Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przydatność wybranych organów Robinia pseudoacacia do celów bioindykacyjnych

Małkowska E., Palowski B., Małkowski Ł., Bierza W., Szewczykowska K.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 1

223--228

PL

Celem pracy było określenie przydatności wybranych organów Robinia pseudoacacia do bioindykacji. Oznaczono zawartości wybranych pierwiastków w liściach, pędach, nasionach i łupinach nasiennych R. pseudoacacia z terenów trzech miast województwa śląskiego: Katowic, Chorzowa i Siemianowic Śląskich. W każdym z miast wytypowano po pięć stanowisk pobrania próbek. Stanowiska podzielono na 3 grupy w zależności od ich otoczenia: różniły się one pod względem poziomu zanieczyszczenia (ruch uliczny, zakłady przemysłowe). Stwierdzono statystycznie istotne różnice w poziomie zanieczyszczeń pomiędzy wyróżnionymi grupami stanowisk. Na podstawie analizy skupień oraz PCA dla poszczególnych organów wyróżniono grupy stanowisk ze wzglądu na koncentrację badanych pierwiastków w tkankach R. pseudoacacia. Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że najlepiej nadającym się do celów bioindykacyjnych organem R. pseudoacacia są liście.

EN

The aim of this study was to determine the suitability of chosen organs of Robinia pseudoacacia as bioindicators. Content of selected elements in leaves, shoots, seeds, pods and bark of R. pseudoacacia from the area of three cities of Silesia province: Katowice, Chorzow and Siemianowice Slaskie was estimated. In each of the cities five sampling points were selected. Localizations were grouped in three categories differing in terms of the level of pollution (traffic, industrial plants). Statistically significant differences between pollution level of segregated groups in investigated localizations were found. On the basis of PCA and cluster analysis for individual organs sampling points were divided into groups depending on concentration of investigated elements in tissues of R. pseudoacacia. Conducted studies suggest that the organ best suitable for bioindication are leaves of R. pseudoacacia.

2

Heavy metal accumulation in two peat bogs from southern Poland

Fiałkiewicz-Kozieł B., Smieja-Król B., Palowski B.

Studia Quaternaria

|

2011

|

Vol. 28

17-24

EN

The dynamic changes in selected heavy metal concentrations were analyzed in two ombrotrophic peat bogs from southern Poland: Puścizna Mała (PK) and Puścizna Krauszowska (PM). The highest contents of Pb and Zn occur at the top of profiles examined: 115.36 mg/kg (PM1), 90.61 mg/kg (PM2), 182.40 mg/kg (PK1), 121.68 mg/kg (PK2) and 127.43 mg/kg (PM1), 89.73 mg/kg (PM2), 170 mg/kg (PK1), 130.4 mg/kg (PK2), respectively. Concentrations of copper are similar to those of local soils varying from 9.4 to 12.8 mg/kg. Cadmium strongly varies with depth, which indicates distinct mobility of this element. Two peaks of elevated Fe concentrations are observed at the top and bottom of the Puścizna Mała profile, while the maximum in Puścizna Krauszowska was at the top of the peat bog. The Ti content distinctly varies with depth and correlates with the ash content (R2 = 0.91-0.99). The strongest and positive correlation is observed between Zn-Pb and Ti-Pb contents. The significant differences of metal concentrations are noted between the profiles, which is probably connected with a rate of peat accumulation and plant composition of the profiles investigated, as well as with their disturbance by human activity.

3

Cadmium and Lead Accumulation Patterns in Organs of Chosen Urban Tree Species

Steindor K., Palowski B.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 3

453-460

EN

The concentration of Cd and Pb in leaves/needles, twigs, seeds and fruit coverings of: horse-chestnut (Aesculus hippocastanum L.), yew-tree (Taxus baccata L.), European ash (Fraxinus excelsior L.), and in the soil at the base of the same trees was investigated. The ability of metal accumulation was determined in all investigated tree species as well as different partitioning in examined plant tissues. The lowest Pb concentration was found in fruit parts of all tree species: in seeds or fruit covering. The lowest Cd concentration in unpolluted regions was determined in leaves/needles or twigs. The highest Cd and Pb concentration in investigated tissues depends on the species and the pollution level of the place where plants were growing. The obtained results could be used to determine the most suitable organs for Pb and Cd biomonitoring in the environment.

