Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Mapa górnicza jako dokument elektroniczny

Maciaszek J., Wąsacz W., Szewczyk J

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 3

64--71

PL

Artykuł przedstawia w zarysie zagadnienia związane z wykonywaniem i użytkowaniem map górniczych jako dokumentu elektronicznego. W szczególności wymieniono rozproszone akty prawne dotyczące prowadzenia map górniczych w formie elektronicznej, nazwy map, które poszczególne dokumenty wymieniają, przytoczono definicje danych geologiczno górniczych, kartograficznych i informatycznych. Szczegółowa analiza tych dokumentów rodzi jednak wiele pytań i wątpliwości natury technicznej i prawnej na co autorzy zwracają uwagę . Zachęcają równocześnie do dyskusji na temat praktycznych aspektów wdrożenia mapy podstawowej wyrobisk górniczych jako dokumentu elektronicznego zgodnego z wymogami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji mierniczo-geologicznej.

EN

This paper presents an overview of issues related to making and using mining maps as an electronic document. In particular, scattered documents of legal acts on storing mining maps in electronic form are listed, the names of maps mentioning individual documents are given, the definitions of geological, mining, cartographic and IT data were provided. Detailed analysis of these documents, however, raises many questions and doubts about technical and legal aspects, as the authors point out. At the same time, a discussion was encouraged on the practical implementation of the basic map of mining excavation as an electronic document, according to the requirements of the Enactment of the Minister of the Environment from 22 Decembe 2011 on geological survey documentation.

2

Monitorowanie wpływu eksploatacji górniczej spod lustra wody na obiekty chronione metodami skaningu laserowego i sondowania akustycznego

Maciaszek J., Madusiok D.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

124--130

PL

W artykule przedstawiono badanie stateczności skarp wyspy na zbiorniku w Kopalni Kruszywa „Zator-Podolsze Nowe”, w której prowadzono w przeszłości i prowadzi się obecnie eksploatację kruszywa spod powierzchni wody za pomocą pogłębiarki ssąco-refulującej. Wyspa ma powierzchnię około 670 m2 i stanowi fragment obszaru NATURA 2000 „Dolina Dolnej Skawy”. Jest miejscem gniazdowania bardzo nielicznego w Polsce i objętego ścisłą ochroną gatunkową ślepowrona Nyctiocorax nyctiocorax. Do czynników powodujących niszczenie skarp podwodnych i nadwodnych wyspy należą: wahania wysokości poziomu lustra wody, czynniki atmosferyczne oraz zbliżająca się eksploatacja. W związku z ustalonymi strefami ochronnymi wyspy eksploatacja spod lustra wody nie może być prowadzona w 20-metrowej strefie ochronnej od brzegów wyspy. Celem badań jest monitoring stateczności skarp oraz kontrola prawidłowości prowadzenia eksploatacji. Dla realizacji tego celu zaproponowano wykorzystanie skaningu laserowego do badania powierzchni wyspy nad lustrem wody oraz metodę akustyczną do badania podwodnej części wyspy. Badany obiekt został pomierzony za pomocą wymienionych metod po raz pierwszy w lutym 2014 roku. Wcześniej – w 2007 roku – wyspa oraz zbiornik eksploatacyjny zostały pomierzone metodą tachimetryczną i akustyczną. Dokładniejsze, nieinwazyjne pomiary skanerowe zastosowano w celu pełniejszego monitoringu geodezyjnego wyspy oraz stworzenia Numerycznego Modelu Terenu (NMT) wyspy. Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na potrzebę doskonalenia metod monitorowania obiektów chronionych metodami nieinwazyjnymi z zastosowaniem najnowocześniejszej technologii skaningu laserowego. Daje ona gwarancję pozyskania rzeczywistych wartości przemieszczeń punktów i odkształceń odkrywki w modelu quasi-ciągłym w związku z zastosowaniem bardzo gęstej siatki pomiarowej. Połączenie wyników pomiarów w dwóch ośrodkach (powietrznym i wodnym) pozwoliło stworzyć model całej odkrywki oraz wykonać liczne przekroje, określić kąty nachylenia skarp, powierzchnię i objętość wyspy. Przedstawiona metodyka badań może być stosowana na innych odkrywkach i obiektach chronionych.

