Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Współcześnie stosowane metody aktywnej profilaktyki tąpaniowej w polskich kopalniach węgla kamiennego

Mirek Adam, Błaszczyk Adam, Dzik Grażyna

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2023

|

nr 7

2--9

EN

Hard coal mining in Poland is accompanied by the hazard of rockbursts. Over the years, methods of this hazard preventing have been developed. They effectively reduce the frequency of rockbursts occuring or minimize the magnitude of the effects of tremors,. The article characterizes, on the basis of data obtained from mining plants conducting mining works in rockburst hazard, the scope of application of individual methods of active rockburst prevention, taking into account the period of 2017-2021. The analysis of the collected data idicates that despite the availability of many possible methods of combating the rockburst hazard, in the mining practice the vast majority of methods are used aimed at disintegration of the rock environment in the vicinity of endangered excavations with the use of explosives are used. The most commonly used are long-hole destress blastings and shock blastings.

PL

Eksploatacji węgla kamiennego w Polsce towarzyszy zagrożenie tąpaniami. Wypracowane metody profilaktyki tego zagrożenia skutecznie ograniczają częstotliwość występowania tąpnięć i minimalizują skutki wstrząsów. W artykule scharakteryzowano zakres stosowania poszczególnych metod aktywnej profilaktyki tąpaniowej w latach 2017-2021. Analiza zebranych danych wskazuje, że w praktyce górniczej w większości wykorzystywane są metody ukierunkowane na dezintegrację środowiska skalnego w sąsiedztwie zagrożonych wyrobisk za pomocą materiałów wybuchowych (głównie strzelania torpedujące i strzelania wstrząsowe).

2

Głębokość eksploatacji a poziom generowanej wydobyciem aktywności sejsmicznej w kopalniach węgla kamiennego w latach 2005-2020

Mirek Adam, Dzik Grażyna, Błaszczyk Adam

Przegląd Górniczy

|

2022

|

T. 78, nr 1

26--36

PL

W polskim górnictwie węgla kamiennego obserwowana jest od lat 90. XX w. stała tendencja zmniejszania się rocznego wydobycia. Maleje również liczba eksploatowanych ścian, a zawężający się poziom zasobów bilansowych powoduje konieczność sięgania po złoże zalegające w coraz trudniejszych warunkach geologicznych i górniczych. Oznacza to wielokrotnie konieczność projektowania eksploatacji w zasięgu: oddziaływania zaszłości eksploatacyjnych (krawędzi, resztek, filarów) oraz na coraz większych głębokościach. Uwarunkowania te wpływają na poziom aktywności sejsmicznej związanej z prowadzoną eksploatacją. W artykule przedstawiono analizę głębokości eksploatacji prowadzonej w polskich kopalniach węgla kamiennego na tle ogólnego poziomu wydobycia węgla oraz aktywności sejsmicznej generowanej eksploatacją, w obszarach Górnośląskiego i Lubelskiego Zagłębia Węglowego w latach 2005-2020, z interwałem 5-letnim. Wydzielono cztery rejony w GZW, uwzględniając strukturę geologiczną tego obszaru, oraz jeden rejon dla LZW. Poziom zagrożenia sejsmicznego, obrazowany głównie liczbą wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu, pomimo spadającego systematycznie wydobycia oraz zmniejszającej się liczby wyrobisk eksploatacyjnych, ma od roku 2005 wyraźną tendencję rosnącą. Ma to swoje uzasadnienie w sięganiu po złoża w trudniejszych warunkach geomechanicznych, w tym przede wszystkim, zalegające na coraz większych głębokościach.

