Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pierwsze wystąpienie botallackitu w Polsce (kopalnia Polkowice-Sieroszowice)

Siuda R., Łodziński M., Syczewski M., Kruszewski Ł., Pršek J., Hoffmann P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 469

217--227

PL

W wyrobiskach górniczych kopalni miedzi Polkowice-Sieroszowice stwierdzono występowanie botallackitu, stowarzyszonego z paratacamitem, klinoatacamitem, gipsem i halitem. Botallackit krystalizuje z bogatych w chlorki (3500 mg/dm3) wód kopalnianych o podwyższonej temperaturze (33°C). Na podstawie analiz składu chemicznego w mikroobszarze wyróżniono dwie odmiany botallackitu. Pierwsza z nich charakteryzuje się niewielką substytucją jonu Cu2+ przez Pb2+, Fe2+ oraz Zn2+. Średni wzór chemiczny tej odmiany obliczony na podstawie 50 analiz jest następujący: (Cu1,94Pb0,02Fe0,02Zn0,02) Σ = 2,00Cl0,98(OH)3,02. W drugiej odmianie botallackitu stwierdzono znaczą substytucję kationów Cu2+ przez jony Pb2+, Fe2+, Zn2+iMn2+. Średni wzór chemiczny tej odmiany, obliczony na podstawie 40 analiz w mikroobszarze jest następujący: (Cu1,85Pb0,09Fe0,04Zn0,02) Σ = 2,00Cl1,05(OH)2,95. Obliczone parametry komórki elementarnej (metodą Rietvelda) są następujące: a = 5,7165(2), b = 6,1362(2), c = 5,6325(2), β = 92,943(3). Botallackit jest najmniej trwałą polimorficzną odmianą substancji Cu2Cl(OH)3, która ostatecznie rekrystalizuje w znacznie bardziej stabilne polimorfy Cu2Cl(OH)3. Proces przemiany botallackitu może być spowalniany przez wysokie stężenie jonów Ca2+ w wodach kopalnianych. Również zastępowanie miedzi przez inne kationy dwuwartościowe może działać stabilizująco na strukturę tego minerału i zapobiegać jego dalszej transformacji. Wystąpienie botallackitu w kopalni Polkowice- Sieroszowice jest pierwszym udokumentowanym stanowiskiem tego minerału w Polsce.

EN

The presence of botallackite was recognized in an underground galery in the Polkowice-Sieroszowice copper mine. This mineral coexists with paratacamite, clinoatacamite, gypsum and halite. Botallackite crystallized from chloride-reach (3500 mg/dm3), warm (33°C) mine water. On the basis of microprobe analyses, two types of botallackite were recognized. The first one contains only small amounts of Pb, Fe and Zn. These elements substitute Cu2+ ions in small proportions. Empirical formula of this botallackite is: (Cu1.94Pb0.02Fe0.02Zn0.02) Σ = 2.00Cl0.98(OH)3.02. The second type of the mineral were characterized by increased amounts of Pb, Fe, Zn. The empiric formula of this type of botallackite can be expressed as: (Cu1.85Pb0.09Fe0.04Zn0.02) Σ = 2.00Cl1.05(OH)2.95. The calculated unit-cell parameters of botallackite from Polkowice-Sieroszowice mine are as follows: a = 5.7165(2), b = 6.1362(2), c = 5.6325(2), β = 92.943(3). Botallackite is a least stable polymorph of Cu2Cl(OH)3 and finally transforms to more stable polymorphs. The botallackite recrystallization can be inhibit by high concentration of Ca2+ in the mine water. Substitution of Cu2+ ions by other divalent cations can slows the rapidity of recrystalization this mineral and prevent its further transformation also. The Polkowice-Sieroszowice mine is the first occurrence of botallackite in Poland.

2

The Julianna pegmatite vein system at the Piława Górna Mine, Góry Sowie Block, SW Poland – preliminary data on geology and descriptive mineralogy

Szuszkiewicz A., Szełęg E., Pieczka A., Ilnicki S., Nejbert K., Turniak K., Banach M., Łodziński M., Różniak R., Michałowski P.

