Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czy monitoring środowiska jest możliwy bez stosowania metod chemometrycznych?

Komorowicz I., Gramowska H., Hanć A., Barałkiewicz D., Gołdyn R.

Analityka : nauka i praktyka

|

2009

|

nr 1

38-40

PL

Monitoring środowiska - system pomiarów ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechninia wyników badań i oceny elementów środowiska.

2

Multielemental analysis of water of the Swarzędzkie lake using ICP-OES and CV AAS

Gramowska H., Barałkiewicz D.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 11

1241-1248

EN

Concentrations of 16 metals (Fe, Na, Se, Hg, Ni, Cu, Mn, Mg, Cd, Al, Cr, As, Ca, Zn, Ba and Pb), determined in the water of Swarzędzkie lake. This reservoir is situated on the border of two towns, Poznań and Swarzędz. In the 1980s, the lake was contaminated with untreated municipal wastewater from the town of Swarzędz (20 thousand inhabitants). In 1991, the flow of wastewater was regulated and over the subsequent years the water quality improved. Samples of water were collected in the deepest place of the lake in every season during the years 2002 and 2003. Analyses were carried out using Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectrometry and Atomic Absorption Spectrometry by Cold Vapor techniques. The results were compared with results obtained by other researches. The comparison allows evaluation of the purity level of Swatzędzkie lake with relation to surface waters in different parts of world.

PL

Przeprowadzono badania zawartości w wodzie Jeziora Swarzędzkiego 16 pierwiastków (Fe, Na, Se, Hg, Ni, Cu, Mn, Mg, Cd, Al, Cr, As, Ca, Zn, Ba and Pb). Jezioro to znajduje się na granicy dwóch miast - Poznania i Swarzędza. W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia było ono zanieczyszczane ściekami miejskimi pochodzącymi ze Swarzędza. W 1991 r. po uruchomieniu oczyszczalni ścieków jakość wody w jeziorze poprawiła się. Próbki wody pobierano w najgłębszym miejscu czaszy zbiornika, przez dwa lata (2002 - 2003) w każdej z czterech pór roku. Celem badań była ocena stanu czystości jeziora pod względem zawartości pierwiastków. Oznaczanie wykonywano za pomocą optycznej spektrometrii absorpcyjnej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie oraz atomowej spektrometrii absorpcyjnej z generowaniem zimnych par rtęci (Mercury RA - 3000). Uzyskane wyniki porównano z wynikami przedstawianymi w pracach innych badaczy, co pozwoliło ocenić stan czystości Jeziora Swarzędzkiego w stosunku do wód powierzchniowych stojących w różnych częściach świata.

3

Evaluation of a direct slurry sampling electrothermal atomic absorption spectrometry for the trace determination of cobalt in sewage sludge samples

Barałkiewicz D., Kanecka A., Gramowska H.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 11

1217-1224

EN

The slurry technique was applied for determination of cobalt in sewage sludge by electrothermal atomic absorption spectrometry. The graphite furnace temperature programme was optimized. The diluent was 5 % HNO3 Standard atomization condition for cobalt determination were used and no matrix modifier was applied. The slurries were homogenised by ultrasonic disintegration for 20 s at power of 50 W. Finally 20 mi of the homogenised suspension was injected by the autosampler into the furnace. The procedure was validated by analyzing the certified reference material CRM 007-040 Sewage Sludge (USA). The samples of sewage sludge from Koziegłowy (Poland) were analysed using the optimized slurry procedure. In all cases recoveries in the range of 94-99 % were obtained; aqueous standards were used for calibration. The instrumental limit of detection (LOD) for cobalt was 0.36 žg/dm3 and limit of quantization (LOQ) was 0.72 žg/dm3.