EN

This paper presents a stability test of the scarp of heel on a borrow pit in the aggregate quarry “Zator-Podolsze Nowe” where the exploitation of aggregate from under the water table was and is performed by use of the trailing suction dredger. The 670 square meter island is a part of the area of NATURA 2000 “Dolina Dolnej Skawy” (“Lower Skawa River Valley”). It is a nesting place of the black-crowned night heron Nyctiocorax nyctiocorax, a very rare and strictly protected species in Poland. The factors causing damage to the slopes situated on and under the water are: variations of heights of the water table level, atmospheric factors and the approaching exploitation. Given the determined protection areas of the island, it is not possible for the exploitation to be performed in the 20-meter protection area from the island´s coasts. The aim of the study is to monitor the stability of scarps and control the regularity of exploitation. For this purpose, to study the surface of the island above the water table the laser scanning method was applied and to study the underwater part of the island, the echo-sounding method was used. In February 2014, the tested object was measured by use of the abovementioned methods for the first time. In 2007 the island with its borrow pit were measured by use of tachymetric and acoustic location methods. More detailed and non-invasive scanner measurements were applied for a full geodetic monitoring of the island and development of its Digital Elevation Model (DEM). This paper highlights the need to develop the monitoring methods of objects under protection by use of non-invasive methods with the application of high technology of laser scanning. It guarantees real values of point and deformation displacements in the borrow pit in the quasi-continuous model due to the use of a very dense measurement mesh. The combination of measurement results from two centers (air and water) allowed to develop a full borrow pit model and make many cross-sections, determine the scarp inclination angles, area and volume of the island. The presented methodology may be implemented in other borrow pits and objects under protection.

3

The Influence of the Inundation of the Potassium Open Pit in Kalush on the Environment - Predictions and Facts

Gajdin A. M., Maciaszek J., Szewczyk J.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2014

|

Vol. 8, no. 4

15--24

PL

W artykule przedstawiono badania czynników wpływających na kształtowanie się składu chemicznego wody po zatopieniu odkrywki w ukraińskim mieście Kałusz (obwód iwanofrankiwski). Stwierdzono, że zniszczenia skarp odkrywki, jej brzegów oraz dna jeziora powodują izolację warstw solnych od wody; eliminuje to destrukcyjny wpływ mineralizacji wody wskutek rozpuszczania soli na stateczność brzegów jeziora.

EN

Factors generated chemical composition of water during the influence of the potassium open pit near the city of Kalush, Ivano-Frankiv region were investigated. It was stated that the destruction of the open pit edges, the beach and the bottom of the lake are isolated from salt deposition. The elimination of water mineralization takes place.

4

The comparison of the results of laser scanning and classical surveying methods of measuring the area and volume in the chapel of St. Kinga in the salt mine of Bochnia

Maciaszek J., Madusiok D., Matwij W.

Geology, Geophysics and Environment

|

2013

|

Vol. 39, no. 3

211--221

EN

Providing a long durability of the historic salt mine of Bochnia demands proper observations, analyses and drawing conclusions based on them and leading to recognising and the assessment of a specific behaviour of the rock mass and the effectiveness of the protection from mining damage. The studies of the rock mass and surface deformation are carried out by the mine based on the results of the observations made with the methods of surveying. These observations include, among others, the measurements of the height of benchmarks stabilized on the surface and rock mass, the measurements of linear convergence (on the established vertical and horizontal bases in selected chambers of the mine); and since 2003 the attempts have been made to apply total stations and laser scanners to document the selected chambers. The article presents test studies on laser scanning carried out in the chapel of St. Kinga in the Bochnia Salt Mine in 2007 and 2013 (Fig. 1). They showed high accuracy of the scanning method both in the positioning of points of the salt excavation, in modelling, as well as calculation of the area of any cross-section (Fig. 2) and the volume of chambers of complicated shapes (Fig. 3). The carried out accuracy studies, analyses and comparisons were used in the calculation of the area convergence for the chapel of St. Kinga in the Bochnia Salt Mine. They make base for the calculation of volume do convergence in the near future.

PL

Zapewnienie długiego okresu trwałości zabytkowej Kopalni Soli Bochnia wymaga prowadzenia odpowiednich obserwacji, analiz i formułowania na tej podstawie wniosków dotyczących rozpoznania i oceny swoistych zachowań górotworu i skuteczności zabezpieczeń przed zagrożeniami górniczymi. Badania deformacji górotworu i powierzchni terenu kopalnia prowadzi na podstawie rezultatów obserwacji wykonanych metodami geodezyjnymi. Do tych obserwacji należą między innymi pomiary wysokości reperów zastabilizowanych na powierzchni i w górotworze czy pomiary konwergencji liniowej (na założonych bazach pionowych i poziomych w wybranych komorach kopalni). Od 2003 r. prowadzone były także próby zastosowania tachimetrów i skanerów laserowych do inwentaryzacji wybranych komór. Artykuł przedstawia badania testowe skaningu laserowego przeprowadzone w kaplicy św. Kingi w KS Bochnia w latach 2007 i 2013 (Fig. 1). Wykazały one dużą dokładność metody skaningowej zarówno w pozycjonowaniu punktów na wyrobisku solnym, w modelowaniu, jak i w obliczaniu powierzchni dowolnego przekroju (Fig. 2) oraz objętości komór 0 skomplikowanych kształtach (Fig. 3). Przeprowadzone badania dokładnościowe, analizy i porównania posłużyły do obliczenia konwergencji powierzchniowej w kaplicy św. Kingi (Tab. 1). Wartość konwergencji wyniosła średnio 3,01‰/rok, przy czym jej zróżnicowanie w różnych miejscach komory (określonych położeniem przekrojów) wyniosło od 2,42‰/rok do 3,91‰/rok. Objętość części komory wykorzystanej do badań obliczono dwoma niezależnymi metodami: metodą przekrojów (672,21 m3) i automatycznie algorytmem zawartym w programie Geomagic Qualify 2012 (672,72 m3). Metoda automatyczna uwzględnia wszystkie nieregularne miejsca pomijane w metodzie przekrojów. Różnica pomiędzy wynikami uzyskanymi dwoma niezależnymi metodami obliczeń wynosi 0,08%, co świadczy o bardzo wysokiej dokładności obliczania objętości tak nieregularnych brył jak kaplica św. Kingi. Pomiary i obliczenia wykonane w 2013 r. są podstawą do obliczenia konwergencji objętościowej kaplicy w najbliższym okresie.

