej. W metodzie porównuje się dwa stany rzeczywistości: wartość dodaną generowaną po restrukturyzacji i wartość dodaną generowaną w sytuacji bez restrukturyzacji.

EN

Evaluation method of mines restructuring in technological and organisational aspects has been presented. An increase in added value has been proposed as evaluation criterion. The method is based on comparison of two conditions: added value generated after restructuring and an added value generated at the assumption that restructuring is not undertaken.

11

Metoda wyceny aktywów geologiczno-górniczych

Wirth H., Kudełko J., Wanielista K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2009

|

T. 25, z. 3

21-35

PL

Aktywami geologiczno-górniczymi określono informację w tym dokumentację geologiczną złóż i ich zasoby oraz prawa z nimi związane, a w szczególności koncesje na poszukiwanie, rozpoznanie i użytkowanie złóż. Wyróżniono wartość i cenę aktywów. Wartość aktywów powiązano z prawdopodobieństwem wystąpienia złoża i jego wartością. W artykule zaproponowano wzory do obliczenia wartości informacji geologicznej i wartości koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie oraz użytkowanie złóż. Wartość informacji geologicznej definiujemy jako iloczyn wartości potencjalnego złoża i prawdopodobieństwa jego występowania. Wartości koncesji definiujemy jako iloczyn wartości informacji geologicznej i współczynnika charakteryzującego otoczenie transakcyjne i kontekstowe projektu zagospodarowania złoża. Ceny aktywów są ustalane w transakcjach rynkowych lub uregulowaniach prawnych, przy czym w przybliżeniu można określić je w sposób analityczny. W artykule zaproponowano wzory do obliczenia uzasadnionej ceny koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złóż oraz uzasadnionej ceny na użytkowania złóż uwzględniającej interesy właściciela złoża i inwestora projektu. Szczególną uwagę przywiązujemy do ostatniej propozycji ze względu na jej gospodarcze znaczenie.

EN

Geological and mining assets mean the information including geological reports containing the deposit resources volume as well as all related rights especially prospecting, exploration and mining concessions. Value and price of assets were presented. Value of assets were connected with probability of deposit occurrence and its value. The formulas for calculating the value of geological information and prospecting, exploration and mining concession value are presented in the paper. Value of geological information is defined as a product of prospect deposit value and probability of its occurrence. Value of concession is defined as a product of geological information value and coefficient describing the transactional and context environment of deposit management project. Prices of assets are established during the market deals or in legal regulations, but they can be determined approximately in using the analytic methods. Formulas for calculating the justified exploration concession price and justified price for deposit mining taking into consideration the deposit owner and project executor businesses are presented in the paper. Authors attach special importance to the last proposal due to its economical meaning.

12

Wartość i cena złoża

Wanielista K., Wirth H.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 7

557-557

EN

The new definition of deposit value is proposed, that combine the sum of actualized benefits derived from deposit extraction/operation and mined minerals processing. The sum of such benefits is usually divided between the owner and the user of the deposit. The deposit value must be distinguished from its transaction value, i.e. the price resulted from different type buy-and-sell transactions.

13

Zarządzanie wartością spółki kapitałowej

Butra J., Kicki J., Wanielista K.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2004

|

nr 2

11-26

PL

W zarządzaniu przedsiębiorstwami przemysłowymi coraz powszechniejsze zastosowanie mają mierniki ukierunkowane na wzrost wartości firmy. Opracowano kilka takich wskaźników. Spośród nich najbardziej znanymi są: ekonomiczna wartość dodana i rynkowa wartość dodana. Główną ich zaletą jest uwzględnienie w rachunku wyników kosztu kapitałów własnych oraz kompatybilność rachunku wyników z wyceną spółek kapitałowych.

EN

In the management of the industrial companies the measures focused on the increase of the company value are becoming more and more important. Several such measures were developed. The most known are economic surplus value and market surplus value. Their main advantage is taking into consideration, in the profit and loss statement, the own capital and compatibility of the statement and the joint stock company assessment.

14

Możliwości zastosowania drzew decyzyjnych w badaniu efektywności i ryzyka poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji złóż kopalin

Butra J., Kicki J., Wanielista K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. spec.