EN

Since the 1990s, the Polish hard coal mining industry has witnessed a steady trend of decreasing annual mining outputs. The number of exploited longwalls is also decreasing, and diminishing balance-sheet resources make it necessary to use deposits that are in increasingly difficult geological and mining conditions. This often means that it is necessary to design mining operations aimed to exploit mining remains (edges, remains, pillars) and go to greater depths for mining. These conditions affect the seismic activity level associated with exploitation. The article presents an analysis of the depth of exploitation conducted by the longwall system against the background of the overall level of coal extraction and seismic activity generated by exploitation, in the areas of Upper Silesian Coal Basin and Lublin Coal Basin in 2005-2020, with 5-year intervals. 4 areas were distinguished, considering the geological structure of Upper Silesian Coal Basin and 1 area for Lublin Coal Basin. The level of seismic hazard, illustrated mainly by the number of high-energy of tremors, despite the systematically declining extraction and the decreasing number of mining excavations, has had a clear growing tendency since 2005. This is justified in reaching for deposits in more difficult geomechanically conditions, including those located at ever greater depths.

3

Analiza regionalnej aktywności sejsmicznej rejestrowanej w polskich kopalniach węgla kamiennego w latach 1995-2020 na tle warunków geologiczno-górniczych

Mirek Adam, Król Krzysztof, Dzik Grażyna

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2022

|

nr 9

2--8

PL

Badania sejsmologiczne na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego sprowadzają się do obserwacji prekursorów/symptomów i zrozumienia efektów związanych z powstawaniem wstrząsów. Natomiast badania złożonych oddziaływań górotworu pozwoliły na określanie warunków powstawania wstrząsów eksploatacyjnych i regionalnych. Naprężenia tektoniczne i eksploatacyjne, eksploatacja węgla na głębokościach większych niż 1000 m i w sąsiedztwie stref uskokowych oraz skomplikowane warunki geologiczno-górnicze mogą powodować uaktywnienie się powierzchni nieciągłości w wyniku naprężeń spowodowanych deformacjami warstw skalnych. Prowadzi to do pojawienia się wstrząsów o energiach większych od 107 J. Analizy wstrząsów wysokoenergetycznych pokazują, że na przestrzeni 25 ostatnich lat, mimo zmniejszania wydobycia, wraz ze zwiększeniem się głębokości eksploatacji liczba silnych wstrząsów wywołanych naprężeniami tektonicznymi (107-109 J) oraz eksploatacyjnymi (> 105 J) sukcesywnie zwiększa się.

EN

Seismological research in the area of Upper Silesian Coal Basin consists on observation of precursors/ symptoms of shock generation and understanding of their effects. Studies of complex impacts of rock mass provided a background for determining the conditions for the formation of exploitation and regional seismic shocks. Tectonic and exploitation stresses, extraction of coal seams at higher depths, operation in the vicinity of fault zones, often complex geological-mining conditions result in the activation of discontinuity surfaces due to stress caused by deformation of rock layers. It causes the emergence of strong shocks of energy above 107 J. Analyses of high- -energy shocks, both of mining and tectonic-mining (so-called regional shocks) origin on the background of changing operating conditions, which, as a result, creates an image of periodically changing seismic activity and location of strong shocks. Observation results show that, despite declining coal extraction, with an increase of exploitation depth the number of strong shocks caused by tectonic stress (107-109 J) and exploitation stress (> 105 J) has been steadily increasing over the last 25 years. The application of mining and seismic experience, as well as the rese¬arch and work of scientific institutions, is a very good source of information for further scientific analyses leading to forecasting the presence and size of seismic energy associated with strong regional and exploitation shocks.

4

Zagrożenie gazogeodynamiczne i sposoby jego zwalczania w kopalniach rud miedzi w świetle prac zespołu doradczo-opiniodawczego ds. analizy zjawisk gazogeodynamicznych w KGHM Polska Miedź S.A.

Król Krzysztof, Dzik Grażyna

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2020

|

nr 5

2--9

PL

W artykule przedstawiono zakres prac zespołu ds. analizy zjawisk gazogeodynamicznych, zaistniałych w latach 2009–2018 w KGHM Polska Miedź S.A., powołanego przez prezesa WUG, jego zadania, zakres działania i wnioski. W efekcie prac jego członków powstały analizy i ekspertyzy podejmujące zróżnicowane tematy, począwszy od genezy zjawiska gazogeodynamicznego aż po propozycje rozwiązań zwalczania zagrożenia wyrzutami gazów i skał. Celem artykułu jest zaznajomienie z problemem i skalą zjawisk gazogeodynamicznych oraz działaniami podjętymi w celu wykorzystywania odpowiednich metod i środków, aby zapobiegać i zniwelować do minimum zagrożenie wyrzutami gazów i skał w zakładach górniczych wydobywających rudy metali.