5

Systemy informacji o terenach pogórniczych

Maciaszek J.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 8

12--19

PL

W zagospodarowaniu terenów bardzo ważna jest informacja o terenie pogórniczym. W pracy przedstawiono aktualnie możliwe do wykorzystania systemy informacji o terenie pogórniczym i dawnym, historycznym górnictwie prowadzonym na ziemiach polskich. System ARCHIWUM stworzony był głównie dla dokumentów kartograficznych i tekstowych kopalń likwidowanych pod koniec ubiegłego wieku i współcześnie. Archiwum posiada także zbiór map historycznych, lecz nie są one jeszcze opracowane numerycznie. Archiwum udostępnia odpłatnie odbitki kserograficzne lub skany map. Zamówienie na usługę składa się na specjalnych formularzach i po upływie wyznaczonego przez archiwum terminu można zgłosić się po zamówiony materiał. System MICARIS (dostępny w Internecie, opracowany zgodnie z dyrektywą INSPIRE) przeznaczony jest dla map i pól górniczych sprzed 1960 roku, które dotyczą współczesnych ziem polskich. Po zalogowaniu się do systemu www.micaris.gis.edu.pl i wpisaniu w okienku Co?: tytułu mapy lub: miejscowości, języka, w którym wykonano mapę, współrzędnych geograficznych narożników mapy, nazwy pola górniczego (bądź innych atrybutów) uzyskuje się momentalnie najważniejsze informacje o mapie czy polu górniczym, miejsca przechowywania oryginału mapy itp. W systemie tym umieszczono aktualnie opisy około 2 700 map górniczych i 1100 pól górniczych.

EN

In the terrain management it is very important to have the information on post-mining areas. The article presents the applicable nowadays information systems on post-mining areas and old historic mining, carried out in the area of today’s Poland. These are: The system of ARCHIWUM of the State Mining Authority in Katowice, The system of MICARIS (Mine Cartography Information System) created in AGH-UST in Kraków. The ARCHIWUM system was created mainly for cartographic and text documents of mines, which were closed at the end of the 20 th century and/or contemporarily. The archives of the system possesses above 20 thousand archival maps of the mines contemporarily closed as well as a set of historical maps, but they have not been digitalized yet. The archives makes photocopies or scans of maps available for a payment. The order for this service is made on special forms available in the Internet, and after the date indicated by the archives – the ordered material can be obtained. The MICARIS system (available in the Internet, created according to the INSPIRE directive) is designed for maps and mining fields before 1960 referring to the area of contemporary Poland. After logging into the system www. micaris.gis.edu.pl and typing in the window Co?: the title of the map or locality, language in which the map was made, geographic co-ordinates of the map, the name of the mining field (or other attributes), the most important information about the map or mining field (e.g. the place of the original of the map) can be obtained immediately. This system contains the up-dated descriptions of 2700 mining maps and 1100 mining fields.

6

Geodezyjne metody badania skuteczności prac zabezpieczających w wyrobiskach zabytkowych kopalń soli (na przykładzie KS "Wieliczka")

Maciaszek J., Szewczyk J.

