Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Odbudowa katedry Bagrata w Kutaisi (Gruzja) jako przyczynek do problematyki rekonstrukcji

Świechowski Z.

Architectus

|

2016

|

Nr 1 (45)

3--6

PL

Artykuł dotyczy odbudowy katedry Bagrata w Kutaisi (Gruzja). Świątynia ta została wzniesiona przez króla Bagrata III w 1003 r. Jest ona charakterystycznym przykładem klasycznego okresu gruzińskiej architektury przełomu X i XI w., jest także symbolem powstania gruzińskiej państwowości. W 1692 r. w wyniku działań wojennych została wysadzona przez Turków seldżuckich, runęły kopuła i sklepienia, a pozbawiona przekrycia świątynia stopniowo niszczała. W 1994 r., jako trwała ruina, została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W 2008 r., wbrew doktrynie konserwatorskiej, a także protestom opinii międzynarodowej, w konsekwencji śmiałych decyzji politycznych rozpoczęto jej odbudowę. Autor, opierając się na przykładzie tej katedry, występuje przeciw rekonstrukcjom zabytkowej architektury.

EN

The article presents the reconstruction of Bagrati Cathedral in Kutaisi (Georgia). This cathedral was erected by King Bagrat III in 1003. It constitutes a characteristic example of the classical period of Georgian architecture at the turn of the 11th century and it is also a symbol of the establishment of the Georgian statehood. In 1692 the cathedral was blown up by the Seljuk Turks as a result of acts of war due to which the dome and vaults collapsed and the cathedral slowly deteriorated. In 1994 it was included in UNESCO’s World Heritage Site as a permanent ruin. In 2008 contrary to the doctrine of restoration as well as protests of the international public opinion and as a result of bold policy decisions its reconstruction began. The author, using the example of this cathedral, is against reconstructions of historic architecture.

2

Stan wiedzy na temat chronologii wczesnej architektury monumentalnej w Polsce po pięcioletnich badaniach przy zastosowaniu metody 14C

Świechowski Z.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 3

104-112

PL

Przedmiotem opracowania jest próba datowania w latach 2005-2011 najważniejszych budowli przedromańskich i romańskich w Polsce w oparciu o drobiny węgla 14C występujące w zaprawach murarskich. Metoda ta w większości wypadków nie pozwala na datowanie dokładniejsze niż 20 do 30 lat. Ustalenie nawet tak obszernych ram czasowych ma duże znaczenie wobec ubóstwa źródeł pisanych, a także szczątkowego zachowania niektórych obiektów, co ogranicza możliwości porównawcze. Uzyskane rezultaty wnoszą istotny postęp wiedzy odnośnie interpretacji, różniących się od kilkudziesięciu lat i będących przedmiotem sporów. Jednym z najgłośniejszych przypadków jest temat zespołu pustych grobów na środku nawy głównej przedromańskiej katedry w Poznaniu, określany w wielu publikacjach za nekropolię pierwszych władców państwa polskiego. Daty 14C pozyskane dla rzekomego grobu Mieszka I wykluczają taka możliwość, potwierdzając wątpliwości tych badaczy, którzy zwracali uwagę na lokalizację grobów typową dla pochówków biskupich. Podobnie istotne są ustalenia dotyczące najważniejszych budowli przedromańskich Krakowa, datowanych ostrożnie na czas około 1000, kiedy miasto to pozostające we władaniu czeskim weszło drogą podboju w skład tworzącego się państwa polskiego. Datowanie 14C wskazuje, że zarówno budowla poprzedzająca katedrę romańską z przełomu XI\XII wieku, jak i najlepiej zachowana rotunda św. Feliksa i Adaukta powstały w 3 tercji X wieku, w okresie czeskich rządów. Datowanie takie, na co zwracano uwagę, podpierają dane dotyczące trzech kolejnych biskupów krakowskich urzędujących przed rokiem 1000. Poza powyższymi najbardziej kontrowersyjnymi obiektami uzyskano wiele danych dla kościołów kolegiackich i parafialnych z XII i XIII wieku, uzupełniających wiedzę na temat etapów budowy i późniejszych przekształceń.