PL

Oznaczono stężenie Cd i Pb w liściach, pędach, nasionach oraz częoeci płonej owocu trzech gatunków drzew popularnie nasadzanych w miastach: kasztanowcu zwyczajnym (Aesculus hippocastanum L.), cisie pospolitym (Taxus baccata L.) i jesionie wyniosłym (Fraxinus excelsior L.) oraz w materiale glebowym zebranym pod wybranymi osobnikami. Stwierdzono zdolność do akumulacji metali przez badane gatunki oraz zróżnicowane stężenie metali w poszczególnych organach. Najniższe stężenie Pb oznaczono u wszystkich trzech badanych gatunków w częściach owocu – nasionach lub części płonej, w przypadku Cd dla drzew z rejonów stosunkowo słabo zanieczyszczonych niższe zawartości kadmu notowano w liściach/szpilkach lub pędach. Organy o najwyższym stopniu koncentracji Cd i Pb w tkankach różnią się w zależności od gatunku drzewa, badanego metalu oraz stopnia zanieczyszczenia środowiska, z którego pobierano próbki. Uzyskane dane mogą posłużyć do wytypowania organów przydatnych w biomonitoringu kadmu i ołowiu w środowisku.

4

Heavy metals and sulphur in the soil of nature reserves of Katowice

Ciepał R., Palowski B., Łukasik I., Nadgórska-Socha A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 1

41-46

EN

Some results of investigation of zinc, cadmium. lead, manganese, iron and sulphur content in the leaves of: Picea abies (L.) Kersten., Acer pseudoplatanus L., Fagus sylvatica L., and Oxalis acetosella L., and in upper layer of the soil were presented. The amount of metals accessible for plants was analysed as well. The investigations were carried out in 2001-2002. In the soil of both nature reserves situated in the city Katowice the zinc concentration was high (300 žg/g). The "permitted" and considered as non-toxic level of lead (110 žg/g) and Cd (10 žg/g) was exceeded. The level of investigated metals in plants was high. Successively cadmium, lead and zinc: 10 žg/g d.w., 150 žg/g d.w, and 300 žg/g d.w.

PL

Przedstawiono wyniki dotyczące badań poziomu cynku, kadmu, ołowiu, manganu, żelaza i siarki całkowitej w szpilkach: Picea abies (L.) Kersten., liściach: Acer pseudoplatanus L. Fagus sylvatica L., Oxalis acetosella L., oraz górnym poziomie gleby. W próbkach gleby analizowano również zawartość metali ciężkich pod kątem dostępności dla roślin. Materiał do analiz chemicznych zbierano w okresie 2001-2002. W górnej warstwie gleb obu badanych rezerwatów stwierdzono zwiększoną koncentracją cynku (300 žg/g) oraz przekroczenie dopuszczalnych stężeń ołowiu (110 žg/g) i kadmu (10 žg/g). Stwierdzono podwyższoną zawartość analizowanych metali w materiale roślinnym: kadmu (10 žg/g. s.m.), ołowiu (150 žg/g. s.m.), oraz cynku (300 žg/g. s.m.).

5

Accumulation of Pb, Zn and Cu in scots pine (Pinus sylvestris L.)

Palowski B., Gancarczyk-Gola M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 4

427-434

EN

The accumulation of selected heavy metals (lead, zinc and copper) in parts of Scots pine (Pinus sylvestris L): one year old and biennial needles and shoots have been presented. The investigated material was taken from five places of Upper Silesia industrialized areas (Katowice, Łaziska, Czechowice-Dziedzice, Bukowno and surroundings of "Katowice Steelworks") and from two control places (Białowieża, Żywiecki Park Krajobrazowy). The highest concentration of Pb and Zn was stated in the biennial shoots and needles of pine collected from Bukowno. The highest contents of copper were detected in plant material collected from the Łaziska area. The plant material from Żywiecki Park Krajobrazowy and Białowieża showed lower concentration of investigated heavy metals. There is the statistic correlation between the level of accumulation of zinc and copper in biennial needles collected from Czechowice-Dziedzice and concentration of this metals in the falling dust, the suspended dust and the total dust in that area.