Geology, Geophysics and Environment

|

2012

|

Vol. 38, no. 2

221-237

PL

Górotwór solny ma cechy górotworu plastycznego lub półplastycznego, reagującego specyficznie na istnienie w nim pustek poeksploatacyjnych. Wyrazem tej specyfiki jest występowanie tu procesu wolnego zaciskania wyrobisk górniczych (zarówno wyrobisk chodnikowych, jak i komór). Proces ten można obserwować i prognozować z dużym prawdopodobieństwem. Przeprowadzone analizy wyników geodezyjnych obserwacji pozwalają ocenić wpływ prac zabezpieczających (podsadzania; w latach 2005-2010 wprowadzano do wyrobisk kopalnianych średnio 100 000 m3 podsadzki rocznie) na proces kształtowania się deformacji. Wpływ tych zabiegów uwidacznia się obecnie w rejonie szybu "Kościuszko" - nastąpiło tam znaczne zahamowanie prędkości obniżeń (o blisko 60%). Jest to przy tym centrum niecki obniżeniowej, lecz rejon ten jest peryferyjny w stosunku do zabudowy miejskiej i zabytkowych części kopalni. W pozostałych rejonach proces obniżeń wykazuje stałą lub nieznacznie zmieniającą się prędkość, a nawet niewielkie przyspieszenie. Wykonywana obecnie analiza rozkładu prędkości konwergencji oraz zmian rozstawu szczelin umożliwi postawienie dalszych wniosków na temat skuteczności prac zabezpieczających.

EN

Salt rock mass has the characteristics of plastic or semi-plastic rock mass, reacting specifically to the occurrence of post-exploitation voids in it. This specific feature is manifested in the occurrence of the process of slow convergence of old workings (both galleries and chambers). This process can be observed and predicted with large probability. The carried out analyses of the geodetic observations allows the assessment of the influence of security measures (stowing; in 2005-2010 on average 100,000 m3 were put into the workings) on the deformation process. The influence of these measures is now seen in the region of shaft "Kościuszko"; there was a significant decrease in the speed of subsidence (by nearly 60%). This is the centre of the subsidence trough, but this region is peripheral in the relation to the urban buildings and historic parts of the mine. In other regions the process of subsidence shows constant or slightly changing speed, and even small acceleration. The carried out now analysis of the distribution of the convergence speed and changes of the layout of changes in the opening of the cracks, will enable us to make further conclusions about the efficiency of security measures.

7

Znaczenie archiwalnych map dla bezpiecznego zagospodarowania terenów pogórniczych

Maciaszek J., Musz K.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 10

161-166

PL

W artykule przedstawiono na przykładzie rejonu Piekar Śląskich i Bytomia możliwość wykorzystania archiwalnych map z atlasu "Karte des Oberschlesischen Erzbergbaues" (Mapa Górnośląskiego Górnictwa Kruszcowego - wydanego w latach 1911-1912) do celów współczesnych, np. przy opracowaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Na podstawie wybranych map z atlasu odtworzono pola górnicze rudy ołowiu i rudy cynku, pokazując tym samym tereny pogórnicze po historycznym kopalnictwie. Na podstawie archiwalnych map zweryfikowano lokalizację dawnych szybów i szybików górniczych, z których, dla 78 szybów, lokalizacja nie była znana współcześnie. Szyby te naniesiono na mapę topograficzną; takie mapy powinny znajdować się w każdej gminie górniczej. Jest wiele przykładów reaktywacji "starych zrobów" na terenach pogórniczych, a plany zagospodarowania przestrzennego nie uwzględniają możliwości wystąpienie uszkodzeń z tytułu dawnej eksploatacji. Nie ma w Prawie geologiczno-górniczym definicji terenu pogórniczego, chociaż potocznie często termin ten jest stosowany. Autorzy uważają, że "teren pogórniczy" powinien być zdefiniowany w prawie bez względu na wymiar czasu, jaki upłynął od zakończenia działalności górniczej, której jest przypisany, jeśli istnieje dokumentacja kartograficzna informująca o tej działalności. Istniejący Internetowy System Informacyjny MICARIS (www.micaris.gis.edu.pl) umożliwia szybkie wyszukanie historycznych pól górniczych oraz informacji o archiwalnych mapach które w wielu planach zagospodarowania przestrzennego powinny być wykorzystane.

EN

Possibility of archival maps using from the atlas "Karte des Oberschesisches Erzbaues" (Upper Silesian Ore Mining Map- edited in the years 1911-1912) for contemporary purposes e.g. for designing of the local development plans, are presented on example of Piekary Śląskie and Bytom region. Basing on the maps selected from the atlas mining panels of lead ore (Fig. 1) and zinc ore (Fig. 2) are reproduced, thus showing post-mining areas after historical mining. On the basis of archival maps location of the former mining shafts and pit-holes (Fig. 3) is verified, from which location of 78 shafts has not been known today. These shafts should be plotted on topographic maps (Fig. 4); such maps should be available in every mining commune. There are many examples of reactivation "old goafs" on the post-mining terrains, but the development plans do not take into consideration possibilities of damages connected with the former exploitation. There is no definition of "post mining terrain" in the Mining Law, however this term is frequently popularly used. The Authors think, that "post mining land should be identified by the law regardless the time passed from mining activity end, if the cartographic documentation informing about this activity exists. The Information System MICARIS (www.micaris.gis.edu.pl) enables quick finding historical mining panels as well as information about archival maps, which should be used in many development plans.

