Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Glifosat - frakcja wdychalna [N-(fosfonometylo)glicyna]. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Klimecka Agnieszka, Czerczak Sławomir, Jurewicz Joanna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2024

|

Nr 1 (119)

29-79

PL

Glifosat jest bezwonnym ciałem stałym występującym w postaci białego krystalicznego proszku. Jest aktywnym składnikiem herbicydów o szerokim spektrum działania, a stosowany w mniejszych dawkach jest regulatorem wzrostu roślin i środkiem osuszającym. W Polsce od 2001 r. obowiązuje wartość NDS glifosatu na poziomie 10 mg/m3. W ciągu ostatnich 25 lat ukazało się wiele nowszych wyników badań dotyczących potencjalnego działania szkodliwego na płód i rakotwórczości glifosatu. Europejska Agencja ds. Chemikaliów (ECHA) podjęła ponowną ocenę właściwości glifosatu w celu ich przedstawienia Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Rozpatrywano także nową klasyfikację zharmonizowaną glifosatu (zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu i Rady 1272/2008). W kontekście tych działań niezbędna była weryfikacja aktualnie obowiązującej w Polsce wartości NDS. Za podstawę wyprowadzenia wartości NDS przyjęto dawkę 155 mg/kg mc./dzień. Dawkę tę uznano za wartość NOAEL dla działania ogólnoustrojowego przy narażeniu myszy na glifosat drogą pokarmową. Nie znaleziono podstaw do zmiany dotychczas obowiązującej wartości NDS (10 mg/m3). Glifosat ma bardzo niską prężność par - narażenie będzie występować jedynie na pył glifosatu lub aerozol jego roztworu wodnego. Nie ma podstaw do ustalenia najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) glifosatu oraz wartości dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB). Glifosat nie spełnia kryteriów do oznakowania notacją „skóra”.

EN

Glyphosate is an odorless solid in the form of white crystalline powder. It is an active ingredient in broad-spectrum herbicides, which used at lower doses is a plant growth regulator and desiccant. In Poland since 2001 the MAC value for glyphosate is 10 mg/m3 . Over the past 25 years many new research findings have been published regarding the potential fetotoxicity and carcinogenicity of glyphosate. The European Chemicals Agency (ECHA) reassessed the properties of glyphosate in order to presenting them to the European Food Safety Authority (EFSA). A new harmonized classification of glyphosate was also considered (in accordance with Regulation 1272/2008 of the Parliament and of the Council). In this context, it was necessary to verify the MAC value currently in force in Poland. The basis for calculating the MAC value was the dose of 155 mg/kg bw./day, considered as the NOAEL for systemic effects after oral exposure in mice. No basis for changing the current MAC value (10 mg/m3 ) were found. It should be considered that glyphosate has a very low vapor pressure - exposure occurs to glyphosate dust or aqueous solution only. There are no basis to establish the STEL value and the Biological Exposure Index (BEI). Glyphosate do not meet the criteria for "Skin" notation.

2

Fosforan trifenylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Szparaga Mateusz, Czerczak Sławomir, Kupczewska-Dobecka Małgorzata

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 1 (115)

