Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena wpływu niezbilansowanego nawożenia mineralnego na zawartość sodu i chloru w roślinach uprawnych

Brodowska M.S., Filipek T., Kurzyna-Szklarek M., Haliniarz M.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 7

1117--1122

PL

Dokonano oceny wpływu niezbilansowanego nawożenia mineralnego na zawartość sodu i chloru w roślinach uprawnych. Badania oparto na czteroletnich doświadczeniach polowych przeprowadzonych na glebie ciężkiej należącej do II klasy bonitacyjnej. W ramach eksperymentu przygotowano i przeanalizowano 5 zestawów nawozowych. Zawartość Na i Cl oznaczono metodą ASA. Stwierdzono istotne różnice w zawartości badanych pierwiastków pod wpływem czynników doświadczalnych. Brak azotu, magnezu, potasu lub siarki w nawożeniu powodował w większości obiektów zmniejszenie zawartości sodu. Brak potasu wiązał się ze spadkiem zawartości sodu oraz chloru w większości roślin testowych, a pominięcie siarki powodowało odwrotną zależność. Lata badań istotnie wpływały na zawartość obu pierwiastków w roślinach, ale wpływ ten nie był jednoznacznie ukierunkowany.

EN

Five field expts. with winter, rape winter wheat, spring barley and sugar beet were carried out in 2005–2007 after application of complex N, P, K, Mg and S-contg. fertilizers to det. the accumulation of the fertilizers did not contain N, Mg, K or S, the content of Na was low. The low Cl and Na contents were obsd. when the fertilizer did not contain K (except for barley). An increased content of Cl was found when the fertilizer did not contain S.

2

Technologia wytwarzania nawozów NPS(M) na bazie superfosfatu mocznikowego. Cz. 2, Efektywność działania nawozu w uprawie rzepaku ozimego

Rusek P., Karsznia M., Sienkiewicz-Cholewa U., Igras J., Brodowska M. S., Schimmelpfennig L., Schab S., Konkol M.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 2

460--464

PL

Przedstawiono wyniki badań granulacji nawozu NPS(Mikro). Proces prowadzono, stosując surowce w postaci stałej. Jako czynnik granulacyjny zastosowano parę wodną oraz wodę, wprowadzane do złoża materiału na talerzu granulacyjnym. Podano charakterystykę nowego wieloskładnikowego na wozu mineralnego NPS(Mikro), o nazwie roboczej UreaPhoS(Micro), z wykorzystaniem techniki XRD oraz jego wpływ na wielkość i jakość plonów rzepaku ozimego. W doświadczeniach polowych oprócz nawożenia badanym produktem zastosowano porównawczo nawozy konwencjonalne w postaci superfosfatu CSP i mocznika w dwóch dawkach nawozowych. Plonotwórcze działanie azotu i fosforu w NPS(Mikro) oraz w nawozach pojedynczych CSP z mocznikiem było równorzędne. Obniżona dawka nawozowa wykazała zbliżoną skuteczność do dawki optymalnej. Nawożenie NPS(Mikro) wpłynęło na poprawę zawartości tłuszczu w nasionach rzepaku.

EN

A new NP fertilizer NPS(Mikro) was prepd. by wet granulation of components and tested in field expts. to det. its influence on yield size and quality of winter rape. The field expts. included tested product and a std. one (conc. of superphosphate with urea) applied in 2 doses. The effect of N and P contained in both fertilizers on yield size was equivalent. Reduced dose of the fertilizers showed a similar efficacy as the optimum one. The NPS(Mikro) fertilizer improved the fat content in winter rape grains.

3

Ocena bioakumulacji wybranych metali ciężkich w produktach roślinnych w badaniach modelowych

Brodowska M. S., Kurzyna-Szklarek M.

Proceedings of ECOpole

|

2017

|

Vol. 11, No. 2

479--487

PL

Zarówno nadmiar, jak i niedobór mikroelementów może mieć niekorzystny wpływ na prawidłowy wzrost i rozwój roślin uprawnych. Do zachwiania odpowiedniej ich ilości przyczynia się między innymi chemizacja rolnictwa, dlatego ważnym zagadnieniem jest określenie wpływu zróżnicowanego nawożenia mineralnego na zawartość mikroelementów w roślinach uprawnych. W badaniach modelowych oceniono wpływ nawożenia siarką i magnezem przy różnych stosunkach N : P : K na zawartość miedzi i cynku w roślinach uprawnych. Zawartość wybranych mikroelementów oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej zarówno w plonie głównym, jak i ubocznym w jarych formach rzepaku, pszenicy oraz jęczmienia. Uzyskane wyniki upoważniają do stwierdzenia, że aplikacja siarki i magnezu przy różnych stosunkach N : P : K wpływa na zamiany zawartości miedzi i cynku w roślinach testowych.