8

Badania możliwości zastosowania skanowania laserowego do monitoringu osuwisk zboczy wyrobisk odkrywkowych na przykładzie KWB "Bełchatów"

Maciaszek J., Cwiąkała P.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 6

52-57

PL

Deformacje zboczy kopalń odkrywkowych stanowią niezwykle ważny problem zarówno z punktu widzenia bezpieczeństwa prowadzenia eksploatacji, jak i dla praktyki projektowej. Stosowane dotychczas klasyczne pomiary geodezyjne oraz fotogrametryczne pozwalają na określanie wielkości przemieszczeń poziomych i pionowych punktów w wąskim zakresie. Nowe techniki pomiarowe pozwalają na pomiar i analizę znacznie większej liczby punktów pozyskanych w niedługim czasie. W artykule omówiono zastosowanie pomiarów skanerem laserowym do potrzeb monitoringu przemieszczeń zboczy i osuwisk w kopalniach odkrywkowych. Jako przykład posłużyło duże osuwisko znajdujące na terenie KWB "Bełchatów".

EN

The deformations of the slopes in open cast mines make an extraordinarily important problem both from the point of view of the safety of the exploitation as well as for the project practice. The applied so far classical geodetic and photogrammetric measurements allow a narrow range of defining the scale of horizontal and vertical dislocations of points. New measuring technologies allow the measurements and analysis of much larger number of points obtained in a long time scale. The article presents the application of laser scanning for the needs of the monitoring of dislocations in slopes and lanslides in open cast mines. As an example a large landslide in the area of the Lignite Mine "Bełchatów" was used.

9

Od modelu do numerycznej mapy przestrzennej

Maciaszek J., Gawałkiewicz R., Gawałkiewicz I.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2010

|

T. 36, z. 3

331-344

PL

Rozwój górniczej kartografii cyfrowej polega między innymi na: automatyzacji sporządzania map w oparciu o informacje zawarte w bazach danych, dążeniu do przejrzystości i czytelności ich treści, szerszym wprowadzeniu przestrzennych modeli dużych fragmentów kopalni, zastosowaniu nowych technik pomiarowych (m.in. skanowania laserowego) w pozyskiwaniu danych do tworzenia tych map. Autorzy przedstawiają rodzaje modeli przestrzennych, omawiają zniekształcenia wynikające z zastosowanego rzutu, podają przykłady modelowania obiektów związanych z górnictwem solnym.

EN

The development of mining digital cartography includes automation of making maps based on the information contained in databases, clear layout and legibility of their content, wider introduction of 3D models of large fragments of mines, application of new measurement techniques (e.g. laser scanning) in obtaining data for these maps. The authors present types of 3D models, discuss the deformations resulting from the application of the projection and give the examples of the modelling of objects connected with salt mining.

10

Współczesne wykorzystanie archiwalnych map górniczych

Maciaszek J.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2010

|

nr 1

19-25

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań 98 archiwalnych map górniczych z rejonu Śląska. Wskazano na konieczność opracowania specjalnej mapy zasypanych szybów górniczych, która będzie pomocna w planach zagospodarowania przestrzennego terenów dawnego górnictwa kruszcowego i węglowego na ziemiach polskich. Analizowane mapy pozwoliły także stworzyć bazy historycznych pól górniczych, pozwalające odtwarzać stan własnościowy na danym terenie.

EN

The research findings of 98 record copies of mining plans from the Silesia area were presented in this paper. It was drawn attention to the compilation of special purpose map for filled-in mining shafts which will be useful in the area development plans for areas of the former ore and coal mining on the Polish territories. The analyzed maps have enabled to create base of historical mining fields allowing for the reconstruction of information about ownership on the given premises.

11

Zasady tworzenia i wyszukiwania metadanych w systemie informatycznym MICARIS (Mine Cartografy Information System)

Maciaszek J.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 11-12

116-122

PL

W 2005 r. rozpoczęto realizację projektu badawczego pt. "System informacji o zbiorach archiwalnych dotyczących eksploatacji górniczych na terenach Polski". W artykule przedstawiono założenia systemu (nazwanego MICARIS - Mine Cartography Information System), opartego na bazie metadanych i dostępnego w Internecie. Przedstawiono stan normalizacji i przepisów prawnych dotyczących archiwizacji dokumentacji mierniczo-geologicznej po zakończonej eksploatacji, jak i tworzenia jednolitych systemów geoinformacji przestrzennej. Omówiono zasady tworzenia metadanych zgodnych ze standardami ISO 19115 i 19139 oraz wyszukiwania archiwalnych map górniczych w Internecie.