PL

Przedstawiono badania akumulacji wybranych metali ciężkich (Pb, Cu, Zn) w organach Pinus sllvestris L: pędach jednorocznych i dwuletnich oraz szpilkach jednorocznych i dwuletnich. Materiał do badań pozyskano z pięciu stanowisk zlokalizowanych na terenach będących pod wpływem emisji przemysłowej (Bukowno, pas ochrony sanitarnej Huty Katowice, Katowice, Łaziska, Czechowice-Dziedzice) oraz z dwóch położonych z dala od emitorów zanieczyszczeń (Białowieża i Żywiecki Park Krajobrazowy). W trakcie badań stwierdzono największe stężenia Pb i Zn w szpilkach i pędach dwuletnich z terenu Bukowna. W przypadku Cu największe zawartości tego pierwiastka stwierdzono w materiale roślinnym pozyskanym z terenu Łazisk. Najmniejsze zawartości badanych metali zaobserwowano w materiale roślinnym z obszaru Żywieckiego Parku Krajobrazowego oraz Białowieży. Analiza statystyczna wykazała statystycznie znaczącą zależność między zawartością cynku oraz miedzi w igłach dwuletnich Pinus sylvestris L. z terenu Czechowie-Dziedzic a pyłem zawieszonym i pyłem całkowitym na tym terenie.

6

Correlation between heavy metals contents and chlorophyll pigments concentration in plant tissues around power plant "Elektrownia Jaworzno SA"

Łukasik I., Palowski B., Ciepał R.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 2-3

201--208

EN

It is widely recognised that the vegetation in the vicinity of factories emitting heavy metals is often impoverished. The aim of the study was to investigate relationships between heavy metal pollution and chlorophyll (a, b, a + b) contents in leaves of dominant species (Pinus sylvestris, Quercus robur, and Calamagrostis epigejos) around power plant "Elektrownia Jaworzno S.A," (Upper Silesia, southern Poland). The samples of leaves were taken from two forest stands surrounding power plant (at a distance 1000 m and 3500 m of the emitter). For comparison leaves were investigated from very slightly contaminated Roztoczański National Park. In our study no generał indication was found for heavy metals accumulation in leaves according to increasing distance from the power plant. Only cadmium and lead content in leaves increased with the distance. It is probably connected willi other sources of pollution localised near the second (II) stand investigated. Negative correlation was found between Zn, Cd, Cu and chlorophyll pigments content in 70% analysed cases. In 100% cases positive correlation was found between Pb contents and chlorophyll pigments concentration. The higher concentration of chlorophyll (a + b) was stated in the leaves samples from Roztoczański National Park.

PL

Rozwój przemysłu i energetyki pociąga za sobą duże zmiany w środowisku przyrodniczym, ze szczególną intensywnością ujawniane w lasach zlokalizowanych w strefach ochronnych wokół hut, elektrowni i innych zakładów. Ich efektem jest biologiczne osłabienie drzew, zanieczyszczenie gleb i zaburzenie stosunków wodnych. Celem tej pracy było zbadanie zależności pomiędzy zanieczyszczeniem metalami ciężkimi a koncentracją barwników asymilacyjnych w tkankach liści roślin gatunków dominujących w ekosystemach boru mieszanego świeżego wokół "Elektrowni Jaworzno S.A.". Wyznaczono dwie powierzchnie badawcze: I - w odległości 1000 m na SW i II - w odległości 3500 m na SE od "Elektrowni Jaworzno". Materiał kontrolny pochodził z obrzeża Roztoczańskiego Parku Narodowego, z porównywalnego siedliskowo typu lasu - boru mieszanego świeżego. Na podstawie przeprowadzonych badań nie wykazano spadku akumulacji metali ciężkich wraz z odległością od emitora. Ma to prawdopodobnie związek z nakładaniem się oddziaływań innych emitorów położonych w pobliżu powierzchni II. Jednocześnie stwierdzono ujemną korelację pomiędzy zawartością Cu, Cd i Zn a chlorofilu (a + b) w liściach badanych gatunków roślin (w 70% analizowanych przypadków). Natomiast w 100% przypadków wykazano dodatnią wartość korelacji pomiędzy zawartością Pb a koncentracją chlorofilu (a + b). W większości analizowanych przypadków wykazano większą (choć nieistotną statystycznie) zawartość chlorofilu (a + b) w materiale roślinnym pochodzącym z powierzchni kontrolnej w Roztoczańskim Parku Narodowym.

7

Bioindication of Heavy Metal Pollution with Scots Pine (Pinus sylvestris L.)