EN

Both excess and deficiency of micronutrients can adversely affect the normal growth and development of crop plants. To spoil the appropriate amount of micronutrients contributes among others the chemistry of agriculture. It is therefore important to determine the effect of differentiated mineral fertilization on the content of micronutrients in crop plants. In model studies, the effects of sulfur and magnesium fertilization with different ratios of N : P : K on copper and zinc content in crop plants were evaluated. The content of selected micronutrients was determined by atomic absorption spectrometry in both main and secondary crops in spring forms of rape, wheat and barley. The results obtained allow to conclude, that application of sulfur, magnesium with different ratios of N : P : K affects the content of copper and zinc in test plants.

4

Sorpcja i degradacja herbicydów sulfonylomocznikowych w glebach

Muszyński P., Brodowska M. S., Pabich M., Haliniarz M., Czeczko R.

Przemysł Chemiczny

|

2014

|

T. 93, nr 4

531-535

PL

W trosce o środowisko naturalne w rolnictwie preferowane są herbicydy podlegające szybkiej degradacji i nie przemieszczające się poza strefę swojego działania. Celem opracowania jest przedstawienie, na podstawie literatury, procesów fizykochemicznych i biologicznych, jakim podlegają herbicydy sulfonylomocznikowe w środowisku glebowym. Sulfonylomoczniki należą do herbicydów nowej generacji. Po zastosowaniu są pobierane przez rośliny, ale również przemieszczają się w głąb profilu glebowego, gdzie ulegają sorpcji i degradacji. Intensywność i szybkość tych zjawisk jest ujemnie skorelowana z pH gleby, a dodatnio z temperaturą, wilgotnością i biomasą mikroorganizmów glebowych.

EN

A review, with 94 refs., of physicochem. and biolog. Properties of sulfonylurea triazine and pyrimidine rings-contg. herbicides. They were not only absorbed by plants but they could also seep into the soil where they underwent sorption and degrdn. The intensity and speed of the phenomena weare inversely correlated with the soil pH values and directly correlated with the soil temp. and humidity as well as with the biomass of soil microorganisms.

5

The possibilities of energetic utilization of wastes from sugar industry

Kowalczyk-Juśko A., Brodowska M. S., Skowron P., Kulig R.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

EN

The paper presents logistic aspects of the utilization of by-products and waste from the sugar industry. Sugar refineries produce residues from the manufacture in the form of beet pulp and molasses, which - depending on the management - could be a waste or by-products. So far, they were use in agricultural sec-tor like animal feed (pulp) or for the production of spirits (molasses). Both of these raw materials are use-ful for the production of liquid and gaseous biofuels, however, their use for the production of bioethanol or biogas requires careful analysis of the technical conditions related to the transport and storage.

PL

Praca prezentuje logistyczne aspekty zagospodarowania produktów ubocznych i odpadów, powstają-cych w przemyśle cukrowniczym. Cukrownie generują pozostałości z produkcji w postaci wysłodków i melasy, które – w zależności od zagospodarowania – mogą być odpadami lub produktami ubocznymi. Dotychczas znajdowały one wykorzystanie rolnicze jako pasza dla zwierząt (wysłodki) lub do produkcji spirytusu (melasa). Obydwa te surowce są przydatne do produkcji biopaliw ciekłych lub gazowych, jed-nak ich wykorzystanie do produkcji bioetanolu lub biogazu wymaga starannej analizy uwarunkowań technicznych związanych z transportem i przechowywaniem tych substratów.

