The paper presents the results of the hydrogeochemical analysis of sulphurous waters in the southern part of Poland in the Nida Basin region for a time span of 2014-2016. In this area occur four chemical types of natural outflows of sulphurous waters. These are: water of the SO4-(HCO3)-Ca, S type (spring Piestrzec and Senislawice), Cl-SO4-HCO3-Na, S (s. Owczary); Cl-SO4-Na, S (s. Gadawa); Cl-Na, S, I (s. Szczerbaków). Water mineralization of varies from 2.4 to 50.6 g/dm3. Geochemical modeling with Phreeqc allowed to determine the saturation state of the water solution relative to the mineral phases of the rock medium.
W artykule przedstawiono problematykę modelowania i analizy numerycznej nieliniowych zjawisk fizycznych występujących w procesach technologicznych wytwarzania części samochodowych. Procesy te rozpatrzono jako geometrycznie, fizycznie i cieplnie nieliniowe zagadnienie brzegowo-początkowe, z nieznanymi warunkami brzegowymi w obszarze kontaktu. Do opisu zjawisk nieliniowych, na typowym kroku przyrostowym, wykorzystano uaktualniony opis Lagrange'a, traktując narzędzie jako ciało sztywne lub termo-sprężyste natomiast przedmiot jako ciało sprężysto/termo-lepko-plastyczne. Równanie ruchu obiektu wyprowadzono wykorzystując rachunek wariacyjny. Otrzymane równanie wariacyjne dyskretyzowano stosując aproksymację właściwą metodzie elementu skończonego. Dyskretne równanie rozwiązano stosując jawne metody całkowania. Opracowana aplikacja w systemie ANSYS/LS-Dyna, pozwala nakompleksową analizę stanów przemieszczeń, odkształceń, naprężeń w dowolnym miejscu ciała i w dowolnej chwilirealizacji różnych procesu obróbki nagniatania gładkościowego. Przedstawiono przykładowe wyniki obliczeń numerycznych stanów przemieszczeń, naprężeń i odkształceń materiału części w procesie nagniatania gładkościwego.
EN
Paper presents the problem of modelling and analysis of metalworking processes. Technological processes were considered as a geometrical, physical and thermal boundary and initial value problem, with unknown boundary conditions in the contact zone. An incremental model of the contact problem between movable rigid or thermo-elastic body (tool) and elastic/thermo-visco-plastic body (object) in updated Lagrange formulation, for spatial states (3D) was considered. The incremental functionalof the total energy and variational, non-linear equation of motion of object on the typical step time were derived. This equation has been discretized by finite element method, and the system of discrete equations of motion and heat transfer of objects were received. For solution of these equations the explicit or implicit methods was used. The applications were developed in the ANSYS/LS-Dyna system, which makes possible a complex time analysis of the states of displacements, strains and stresses, in the workpieces in fabrication processes. Application of this method was showed for examples the modelling and the analysis of burnishing rolling.
The paper presents the possibilities and prospects for the use of thermal waters in the Kazimierza Wielka region. This region, is one of the most prospective areas of thermal waters in central part of Poland. The structure has an asymmetric structure, which comprises mesosoic sediments placed on the older rocks. The principal resources of the thermal waters are accumulated first of the all in the Cenomanian, where the temperature is from 21 to 35°C. All the waters studied have total dissolved solids TDS from 0.6 to 14 g/dm3 and belong to hydrogeochemical classes HCO3–Na, Na–Cl. Thermal waters in may be used for the purpose of balneology, recreaction and heating.
This paper shows characteristics of sulphurous waters from the Solec-Zdrój area. Evaluation of their chemistry was based on the results of analyses of groundwater sampled from boreholes in: Solec-Zdrój, Wełnin and Dobrowoda and from the springs: Senisławice, Gadawa, Szczerbaków and Piestrzec. The following hydrochemical facies of groundwater were identified: Ca‒SO4‒ HCO3 , S, Na‒Cl‒SO4 , S to Cl‒Na, S , with TDS in the range of 1.9‒47.0 g/dm3. Examined waters are also featured by considerable concentrations of iodine and fluorine. The research results proved that the geological setting is one of the most important factors defining the water chemistry variability. In general, the chemical composition of sulphide waters in this region is determined by the interactions between the groundwaters and rocks.
Skład chemiczny wód ze źródeł i z szybów występujących na obszarze Ponidzia określono na podstawie wyników badań własnych wykonanych w 2012 r. oraz analiz archiwalnych. Podczas prac terenowych zinwentaryzowano 18 źródeł i 2 szyby i określono skład chemiczny ich wód. Badane wody, według klasyfikacji Altowskiego i Szwieca, należą do typów hydrochemicznych HCO3-Ca-Mg, Ca-HCO3-SO4 i od Na-Cl do Cl-Na. Mineralizacja wód waha się w granicach 0,5–46,8 g/dm3. Występowanie na obszarze badań wód o tak różnym składzie chemicznym jest związane ze skomplikowaną budową geologiczną rejonu Ponidzia (struktura blokowo-fałdowa pocięta licznymi uskokami).
EN
The chemical composition of waters from springs and wells in the Ponidzie area has been established based on research carried out in 2012 and on archived data. During field work, an inventory of 18 springs and two wells was made and the chemical composition of water was determined. The hydrochemical facies of water (according to Altowski and Szwiec classification) are of the following types: HCO3-Ca-Mg, Ca-HCO3-SO4 and from Na-Cl to Cl-Na, with the TDS concentrations in the range of 0.5–46.8 g/dm3. Such variable chemical composition is associated with a complicated geological structure of the Ponidzie area (a block-folded structure cut by numerous faults).