91--113

PL

Fosforan trifenylu (TPP) jest bezbarwnym ciałem stałym o zapachu przypominającym fenol. Znajduje zastosowanie jako plastyfikator do produkcji: żywic, wosków, klejów, oprawek okularów i kosmetyków. Fosforan trifenylu charakteryzuje się małą toksycznością ostrą po narażeniu drogą: pokarmową, inhalacyjną, skórną. Wchłanianie z przewodu pokarmowego i z miejsca wstrzyknięcia jest powolne. W badaniach na zwierzętach fosforan trifenylu nie wykazywał działania drażniącego na skórę, ale powodował podrażnienie oczu u królików. Nie wykazywał działania mutagennego oraz nie wywoływał nowotworów u zwierząt (u ludzi brak danych). Fosforan trifenylu działa ogólnoustrojowo. W 13-tygodniowym badaniu toksyczności na szczurach Wistar przerost komórek wątrobowych i zmiany morfologiczne w tarczycy obserwowano przy dawce fosforanu trifenylu 105 mg/kg mc./dzień. Za wartość NOEL dla działania ogólnonarządowego i neurotoksycznego przyjęto dawkę 20 mg/kg mc./dzień. W badaniu NTP (2018) wyznaczono dolną granicę przedziału ufności dawki referencyjnej BMDL na poziomie 39 mg/kg mc. dla skutków ogólnoustrojowych, manifestujących się zmniejszeniem poziomu wolnej tyroksyny i cholesterolu HDL. We wszystkich badanych dawkach związku, tj. >55 mg/kg mc., stwierdzono zmniejszenie aktywności cholinesterazy w surowicy o 35 ÷ 70% – nie obliczono dawki referencyjnej BMD dla tego skutku. Po dawce 200 mg/kg mc./dzień u królików wystąpił zwiększony odsetek płodów bez dodatkowych płatów płuc. Za wartość NOAEL dla toksyczności rozwojowej przyjęto dawkę 80 mg/kg mc./dzień. Przyjmując wartość NOEL, obliczono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla fosforanu trifenylu na poziomie 10 mg/m³ . Brak podstaw do ustalenia wartości chwilowej (NDSCh) oraz dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB). Substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji pod kątem wchłaniania przez skórę. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Triphenyl phosphate (TPP) is a colorless solid with a phenol-like odor. It is used as a plasticizer in the production of resins, waxes, adhesives, spectacle frames, cosmetics. Triphenyl phosphate is characterized by low acute toxicity after oral, inhalation and dermal exposure. Absorption from the gastrointestinal tract and the injection site is slow. In animal studies, it was not irritating to the skin, caused eye irritation in rabbits. Did not show mutagenic and carcinogenic effects in animals (no data in humans). Triphenyl phosphate has a systemic effect. In a 13-week toxicity study in Wistar rats, hepatic cell hyperplasia and thyroid morphological changes were observed at a dose of 105 mg/kg bw/day. The dose of 20 mg/kg bw/day was assumed as the NOEL value (the highest level of no effect) for the organ and neurotoxic effects. In the NTP study (2018), the lower confidence limit of the BMDL reference dose was set at 39 mg/kg bw. for systemic effects, as manifested by a reduction in the level of free thyroxine and HDL cholesterol. At higher doses of the compound (>55 mg/kg), serum cholinesterase activity was inhibited by 35–70% (the BMD reference dose for this effect was not calculated). At 200 mg/kg bw/day, rabbits had an increased percentage of fetuses without additional lung lobes. The dose of 80 mg/kg bw/day was assumed as the NOAEL for developmental toxicity. Assuming the NOEL value, the value of the highest allowable concentration (NDS) for TPP was calculated at the level of 10 mg/m³ . There are no grounds to establish the instantaneous value (NDSCh) and the limit value for biological material (DSB). The substance does not meet the criteria for classification for skin absorption. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

3

1-Etylo-2-pirolidon. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Klimecka Agnieszka, Czerczak Sławomir

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 3 (113)

119--151

PL

1-Etylo-2-pirolidon (NEP) jest cieczą bezbarwną do lekko żółtawej o zapachu zbliżonym do amoniaku. Związek jest stosowany jako zamiennik 1-metylo-2-pirolidonu (NMP), głównie jako rozpuszczalnik przemysłowy. Dla 1-etylo-2-pirolidonu dotychczas nie opracowano w Polsce dokumentacji i nie ustalono wartości normatywnych w powietrzu środowiska pracy. Zaproponowano przyjęcie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 1-etylo-2-pirolidonu na poziomie 30 mg/m³ . Za wartość NOAEC przyjęto stężenie 62,6 mg/m³ na podstawie wyników badań na szczurach, u których narażenie na związek nie spowodowało działania toksycznego na nabłonek węchowy. Ze względu na działanie drażniące związku zaproponowano przyjąć wartość chwilową na poziomie 60 mg/m³ . Obliczone na podstawie wartości NOAEL dla toksyczności prenatalnej u zwierząt równoważniki stężeń w powietrzu środowiska pracy wynoszą 87,5 i 175 mg/m³ , zatem zaproponowana wartość NDS na poziomie 30 mg/m³ powinna zabezpieczyć pracowników również przed szkodliwym działaniem na potomstwo. Biorąc pod uwagę działanie drażniące 1-etylo-2-pirolidonu, jego wchłanianie przez skórę oraz możliwe działanie toksyczne na płód, zaproponowano następujące oznakowanie związku: „skóra” – wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową, „Ft” – substancja o działaniu szkodliwym na płód oraz „I” – substancja o działaniu drażniącym. Zaproponowano ustalenie wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) związku na poziomie 45 mg 2-hydroksy-N-etylosukcynoimidu (2-HESI)/g kreatyniny. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