6

Pobranie miedzi, cynku, manganu i żelaza przez Amaranthus cruentus L. jako roślinę energetyczną w zależności od odmiany, rozstawy i nawożenia

Brodowska M. S., Brodowski R., Skwaryło-Bednarz B.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2012

|

R. 13, nr 10

176-180

PL

Niniejsza praca obejmuje przeanalizowanie wpływu różnych dawek azotu, fosforu i potasu oraz rodzaju siewu dwóch odmian (Rawa i Aztek) szarłatu (Amaranthus cruentus L.) na pobranie mikroskładników (Cu, Zn, Mn, Fe) przez roślinę testową. Podstawę pracy stanowi trzyletnie doświadczenie polowe założone metodą losowanych podbloków (split-plot) w trzech powtórzeniach, w którym czynnikami zmiennymi były: odmiana rośliny i sposób siewu, zastosowane na dwóch poziomach oraz nawożenie NPK na pięciu. Uzyskane wyniki eksperymentalne weryfikowano statystycznie modułem ANOVA (dla układów czynnikowych) programu STATISTICA. Testem HSD Tukeya określono wartości NIR. W celu wzajemnego porównania wielkości udziału poszczególnych czynników doświadczalnych w wyjaśnieniu wariancji zmiennej zależnej obliczone zostały współczynniki η2p. Uzyskane wyniki badań wskazują, że zastosowane czynniki doświadczalne przyczyniły się do istotnego zróżnicowania pobrania miedzi, cynku, manganu i żelaza przez Amaranthus cruentus L. Ogólnie należy stwierdzić, że wyższe pobranie wszystkich analizowanych mikroskładników przez rośliny testowe odnotowano w przypadku odmiany Aztek. Biorąc pod uwagę wpływ siewu roślin na pobranie miedzi, cynku, manganu i żelaza przez amarantus w przypadku odmiany Aztek wyższe pobranie odnotowano przy siewie szerokorzędowym. W przeprowadzonym eksperymencie nie stwierdzono jednoznacznie ukierunkowanego wpływu nawożenia na kumulację mikroskładników w roślinie testowej.

EN

Present research includes analysis of the in fluence of varied nitrogen, phosphorus, and potassium rates as well as spacing type of two amaranth cultivars (Rawa and Aztek) (Amaranthus cruentus L.) on uptake of microelements (Cu, Zn, Fe, Mn) by the test plant. The paper was based on three-year field experiment established by means of randomized sub-blocks (split-plot) in three replicates and included three variable factors: plant cultivar, spacing (two levels each), and NPK nutrition (five levels). Results achieved during the experiments were statistically verified using ANOVA mode (for factorial systems) in STATISTICA software. LSD values were determined with a help of HSD Tukey test. In order to compare the shares of particular experimental factors in explaining the variance of dependent variable, η2p (partial eta-squared) coefficients were calculated. Achieved results indicated that applied experimental factors contributed to a substantial differentiation of uptake of copper, zinc, manganese and lead by Amaranthus cruentus L. It should be stated that higher uptake of all analyzed microelements by test plants were in the case of Aztek cv. Considering the in fluence of plant spacing on copper, zinc, manganese and lead uptake by amaranth, their higher levels were found at wide-spacing for Aztek cv. No univocally directed in fluence of fertilization on microelements accumulation at test plant was found in the experiment.

7

Plonowanie Amaranthus cruentus L. jako rośliny energetycznej w zależności od odmiany, rozstawy i nawożenia

Brodowska M. S., Brodowski R., Skwaryło-Bednarz B.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2012

|

R. 13, nr 10

198-201

PL

Mała popularność amarantusa jako rośliny energetycznej wskazuje na potrzebę podejmowania wielu badań ukierunkowanych na pełną ocenę jego plonowania oraz składu chemicznego decydującego o jego wykorzystaniu. Stąd też celem niniejszej pracy było przeanalizowanie wpływu odmiany, siewu i zróżnicowanego nawożenia NPK na plonowanie szarłatu (Amaranthus cruentus L.). Podstawę pracy stanowi trzyletnie doświadczenie polowe założone metodą losowanych podbloków (splitplot), w którym czynnikami zmiennymi były: odmiana rośliny (A),rozstawa (B), zastosowane na dwóch poziomach oraz nawożenie NPK (C) - na pięciu. Analiza uzyskanych wyników badań wskazuje istotne zróżnicowanie wielkości plonów łodyg i liści Amaranthus cruentus L. w efekcie działania czynników doświadczalnych. Spośród analizowanych odmian wyższe plony łodyg odnotowano w przypadku odmiany Aztek. Szarłat reagował istotną zwyżką plonów na nawożenie azotem, fosforem i potasem. Najwyższe plony amarantusa uzyskano przy nawożeniu NPK3 (90 kg N• ha-1, 60 kg P• ha-1, 60 kg K• ha-1). Najwyższa dawka azotu, fosforu i potasu (NPK4) wiązała się ze spadkiem plonowania rośliny testowej, bez względu na odmianę , czy rozstawę roślin.