Geological Quarterly

|

2013

|

Vol. 57, No. 3

467–-484

EN

The newly discovered Julianna pegmatitic system from the Piława Górna Quarry (the Góry Sowie Block, Sudetes Mts., NE margin of the Bohemian Massif) is described in terms of geological setting, petrography and descriptive mineralogy. The system represents the largest pegmatitic occurrence in the Polish Sudetes and consists of a complex network of cogenetic rare-element granitic pegmatites that intruded into tectonized amphibolite as discordant dikes. The pegmatites range from barren and weakly zoned to texturally well-differentiated ones that are composed of a fine-grained border zone, coarse-grained wall zone, graphic and blocky feldspar intermediate zones and a quartz core. Unidirectional and skeletal solidification textures are well-developed. The Julianna pegmatites consist of rock-forming plagioclase (ŁAn39), microcline, quartz and biotite accompanied mostly by accessory to minor muscovite, tourmaline, garnet and beryl. They crystallized from anatectic melt of hybrid NYF (niobium-yttrium-fluorine) + LCT (lithium-cesium-tantalum) geochemical characteristics. Pegmatites with a low to moderate degree of fractionation, that dominate in the Julianna system, bear NYF-signature accessory minerals, such as allanite-(Ce), columbite-, euxenite- and samarskite-group minerals, fergusonite-(Y) and gadolinite-(Y). However rare dikes that attained a very high degree of fractionation contain typical minerals of LCT-signature including tourmalines of the elbaite-olenite-rossmanite series, lepidolite, lithiophilite, spodumene, Cs-rich beryl and pollucite.

3

"Euro-Mineral" i "Euro-Gem" 2010 w Sainte Marie aux Mines, Alzacja, Francja - doskonale przygotowany produkt geoturystyczny dla każdego

Łodziński M.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 3-4

75-88

PL

W artykule przedstawiono krótką informację na temat odbywającej się corocznie w połowie czerwca w Sainte Marie aux Mines, w Alzacji (Francja) największej w Europie, Międzynarodowej Wystawy i Targów Minerałów i Kamieni Szlachetnych tj. "Exposition-Bourse Internationale de Mineraux-Fossiles-Pierres Precieuses-Bijoux", powszechnie rozpoznawanej pod nazwą "Euro-Mineral" i "Euro-Gem". W dniach 24-27.06.2010 niewielkie miasteczko Sainte Marie, znane w przeszłości jako historyczny ośrodek wydobycia srebra na wschodnich zboczach Wogezów, doskonale kontynuuje swoją tradycję i związek z mineralogią, w formie znakomicie przygotowanego produktu geoturystycznego - wystawy i targów minerałów, skamieniałości, meteorytów i kamieni szlachetnych. Ściągają tutaj z całego świata poszukiwacze minerałów, kolekcjonerzy, podróżnicy, handlarze, jubilerzy, naukowcy i turyści, których łączy zainteresowanie różnego rodzaju minerałami ze świata i kosmosu.

EN

The paper is a brief information about largest in Europe exhibition and fair of minerals and precious stones ("Exposition-Bourse Internationale de Mineraux-Fossiles-Pierres Precieuses -Bijoux"), which is held each year, in mid June, in a small town Sainte Marie aux Mines in Alsace, France. The town, located on the eastern slopes of the Vosges Mts., is a historical mining camp of silver ores. The exhibition, better known under the working names "Euro-Mineral" and "Euro-Gem", still continues the traditional links with attracts not only minerals and fossils collectioners, prospectors and dealers but also jewellers, scientists, travellers and common touristsfrom all over the world-all those, who are interested in minerals and rocks from the Earth and from the Space.