Gancarczyk-Gola M., Palowski B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 3-4

244-251

EN

The accumulation of selected heavy metals (cadmium, iron, manganese) in different organs of Scots pine (Pinus sylvestris L.): one year old and biennial needles and shoots were measured. Plants were collected from five areas situated in Upper Silesia industrial region (Katowice, Łaziska, Czechowice-Dziedzice, Bukowno and surroundings of "Katowice Steelworks") and from two relatively non-contaminated places (Białowieża, Żywiecki Park Krajobrazowy). Biennial needles contained more Cd, Fe, and Mn than one year old. The concentration of heavy metals in one year old and biennial shoots was similar. Statistically important correlation coefficient was found between the concentration of some metals in investigated plants and concentration of these metals in the dust-falI, the suspended dust and the total dust.

PL

Przedstawiono akumulację wybranych metali (Cd, Fe, Mn) w organanch sosny zwyczajnej - igłach jednorocznych i dwuletnich oraz w pędach jedno- i dwuletnich. Material do badań pobierano z pięciu stanowisk znajdujących się pod wpływem emisji przemysłowych oraz dwóch znajdujących się z dala od większych emitorów zanieczyszczeń. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że najbardziej przydatne w bioindykacji są badania zawartości metali ciężkich w szpilkach Pinus sylvestris L.

8

Lead, Cadmium, and Zinc Contens in Soil and in Leaves of Selected Tree and Shrub Species Grown in Urban Parks of Upper Silesia

Łukasik I., Palowski B., Ciepał R.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

Vol. 9, nr 4

431-439

EN

Samples of soil (from four levels: 0-10 cm, 10-20 cm, 20-30 cm, and 30-40 cm), and leaves of Acer pseudoplatonus (L.), Robinia pseudacacia (L.), Symphoricarpos albus (L.) S.F. BIake, Ligustrum vulgare (L.) were collected in September 1996-1997 from 5 urban parks situated in the area of Piekary Śląskie, the town with intensive industrial pollution. Acidity of soil and the concentration of lead, cadmium, and zinc in soil and plants were determined and compared with the permissible levels for soil [1]. The levels of Pb, Cd and Zn exceeded these acceptable for soil 4-25, 8-51, and 3-30 times, respectively. They reached 2480, 155 and 8760 mg/kg. The standards are 100,3, and 300 mg/kg for Pb, Cd, and Zn, respectively. The soil was alkaline (pH = 7.2-7.9). Therefore, there was no statistically significant correlation of the concentrations of heavy metals in the soil and in the plant leaves. Concentration of metals in plants reflects pollution of the atmosphere. Positive and statistically significant correlation was found between concentration of Pb and Zn but not Cd in dust-deposition and the elements concentration in plant leaves. In the last years the dustfall containing metals over Piekary Śląskie decreased but amount of SO2 in the air increased. In a longer period it can result in a decrease in soil pH leading to the enhanced mobility of metals in soil and, as a consequence, their higher uptake by plants.

PL

Z terenu parków miejskich, zlokalizowanych na obszarze Piekar Śląskich, pobierano we wrześniu 1996 i 1997 r. próbki gleby (z głębokości 0-10 cm, 10-20 cm, 20-30 cm i 20-40 cm) i liści wybranych gatunków drzew: Acer pseudoplatanus (L.) i Robinia pseudacacia (L.) oraz krzewów: Symphoricarpos albus (L.) S.F. Blake i Ligustrum vulgare (L.). W pobranym materiale roślinnym i w glebie określono zawartość ołowiu, kadmu i cynku. Zawartość wymienionych metali ciężkich przekraczała wielokrotnie poziom dopuszczalny dla gleb: 4--25 razy dla ołowiu (do 2480 mg/kg), 8-51 razy dla kadmu (do 155 mg/kg) i 3-30 razy dla cynku (do 8760 mg/kg). Jednocześnie dokonano pomiaru odczynu gleby - pH = 7,2-7,9. Na podstawie testu Pearsona nie stwierdzono statystycznie istotnych korelacji pomiędzy zawartością metali ciężkich w glebie i roślinach. Koncentracja metali ciężkich w tkankach badanych gatunków roślin jest dodatnio i statystycznie istotnie skorelowana z zanieczyszczeniem powietrza. W ostatnich latach zawartość metali ciężkich zawarta w pyle opadającym znacznie się zmniejszyła, natomiast stężenie SO2 w powietrzu wykazuje tendencję wzrostową. W dłuższym okresie czasu może dojść do zakwaszenia gleby i wzrostu mobilności zakumulowanych w niej metali, które będą intensywniej pobierane przez rośliny.