EN

The study covers the attempt during 2005-2011 to date the most important pre-Romanesque and Romanesque structures in Poland based on carbon-14 deposits in the mortar. In the majority of cases this method does not allow dating more precisely than 20 to 30 years. The specification of even such a broad timeframe is significant in the light of the meagre written sources and the poor state of preservation of some structures, which restricts the possibility of comparison. The obtained results considerably enhance the knowledge regarding interpretations, which have differed for decades and are the subject of disputes. One of the most famous cases is the complex of empty graves in the middle of the nave of the pre-Romanesque cathedral in Poznań - in many publications defined as the necropolis of the first rulers of the Polish state. The 14C dates obtained for the alleged grave of Mieszko I exclude such a possibility, at the same time confirming the doubts of those researchers who mentioned the location of these graves as typical for the burial of bishops. Equally important are the findings regarding the most important pre-Romanesque structures in Cracow, prudently dated for circa 1000 when the city under Czech domination, as a result of conquest became part of the emerging Polish state. Carbon-14 dating indicated that both the structure preceding the Romanesque cathedral from the turn of the XI and XII centuries, as well as the St. Felix and Adauctus rotunda (which is the best preserved) were erected in the third part of the X century, under the Czech domination. Such dating, to which many paid attention, is supported by the data concerning three consecutive Cracow bishops holding the office before 1000. Apart from these most controversial structures, the study also obtained numerous data regarding collegiate and parish churches from the XII and XIII centuries, supplementing the knowledge concerning the stages of construction and further modifications.

3

In monte Silencii

Świechowski Z.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 7-A

5--20

PL

Od ponad 260 lat Góra Ślęża, prastary ośrodek kultowy ludów zamieszkujących Śląsk, jest przedmiotem prac podejmowanych przez kolejne generacje uczonych reprezentujących wiele dyscyplin. W szerokim wachlarzu problematyki ślężańskiej wyjątkowe zainteresowanie budzą relikty monumentalnej architektury i rzeźby romańskiej, dające pole do różniących się interpretacji wobec niejasnej wymowy źródeł pisanych. Wyrazem kulminacji tych zainteresowań, jaką obserwujemy od przełomu tysiącleci, są aktualnie prowadzone eksploracje archeologiczno-architektoniczne i wiele publikacji poświęconych temu zagadnieniu. W odróżnieniu od tych najczęściej bardzo szczegółowych monograficznych studiów autor podjął próbę ustosunkowania się do kilku najistotniejszych pytań tradycyjnego kwestionariusza ślężańsko-wrocławskiego. Są to zagadnienia lokalizacji klasztoru kanoników regularnych w obrębie masywu Góry Ślęży, interpretacji niektórych znalezisk archeologicznych na tle znanych faktów historycznych oraz funkcji rozlicznych monumentalnych rzeźb lwów, występujących w rejonie Ślęży i we Wrocławiu.

EN

For over 260 years Mount Ślęża, the ancient centre for people living in Silesia, has been the subject of research done by successive generations of academics of different disciplines. The wide range of issues concerning Ślęża is usually narrowed down to the relics of monumental Romanesque architecture and sculpture, which gave opportunity for different interpretations due to the vague meaning of written sources. The interest reached its climax at the turn of the millennium, and is now embodied in the architectural and archaeological explorations of the site, and numerous publications on the given subject. In contrast to the usually detailed monograph studies, the author of the article wanted to take a position on a few most vital questions concerning Ślęża and Wrocław. These issues include the location of the monastery of Canons Regular on the Mountain Ślęża, an interpretation of archaeological findings against a background of known historical facts, and the function of numerous monumental sculptures of lions appearing in the area of Ślęża and Wrocław.

4

"The Ladder of Virtue" in Bath Cathedral

Świechowski Z

Architectus

|

2011

|

Nr 1(29)

19--22

PL

Katedra w Bath której założenie a właściwie przeniesienie z Wells w 1090 r stanowiło przedmiot prawie stuletnich sporów była ogromną bazyliką wczesnoromańską. Rozebrana została na początku XVI wieku, a na jej miejscu wzniesiono z inicjatywy biskupa Oliviera Kinga świątynię zaprojektowaną i w znacznej mierze zrealizowaną przez budowniczych królewskich, braci Roberta i Williama Vertue. Najbardziej oryginalnym rozwiązaniem tej budowli, zliczanej do największych osiągnięć gotyku angielskiego, jest elewacja zachodnia. W ścianie szczytowej, po bokach z eleganckim maswerkiem perpendykularnym dominuje rozległa kompozycja rzeźbiarska z motywami figuralnymi. Jest to unikalne w architekturze europejskiej przedstawienie drabiny cnót, dotychczas nie rozpoznane. Źródłem jest traktat Klimakosa, jednego z ojców Kościoła Wschodniego, a dokładniej ilustracji tego dzieła oraz iluminowanych rękopisów moralizatorskich nim inspirowanych. Po drabinie, której szczeble oznaczają stopnie doskonałości wspinają się aniołowie, zmierzając ku popiersiom Piotra i Pawła, patronów katedry i postaci tronującego Chrystusa. Niektóre spadają do piekielnej otchłani. Na reliefach fasady zostały ponadto zakodowane wątki związane z fundatorem i architektami: drzewo oliwkowe z koroną pod infułą uwiecznia imię i nazwisko biskupa, a dwie drabiny cnót nawiązują do tandemu braci Vertue (franc. cnota).