PL

Celem badań było opracowanie metody oznaczania kobaltu w osadach ściekowych z zastosowaniem atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją elektrotermiczną i dozowaniem zawiesiny. Optymalizowano program temperaturowy, a jako medium ciekłe użyto 5 % HNO3; do oznaczenia kobaltu w osadach ściekowych nie stosowano modyfikatorów chemicznych. Aby prawidłowo wykonać analizę zawiesiny, konieczna była jej homogenizacja przed każdorazowym pomiarem przez 20 s za pomocą sondy ultradźwiękowej. Oznaczenie przeprowadza się in situ w kuwecie grafitowej, autosampler pobiera z przygotowanej zawiesiny jedną z jej podczęści, każdorazowo 20 mi. W celu zwalidowania metody został użyty certyfikowany materiał odniesienia CRM 007-040 (USA). Zoptymalizowana metoda została użyta do oznaczenia kobaltu w rzeczywistych próbkach osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków w Koziegłowach (Polska). Dla wszystkich oznaczeń w opracowanej metodzie dokładność wahała się od 94 do 99 %. Instrumentalna granica wykrywalności (LOD) wynosi 0.36 žg/dm3, natomiast granica oznaczalności (LOQ) była równa 0.72 žg/dm3.

4

Mikroskładowa analiza specjacyjna wybranych metaloidów w próbkach wody jeziora Jarosławieckiego

Siepak M, Niedzielski P., Pełechaty M., Pełechata A., Gramowska H.

Ekologia i Technika

|

2004

|

R. 12, nr 2

35-39

PL

W pracy przedstawiono wyniki oznaczeń specjacyjnych arsenu, antymonu i selenu w próbkach wody jeziora Jarosławieckiego położonego na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego. W oznaczeniach specjacyjnych metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z generowaniem wodorków całkowite średnie (dla 11 punktów pobierania próbek) stężenia arsenu wynosiły 0,64 ng/ml wiosną i 0,54 ng/ml latem, antymonu odpowiednio 0,60 ng/ml i 0,11 ng/ml, selenu 0,30 ng/ml i 0,24 ng/ml, przy granicach wykrywalności odpowiednio 0,04 ng/ml dla As, 0,04 ng/ml dla Sb oraz 0,03 ng/ml dla Se. Dla arsenu stwierdzono przewagę formy As (III), w przypadku antymonu zaobserwowano przewagę formy Sb(III) wiosną oraz równowagę obu badanych form specjaeyjnych Sb(III) i Sb(V) dla próbek wody pobieranych latem. W przypadku selenu wiosną dla niektórych próbek przeważała forma Se(VI), dla próbek wody pobieranych latem stwierdzono przewagę formy Se(IV).

EN

This work reports results of the speciation analysis of arsenic, antimony and selenium in water samples from Jarosławieckie Lake, which is located in the National Park of Great Poland. The total mean concentrations of arsenic, antimony and selenium (11 sampling sites) were determined by means of the atomic absorption spectrometry method with hydride generation and ranged for arsenic from 0.64 ng/ml in spring to 0.54'ng/ml in summer, for antimony from 0.60 ng/ml to 0.11 ng/ml respectively and for selenium from 0.30 ng/ml to 0.24 ng/ml at the detection limits of 0.04 ng/ml for As, 0.04 ng/ml for Sb and 0.03 ng/ml for Se. In the case of arsenic its As (HI) species prevailed, while in the case of antimony the Sb (III) species predominated in spring. A balance between both of the species Sb(III) and Sb(V) was observed in water samples collected in summer. In the case of selenium, Se (VI) species predominated in some samples collected during the spring; however, in the water samples gathered up in summer Se (IV) species prevailed.

5

Fluor w elementach środowiska w polskich przepisach prawnych [Dane aktualne na dzień 26.11.2003]

Gramowska H., Marciniak M.

Ekologia i Technika

|

2004

|

R. 12, nr 2

50-54

EN

The paper presents the legally admissible concentrations of fluorides in the natural environment components such as water, soil, bottom and waste sediments, sewage, air, food products and packaging. The authors also give the product rates, charges for the use of the environmental resources, fines for introduction of fluorides at concentrations above the admissible ones with wastes into the natural environment (soil or water). The data presented are based on the legal status valid on the 26th November, 2003.

6

Determination of speciation of Cr(IIl) and Cr(VI) in water by selective retention on chelating resin and electrothermal atomic absorption spectrometry (ATAAS)

Barałkiewicz D., Gramowska H., Kózka M.