1-Ethylpyrrolidin-2-one (NEP) is a colorless or yellowish liquid with ammonia-like odor. It is used as 1-methylpyrrolidin2-one (NMP) substitute, mostly as industrial solvent. So far, no normative values in the air of the working environment have been defined in Poland for 1-ethyl-2-pyrrolidone. The MAC value of 30 mg/m3 and STEL value of 60 mg/m³ have been proposed. The basis for calculating the MAC value was the NOAEC value of 62.6 mg/m³ for the olfactory epithelium degeneration in rats. The equivalent concentrations in the air of the working environment, calculated on the basis of the NOAEL value for prenatal toxicity in rats and rabbits, are 87.5 mg/m³ and 175 mg/m³ , respectively, therefore the MAC value of 30 mg/m³ should protect workers from harmful effects on the offspring. Taking into account the irritating effect of 1-ethyl-2-pyrrolidone, its absorption through the skin and possible toxic effects on the fetus, the following notations have been proposed: “skin” – skin absorption of the substance may be just as important as for inhalation exposure, “Ft” – substance toxic to the fetus and “I” – irritating substance. It is proposed to set Biological Exposure Index (BEI) value of 45 mg 2-hydroxy-N-ethylsuccinimide (2-HESI)/g creatinine. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

4

1-Naftyloamina i jej sole – w przeliczeniu na 1-naftyloaminę : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Michalak Ewa, Czerczak Sławomir

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2021

|

Nr 3 (109)

5--27

PL

1-Naftyloamina występuje w postaci białych kryształów o charakterystycznym zapachu, które po wystawieniu na działanie powietrza, światła i wilgoci stają się czerwone. Jest stosowana do syntezy barwników i pigmentów, leków, antyoksydantów, herbicydów. Liczba zatrudnionych na stanowiskach, gdzie występowało narażenie zawodowe na 1-naftyloaminę i jej sole w Polsce nie jest znana. W wyniku ostrego zatrucia inhalacyjnego 1-naftyloaminą u ludzi obserwowano: sinienie ust, paznokci i skóry, dezorientację, zawroty i ból głowy, duszność oraz osłabienie. Działanie przewlekłe na zwierzęta 1-naftyloaminy po podaniu drogą pokarmową prowadziło do uszkodzenia wątroby (dystrofia komórek wątrobowych, stłuszczenie wątroby, nagromadzenie lipofuscyny), a przewlekłe narażenie inhalacyjne do zmian parametrów hematologicznych, złuszczającego śródmiąższowego zapalenia płuc, schorzeń płuc i przewlekłego zapalenia nerek i pęcherza moczowego, częściowo związanego z krwiomoczem i albuminurią. Wyniki badań mutagenności i genotoksyczności 1-naf¬tyloaminy nie są jednoznaczne. IARC w 1987 r. zaliczyła 1-naftyloaminę do grupy 3. W porównaniu do 2-naftyloaminy ulegającej w dużym stopniu N-hydroksylacji, 1-naftyloamina nie jest w znaczący sposób N-hydroksylowana. Dlatego brak działania rakotwórczego u zwierząt doświadczalnych może wynikać z braku skutecznej aktywacji metabolicznej. Wartość normatywu higienicznego ustalono na podstawie wartości NOEL, wynoszącej 15 mg/kg mc./dzień, uzyskanej z badań na psach narażanych drogą pokarmową na 1-naftyloaminę przez 9 lub 10 lat. W tych eksperymentach podawanie czystej 1-naftyloaminy, bez zanieczyszczeń izomerem 2-naftyloaminy, nie powodowało zwiększenia częstości zachorowań na raka pęcherza moczowego u psów. Zaproponowano wartość NDS dla 1-naftyloaminy i jej soli na poziomie 3,5 mg/m³. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