4

Atrakcje geoturystyczne grupy wulkanów Kluczewskiej Sopki, północna Kamczatka, Rosja

Łodziński M.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 1

51-63

PL

Artykuł przedstawia walory geoturystyczne grupy wulkanów Kluczewskiej Sopki na Północnej Kamczatce. Pokazano położenie półwyspu Kamczackiego na tle aktualnych granic płyt litosferycznych oraz wyjaśniono genezę i budowę tzw. Korjacko-Kamczackiego pasa wulkanicznego. Geotektoniczne położenie Kamczatki w strefie "okołopacyficznego pierścienia ognia" umożliwia zapoznanie się na tym obszarze z przejawami współczesnego wulkanizmu (wulkany tarczowe, stratowulkany, kopuły ekstruzywne, kaldery, pokrywy ignimbrytowe, potoki błotne (lahary), ekshalacje gazów i par, czy wykwity siarkowe). Obok działalności wulkanicznej o niezwykłej atrakcyjności geoturystycznej tego obszaru decyduje urozmaicona rzeźba górska, modelowana przez lodowce górskie, procesy wietrzenne i erozję rzeczną.

EN

The paper describes the geotouristic valours of the Klyuchevskaya group of volcanoes in the Northern Kamchatka. The relationships are presented between the Kamchatka and the recent boundaries of crustal plates, then the genesis and the structure are explained of the Koryak-Kamchatka volcanic belt. The geotectonic position of Kamchatka as a part of the "Circumpacific Ring of Fire" enables us to recognize the manifestations of the recent volcanism (shield volcanoes, stratovolcanoes, lava domes, calderas, ignimbrites, lahars, gas and vapour exhalations, native sulphur encrustations). Apart from volcanic activity, the exceptional tourist value of the Northern Kamchatka is the high- mountain relief shaped by glaciers, weathering and river erosion.

5

Koncepcja projektu: "Geostrada Sudecka - studium geologiczno-krajobrazowe z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej"

Słomka T., Bartuś T., Mastej W., Łodziński M., Mayer W., Stefaniuk M., Doktor M., Koźma J., Cwojdziński S., Stachowiak A.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

3-18

PL

Celem niniejszej pracy jest prezentacja studium geologiczno-krajobrazowego z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej dla obszaru Sudetów, wzdłuż proponowanej trasy turystyczno-rekreacyjnej, nazwanej Geostradą Sudecką im. Leszka Sawickiego. Poprzez inwentaryzację, opis oraz propozycje zagospodarowania wytypowanych obiektów geoturystycznych położonych wzdłuż trasy, Geostrada przyczyni się do przybliżenia skomplikowanych zagadnień geologii Sudetów turyście nie znającemu podstaw geologii. Wykorzystując przejezdne drogi, ustalono przebieg Geostrady wzdłuż głównych grzbietów górskich Sudetów po obu stronach granicy polsko-czeskiej, promując przy tym mało znane, ale atrakcyjne rejony Sudetów i ich przedpola. Przebieg polskich odcinków Geostrady (łącznie ok. 285 km) wyznaczono w taki sposób, aby w pasie o szerokości 10 km (5 km po obu stronach Geostrady) znalazło się jak najwięcej najatrakcyjniejszych geoturystycznie obiektów dziedzictwa geologiczno-górniczego, do których można dojechać lub dojść pieszo.

EN

The aim of the paper is presentation of geological and landscape studies with the inventarization of abiotic nature objects located along proposed trail "The Leszek Sawicki Sudetic Geostrada". Through detailed descriptions of the trail and proposals of development of selected, most attractive geosites of geological-mining heritage, the project should aim to spread geological knowledge of the Sudety Mts. among the non professionals. Using the passable roads, the trail was led along the main ridges of the Sudety Mts. in both the Polish and the Czech parts, through less popular and rarely visited but also interesting parts of the Sudety Mts. and their foreland. Polish parts of the Geostrada (ca 285 km) were such determined to reach as much the most attractive geosites as possible in the 10-kilometers-wide zone (+/- 5 km from both sides of the trail).