EN

Poor popularity of amaranth as an energy plant indicates the need to undertake numerous studies upon the complete evaluation of its yield and chemical composition determining its utilization. Therefore, the aim of present research was to analyze the influence of cultivar, plant spacing, and diverse NPK nutrition on yielding of amaranth (Amaranthus cruentus L.). The paper was based on three-year field experiment established by means of randomized sub-blocks (split-plot) and included three variable factors: plant cultivar (A), spacing (B) (two levels each), and NPK nutrition (C) (five levels). Analysis of achieved results indicated some remarkable differentiation of Amaranthus cruentus L. yield size of stems and leaves as an effect of experimental factors. Among examined cultivars, Aztec cv. produced higher yields of stems. Amaranth reacted with remarkable increase of yields towards nitrogen, phosphorus, and potassium nutrition. The highest yields were produced at NPK3 fertilization (90 kg N• ha-1, 60 kg P• ha-1, 60 kg K• ha-1). The highest nitrogen, phosphorus, and potassium rates (NPK4) contributed to the decrease of the test plant yielding, regardless of the cultivar and spacing.

8

Wpływ zróżnicowanego zaopatrzenia gleby w makroskładniki na zawartość manganu w roślinach

Brodowska M. S.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 2

505--510

PL

W trzyletnich doświadczeniach wazonowych oceniono zakres i kierunek zmian w zawartości manganu w roślinach w warunkach nawożenia siarką i magnezem przy zróżnicowanym stosunku N:P:K. Doświadczenia założono metodą kompletnej randomizacji. Obejmowały one trzy czynniki zmienne zastosowane na trzech poziomach. Roślinami testowymi były jare formy rzepaku, pszenicy i jęczmienia. Uzyskane wyniki badań wskazują, że zastosowane czynniki doświadczalne przyczyniły się do istotnego zróżnicowania zawartości manganu w roślinach testowych. Wyjątek stanowiła słoma pszenicy, w przypadku której nie stwierdzono istotnego wpływu nawożenia magnezem oraz interakcji stosunek N:P:K dawka magnezu na zawartość manganu. Nawożenie siarką wpłynęło na spadek zawartości manganu w roślinach testowych.

EN

In the three-year pot experiment the range and direction of the changes in content of manganese in plants in the conditions of sulphur and magnesium fertilization under varied N:P:K ratio were analysed. The experiments were performed using the complete randomization method. Three variable factors applied on 3 levels were used. Spring forms of rape, wheat and barley were used as test plants. Achieved results indicated that applied experimental factors contributed to a substantial differentiation of content of manganese in test plants. The exception was straw of wheat, for which no considerable effect of the magnesium fertilization and N:P:K ratio dose magnesium interaction on manganese content, was recorded. Sulphur fertilization influenced the decrease of manganese content in plants. Among studies organs of the test plants the highest manganese uptake were recorded in case of straw.

9

Źródła zanieczyszczeń gazowych i pyłowych oraz ocena ich redukcji w polsce w ostatnim dziesięcioleciu

Brodowska M. S., Kaczor A.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2011

|

R. 12, nr 10

84-91

PL

W artykule przeanalizowano źródła emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu. Dokonano również oceny redukcji zanieczyszczeń atmosferycznych dla poszczególnych województw naszego kraju. W analizowanym okresie największy udział w emisji tlenku siarki (IV) miała energetyka zawodowa, zaś najmniejszy źródła mobilne. W przypadku tlenków azotu największy udział w ich emisji przypadał na źródła mobilne, zaś najmniejszy na technologie przemysłowe. W latach 2000-2009 największy udział w emisji zanieczyszczeń pyłowych miały źródła stacjonarne, z wyłączeniem energetyki zawodowej i przemysłowej oraz technologii przemysłowych, natomiast najmniejszy – energetyka przemysłowa. W analizowanym dziesięcioleciu stwierdzono 18% spadek emisji przemysłowych zanieczyszczeń gazowych z poziomu 2083,2 tys. ton w roku 2000 do 1703,9 tys. ton w 2010 roku oraz 65% redukcję przemysłowych zanieczyszczeń pyłowych z poziomu 180,5 tys. ton w roku 2000 do 62,5 tys. ton w 2010. W analizowanym okresie najwyższe wartości emisji przemysłowych zanieczyszczeń gazowych (bez CO₂) odnotowano w województwie śląskim, mazowieckim, łódzkim i małopolskim, zaś najniższe w podlaskim i warmińsko-mazurskim. Z kolei najwyższe emisje przemysłowych zanieczyszczeń pyłowych odnotowano w województwie śląskim, zaś najniższe w województwach podlaskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim.