1-Naphthylamine forms white crystals with a characteristic odor that turn red when exposed to air, light and moisture. It is used as an intermediate in the synthesis of dyes, antioxidants, herbicides, drugs and other chemicals. The number of employees exposed to 1-naphthylamine and its salts in Poland has not been studied. The results of acute poisoning by inhalation with 1-naphthylamine by human are blue lips, fingernails and skin, confusion, dizziness, headache, shortness of breath and weakness. Chronic effect on animals of 1-naphthylamine after oral administration leads to liver damage (hepatic cell dystrophy, hepatic steatosis, accumulation of lipofuscin). Chronic inhalation leads to changes in hematological parameters, desquamative interstitial pneumonia, lung disease, and chronic nephritis and bladder inflammation, partly associated with haematuria and albuminuria. The results of the mutagenicity and genotoxicity tests on 1-naphthylamine are inconclusive. In 1987 IARC included 1-naphthylamine in Group 3. Compared to highly N-hydroxylated 2-naphthylamine, 1-naphthylamine is not significantly N-hydroxylated. Therefore, the lack of a carcinogenic effect in experimental animals may be due to the lack of effective metabolic activation. The value of the hygiene standard was derived based on the NOEL value of 15 mg/kg bw/day, obtained from studies on dogs exposed by the oral route for 9 or 10 years. In these experiments, administration of pure 1-naphthylamine, without isomer 2 contamination, did not increase the incidence of bladder cancer in dogs. The maximum acceptable concentration (MAC) value was proposed for 1-naphthylamine and its salt of 3.5 mg/m³ . This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

5

2-Naftyloamina i jej sole – w przeliczeniu na 2-naftyloaminę : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Czubacka Ewelina, Czerczak Sławomir

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2020

|

Nr 2 (104)

5--38

PL

2-Naftyloamina (2-NA) występuje w postaci bezbarwnych kryształów o słabym, aromatycznym zapachu, które różowieją pod wpływem światła. Substancja nie występuje naturalnie w przyrodzie. Obecnie produkcja 2-naftyloaminy dla zastosowań przemysłowych jest prawnie zakazana w państwach Unii Europejskiej. W przeszłości substancję wykorzystywano do wytwarzania barwników azowych, jako przeciwutleniacz w przemyśle gumowym oraz w wytwórniach kabli. Obecnie jest stosowana w niewielkich ilościach głównie w laboratoriach badawczych. Narażonych na 2-naftyloaminę i jej sole w zakładach pracy w Polsce w 2017 r. według Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje Chemiczne, ich Mieszaniny, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym było 208 osób, przy czym były to praktycznie tylko osoby pracujące w: laboratoriach wyższych uczelni, instytutach, inspekcjach, urzędach kontrolnych, jak również w laboratoriach zakładów farmaceutycznych i zakładu produkującego farby. Zgodnie z załącznikiem XVII do rozporządzenia REACH stosowanie 2-naftyloaminy podlega następującym ograniczeniom: nie może być ona wprowadzana do obrotu ani stosowana jako substancja lub w mieszaninach o stężeniach większych niż 0,1% masowo. Przy narażeniu zawodowym na 2-naftyloaminę i jej sole większe znaczenie ma oddziaływanie na drogi oddechowe oraz skórę niż wchłanianie z przewodu pokarmowego. Większość wchłoniętej dawki 2-naftyloaminy jest wydalana głównie z moczem. Mediany dawek lub stężeń śmiertelnych 2-naftyloaminy, które uzyskano w badaniach na zwierzętach doświadczalnych, wskazują, że jest to substancja szkodliwa po połknięciu. Główne objawy zatrucia ostrego to zaczerwienienie spojówek, łzawienie oczu, sinoniebieskie zabarwienie błon śluzowych, paznokci i skóry, ból i zawroty głowy oraz duszności. Na podstawie wyników badań dostępnych w piśmiennictwie do skutków działania toksycznego 2-naftyloaminy w warunkach narażenia podprzewlekłego i przewlekłego można zaliczyć kontaktowe zapalenie skóry, przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego oraz raki pęcherza moczowego. 2-Naftyloamina i jej sole to przede wszystkim związki o potwierdzonym działaniu rakotwórczym na ludzi. W 1974 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała 2-naftyloaminę za czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1.) na podstawie wystarczających dowodów działania rakotwórczego na ludzi. Zgodnie z rozporządzeniem CLP 2-naftyloaminę i jej sole klasyfikuje się jako substancje rakotwórcze kategorii zagrożenia 1A z przypisanym kodem zwrotu wskazującym rodzaj zagrożenia H350 (Może powodować raka) oraz jako substancje o toksyczności ostrej kategorii zagrożenia 4 z przypisanym kodem zwrotu wskazującym rodzaj zagrożenia H302 (Działa szkodliwie po połknięciu). W Polsce wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla 2-naftyloaminy ustalono na poziomie 0 mg/m³ . Spośród pozostałych państw Unii Europejskiej jedynie Francja ma wyznaczoną wartość dopuszczalną na poziomie 0,005 mg/m³ , a Węgry i Włochy wartość chwilową na poziomie odpowiednio 0,005 mg/m³ i 0,001 mg/m³ . Przyjmując współczynnik Slope Factor (współczynnik kierunkowy prostej dawka-odpowiedź) dla człowieka opublikowany przez California EPA i biorąc pod uwagę wartość akceptowanego ryzyka 10-4 dla wystąpienia dodatkowych przypadków raka pęcherza moczowego, zaproponowano wartość NDS dla 2-naftyloaminy i jej soli na poziomie 0,003 mg/m³ . Zaleca się oznakowanie substancji jako „Carc. 1A”, co oznacza substancję rakotwórczą kategorii zagrożenia 1A (substancja wykazuje potencjalne działanie rakotwórcze na ludzi). Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