131-139

PL

Drzewa decyzyjne są dogodną metodą strukturalizacji procesów decyzyjnych, w szczególności procesów sekwencyjnych podejmowanych w warunkach niepewności. Metoda drzew decyzyjnych pozwala także na ocenę efektywności i ryzyka badanych kierunków działań i wybór optymalnej decyzji. W artykule zaprezentowano przykład zastosowania metody w badaniu efektywności i ryzyka zagospodarowania złóż miedzi na dużych głębokościach.

EN

Decision trees constitute a convenient method for structuring decision-making processes, particulary sequential ones taken in the conditions of uncertainty. This method enables also evaluation of effectiveness and risk of the actions considered and the choice of an optimal decision. The paper presents an example of its application while studying effectiveness and risk associated with development of deep copper deposits.

15

Metoda wielokryterialnej oceny i selekcji nowych projektów inwestycyjnych

Butra J., Kudełko J., Wanielista K., Wirth H.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2002

|

nr 25

3-159

PL

W artykule przedstawiono metodę wielokryterialnej oceny nowych projektów inwestycyjnych, która może być stosowana dla różnych potrzeb i w różnym zakresie we wszystkich fazach i etapach rozwoju projektu. Należy zwrócić uwagę na fakt, że projekty geologiczno-górnicze nie mogą być scharakteryzowane jednym naturalnym wskaźnikiem, np. NPV lub NPVR. Przy ocenie należy brać także pod uwagę otoczenie transakcyjne i kontekstowe, jak również wartość samego złoża. Niektóre z charakterystyk mają wartość liczbową, natomiast inne opisywane są jakościowo. Pełna ocena projektów wymaga uwzględnienia wszystkich ważniejszych jego cech, które należy sprowadzić do jednej skali pomiarowej oraz uwzględnienia wagi poszczególnych kryteriów. Umożliwia to syntetyczny wskaźnik atrakcyjności projektu, który zaproponowano w niniejszym artykule, jako miarę wielokryterialnej oceny projektu.

EN

The paper presents complex method of evaluation of new investment projects. The method may be used for many purposes and within different range, at every stage of the project development. It should be noticed that geological and mining projects cannot be characterized using a single natural index such as NPV or NPVR. While making an assessment it is necessary to take into consideration the transaction and context environment as well as deposit value. Full evaluation of projects needs taking into consideration all its important features, which have to be transferred into one raeasuring scale and weight of individual criteria. It is possible to be made using synthetic coefficient of the project attractiveness, which is proposed here as a measure of the complex project evaluation.

16

Algorytm wyceny wartości kapitałowej złoża według oczekiwanej wartości zdyskontowanych sald pieniężnych

Kicki J., Wanielista K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2001

|

T. 17, z. 3

73-87

PL

W arytkule podano metodę wyznaczania wartości kapitałowej złóż według oczekiwanej wartości zdyskontowanych sald pieniężnych. Jako wartość kapitałową złoża autorzy rozumieją cenę, którą może zapłacić inwestor za prawo użytkowania złoża. Zwrócono uwagę na te parametry obliczeń, które w znaczący sposób wpływają na ustalenie wartości kapitałowej złoża.

EN

There is given the calculation method of mineral deposits capital value as an expected value of discounted cash flow. The authors express the as a price, which an investor can pay for operational use of git, giving parameters, which significantly affect the calculation results.

17

Techniki scenariuszowe w ocenie efektywności inwestycji geologiczno-górniczych

Butra J., Miłkowska I., Miłkowski R., Wanielista K.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2001

|

nr 19

65-102

PL

W artykule przedstawiono prognostyczne i przyczynowo-skutkowe (procesualne) techniki budowy scenariuszy, które mogą być stosowane w ocenie inwestycji geologiczno-górniczych. Zagadnienie to opisano w szerszym tle, przedstawiając cele badań scenariuszowych oraz modele rzeczywistości jako podstawę ich budowy, w pełnym cyklu rozwoju projektu inwestycyjnego, uwzględniającego fazę przedinwestycyjną, inwestycyjną i operacyjną. W ostatnim rozdziale podano metody zastosowania scenariuszy w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

EN

The paper presents forecast and casual-effect (process) techniques of scenarios construction, which can be used in mineral investments evaluation. The problem is described on the wide background by presenting targets of scenario studies and reality models as a basis of their construction in the full development cycle of the investment, taking into consideration pre-investment, investment and operation stages. The last chapter gives the methods of using scenarios in making the investment decisions.