EN

In the year 2005 realization of the research project "System of information about archival collections referring to mining exploitations on grounds of Poland" was started. Assumptions of the system (called MICARIS - Mine Cartography Information System), based on the meta-data basis and available in Internet, are presented. The state of standardization and legal regulations regarding archives of the survey-geological documentation after finished exploitation is presented as well as creation of the uniform systems of the three-dimensional geoinformation. The principles of meta-data formation according to the standards ISO 19115 and 19136 as well as searching of archival mining maps in Internet.

12

System informacji o archiwalnych mapach górniczych MICARIS - na przykładzie polskich salin

Maciaszek J.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 3

461-478

PL

Na tle opracowanego w AGH Systemu MICARIS (Mine Cartography Information System), przedstawiono jeden z jego najważniejszych elementów, jakim są bazy danych tworzone według jednolitego wzorca (Tab. 1) dla każdej jednostki, która posiada mapy archiwalne. Utworzone pliki są następnie analizowane, sprawdzane i konwertowane w programie GeoNetwork XML (Fig. 1, 2) do formatu .xml oraz importowane do systemu MICARIS utworzonego na platformie open source GeoNetwork. Wygląd przykładowej mapy w tym systemie przedstawia figura 3. W tabelach 2-4 oraz na figurach 2-4 zaprezentowano najstarsze mapy górnicze dotyczące eksploatacji soli w Polsce od XVII w. Podano także krótką charakterystykę zbiorów kartograficznych oraz zalety, jakie przynosi udostępnienie ich w Internecie.

EN

Based on the Mine Cartography Information System (MICARIS), created at AGH-UST, the most important elements of this system were presented, including databases made according to a uniform pattern (Tab. 1) for each Unit possessing archive maps. The created files were then analyzed, checked and converted in the GeoNetwork XML program (Figs 1, 2) to .xml format and imported to MICARIS system based on the open source platform of GeoNetwork. An example of such a map in this system was presented in figure 3. In tables 2-4 and figures 2-4 the oldest mining maps were presented, referring to the exploitation of salt in Poland, starting from 17th century. Also a short characteristic of cartographic sets was given as well as the advantages connected with publishing them in the Internet.

13

The assessment of the usefulness of archive mining maps in the spatial management, focus on Piekary Śląskie

Maciaszek J.

Geoinformatica Polonica

|

2009

|

T. 9

117--129

EN

The paper presents the possibility of using archive mining maps in the supplementation of present mining and topographic maps with important situation details, e.g. filled mining shafts. The localization of 98 mining shafts was compared in the region of Piekary Śląskie to the made based on the archive maps from the inventory made by the mine. The system of coordinates Sucha Góra-Soldnera (USG-S) was characterized. In this system many mining maps (present and archival for Silesia) were made. The approximate parameters of the system were made. The analysis of the directions of the types of transformation from USG-S into national system was made. The necessiry of making a special map of the filled mining shafts was indicated. This will be helpful in the management plans for of the areas of old metal mining in Poland. The information on archive mining maps can be easily found in the Internet in the MICARIS (Mine Cartography Information System - www.micaris.gis.edu.pl).

PL

Opracowywanie nowych map górniczych, topograficznych i mapy zasadniczej z zastosowaniem nowoczesnych technologii, a także zgodnie z wymogami wynikającymi z dyrektywy INSPIRE i właściwymi standardami ISO/CEN jest doskonałą okazją, aby odzwierciedlały one rzeczywisty stan zjawisk i procesów zachodzących - także w przeszłości - na danym terenie. Inwestorzy w Polsce coraz częściej natrafiają na zasypane szyby dawnego kopalnictwa, których nie ma na aktualnych mapach górniczych. Autorka zbadała pruskie mapy z atlasu „Karte des Oberschlesischen Erzbergbaues" z rejonu Górnego Śląska, uzyskując wysoką kartometryczność i zgodność faktograficzną tych map. Porównano lokalizację 98 szybów znajdujących się na archiwalnych mapach z inwentaryzacja tych szybów. przeprowadzoną przez kopalnię, uzyskując średnią różnicę położenia około 10m w rzeczywistości ( 1 mm w skali mapy). Na mapach są także szyby obecnie nieznane. Opracowanie nakładki tematycznej z lokalizacją wszystkich szybów na podstawie badanych map pozwoli uniknąć w przyszłości wielu problemów inwestycyjnych. O archiwalnych mapach można dowiedzieć się więcej korzystając z internetowego systemu MICARIS (www.micaris.gis.cdu.pl ).