2-Naphthylamine (2-NA) occurs in a form of colourless crystals with a weak, aromatic odour, which turn pink under the influence of light. The substance does not occur naturally in nature. The production of the 2-naphthylamine on an industrial scale is now banned in the UE. In the past this substance was used in the production of azo dyes, as an antioxidant in the rubber industry and in cable factories. 2-Naphthylamine is used in small amounts mainly in research laboratories. According to the data from the Polish Registry on Exposure to Chemicals, Their Mixtures, Factors or Technological Processes on Carcinogenic or Mutagenic Effects, 208 workers working in university laboratories, institutes, inspections, control offices as well as in laboratories of pharmaceutical and paint production plant were exposed to 2-NA and its salts in Poland in 2017. According to Annex XVII of REACH Regulation, 2-naphthylamine and its salts shall not be placed on the market, or used, as substances or in mixtures in concentrations greater than 0,1 % by weight. In occupational exposure to 2-naphthylamine and its salts, respiratory tract and skin are more important than gastrointestinal absorption. Most of the absorbed dose of 2-naphthylamine is mainly excreted in the urine. Median doses or lethal concentrations of 2-naphthylamine that were obtained in experimental animal studies indicate that it is harmful if swallowed. The main symptoms of acute intoxication are conjunctival redness, watery eyes, blue mucosa, nails, skin, pain and dizziness, shortness of breath. Based on the results of studies available in the literature, the effects of 2-naphthylamine under subchronic and chronic exposure may include contact dermatitis, chronic cystitis and bladder cancers. 2-Naphthylamine and its salts are compounds with proven carcinogenic humans. In 1974, The International Agency for Research on Cancer recognized 2-naphthylamine as a human carcinogen (group 1) based on sufficient evidence of a carcinogenic effect on humans. According to the CLP Regulation, 2-naphthylamine and its salts are classified as carcinogenic category 1A substances with the assigned hazard code H350 (May cause cancer) and as acute toxicity category 4 with the hazard code H302 assigned (Harmful if swallowed). In Poland, MAC (Maximum Admissible Concentration) value for 2-naphthylamine was set at 0 mg/m³ . In other EU countries, only France has set a MAC value of 0.005 mg/m³ while Hungary and Italy have a short-term value of 0.005 mg/m³ and 0.001 mg/m³ , respectively. Taking the Slope Factor for humans published by the California EPA and taking into account the accepted risk value of 10-4 for the occurrence of additional cases for bladder cancer, the MAC value for 2-naphthylamine and its salts is proposed to be 0.003 mg/m³ . The letters “Carc. 1A” should be used – the substance has carcinogenic potential for humans. This article discussess the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

6

Trichlorek fosforylu : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Konieczko Katarzyna, Czerczak Sławomir

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2019

|

Nr 3 (101)