EN

The study deals with the sources of emission of gas and dust pollutants in Poland in the last 10 years. Furthermore, the assessment of reduction of atmospheric pollutants in particular voivodeships of our country was performed. During the considered period, the greatest contribution to emission of sulfur (IV) oxide was that of utility power plants, whereas the smallest one was made by mobile sources. In the case of nitrogen oxides, the greatest contribution was made by mobile sources and the smallest one – by industrial technologies. In the years 2000-2009 the greatest contribution in the dust pollutants was made by stationary sources, excluding utility and industrial power plants and industrial technologies whereas the smallest one – by industrial power plants. In the analysed 10-year period the decrease of 18% in emission of industrial gas pollutants was observed (from 2083,2 tones in the year 2000 to 1703,9 tones in the year 2010. Moreover, the decrease of 65% in industrial dust pollutants was recorded (from180.5 tones in the year 2000 to 62,5 tones in the year 2010). In the considered period the highest values of emission of industrial gas pollutants (without CO₂) was observed in the following voivodeships: Śląskie, Mazowieckie, Łódzkie and Małopolskie whereas the lowest – in Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie. On the other hand, the highest emission of industrial dust pollutants was recorded in the Śląskie voivodeship whereas the lowest – in the Podlaskie, Warmińsko-Mazurskie and Lubuskie voivodeships.

10

Oddziaływanie emisji ditlenku siarki i tlenków azotu na zakwaszenie gleb Polski

Kaczor A., Brodowska M. S.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

Vol. 2, No. 1

191--195

PL

Przeanalizowano wartości emisji ditlenku siarki i tlenków azotu w Polsce w latach 1980-2004. Z tych danych obliczono ładunki protonów H+, powstające z opadu ditlenku siarki i tlenków azotu. Uzyskane dane wskazują, że w analizowanym ćwierćwieczu sumaryczny ładunek protonów wodoru, powstający z opadu SO2 i NOX, uległ obniżeniu z 4,38 (1980 r.) do 1,80 kmol H+ • ha-1 (2004 r.). Na tak liczący się spadek wartości tego ładunku wpłynęła 70% redukcja emisji SO2 i 40% NOX. Pomimo widocznej redukcji ładunku H+, powstającego w efekcie oddziaływania analizowanych czynników antropogennych, presja zakwaszenia gleb w Polsce nie uległa wyraźnemu zahamowaniu. Po części może to wynikać z faktu, że w tym samym czasie aż o około 70% obniżono emisję pyłów mających charakter alkaliczny.

EN

The levels of sulphur dioxide and nitrogen oxides emission in Poland in the years 1980-2004 were presented. This data was used to determine charges of H+ protons, which are created as the result of sulphur dioxide and nitrogen oxides precipitations. The obtained data indicate that in the analysed 25 years the total charge of hydrogen protons resulting from precipitations of SO2 and NOX decreased from 4.38 (1980) to 1,80 kmol H+ • ha-1 (2004 r.). This significant decline of the proton charge was influenced by a 70% reduction of SO2 emission and 40% reduction of NO, emission. Despite a noticeable reduction of H+ charge which is created as a result of the effect of the analysed anthropogenic factors the soil acidification pressure in Poland was not materially restricted. This may be partially attributable to the fact that simultaneously the emission of alkalme dusts was decreased by 70%.

11

Influence of nitrogen fertilization on soil acidification

Brodowska M.S., Kaczor A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 8

781-789

EN

The use of mineral (NPK) and lime fertilizers in Poland in the last 27 years (1980-2006) was discussed. The load was used to calculate the charge of H+ resulting from the application of nitrogen fertilizers and neutralization of these ions, due to liming. The obtained data indicate that the consumption of mineral fertilizers (NPK) in 2004 amounted to 99.3 kg NPK . ha-1. Compared with the year 1980 the use decreased almost two limes (192.9 kg NPK . ha-1). This reduction concerned mainly potassium and phosphorus fertilizers. The level of nitrogen fertilization in the analyzed period dropped only by circa 19 %. In the considered period the acidification resulting from the application of nitrogen fertilizers fell in the range between 1.92-2.87 kmol H+ . ha-1 and showed a growing tendency from 1995. The performed calculations indicate that applied lime fertilizers in the experimental period 1980-2006 fully neutralized hydrogen ions resulting from nitrogen fertilization. The positive balance in Ibis case ranged from 0.95 (2005) to 3.67 kmol H+ . ha-I (1990). The exception is the last experimental year, when lime fertilizers did not fully neutralize hydrogen ions, with negative balance of 0.62 kmol H+ . ha-1.