W artykule przedstawiono ocenę jakości i podatności na zanieczyszczenia wód pierwszego poziomu wodonośnego (PPW) w rejonie doliny rzeki Nidy na odcinku Brzegi–Pińczów. Klasy wrażliwości wód PPW na zanieczyszczenia, określone stopniem podatności naturalnej, oceniono na podstawie czasu wymiany polowej pojemności wodnej gleb i skał strefy aeracji przez infiltrujące wody opadowe (MRT – mean residence time). W badanym rejonie występują głównie wody o bardzo wysokiej i wysokiej klasie wrażliwości. Na podstawie oznaczeń polowych wybranych wskaźników jakości wód wyznaczono pięć stref, gdzie PPW jest zanieczyszczony związkami azotu (NO3 >50 mg/dm3) oraz sześć rejonów zagrożonych zanieczyszczeniem (25 < NO3 > 50 mg/dm3). Zanieczyszczenia mają charakter lokalny i pochodzą z obszarów zwartej zabudowy nieobjętej kanalizacją sanitarną lub powstają w rezultacie rolniczego użytkowania terenu. Migracji związków azotu sprzyja brak naturalnej izolacji na większości badanego obszaru. Ze względu na realne zagrożenie zanieczyszczeniem azotanami wód PPW niezbędne jest wnikliwe monitorowanie zmian zawartości azotanów w wodach podziemnych.
EN
This article presents estimation of water quality and susceptibility of shallow water table aquifer to pollution in the Brzegi–Pińczów section of the Nida River valley. Groundwater vulnerability is evaluated according to mean residence time (MRT) determined by the time of water infiltration from the ground surface to the groundwater table of the first aquifer according to the piston flow model of soil water and unsaturated zone water. The analysis shows that the groundwater vulnerability is mainly very high and high in the study area. This means that the aquifer is susceptible to penetration of pollution from the surface. On account of the risk of nitrogen contamination to the first aquifer waters, it is necessary to monitor nitrogen content changes in groundwater.
W artykule przedstawiono charakterystykę hydrochemiczną leczniczych wód siarczkowych z rejonu Ponidzia. Właściwości fizykochemiczne wód określono na podstawie dostępnych archiwalnych wyników analiz wód z otworów wiertniczych w Busku-Zdroju, Solcu-Zdroju, Lesie Winiarskim, Wełninie oraz Dobrowodzie. Profil leczniczy badanych wód jest związany z dużą koncentracją siarki, występującej głównie w formie siarkowodoru. Wody siarczkowe Ponidzia zawierają również inne składniki swoiste nadające im cechy lecznicze, takie jak jod i fluor. Na podstawie charakterystyki hydrochemicznej leczniczych wód siarczkowych wyróżniono jeden typ hydrochemiczny – Cl-Na, H2S, I – występujący w trzech różnowiekowych seriach skalnych: neogenu, kredy górnej i jury górnej. Stwierdzono, że analizowane wody odznaczają się zróżnicowaną mineralizacją, wahającą się od 8,5 do 40,7 g/dm3, oraz zawartością siarkowodoru od 6,8 do 1064,0 mg/dm3. Za główny czynnik determinujący stopień mineralizacji badanych wód uznano procesy współdziałania wód podziemnych ze środowiskiem skalnym.
EN
The paper shows the characteristics of sulphurous waters from the Ponidzie area. Physical and chemical properties of waters have been determined on the basis of results of analysis of the archived data from boreholes in Busko-Zdrój, Solec-Zdrój, Las Winiarski, Wełnin and Dobrowoda. The treatment profile of these waters is constrained by a high concentration of bivalent sulphur, measured as the amount of free hydrogen sulphide. The waters also contain many iodine, bromine and fluorine compounds. One hydrochemical type – Cl-Na, H2S, I – has been distinguished on the basis of the hydrochemical characteristics of the therapeutic waters. They occur in three different rock series: Neogene, Cretaceous and Upper Jurassic. It has been found that all of the waters have total dissolved solids (TDS) from 8.5 to 40.7 g/dm3 and the hydrogen sulphide content varies from 6.8 to 1064.0 mg/dm3. The research results prove that the variety of rock settings is one of the most important reasons for the water chemistry differentiation. In general, the chemical composition of thermal waters in this region is determined by the interaction between groundwater and different rock environments.
W artykule przedstawiono wstępną analizę stabilności składników chemicznych wód leczniczych poziomu kredowego i jurajskiego w Solcu-Zdroju. Badania przeprowadzono na próbkach z otworów wiertniczych: Szyb Solecki, Solec 2B i Solec II Karol. Ocenę stabilności przeprowadzono dla mineralizacji oraz jonów Cl-, Na+, SO4- i I-, przy użyciu programu SPSS. Program ten umożliwił statystyczną kontrolę jakości. Na podstawie otrzymanych wyników zaobserwowano skokowe zmiany stężenia składników chemicznych. Ponadto, w artykule zasygnalizowano wstępne trendy zmian wód leczniczych dla ujęcia Solec II Karol. Zaobserwowano to na diagramach wykonanych przy pomocy programu GWStat.
EN
This papers shows the preliminary analysis of stability of chemical components within the therapeutic water of the Cretaceous and Jurassic aquifers in the vicinity of Solec Spa. The study was performed on samples from the Szyb Solecki, Solec 2B and Solec II Karol boreholes. The stability estimation for the mineralization and Cl-, Na+, SO4 and I- ions was performed using the SPSS program. The computer program enabled statistical quality control and enhanced the rapid changes of the ions concentration. Moreover, the paper is also the preliminary report of the trend in therapeutic water changes in the Solec II Karol intake. It was achieved using the GW Stat program.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.