6

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Zachodniosudeckiej

Łodziński M., Mayer W., Stefaniuk M., Bartuś T., Mastej W.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

19-42

PL

W artykule przedstawione zostały wybrane wyniki prac wykonanych w zachodniej części Geostrady Sudeckiej. Przeanalizowany został przebieg Geostrady Zachodniosudeckiej na tle geomorfologii i budowy geologicznej. Trasa ta okrąża szerokim łukiem od północy główne pasma Gór Izerskich i Karkonoszy oraz Kotlinę Jeleniogórską a dalej biegnie przez wschodnią i południową część Rudaw Janowickich. Przebiega ona w większości w obrębie ekshumowanej (odsłoniętej) osłony metamorficznej (skał otaczających) batolitu Karkonoszy (ciała magmowego, powstałego w wyniku zakrzepnięcia magmy wewnątrz skorupy ziemskiej), bogatej w liczne wystąpienia mineralizacji rudnej. Przedstawiony został opis obiektów geomorfologicznych i geologicznych, pozostałości dawnej eksploatacji górniczej oraz oceniona została ich atrakcyjność turystyczna. Obszerniej opisane zostały wybrane, szczególnie atrakcyjne obiekty: formy geomorfologiczne, odsłonięcia interesujących kompleksów skalnych, struktur tektonicznych i pozostałości dawnego górnictwa złóż rud cyny w rejonie Krobicy-Kotliny-Gierczyna-Przecznicy oraz złóż uranu w Kowarach.

EN

The paper presents selected results of the "Western Sudetic Geostrada" - a project, currently in preparation, which merges geosites, biotic nature objects, historical monuments and tourist infrastructure into a coherent tourist trail. The trail avoids main roads and famous tourist centers, leading to the less known parts of the Western Sudety Mts. and their foreland. Precisely, the "Western Sudetic Geostrada" runs around the main range of the Isera Mountains, surrounds from the north the Karkonosze Range and the Jelenia Góra Trough, and heads through the eastern and southern part of the Rudawy Janowickie Range. From geological point of view the trail runs through the exposed part of the exhumed i metamorphic envelope the Karkonosze granite intrusion rich in numerous deposits and occurrences of ore mineralization. The selected geomorphological and geological objects and regions were described in details along with the relies of past mining operations and their tourist attractiveness were evaluated. Some especially attractive objects i.e. geomorphological forms, outcrops of interesting lithologic complexes, tectonic structures and remnants of past ore mining (tin mining in Krobica-Kotlina-Gierczyn-Przecznica area and uranium mining in Kowary) were described in details.

7

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Wschodniosudeckiej

Słomka T., Doktor M., Bartuś T., Mastej W., Łodziński M.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

61-72

PL

"Geostrada Wschodniosudecka" w Polsce to niewielki, wschodni fragment trasy geoturystycznej prowadzonej przez całe Sudety. Występuje tu zatem ograniczona ilość geostanowisk. Pierwszym z nich jest słynny, eksploatowany od XIII wieku i wciąż czynny, kamieniołom metasomatycznych marmurów dolomitycznych w Sławniowicach. Eksploatowane skały, w formie i płyt okładzinowych, spotkać można w wielu gmachach Polski i Niemiec. W 16. czynnych i nieczynnych wyrobiskach odsłonięte zostały prekambryjskie marmury i skały współwystępujące, takie i, jak łupki łyszczykowe, amfibolity i pegmatyty. Najciekawszym niewątpliwie punktem tej części Geostrady jest rejon Głuchołaz. W mieście, w dolinie Białej Głuchołaskiej oraz w czeskich rejonach przyległych (Jesenik, Zlate Hory), od XII wieku z aluwiów rzeki i poprzez eksploatację podziemną kwarcowych i kwarcowo- skaleniowych żył pozyskiwano złoto. Pozostałością po górnictwie głuchołaskim są sztolnie i ślady po szybach przy promenadzie wzdłuż Białej Głuchołaskiej. Pozostałe obiekty również mogą być atrakcyjne dla sympatyków nauk o Ziemi. Są to granitoidy masywu Strzelina-Zulovej w Jarnołtowie, prekambryjskie wapienie krystaliczne w Gierałcicach oraz łupki biotytowe w Burgrabicach. Ostatnim obiektem polskiej części Geostrady jest czynna kopalnia tzw. łupków dachówkowych w Jarnołtówku. Występują tutaj łupki fyllitowe, których niezaburzone partie były eksploatowane na pokrycia dachów wielu budynków w okolicy.