9

Contamination of Soil Around Non-ferrous Metals Smrlter. Lead and Cadmium

Sierka E., Palowski B., Kimsa T.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

Vol. 9, nr 8

893-896

EN

Emissions of dust containing heavy metals from processing and smelting was the reason of contamination of the surroundings of non-ferrous metals smelter by zinc, lead, cadmium, and other metals. Heavy metals cumulated in soil and bound to the humic matter could be the reason of its degradation. Soil samples were taken along transects set with a compass in eight directions around non-ferrous metals smelter in Upper Silesia. The concentration of lead and cadmium was measured with conventional AAS method. The highest content of Pb in soil was found in a distance of about 1500 m from the smelter and highest content of Cd was found 250 m from the metalurgical plant. It was probably due to grain-size composition of dust emitted by the smelter, local conditions of cumulation of heavy metals in the soil or the wind direction. The results indicated contamination of the soil environment by heavy metals in the vicinity of the smelter.

PL

Trwająca od 1968 roku emisja zanieczyszczeń, zawierających m.in. metale ciężkie, doprowadziła do znacznego skażenia wierzchniej warstwy gleb ołowiem i kadmem w sąsiedztwie Huty Cynku "Miasteczko Śląskie". Z terenów przyległych do huty metali nieżelaznych pobierano próbki gleb z głębokości od O do 5 cm, wzdłuż transektów w ośmiu kierunkach świata (N, NE, E, SE, S, SW, W i NW), odpowiednio w odległości lO, 25, 50, 100, 150, 200, 250 m i dalej aż do 3000 m. Zawartość Pb i Cd oznaczono metodą absorpcji atomowej (AAS). Maksymalną zawartość Pb stwierdzono w odległości 1500 m od emitora, Cd natomiast w odległości 250 m. Największą kumulację omawianych metali odnotowano w kierunku W, gdzie wcześniej istniało składowisko odpadów zakładu tlenku cynku. Również znacznie obciążony jest kierunek NW, co związane jest z cyrkulacją powietrza na terenie Polski (z kierunku SW) i składem granulometrycznym opadających pyłów, a także lokalnymi warunkami, które sprzyjają kumulacji metali ciężkich (typ gleby, zawartość substancji organicznej itp.). Zawartość Pb i Cd jest dodatnio skorelowana z odległością od źródła emisji (p > 0,05). Najbardziej skażonym Pb i Cd obszarem, przyległym do huty metali nieżelaznych, jest strefa 1000 m wokół emitora.

10

Zinc in soil around non-ferrous metals smelter "Miasteczko Śląskie"

Sierka E., Palowski B., Kimsa T.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2001

|

vol.27, no. 2

169-173

EN

The zine and lead smelter "Miasteczko Śląskie" near Tarnowskie Góry started in 1968. In the last few years emission of contaminants from the production process of Zn and Pb were reduced. But some of the elements remain accumulated in the upper layer of the soil. Samples of the upper layer (0-5 cm) of the soil were taken along transects set with a compass in the following directions: N, NE, E, SE, S, SW, W and NW, starting from the smelter in the distances of: 10, 25, 50, 100, 150, 200, 250 m, and then every 250 m up to 3000 m. The concentration of zinc was measured by conventional AAS method. The highest content of zinc in soil was found 50-100 m from the smelter. It was probably due to the grain-size composition of dust emitted by the smelter and to local content of heavy metals in the soil.

PL

Huta Cynku "Miasteczko Śląskie" rozpoczęła produkcję w 1968 roku i od tego momentu wyraźnie oddziałuje na środowisko przyrodnicze, powodując m.in. znaczna kumulacje metali ciężkich w powierzchniowej warstwie gleb wokół zakładu. Chcąc określić stopień skażenia gleb cynkiem, pobierano próbki gleb w ośmiu kierunkach świata z głębokości od 0 do 5 cm., w odległości odpowiednio: 10, 25, 50, 100, 150, 200, 250 m. Aż do odległości 3000 m. Zawartość Zn oznaczano metodą AAS. Najwyższe średnie stężenie cynku w glebie stwierdzono w odległości około 50 -100 m od emitora i związane jest ono zapewne z wielkością cząstek opadającego pyłu.