EN

Among about thirty English cathedrals the cathedral in Bath is in every respect outstanding. It was founded by John of Tours in 1090 in violation of applicable legal regulations. That newly consecrated bishop from Normandy moved the headquarters of the diocese from its traditional seat in Wells to the Benedictine abbey in Bath. It was possible only because of an insolent act of simony "anointing the king's hand with silver" [1, p. 261]. This was the beginning of a fewdecade-long dispute over the cathedral status between the main chapters of both cities, which was over only after the Salomon's decision was made to grant them both a status of cathedral governed by the same bishop. It can be assumed that the motivation of translocation to Bath was not so much the prestige of a city with Roman roots as the intent to take over the hot water springs which possessed healing qualities and were a source of significant revenues.

5

Recenzja książki Edwarda Dąbrowskiego "Wczesnośredniowieczny system obronny Krosna Odrzańskiego w świetle badań terenowych na tle kroniki Thietmara". Krosno Odrzańskie 2009

Świechowski Z.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2010

|

T. 55, z. 3

91-93

PL

Książka archeologa Edwarda Dąbrowskiego prezentuje wyniki badań systemu obronnego tzw. Bramy Krośnieńskiej, położonej na Ziemi Lubuskiej, obejmującej trzy grody: Krosno Odrzańskie, Połupin i Gostchorze. Zespół ten odegrał istotną rolę w odparciu przez Bolesława Chrobrego najazdów cesarza niemieckiego Henryka II w latach 1005 i 1009-10. Zmagania obu władców opisane zostały w Kronice Thietmara. Jej zapisy, na równi z badaniami archeologicznymi i topograficznymi, posłużyły autorowi książki do rekonstrukcji systemu obronnego i uściśleń historycznych.

EN

The book of Edward Dąbrowski, archaeologist, presents the results of the defence system examination of the Krośnieńska City Gate, located in the Lubuska Land, and covering three towns: Krosno Odrzańskie, Połupin and Gostchorze. This complex played a vital role in repelling the attacks of the German emperor Henry II in 1005 and 1009-10 by King Bolesław Chrobry. The struggle of both sovereigns was described in Thietmar's Chronicle. The chronicle, together with archaeological and topographical research, helped the author to reconstruct the defensive systems and make historical specifications.

6

Laudatio

Świechowski Z.

Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Budownictwo

|

1998

|

Z. 37

7-10

7

Konfesje nad grobem św. Wojciecha a ostatnia aranżacja prezbiterium katedry gnieźnieńskiej

Świechowski Z.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

1998

|

T. 43, z. 1-2

123-134

EN

From the year 1000 Gniezno, the first capital of Poland, was also the seat of an independent metropolis. Its rank was to a considerable measure influenced by the fact that the local church housed the body of St. Wojciech (Adalbert), Bishop of Prague, who died as a martyr in 997 during a mission intent on converting pagan Pruthenians, inhabiting terrains located to the east of the month of the Vistula. Fundamental imact upon the spatial configuration of the interior of successive cathedrals in Gniezno was exerted by the tomb of the martyr, whose location remained unaltered up to the second world war. This study presents a characteristic of the consecutive changes of the sanctuary of St. Wojciech, situated in the eastern span of the main nave, at the threshold of the presbytery both in the pre-Romanesque and Romanesque cathedral and their Gothic successor, whose erection was inaugurated in 1343. The transformations in question were the outcome of an evolution of the liturgy and forms of the cult as well as great currents in mediaeval and modern European art. At the very onset, Emperor Otton III offered a gold altar marking the end of his celebrated pilgrimage, both religious and political, to the grave of his friend St. Wojciech. A component of this Ottonian confession was in all likelihood an enormous gold crucifix founded by Bolesaw I (the Brave), the prime beneficiary of the imperial visit, which created the bases for Polish Church organisation and yielded a royal crown for the Polish ruler and his son. The outfitting of the Ottonian confession, in 1034- 1038 taken to prague as wartime loot in the course of the great crisis of the so-called first Polish state, is relatively well known from a chronicle description, but the falling centuries, up to the fourteenth century, remain unclear. The sole exception is a gold reliquary, known from a fifteenth-century description, containing the head of St.Wojciech and offered by Bolesław II the Wrymouth in 1113. This eight-sided reliquary, studded with pearls and sapphires, was apparently the main cult object within the Gothic confessions. Extant remnants of the socle with coats of arms of the widely branched out Pomian family of Great Poland, supported an iron shrine composed of the lattice surrounding the altar with the displayed reliquary and adjoining tomb.