Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Odra - funkcjonowanie w czasach konfliktów społecznych i gospodarczych na tle kryzysu klimatycznego

Czerniawski Robert, Horska-Schwarz Sylwia, Grygoruk Mateusz, Sługocki Łukasz, Szklarek Sebastian, Kobos Justyna, Maciej Humiczewski

Gospodarka Wodna

|

2024

|

Nr 2

18--27

PL

Odra, będąca z jednej strony rzeką wykorzystywaną do celów gospodarczych, jest jednym z najważniejszych ekosystemów wodnych Polski. Dotychczasowe publikacje branżowe poświęcone katastrofie odrzańskiej (zdarzeniu z lipca i sierpnia 2022 r., w którym w warunkach wysokiego zasolenia wód rzeki towarzyszącemu głębokiej niżówce doszło do intensywnego rozwoju glonów Prymnesium parvum oraz do śmierci ryb i makrobezkręgowców wodnych) dotyczyły hipotetycznych przyczyn tego zdarzenia, pomijając podmiotowość Odry jako złożonego ekosystemu wodnego, którego odporność na niekorzystne zdarzenia ekohydrologiczne została znacząco zmniejszona w wyniku destrukcyjnej dla tego ekosystemu, wieloletniej działalności człowieka. W niniejszej pracy dokonano szerokiego opisu elementów środowiska ekosystemu wodnego Odry. Uwzględniono jej stan hydromorfologiczny, sytuację hydrologiczną oraz wybrane wyniki pomiarów jakości wody ocenione w czasie trwania katastrofy odrzańskiej. Przeanalizowano typową dynamikę gęstości populacji, składników odżywczych i aktywności toksycznej podczas zakwitów Prymnesium parvum w okresach występowania śnięć ryb. W podsumowaniu wskazano elementy struktur abiotycznych i biotycznych Odry, które - jako jedne z najważniejszych wskaźników zmian i prognoz jej stanu - powinny być brane pod uwagę w dyskusjach o możliwościach dalszego korzystania z Odry jako jednej z najbardziej zmienionych, a przede wszystkim najbardziej przez ścieki zdegradowanych dużych rzek Europy.

EN

The Oder River, largely used for economic purposes, is also one of the most important aquatic ecosystems in Poland. The hitherto published studies devoted to the Oder environmental disaster (which happened in July and August 2022 in conditions of high salinity of the river waters accompanying a very low water level that led to an intensive growth of the Prymnesium parvum algae and death of fish and aquatic macroinvertebrates) focused on hypothetical reasons of this catastrophe, forgetting to see the Oder River as a complex water ecosystem whose resistance to adverse ecohydrological incidents has been significantly reduced by the long-term destructive human activity. This article contains a detailed description of the Oder River aquatic ecosystem environment. It includes its hydromorphological status, hydrological situation and selected results of water quality measurements assessed during the Oder disaster. The authors analyse the typical dynamics of the population density, nutrients and toxic activity during the Prymnesium parvum algae bloom in the periods of fish die-offs. In the summary, the authors indicate the abiotic and biotic structure components of the Oder River - being one of the most important indicators of change and a forecast of the river status - that should be taken into account in discussions on the possibility to continue the exploitation Oder as one of the most transformed and, in particular, one of the most sewage-degraded large European rivers.

2

Developing an empirical model for assessment of total nitrogen inflow to rivers and lakes in the Biebrza river watershed, Poland

Canchig Jessica, Kustina Rinda, Grygoruk Mateusz

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2023

|

Vol. 32, No. 3

201--220

EN

Nitrogen load is crucial for its application in various fields such as agriculture and improving water quality control for authorities responsible for establishing agricultural policies in the area. The calculation of nitrogen load using existing equations is not applicable for all types of rivers, thus requiring the development of a new equation that can be applied to lakes and rivers in the Biebrza river catchment. To determine the new equation, extensive mapping of the catchment area was conducted, which was adjusted to precipitation and runoff in the area, allowing the observed results to be compared. Based on several analyses, the new equation has better accuracy, RMSE of the new model-based estimation decreased by 65.9% in 2005–2015 and 62.2% in 2016–2021 for river and 92% in 2008–2019 and 95% in 2020–2021 for lakes. Therefore, the application of the new calibrated empirical model provides results close to the real values and it can be used in the Biebrza river basin to simulate the total nitrogen runoff.

3

Świadczenia ekosystemów mokradłowych, czyli rzecz o niemających alternatywy, opartych na naturze metodach gospodarowania wodą

Strzęciwilk Karolina, Stachowicz Marta, Grygoruk Mateusz

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 1

16--21

PL

Usługi ekosystemowe (świadczenia ekosystemów) są dobrami naturalnymi wytwarzanymi przez środowisko, funkcjami i procesami środowiska oraz wszelkimi korzyściami pochodzącymi ze środowiska, które są wykorzystywane przez ludzi i przyczyniają się do dobrobytu gospodarczego, społecznego i kulturowego. Ekosystemy wodne i mokradłowe dostarczają społeczeństwu szeregu mierzalnych korzyści, które w wyniku niewłaściwej gospodarki wodnej ulegają utraceniu. W artykule podjęto próbę syntetycznej oceny świadczeń ekosystemów mokradłowych, których dostarczanie i wartości są determinowane możliwością wdrożenia nowoczesnej, mniej inwazyjnej gospodarki wodnej. Określono, że najważniejsze świadczenia ekosystemów bagiennych - retencjonowanie wody, sekwestracja węgla w glebach torfowych oraz usuwanie przez bagienne strefy buforowe zanieczyszczeń (azotu całkowitego i fosforu całkowitego) - są możliwe wyłącznie w warunkach utrzymania odpowiednio wysokiego ich uwilgotnienia. Oceniono, że średnia łączna wartość tych czterech usług ekosystemowych mokradeł wynosi 3 141,12 EUR x ha-1 x rok-1 i jako taka powinna być stosowana w algorytmach optymalizacji zysków i strat płynących z użytkowania terenów bagiennych.

EN

Ecosystem services are natural assets produced by the environment, environmental functions and processes as well as all benefits originating from the environment and used by people, contributing to their economic, social and cultural well-being. Water and wetland ecosystems provide a number of measurable benefits which, due to improper water management, are lost. The article constitutes an attempt at synthetic analysis of wetland ecosystem services, the provision and value of which are determined by the possibility to implement modern, less invasive water management. The authors conclude that the most important services of wetland ecosystems - water retention, carbon sequestration in peat soils and elimination of pollution by peat bog buffer zones (total nitrogen and total phosphorus) - are possible only in conditions maintaining their high level of moisture. The article indicates that the average value of these four ecosystem services amounts to EUR 3,141.12 x ha-1 x year-1 and as such it should be used in algorithms for optimisation of profits and losses originating from the use of peat land.