PL

Przedstawiono dane dotyczące zużycia nawozów mineralnych (NPK) oraz wapniowych w Polsce w ostatnim ćwierćwieczu (1980-2006). Z tych danych obliczono ładunek H+ wynikający ze stosowania nawozów azotowych oraz neutralizację tych jonów za pomocą wapnowania. W 2004 r. zużycie nawozów mineralnych (NPK) wynosiło 99,3 kg NPK . ha-l. W porównaniu z rokiem 1980 ilość ta uległa obniżeniu niemal dwukrotnie (192,9 kg NPK . ha-I). Redukcja ta dotyczyła głównie nawozów potasowych i fosforowych. Poziom nawożenia azotem w analizowanym okresie obniżył się tylko o około 19 %. W rozpatrywanym przedziale czasowym zakwaszenie wynikające z aplikacji azotu zawierało się w przedziale 1,92-2,87 kmol H+ . ha-I i od 1995 r. wykazuje tendencję rosnącą. Wykonane obliczenia pokazują, że wprowadzone nawozy wapniowe w okresie 1980-2005 całkowicie neutralizowały jony wodorowe, których źródłem było nawożenie azotem. Saldo dodatnie w tym zakresie wynosiło od 0,95 (2005 r.) do 3,67 kmol H+ . ha-1 (1990 r.). Wyjątek stanowi ostatni rok badawczy, w którym nawozy wapniowe nie neutralizowały całkowicie jonów wodorowych, z ujemny saldem 0,62 kmol H+ ha-1.

12

Effect of sulphur fertilization and liming on the content of sulphate sulphur and organic sulphur in spring forms of wheat and rape

Brodowska M.S., Kaczor A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 7

623-632

EN

In the two-year pot experiment the range and direetion of the changes in content of sulphate sulphur and organic sulphur in wheat and rape in the conditions of sulphur fertilization (Na2S04, elementary S) and liming (CaCO3 + MgCO3) were analyzed. The experiments were performed using the complete randomization method. Three variable factors were used, where dose and form of lime fertilizer and dose of sulphur were applied on 3 levels while sulphur form was applied on 2 levels. In the first year of the research spring wheat was used as a test plant and in the second year - spring rape. The obtained results let us conclude that applied experimental factors significantly affected the content of S-S04 and organic S in spring forms of wheat and rape. Among the test plants the higher contents of analyzed forms of sulphur were found in the ease of rape. Experiments results show, that optimal soil reaction and adequate plants supply with sulphur largely determine sulphur metabolism and in consequence on its quality.

PL

W dwuletnich doświadczeniach wazonowych oceniono zakres i kierunek zmian w zawartości siarki siarczanowej i organicznej w pszenicy i rzepaku w warunkach nawożenia siarką (Na2S04, S elementarna) i wapnowania (CaC03 + MgC03). Doświadczenia założono metodą kompletnej randomizacji. Obejmowały one trzy czynniki zmienne, z których dawkę i formę nawozu odkwaszającego oraz dawkę siarki zastosowano na trzech poziomach, a formę siarki na dwóch. W pierwszym roku badań rośliną testową była pszenica jara, zaś w drugim rzepak jary. Uzyskane wyniki wskazują, że zastosowane czynniki doświadczalne wywarły widoczny wpływ na zawartość S-S04 i Sorgo w jarych formach pszenicy i rzepaku. Rzepak w porównaniu z pszenicą charakteryzował się większymi zawartościami analizowanych form siarki. Wapnowanie wpłynęło na zmniejszenie zawartości siarki siarczanowej i organicznej w roślinach. Lepsze zaopatrzenie roślin w siarkę wiązało się ze wzrostem zawartości analizowanych form siarki.