121--137

PL

Trichlorek fosforylujest przezroczystą, bezbarwną lub żółtawą cieczą o nieprzyjemnym, ostrym zapachu. W kontakcie z wodą lub z parą wodną gwałtownie hydrolizuje, wydzielając chlorowodór i kwas fosforowy(V). Związek jest stosowany w przemyśle, przede wszystkim do produkcji alkilowych i arylowych triestrów kwasu fosforowego(V). Trichlorek fosforylu znalazł również zastosowanie w produkcji: plastyfikatorów, środków opóźniających palenie, cieczy hydraulicznych, insektycydów, farmaceutyków, dodatków do produktów naftowych oraz półproduktów do otrzymywania barwników. Jest stosowany także jako: czynnik chlorujący, regulator pH, katalizator, rozpuszczalnik w krioskopii, domieszka donorowa w półprzewodnikach krzemowych, a także jako odczynnik w laboratoriach. Trichlorek fosforylu jest zaklasyfikowany (ze względu na toksyczność ostrą) do kategorii zagrożenia 2. przy narażeniu drogą oddechową (wdychanie grozi śmiercią) oraz do kategorii zagrożenia 4. po połknięciu (działa szkodliwie po połknięciu). Ponadto związek jest sklasyfikowany do kategorii zagrożenia 1A jako substancja żrąca (powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu) oraz do kategorii zagrożenia 1. jako substancja działająca toksycznie na narządy docelowe w wyniku narażenia powtarzanego (powoduje uszkodzenie narządów poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie). Zarówno w przypadkach ostrych, jak i przewlekłych zatruć inhalacyjnych trichlorkiem fosforylu podstawowym skutkiem było działanie drażniące na drogi oddechowe i oczy: pieczenie oczu i gardła, uczucie duszności, łzawienie, kaszel, skurcz oskrzeli, ból za mostkiem, zapalenie opłucnej. U narażonych obserwowano pogorszenie parametrów spirometrycznych płuc, a późnymi skutkami narażenia były problemy astmatyczne i obturacyjna choroba układu oddechowego. Dostępne wyniki badań na zwierzętach są słabo udokumentowane. Trichlorek fosforylu nie wykazuje działania mutagennego. W piśmiennictwie nie znaleziono informacji ani o rakotwórczym działaniu tej substancji, ani o jej działaniu embriotoksycznym lub teratogennym. Skutkiem krytycznym działania związku jest silne działanie drażniące na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Stężenie 0,48 mg/m3, stanowiące próg działania toksycznego trichlorku fosforylu w badaniach na szczurach i świnkach morskich, przyjęto jako wartość LOAEC. Po zastosowaniu współczynników niepewności obliczona na tej podstawie wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) trichlorku fosforylu wynosi 0,06 mg/m3. Proponuje się przyjęcie wartości NDS zgodnej z rekomendacją SCOEL i ACSH, tj. 0,064 mg/m3. Trichlorek fosforylu jest substancją działającą silnie drażniąco. W celu zapobiegania pikowym stężeniom substancji proponuje się ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie 0,13 mg/m3 (2 razy wartość NDS). Nie ma merytorycznych podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) trichlorku fosforylu. Ze względu na działanie żrące trichlorku fosforylu proponuje się oznaczenie normatywu literą „C” – substancja żrąca. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Phosphoryl trichloride is a clear, colorless or yellowish liquid with an unpleasant, pungent odor. In contact with water or steam, it rapidly hydrolyses by releasing hydrogen chloride and phosphoric(V) acid. Phosphoryl trichloride is used in industry primarily for the production of alkyl and aryl triesters of phosphoric(V) acid. It is also used in the production of plasticizers, flame retardants, hydraulic fluids, insecticides, pharmaceuticals, gasoline additives and dye intermediates. Phosphoryl trichloride is also used as chlorinating agent, pH regulator, catalyst, solvent in cryoscopy, dopant for semiconductor grade silicon, and as reagent in laboratories. Phosphoryl trichloride is classified for acute toxicity as category 2 with inhalation (inhalation may lead to death) and as category 4 if swallowed (harmful if swallowed). In addition, it is classified as corrosive category 1A (causes severe skin burns and eye damage) and toxic to target organs due to repeated exposure, category 1 (causes damage to organs through prolonged or repeated exposure). Both in acute and chronic cases of inhalation exposure, the primary effect was irritating to the respiratory tract and eyes (burning eyes and throat, feeling of breathlessness, tearing, coughing, bronchospasm, pain behind the sternum, pleurisy). In exposed workers, deterioration of pulmonary spirometric parameters was observed. The late effects of exposure were asthmatic problems and obstructive respiratory disease. Available animal studies are poorly documented. Phosphoryl trichloride did not show any mutagenic effects. There is no information on the carcinogenic, embryotoxic or teratogenic effects of this substance in the available literature. The critical effect of the action of phosphoryl trichloride is a strong irritation on the mucous membranes of the eyes and upper respiratory tract. A concentration of 0.48 mg/m³ constituting the threshold for toxic effects of phosphoryl trichloride in studies in rats and guinea pigs was taken as the LOAEC value. After applying the uncertainty coefficients, the MAC value of phosphoryl trichloride calculated on this basis is 0.06 mg/m³ . It is proposed to adopt the MAC value in accordance with the SCOEL and ACSH recommendation, i.e., 0.064 mg/m³ . Phosphoryl trichloride is a strongly irritating substance, in order to prevent peak concentrations of this substance it is proposed to set the maximum allowable short-term concentration (MAC-STEL) at level 2 x MAC value, i.e., 0.13 mg/m³ . There are no substantive foundations to determine the permissible biological exposure indices to phosphoryl trichloride (DSB). Due to the corrosive effect of phosphoryl chloride, it is proposed to label it with the letter “C” (a substance with a corrosive effect). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