Chemia Analityczna

|

2004

|

Vol. 49, No. 6

905-913

EN

A method of speciation determination of Cr(III) and Cr (VI) by selective sorption on Chelex-100 sorbent under pH-controlled conditions has been described. Cr(III) was quantitatively sorbed at pH 6.0 and thus could be determined at ng L-1 level. Only after the preconcentration step, the sorbent was introduced into a graphite furnace as slurry and Cr(III) concentration was determined by ETAAS. Cr(VI) was determined directly in the filtrate, or was calculated as the difference between the total Cr content and the Cr(III) content. The detection limit for slurry was 46 ng kg-1 of Cr(III), and the relative standard deviation was less than 8.5%. The method was applied to the speciation determination of Cr(III) and Cr(VI) in tap and ground waters.

PL

W pracy przedstawiono metodę oznaczania specjacji Cr(III) i Cr(VI) przez selektywną sorpcję na sorbencie chelatującym Che!ex-100, w warunkach kontrolowanego pH. Cr(III) ulegał ilościowej sorpcji przy pH 6.0, co umożliwiło oznaczanie jego na poziomic ng L(-1). Po zagoszczeniu sorbent był wprowadzany bezpośrednio do pieca grafitowego i Cr(VI) oznaczano metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją elektrotermiczną. Cr(VI), który nic ulegał sorpcji na sorbencie, oznaczano bezpośrednio w roztworze otrzymanym po oddzieleniu sorbentu lub obliczano jako różnicę pomiędzy całkowitą zawartością Cr a zawartościąCr(III). Granica wykrywalności przy wprowadzaniu zawiesiny do kuwety grafitowej wynosiła 46 ng kg(-1) dla Cr(III), przy względnym odchyleniu standardowym RSD mniejszym niż 8.5%. Metoda została zastosowana do oznaczania specjacji Cr(III) i Cr(VI) w wodzie do picia i gruntowej.

7

Wpływ poziomu fluorków na reakcje liści i igieł drzew miasta Poznania i okolic

Gramowska H., Siepak J.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2002

|

Tom 4

455-478

PL

Fluor jest pierwiastkiem szeroko rozpowszechnionym i zajmuje 13 miejsce pod względem występowania w przyrodzie. W postaci fluorków występuje we wszystkich komponentach środowiska: wodzie, glebie, powietrzu oraz organizmach żywych. Naturalnym źródłem związków fluoru są złoża mineralne. Do wód przenika w wyniku procesów wietrzenia skał i ługowania, a także w opadach atmosferycznych. Zarówno w powietrzu, w wodzie jak i w glebie fluorki mogą występować w szerokim przedziale stężeń. Problem zanieczyszczenia środowiska fluorem zrodził się dopiero we współczesnym świecie, w związku z działalnością przemysłową człowieka, co doprowadziło do nagromadzenia toksycznych związków fluoru w powietrzu, wodzie i glebie. Najwięcej, bo aż 56,6% globalnej emisji pochodzi z hut aluminium, kolejne źródła to fabryki nawozów fosforowych i kwasów fosforowych - 17,1% oraz huty żelaza i stali z udziałem 15,5% [16]. W mniejszym stopniu swój udział mają emaliernie, huty szkła, cegielnie i zakłady ceramiczne używające zanieczyszczonej fluorem gliny i węgla. Do tego doliczyć należy energetykę cieplną opartą na węglach. Z danych opublikowanych wcześniej [41] dotyczących zawartości fluoru w roślinach w okolicach Lubonia wynika, że skażenie środowiska tym pierwiastkiem było znaczne i utrzymywało się na poziomie kilkuset mg/kg w materiale roślinnym. Uzyskane podczas przeprowadzonych badań wyniki sugerują spadek emisji związków fluoru do atmosfery, a zarazem imisji. Obniżenie emisji fluoru było wynikiem działań podjętych przez Zakład, a mianowicie: zaniechano produkcji fluorku glinowego; ograniczono znacznie produkcję superfosfatu pylistego i kwasu fluorowodorowego; uruchomiono dwie linie produkcyjne nawozów mineralnych, granulowanych metodą beztermiczną eliminując szkodliwe wyziewy obecne przy metodzie termicznej; starą 80-letnią kotłownię węglową zastąpiono kotłownią gazową; dzięki wykorzystaniu ługów pokrystalicznych w budownictwie wyeliminowano problem składowania tych odpadów na terenie Zakładu lub na wysypisku. Ponadto udoskonalono systemy absorpcyjne, co również spowodowało dalsze zmniejszenie emisji fluoru do atmosfery. Wyniki badań otrzymane w niniejszej pracy porównano z rezultatami badań przeprowadzonymi w Słowacji [40] w 1995 r. dla czterech punktów pobierania próbek; w terenie od praktycznie wolnego od wpływu toksycznych gazowych zanieczyszczeń emitowanych przez hutę alumunium (Źiar nad Hronom) (punkt 1) do silnie skażonego przez tę emisję (punkt 4). Zawartość fluoru w dwuletnich igłach świerka pospolitego wynosiła odpowiednio 10 mg/kg (punkt 1), 34 mg/kg (punkt 2), 92 mg/kg (punkt 3) i 301 mg/kg (punkt 4) w roku 1970. W 1990 r. wartości te wynosiły : punkt 1 - brak danych, punkt 2 - 102 mg/kg, punkt 3 - 170 mg/kg i punkt 4 - 310 mg/kg. W tym kontekście zawartości fluoru w igłach świerka w Obornikach i Czapurach są znacznie mniejsze niż zawartości fluoru stwierdzane w terenach silnie skażonych i wynoszą dla fluoru uwalnianego kwasami 107 mg/kg (Oborniki), 126 mg/kg (Czapury). Wartości fluoru w igłach sosny wahają się od 250 mg/kg do 310 mg/kg i są porównywalne z uzyskanymi przez Maňkovską i Steinnes - 310 mg/kg, a Świeboda [37] u tego samego gatunku podaje wartość 462 mg/kg dla terenów silnie skażonych. Analizując otrzymane wyniki pod kątem określenia udziału formy fluoru rozpuszczalnego w wodzie w stosunku do fluoru całkowitego (uwalnianego kwasami) nie stwierdzono żadnej korelacji. Zawartość tego pierwszego waha się w granicach 20÷60% [11]. Wpływają na to nie tylko indywidualne cechy roślin, ale także w dużym stopniu warunki meteorologiczne.