18

Metody oceny przemysłowych projektów inwestycyjnych

Wirth H., Kudełko J., Wanielista K.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2001

|

nr 20

3-119

PL

W cyklu rozwojowym projektów inwestycyjnych wyróżnia się fazę przedinwestycyjną, inwestycyjną i operacyjną. W fazie przedinwestycyjnej ocenia się projekt kolejno w trzech rodzajach studiów: możliwości, przedinwestycyjnym wykonalności oraz w razie potrzeby, w pomocniczym studium funkcjonalnym. We wszystkich rodzajach studiów, z różnymi akcentami, wyróżnia się aspekt strategiczny, ekonomiczny i ryzyka projektu. Zakres badań oraz dobór metod oceny zależy od typu projektu, przy czym wyróżnić można pod tym względem projekty rozwojowe o dużej skali oraz projekty modernizacyjne o średniej i małej skali produkcji.

EN

In the development cycle of investment projects there are three phases i.e. pre-investment, investment and operational phase. At the pre-investment phase the project is in turn assessed in the due diligence study, the pre-feasibility study and the feasibility study and sometimes in the additional functional study. In all types of studies different aspects like strategic, economical and project risk has different scale of importance. The studies scope and methods selection depends on the type of project which can be the big scale development projects and backfit projects of small and medium production scale.

19

Ekonomiczne kryteria wyboru projektów inwestycyjnych. Cz. II.

Wirth H., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2000

|

R. 45, nr 5

310-317

PL

W ocenie projektów inwestycyjnych stosuje się trzy podstawowe grupy kryteriów: statyczne, dyskontowe, scenariuszowe. Kryteria statyczne nie uwzględniają wartości pieniądza w czasie i oparte są na rachunku przychodów i kosztów w ujęciu średniorocznym. Kryteria dyskontowe uwzględniają wartość pieniądza w czasie i oparte są na rachunku wpływów i wydatków, czyli przepływów pieniężnych. Kryteria scenariuszowe uwzględniają różne stany natury (scenariusze zdarzeń) i pozwalają w procesie decyzyjnym uwzględniać także stosunek inwestora do zysku i ryzyka.

EN

Three basic groups of criterions are being used for economic evaluation of the investment projects: the static group, the discount-group and the scenario-group. The static criterions disregard the current money-value and they are based on annual average value of receipts and expenses. The discount criterions take into consideration the current money-value and they are based on current accounts of receipts and expenses that is on the accounts of money-flow. The scenario-criterions take into account various states of nature (scenario of happenings) and allow to take into consideration the attitude of the investor to the profit and risk in the decision-process.

20

Ekonomiczne kryteria wyboru projektów inwestycyjnych. Cz. III.

Wirth H., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2000

|

R. 45, nr 6

341-345

PL

W ocenie projektów inwestycyjnych stosuje się trzy podstawowe grupy kryteriów: statyczne, dyskontowe, scenariuszowe. Kryteria statyczne nie uwzględniają wartości pieniądza w czasie i oparte są na rachunku przychodów i kosztów w ujęciu średniorocznym. Kryteria dyskontowe uwzględniają wartość pieniądza w czasie i oparte są na rachunku wpływów i wydatków, czyli przepływów pieniężnych. Kryteria scenariuszowe uwzględniają różne stany natury (scenariusze zdarzeń) i pozwalają w procesie decyzyjnym uwzględniać także stosunek inwestora do zysku i ryzyka.

EN

Three basic groups of criterions are being used for economic evaluation of the investment projects: the static group, the discount-group and the scenario-group. The static criterions disregard the current money-value and they are based on annual average value of receipts and expenses. The discount criterions take into consideration the current money-value and they are based on current accounts of receipts and expenses that is on the accounts of money-flow. The scenario-criterions take into account various states of nature (scenario of happenings) and allow to take into consideration the attitude of the investor to the profit and risk in the decision-process.