7

3-Metylobutan-1-ol : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Pakulska Daria, Czerczak Sławomir

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2019

|

Nr 3 (101)

39--63

PL

3-Metylobutan-1-ol (nazwa zwyczajowa: alkohol izoamylowy lub izopentanol) jest pierwszorzędowym izomerem pentanolu. Związek jest bezbarwną, oleistą cieczą o charakterystycznym zapachu. Powstaje jako produkt uboczny w trakcie fermentacji alkoholowej. Jest jednym z głównych składników oleju fuzlowego. 3-Metylobutan-1-ol znalazł wiele zastosowań dzięki właściwościom rozpuszczania: tłuszczów, alkaloidów, żywic, wosków, olejków zapachowych, kauczuku syntetycznego, farb i lakierów. Używany jest do produkcji środków zapachowych stosowanych w: kosmetykach, detergentach i produktach spożywczych. Według danych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy w latach 2016-2017 nie zgłaszano narażenia pracowników na stężenia 3-metylobutan-1-olu przekraczające obowiązujące wartości, tj. NDS – 200 mg/m3 i NDSCh – 400 mg/m3. 3-Metylobutan-1-ol wykazuje niewielką toksyczność ostrą. U ludzi i zwierząt związek wykazuje działanie drażniące na oczy i błony śluzowe jamy nosowej oraz słabe działanie drażniące na skórę. U ludzi i zwierząt w narażeniu ostrym związek działał depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Badania w warunkach in vitron ie wykazały działania mutagennego związku zarówno w warunkach aktywacji metabolicznej, jak i bez aktywacji. W warunkach in vivo ednorazowe podanie szczurom związku drogą pokarmową spowodowało niewielki wzrost częstości występowania aberracji chromosomowych w komórkach szpiku kostnego. Substancja nie była oceniana przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC). W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono działania embriotoksycznego, fetotoksycznego ani teratogennego. Na podstawie wyników badań z udziałem ochotników i badań na zwierzętach doświadczalnych wykazano, że krytycznym skutkiem narażenia na 3-metylobutan-1-ol jest działanie drażniące. Eksperci SCOEL zaproponowali wartość OEL 3-metylobutan-1-olu znacznie mniejszą (OEL − 18 mg/m3, STEL − 37 mg/m3) od wartości ustalonej w większości państw. Wartości te znalazły się w projekcie dyrektywy ustanawiającej 5. wykaz wskaźnikowych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego zgodnie z dyrektywą 98/24/WE. Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych za podstawę ustalenia wartości NDS 3-metylobuta-1-olu przyjął wartość RD50 (stężenie przy którym częstość oddechów spadła o 50%) wyznaczoną w badaniach na myszach (2 639 mg/m3). Przyjmuje się, że dla związków o działaniu drażniącym wartość NDS powinna wynosić od 1/10 do 1/100 RD50. Z uwagi na niepewność dostępnych danych zaproponowano przyjęcie wartości 1/100 RD50 do ustalenia wartości NDS − 26 mg/m3. Ze względu na działanie drażniące związku zaproponowano przyjęcie wartości NDSCh na poziomie 52 mg/m3 (2 NDS). Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia dla 3-metylobutan-1-olu wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Normatyw oznakowano literą „I” − substancja o działaniu drażniącym. Na 91. posiedzeniu Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy, dostosowano wartość NDS 3-metylobutan-1-olu do wartości ujętej w projekcie dyrektywy ustalającej 5. wykaz wskaźnikowych wartości narażenia zawodowego, tj. NDS na poziomie 18 mg/m3 i NDSCh na poziomie 37 mg/m3. Zaproponowane wartości normatywów higienicznych powinny zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym 3-metylobutan-1-olu na oczy i błony śluzowe górnych dróg oddechowych, a z uwagi na to, że skutki układowe obserwowano przy narażeniu na znacznie większe stężenia/dawki, także przed działaniem układowym. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