14

Badanie dokładności tachimetrów i skanerów laserowych w warunkach laboratoryjnych i polowych

Maciaszek J., Gawałkiewicz R.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2007

|

z. 278

241-258

PL

Metoda skanowania laserowego przy użyciu tachimetrów skanujących i skanerów znajduje coraz szersze zastosowanie w praktyce geodezyjnej, górniczej i budowlanej. Stosuje się ją w miejscach charakteryzujących się niedostępnością i niesprzyjającymi warunkami dla tradycyjnych technik pomiarowych. Specjalistyczna aparatura laserowa jest jeszcze bardzo droga, więc w literaturze niewiele jest przykładów na temat dokładności skanowania laserowego otrzymywanego w praktyce. Artykuł przedstawia metodę testowania wybranych przyrządów laserowych w warunkach laboratoryjnych i polowych oraz dokładności otrzymane przez autorów przy pomiarze odległości następującymi skanerami laserowymi: Callidus CPS GmgH, GX Trimble, Cyrax 2500 Cyra Technologies i laserowymi tachimetrami: TCR 303 Leica oraz tachimetrem skanującym S6 Trimble.

EN

The method of laser scanning with the application of scanning total stations and scanners becomes more and more widely used in surveying, mining and construction. It is applied in places that are difficult to reach, when the conditions are unfavourable for traditional measurement techniques. Specialist laser instruments are still very expensive, thus in the literature there are still only few examples referring to the accuracy of laser scanning that can be obtained in practice. The article presents the method of testing selected laser instruments in the laboratory and field conditions and the accuracies obtained by the authors at the distance measurement with laser scanners: Callidus CPS GmgH, GX Trimble, Cyrax 2500 Cyra Technologies and the following scanning total stations: TCR 303 Leica and S6 Trimble.

15

Archiwalne mapy górnicze - tworzenie systemu informacji o ich zbiorach

Maciaszek J., Krawczyk A., Szewczyk J.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2007

|

z. 278

259-272

PL

W Polsce istnieje wiele zbiorów map górniczych, znajdujących się w posiadaniu archiwów, bibliotek, urzędów i przedsiębiorstw, a także właścicieli prywatnych. Mapy te ukazują rozwój górnictwa w Polsce, mają także praktyczne znaczenie dla współczesności, zwłaszcza dla planów zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywanego projektu badawczego autorzy wprowadzają nowoczesny, komputerowy system katalogowania tych map. W artykule przedstawiono założenia systemu, a także scharakteryzowano znane zbiory map i dokumentów górniczych (liczące przeszło 100 tysięcy jednostek), a także znane atlasy map i mapy zbiorcze oraz istniejące tradycyjne katalogi map.

EN

In Poland there are many collections of mining maps possessed by archives, libraries, offices, companies and private owners. These maps show the development of mining in Poland. They have also practical value for the presence, especially in plans of land management. In the framework of the carried out research project the authors introduce a new computer system of cataloguing these maps. The article presents the principles of the system and characterizes the known sets of mining maps and documents (more than 100 thousand items), as well as known atlases of maps, collective maps and existing traditional map catalogues.

16

Zastosowanie skanowania laserowego w diagnostyce obiektów podlegających wpływom eksploatacji górniczej

Maciaszek J., Gawałkiewicz R.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 2/1

303-316

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań zmierzających do określenia stopnia przydatności technologii automatycznego skanowania laserowego w procesie rektyfikacji (przywracania do pionu) pochylonych budynków mieszkalnych znajdujących się na terenach górniczych. Monitoringiem laserowym objęto dwa obiekty; pięciokondygnacyjny budynek zlokalizowany w Rudzie Śląskiej mierzony był skanerem Callidus (a dla porównania wyników także tachimetrem elektronicznym Geodimeter 610+Serwo oraz Nikonem NPL-352), zaś jedenastokondygnacyjny budynek zbudowany z wielkiej płyty w Katowicach mierzono tachimetrem skanującym Trimble 5500 DR 200+Serwo. Opracowanie wyników z pomiaru skanerem Callidus wykonano za pomocą programu firmowego Extraktor. Wyznaczenie składowych wektorów wychyleń krawędzi segmentów obu budynków oraz ich wypadkowych wykonano graficznie w programie AutoCAD. Uzyskane rezultaty badań ze skanowania laserowego wskazują, że ta metoda pozwala precyzyjnie zdiagnozować obiekt i jest pomocna szczególnie w przypadkach, gdy bryła obiektu deformuje się nierównomiernie.

EN

In the article the results of studies aiming at the definition of the degree of the usefulness of the technology of automatic laser scanning in the process of rectification (bringing back to vertical) the inclined houses in the mining areas. The laser monitoring covered two objects: a five-storey building in Ruda Śląska was measured with the Callidus scanner (to compare the results also with the electronic total station Geodimeter 610+Serwo and Nikon NPL-352), while an eleven-storey built of pre-fabricated concrete in Katowice was measured with the scanning total station Trimble 5500 DR 200+Serwo. The measurement results from the Callidus scanner were obtained with the Extraktor program. The determination of the components of the inclination vectors of the edges of the segments of both building and their sum was graphically presented in the AutoCAD program. The obtained results of the laser scanning indicate that this method allows precise diagnosis of the object and is helpful, particularly in the cases when the object gets deformed unevenly.