EN

This article presents actions of the Group analysing gas-geodynamic phenomena in KGHM Polska Miedź S.A., established in April 2018 by the president of WUG. The mining research and experience to date indicate that geological processes responsible for the formation of gas traps are very complex, so at the present stage, it is not possible to determine which one is a decisive factor. For this reason, no clear criteria for locating them has been developed so far. In the course of work, the Group presented five main conclusions concerning changes in the methodology of drilling works and/or analytical methods, improvement of technologies used in directional drilling as well as research in order to determine petrographic and petrologic properties of rocks and verify the results of geophysical studies by correlating them with observations in-situ and tests of each type of the samples taken. It was also proposed to drill a horizontal exploratory hole or two horizontal branched holes in order to identify deposits and conduct frontal exploration in the areas with potential gas problems. Moreover, the Group requested to perform spatial numerical modelling of gas-geodynamic hazards and develop a classification of gas-geodynamic risk based on a number of influencing factors, new systems of measurement, research methods and hole tests. The state of implementing the Group's requests is consistent with the guidelines; no major difficulties in the implementation are observed, despite many dependencies between individual tasks for which it is necessary to perform a number of analyses and research trials at different levels of difficulty and use results obtained in the course of performance of other tasks.

5

Sejsmiczność górotworu w rejonach przygranicznych kopalń węgla kamiennego na tle lokalnych uwarunkowań geologiczno-górniczych

Dzik Grażyna, Chlebowski Dariusz

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2020

|

nr 11

11--17

PL

Doświadczenia kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wskazują, że elementem sprzyjającym generowaniu ponadprzeciętnej aktywności sejsmicznej są zaszłości eksploatacyjne, a wysoki stopień skrępowania wynikający z ich istnienia dotyczy wielu obszarów przygranicznych. Na przykładzie trzech rejonów eksploatacyjnych w sąsiedztwie granic obszarów górniczych dokonano w artykule analizy zagrożenia sejsmicznego towarzyszącego prowadzeniu dziewięciu ścian. W ramach próby powiązania poziomu aktywności sejsmicznej z lokalnymi warunkami geologiczno-górniczymi jako kryterium wykorzystano zmienność takich jej parametrów, jak: ogólna liczba i energia zjawisk, jednostkowy wskaźnik wydatku energetycznego, średnia energia i liczba zdarzeń przypadających na 1 m.b. postępu oraz średnia energia pojedynczego zjawiska sejsmicznego.

EN

The element conductive to generation of above-average seismic activity are issues related to past exploitation, and the high degree of restraint stemming from their existence concerns many border areas. Using 3 mining zones located in the vicinity of extraction area borders as an example, the article analyses the seismic hazard related to exploitation of nine longwalls. Substantive discussion is preceded by a generał description of geological and mining conditions and properties of the rock mass in the mining zones as well as components of the extraction system. The criterion used in the attempt to link the level of seismic activity with the local geological and engineering conditions was the variability of such parameters of seismic activity as: total number and energy of events, unit energy expenditure, mean energy and the number of events per linear metre of advancement as well as mean energy of a single seismic event. The erected boundary pillars are characterised by a highly irregular geometry and course, which complicates the process of designing and conducting of mining activities in their vicinity, especially with respect to seams located above and below. An additional problem for conducting excavations in such zones is the varied, but high, seismic activity in areas with boundary pillars, as evidenced by the obtained results, on the basis of which it is possible to conclude that the probable causes of that seismic activity were: the advancement of mining works in conjunction with successive narrowing of the face belt along the border of the extraction area, approaching of the excavation to the immediate vicinity of abandoned workings, the length of excavated longwalls as well as geological and engineering properties.