3-Methylbutan-1-ol (isoamyl alcohol, isopentanol) is the primary isomer of pentanol. The compound is a colorless, oily liquid with a characteristic odor. It is formed as a by-product during alcoholic fermentation. Is one of the main components of fusel oil. The compound has found many applications thanks to its dissolution properties: fats, alkaloids, resins, waxes, fragrance oils, synthetic rubber, paints and varnishes. According to the data of the Sanitary and Epidemiological Station in Bydgoszcz, in the years 2016-2017 no worker exposure was reported for concentrations above the MACTWA (maximum allowable concentration, eight-hour time weighted average) of 200 mg/m3 or above STEL (short-term exposure limit value) 400 mg/m³. 3-Methylbutan-1-ol has low acute toxicity. In humans and animals, it is irritating to the eyes and mucous membranes of the nasal cavity and has a slight irritating effect on the skin, and in acute exposure it depresses the central nervous system. In vitro studies did not show a mutagenic effect of the compound both under and without metabolic activation. In vivo, single oral administration of the compound to rats caused a slight increase in the incidence of chromosomal aberrations in bone marrow cells. The substance has not been evaluated by the International Agency for Research on Cancer. Animal studies did not show embryotoxic, fetotoxic or teratogenic effects. Based on the results of studies involving volunteers and studies on experimental animals, it was shown that the critical effect of exposure to 3-methylbutan-1-ol is irritation. SCOEL experts proposed OEL and STEL values of 3-methylbutan-1-ol on a much lower level (8-hour TWA: 18 mg/m³ , STEL: 37 mg/m³ ) than the MAC (maximum allowable concentration) values set in most countries.. The proposed values are included in the draft European Commission Directive establishing a 5th list of Indicative Occupational Exposure Limit values at European Community level under the Chemical Agents Directive (98/24/EC). Assuming the irritating effects as a critical effect of exposure to this compound, the Group of Experts of Chemical Agents proposed the MAC-TWA value of 3-methylbutan-1-ol based on the RD50 value determined in mouse studies (2639 mg/m³ ). It is assumed that for compounds with an irritating effect, the MAC-TWA value should be between 1/10 and 1/100 RD50. Due to the uncertainty of the available data, it was proposed to adopt the value 1/100 RD50 to determine the MAC-TWA value of 3-methylbutan-1-ol, i.e., 26 mg/m³ . Due to the irritating effect of the compound, it was proposed to adopt a STEL value of 52 mg/m³ (2 OEL-TWA). The Expert Group for Chemical Agents considered there was no substantive basis to determine the biological exposure index value (BAI). Because of the irritating effects, it has been suggested to label the substance as “I” – irritant. Following a discussion at the 91st meeting of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI, TWA and STEL values of 18 mg/m³ and 37 mg/m³ , respectively, were adopted. They were set at the level of indicative values included in the Draft European Commission Directive establishing a 5th list of Indicative Occupational Exposure Limit values at European Community level. The proposed values of hygienic standards should protect employees against irritant effects 3-methylbutan-1-ol on the eyes and mucous membranes of the upper respiratory tract, and due to the fact that systemic effects were observed at exposure to significantly higher concentrations/doses, also against systemic effects. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.