17

System informacji o archiwalnych zbiorach kartograficznych dotyczących eksploatacji górniczej na ziemiach polskich

Szewczyk J., Maciaszek J., Krawczyk A.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 2/1

419-430

PL

W 2005 r. autorzy rozpoczęli realizację projektu badawczego pt. System informacji o zbiorach archiwalnych dotyczących eksploatacji górniczych na terenach Polski. W artykule przedstawiono założenia projektu mającego na celu skatalogowanie w jednolitym układzie rozproszonych w różnych jednostkach i zbiorach prywatnych map górniczych z obecnego obszaru Polski. Przedstawiono koncepcję systemu MICARIS (Mine Cartography Information System), opartego na bazie metadanych i dostępnego w Internecie. System ma umożliwić także wykonywanie prostych analiz przestrzennych. Omówiono przewidywane efekty projektu oraz stan zaawansowania prac.

EN

In 2005 the authors started the research project Information System on Archive Cartographic Collections Referring to Mining in the Area of Poland. In the article the principles of the project are presented. The objective of the project is to make a catalogue and put in a uniform system mining maps from the area of contemporary Poland. So far the maps have been dispersed into different units and private collections. The concept of the system MICARIS (Mine Cartography Information System) was presented. The system was based on the metadata base and available in the Internet. The system should enable to carry out simple spatial analyses. Predicted effects of the project were discussed as well as the state of the progress of work.

18

Przyrządy laserowe na usługach geodezji górniczej

Maciaszek J., Gawałkiewicz R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2003

|

nr 4

30-33

PL

O wykorzystaniu skanerów laserowych do "klonowania" licznych zabytkowych budowli w Egipcie, do uzyskiwania trójwymiarowego obrazu w architekturze i budownictwie coraz głośniej. Autorzy próbowali zastosować najnowocześniejsze przyrządy laserowe w górnictwie i swoje doświadczenia prezentują w poniższym artykule.

EN

More and more publicity is given to the issue of application of laser scanners in architecture and building engineering for "cloning" the numerous monumental structures in Egypt to obtain their threedimensional image. Here, the authors have made an attempt to apply the up-to-date laser instruments in mining and they present their experiments in this article.

19

Współczesne metody pomiaru pustek w górotworze.

Szewczyk J., Maciaszek J., Gawalkiewicz R.

Przegląd Górniczy

|

2003

|

T. 59, nr 9

8-14

PL

W artykule omówiono metody inwentaryzacji podziemnych dostępnych i niedostępnych pustek, które mogą stwarzać zagrożenie dla górotworu, powierzchni terenu i obiektów powierzchniowych. Zwrócono uwagę na nowoczesne technologie pomiarowe i wizualizacyjne znacznie ułatwiające wykrywanie, pomiar i badania podziemnych pustek.

EN

Methods of making inventory of underground accessible and inaccessible cavities which can create a hazard for the rock mass, ground surface and surface objects are discussed. Attention is paid to the modern measurement and visual technologies considerably facilitating detection, measurement and examination of underground cavities.

20

Wykorzystanie aktywnej sieci geodezyjnej (ASG-PL) do monitorowania przemieszczeń punktów na obszarze GOP

Banasik P., Góral W., Maciaszek J., Szewczyk J.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2003

|

T. 9, z. 2/1

169-176

PL

Autorzy od 10 już lat budują sieć geodynamiczną wysokiej precyzji, w rejonie Wieliczki, Krakowa i wschodniej części GOP-u. Wykorzystują do tego celu technologię GPS. Wraz z klasycznymi technikami pomiarów geodezyjnych, okazała się ona doskonałym narzędziem w badaniach deformacji. Utworzenie lokalnej sieci stacji permanentnych ASG-PL na obszarze GOP-u, stwarza nowe możliwości monitorowania przemieszczeń punktów i badania geodynamiki terenów górniczych. W artykule zawarto koncepcję utworzenia precyzyjnej sieci geodynamicznej oraz wyznaczenia subcentymetrowej lokalnej quasi-geoidy w tym rejonie.

EN

For 10 years the authors have been building a high precision network in the region of Wieliczka, Kraków (Cracow) and eastern part of the Upper Silesia Industrial Area. They are using GPS technology. Together with classical measurement techniques, GPS method turned out to be a perfect tool in the measurement of deformation. Creating a local network of permanent ASG-PL in the Upper Silesia Industrial Area makes new opportunities to monitor the translocations of points and study geodynamics of mining areas. In the article a concept of making a precise geodynamic network and determining a local subcentimeter quasi-geoide in this region.