EN

Fluorine is widespread in nature and in the form of fluorides occurs in all elements of the natural environment: water, soil, air and living organisms. In all these elements fluorine can occur in a wide range of concentrations. The question of environmental pollution with fluorine appeared relatively recently as a result of the industrial development. The disturbance of ecological equilibrium by excessive amounts of fluorine poses threats to the functioning of living organisms. In the natural conditions plants contain insignificant amounts of fluorine taken from the soil, where fluorine is usually present as species non-available for them. In special conditions or under soil pollution, it can be taken in by plants in excessive amounts. The most characteristic symptom of fluorine poisoning of plants are necroses appearing when the concentration of this element exceeds a certain critical point, characteristic of a plant species. The process of necrosis begins at the leaf margin and develops towards its base. The leaves undergo discoloration, whose actual shade depends on the plant species. Accumulation of fluorine is also a function of its concentration in the air, time of exposure and a number of environmental factors and plant characteristics. The study was performed for plants of different sensitivity to fluorine compounds, growing on non-polluted areas or in direct vicinity of fluorine emission sources. The isolation of fluorine from biological material was performed by the distillation method according to Hall, preceded by dry mineralisation. After the isolation, fluorides were determined by the potentiometric method with an ion-selective electrode. Two fractions of fluorine were determined: the water-soluble one and the acid-released one. For the samples coming from the Wielkopolski National Park area, assumed as non-polluted the results of the fluorine determinations were: the fluorine released by acids determined in leaves of beech tree was 1.95 mg/kg, oak tree - up to 8.05 mg/kg and in needles of the coniferous trees it varied from 2.5 mg/kg to 10.8 mg/kg, the water-soluble fluorine determined in leaves of deciduous trees varied from 0.85 mg/kg (beech, oak) to 2.23 mg/kg (oak); and in coniferous trees from 1.12 mg/kg to 2.93 mg/kg. The values obtained for the samples collected from all sites chosen are within the limits of the natural fluorine concentrations. Fluorine was also determined in samples from the areas subjected to anthropopressure. In the samples collected from the city of Poznan, the natural level of fluorine concentration was exceeded only at two sites, while the level of fluorine in the samples from Oborniki, Czapury and Lubon indicated considerable pollution of the areas with this element. The fraction of the water-soluble fluorine made from 10.8 to 53.9% of that released by acids.