EN

The Eastern Sudetic Geostrada (Geotrail) constitutes only a small, eastermost fragment of the whole "Sudetic Geostrada" tourist trail project. Hence, the number of geosites selected along the trail is rather limited. The westernmost site is the famous Sławniowice quarry. Here, in 16 active and inactive pits the Precambrian marbles and accompanying rocks (mica schists, amphibolites and pegmatites) have been quarried since the XIIIth century. Stones extracted there are well-known in Poland and in Germany, usually as facings. However, the most intrising part of the Eastern Sudetic Geostrada is the vicinity of Głuchołazy. In the town itself and in the valley of the Biała Głuchołaska River as well as in the adjacent Jeseniki and Zlate Hory mountains in the Czech Republic gold has been mined from alluvial deposits as well as from quartz and quartz feldspar lodes. The relics of this mining operations are numerous adits and shafts, which can be recently seen along the promenade accompanying the Biała Głuchołaska River bank. Other sites attractive for the Earth-science enthusiasts are: granitoids of the Strzelin-Zulova Massif in Jarnołtów, Precambrian marbles in Gierałcice and biotitic schists in Burgrabice. The last site in the Polish sector of the Eastern Sudetic Geostrada is the operating slate quarry in Jarnołtówek where phyllitic schists are extracted and used as roof tiles.

8

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Środkowosudeckiej

Bartuś T., Mastej W., Łodziński M.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

43-60

PL

Celem niniejszej pracy jest prezentacja studium geologiczno-krajobrazowego z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej dla obszaru Sudetów, wzdłuż środkowej części proponowanej trasy turystyczno-rekreacyjnej, nazwanej Geostradą Sudecką im. Leszka Sawickiego. Geostrada Środkowosudecka ograniczona jest przełęczami.: Kowarską na zachodzie i Płoszczyna na wschodzie, koło Stronia Śląskiego. Liczy łącznie ok. 200 km, w tym ok. 60 km w Czechach. Jest ona prowadzona w taki sposób, by w wąskim pasie o szerokości 10 km (5 km po obu stronach Geostrady) znalazły się atrakcyjne obiekty geoturystyczne w przypadku środkowosudeckiego odcinka Geostrady, są to przede wszystkim zgrupowania piaskowcowych ostańców erozyjnych w Górach Stołowych, a także liczne obiekty w okolicach Lądka Zdroju: jaskinie wypreparowane w marmurach, w tym najsłynniejsza Jaskinie Niedźwiedzia, wystąpienia wód mineralnych, skałki gnejsowe, sławny wodospad Wilczki, liczne kamieniołomy marmurów i bazaltów oraz ślady działalności górniczej.

EN

The aim of the paper is presentation of a geological and landscape studies with inventarization of the objects of abiotic nature heritage located along the central part of proposed trail "The Leszek Sawicki Sudetic Geostrada". The Central Sudetic Geostrada extends from the Kowary Pass in the west to the Płoszczyna Pass near Stronie Śląskie in the east. Total length of this sector of Geostrada is about 200 km, in which about 60 km in the Czech Republic. The principle is to run the trail in such a manner that attractive geosites and other interesting tourist destinations fall into the 10-kilometers-wide zone (+/- 5 km zone from both sides of the road). First of all, these are groups of sandstone monadnocks in the Table Mts., but also numerous geosites close to Lądek Zdrój: caves, including the famous "Bear Cave", mineral waters, gneiss tors, the famous waterfall on the Wilczka River numerous marble and basalt quarries and relics of old mining camps.

9

Atrakcje turystyczne północnego Madagaskaru

Łodziński M.