13

Effect of sulphur dioxide and nitrogen oxides emission on soil acidification in Poland

Kaczor A., Brodowska M.S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 8

791-798

EN

The levels of sulphur dioxide and nitrogen oxides emission in Poland in the years 1980-2004 were presented. The data were used to determine loads of H+ protons, which are created as the result of sulphur dioxide and nitrogen oxides precipitations. The obtained data indicate that in the analyzed 25 years the total charge of hydrogen protons resulting from deposition of SO2 and NOx decreased from 4.38 (1980) to 1.80 kmol H+. ha-1 (2004). This significant decline of the proton load was inf1uenced by a 70 % reduction of SO2 emission and 40 % reduction of NOx emission. Despite a noticeable reduction of H+ load which is created as a result of the effect of the analyzed anthropogenic factors the soil acidification pressure in Poland was not materially restricted. This may be partially attributable to the fact that simultaneously the emission of alkaline dusts was decreased by 70 %.

PL

Przeanalizowano wartości emisji ditlenku siarki i tlenków azotu w Polsce w latach 1980-2004. Na podstawie tych danych obliczono ładunki protonów H+ wynikające z opadu ditlenku siarki i tlenków azotu. Uzyskane dane wskazują, że w analizowanym ćwierćwieczu sumaryczny ładunek kationów wodorowych powstający z opadu SO2 i NOx uległ obniżeniu z 4,38 (w 1980 r.) do 1,80 kmol H+ . ha-1 (w 2004 r.). Na tak liczące się zmniejszenie wartości tego ładunku wpłynęła 70 % redukcja emisji SO2 i 40 % NOx Pomimo widocznej redukcji ładunku H+ powstającego w efekcie oddziaływania analizowanych czynników antropogennych presja zakwaszenia gleb w Polsce nie uległa wyraźnemu zahamowaniu. Po części może to wynikać z faktu, że w tym samym czasie aż o około 70 % obniżono emisję pyłów mających charakter alkaliczny.

14

Zawartość różnych form siarki w pszenicy i rzepaku w warunkach zróżnicowanego zaopatrzenia gleby w siarkę, wapń i magnez

Brodowska M.S., Kaczor A.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

103--108

PL

W dwuletnich doświadczeniach wazonowych oceniono zakres i kierunek zmian w zawartości siarki siarczanowej i organicznej w pszenicy oraz rzepaku w warunkach nawożenia siarką (Na2SO4, S elementarna) i wapnowania (CaCO3, CaCO3+MgCO3). Doświadczenia założono metodą kompletnej randomizacji. Obejmowały one trzy czynniki zmienne, z których dawkę i formę nawozu odkwaszającego oraz dawkę siarki zastosowano na trzech poziomach, a formę siarki na dwóch. W pierwszym roku badań rośliną testową była pszenica jara, zaś w drugim rzepak jary. Uzyskane wyniki wskazują, że zastosowane czynniki doświadczalne wywarły wyraźny wpływ na zawartość S-SO4 i Sorg. w jarych formach pszenicy i rzepaku. Rzepak w porównaniu z pszenicą charakteryzował się większymi zawartościami analizowanych form siarki. Wapnowanie wpłynęło na zmniejszenie zawartości siarki siarczanowej i organicznej w roślinach. Lepsze zaopatrzenie roślin w siarkę wiązało się ze wzrostem zawartości analizowanych form siarki.

EN

In the two-year pot experiment the range and direction of the changes in content of sulphate sulphur and organic sulphur in wheat and rape in the conditions of sulphur fertilization (Na2SO4, elementary S) and liming (CaCO3, CaCO3+MgCO3) were analysed. The experiments were performed using the complete randomization method. Three variable factors were used - dose and form of lime and dose of sulphur were applied on 3 levels while sulphur form on 2 levels. In the first year of the research spring wheat was used as a test plant, in the second year - spring rape. The achieved results let us state that applied experimental factors have significantly influenced the content of S-SO4 and organic S in spring forms of wheat and rape. Among the test plants the higher contents of analysed forms of sulphur were found in the case of rape. Liming influenced the decrease of sulphate sulphur and organic sulphur content in plants. The better plants supply in sulphur was connected with increase in the content of analysed forms of sulphur.