Geoturystyka

|

2007

|

nr 3

5-28

PL

W artykule przedstawiono wybrane atrakcje geoturystyczne północnego Madagaskaru (prowincje Antananarivo,Tomasina, Mahajanga, Antsiranana), m.in. takie jak: kopalnie kamieni szlachetnych i rzadkości mineralogicznych w dolinie Sahatany w rejonie Betafo, przejawy młodego wulkanizmu w rejonie Betafo, przykłady krasu powierzchniowego w klimacie tropikalnym w Parku Narodowym des Tsingy de Bemaraha i w Rezerwacie Specjalnym de l'Ankarana, kopalnie celestynu w okolicach Katsepy, wyspy pochodzenia wulkanicznego i rozwijające się u ich brzegów rafy koralowe: Nosy Be, Nosy Komba, Nosy Tanikely, osadowe formacje skalne w Parku Narodowym de Montagne d'Ambre, czy złoża korundów związane z prowincją wulkaniczną Ambohitra w północnym Madagaskarze. Coraz większa powierzchnia obiektów przyrody ożywionej i nieożywionej zostaje objęta na Madagaskarze prawną ochroną.

EN

The paper presents selected geotouristic attractions of the northern Madagascar (Antananarivo, Toamasina, Mahajanga and Antsiranana provinces) which include e.g. precious stones and mineralogical rarities mines in the Sahatany Valley (Betafo region), examples of young volcanism in Betafo region, examples of tropical surface karst features in des Tsingy de Bemaraha National Park and de l'Ankarana Special Reserve, celestine mines in the vicinity of Katsepy, the Nosy Be, Nosy Komba and Nosy Tanikely volcanic islands rimmed by coral reeft, sedimentary rock formations in de Montagne d'Ambre National Park or corundum deposits in the Ambohitra volcanic province. The number and area of biotic and abiotic nature sites protected by law is systematically growing in Madagascar.

10

Atrakcje geoturystyczne południowego Madagaskaru

Łodziński M.

Geoturystyka

|

2007

|

nr 2

3-22

PL

Artykuł przedstawia krótki opis południowej części Madagaskaru (prowincje Toliara, Fianarantsoa). Opisano w nim wybrane atrakcje geoturystyczne południowego Madagaskaru, które obok przyrody ożywionej są największym skarbem tego kraju m.in. takie jak: półwysep Lokaro z granitowymi formami skalnymi, będącymi przykładem niszczącej działalności morza i wietrzenia w klimacie tropikalnym, klifowe wybrzeże zbudowane z wapieni trzeciorzędowych w Rezerwacie Specjalnym De Cap Sainte Marie & Faux Cap, formacje grupy Sakoa w Rezerwacie Specjalnym De Bezaha Mahafaly, rejon górniczy wydobycia kamieni szlachetnych w okolicach miast Ilakaka i Sakaraha, formy skalne w piaskowcach gondwańskiej formacji Karoo zachowane w Parku Narodowym De I'lsalo, granitoidowe iglice i kopuły tzw. "inselbergi" na wysokogórskim płaskowyżu w centrum wyspy w Parku Narodowym d'Andringitra oraz w masywie Tsaranoro, jak również kopalnie kwarcu w masywie Itremo. Wymienione obiekty geologiczne przyczyniają się do rozwoju turystyki w tej części świata.

EN

The following paper is a brief description of the southern part of Madagascar (Toliara and Fianarantsoa provinces). Geotouristic attractions are described, which, together with animated nature, are the true treasures of the island. These are: the Lokaro Peninsula with granite rocks left after combined action of sea-coast erosion and tropical weathering, cliff coast composed of Tertiary limestones in the Special Nature Reserve De Cap Sainte Marie & Faux Cap, rock formations of the Sakoa Group in Special Nature Reserve De Bezaha Mahafaly, precious stones mining district in the vicinity of Ilakaka and Sakaraha towns, erosional forms curved in Gondwana's Karoo Formation sandstones preserved in the De I'lsalo National Park, granitoid inselbergs in the highland plain of the d'Andringitra National Park located in the center of the Island and in the Tsaranoro Massifas well as quartz mines in the Itremo Massif. These geotouristic sites contribute significantly to the development of tourist industry in Madagascar.