15

Wpływ nawożenia azotem na zakwaszenie gleb

Brodowska M.S., Kaczor A.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

97--101

PL

Przedstawiono zużycie nawozów mineralnych (NPK) oraz wapniowych w Polsce w ostatnim ćwierćwieczu (1980-2006). Na podstawie tych danych obliczono ładunek jonów wodorowych H+, wynikający ze stosowania nawozów azotowych, oraz neutralizację tych jonów związaną z wapnowaniem. Uzyskane dane wskazują, że w 2004 roku zużycie nawozów mineralnych (NPK) wynosiło 99,3 kg NPK • ha-1. W porównaniu z rokiem 1980 poziom ten uległ obniżeniu niemal dwukrotnie (192,9 kg NPK • ha-1). Redukcja ta dotyczyła głównie nawozów potasowych i fosforowych. Poziom nawożenia azotem w analizowanym okresie obniżył się tylko o ok. 19%. W rozpatrywanym przedziale czasowym zakwaszenie wynikające z aplikacji azotu zawierało się w przedziale 1,92÷2,87 kmol H+ • ha -1 i od 1995 roku wykazuje tendencję rosnącą. Wykonane obliczenia wskazują, że wprowadzone nawozy wapniowe w okresie 1980-2005 całkowicie neutralizowały jony wodoru, których źródłem było nawożenie azotem. Saldo dodatnie w tym zakresie wynosiło od 0,95 (2005 r.) do 3,67 kmol H+ • ha-1 (1990 r). Wyjątek stanowi ostatni rok badawczy, w którym nawozy wapniowe nie neutralizowały całkowicie jonów wodoru, z ujemnym saldem 0,62 kmol H+ • ha-1.

EN

Consumption of mineral (NPK) and lime fertilizers in Poland in the last 27 years (1980-2006) was presented. These data were used to calculate the charge of H+ resulting from the application of nitrogen fertilizers and neutralization of these ions, which is related to liming. The obtained data indicate that the consumption of mineral fertilizers (NPK) in 2004 amounted to 99.3 kg NPK • ha-1. Compared to the year 1980 the consumption decreased almost twice (192.9 kg NPK • ha-1). This reduction concerned mainly potassium and phosphorus fertilizers. The level of nitrogen fertilization in the analysed period dropped only by circa 19%. In the considered period the acidification resulting from the application of nitrogen fertilizers fell in the range between 1.92÷2.87 kmol H+ • ha-1and showed a growing tendency from 1995. The performed calculations indicate thai applied lime fertilizers in the experimental period 1980-2006 fully neutralized hydrogen ions resulting from nitrogen fertilization. The positive balance in this case ranged from 0.95 (2005) to 3.67 kmol H+ • ha-1 (1990). The exception is the last experimental year, where lime fertilizers did not fully neutralize hydrogen ions, with negative balance of 0.62 kmol H+ • ha-1.

16

Zawartość i pobranie siarki przez pszenicę jarą w zależności od formy i dawki siarki oraz od sposobu nawożenia azotem

Brodowska M. S., Kaczor A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 12

254-255

17

Wpływ formy i dawki siarki oraz sposobu nawożenia azotem na plonowanie oraz na zawartość różnych form azotu w pszenicy jarej

Kaczor A., Brodowska M. S.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 12

277-278

18

Możliwości nawożenia rzepaku ozimego z przeznaczeniem nasion do produkcji biopaliw. Cz. I. Potrzeby pokarmowe i nawozowe rzepaku ozimego

Kaczor A., Jackowska I., Brodowska M. S., Brodowski R.

Eksploatacja i Niezawodność

|

2003

|

nr 3

23-27

PL

W pracy przeanalizowano potrzeby pokarmowe i nawozowe rzepaku ozimego. Rzepak ozimy należy do roślin w przypadku których pobranie składników pokarmowych na jednostką plonu dwukrotnie przewyższa analogiczne wartości dla roślin zbożowych. Rzepak wykazuje szczególnie wysokie wymagania względem azotu, potasu, a także wapnia, siarki i mikroelementów. Dawki stosowanych nawozów pod tę roślinę zależą od uzyskiwanych plonów, odczynu gleby i jej zasobności w składniki pokarmowe, a także od stosowanej ochrony chemicznej.

EN

In the study nutrional and fertilizer requirement of winter oilseed rape were discussed. In case of winter oilseed rape uptake of nutritients is twice as high as in the case of cereals. One can observe particularly high requirements for nitrogen, potassium and also for calcium, sulphur and micro-components. Dose rate of applied fertilizers depend on the achieved crops, soil reaction, soil nutrient availability and the chemical protection.

19

Możliwości nawożenia rzepaku ozimego z przeznaczeniem nasion do produkcji biopaliw. Cz. II. Sposoby obniżenia kosztów nawożenia rzepaku ozimego

Kaczor A., Jackowska I., Brodowska M. S.

Eksploatacja i Niezawodność

|

2003

|

nr 3

28-3

PL

W pracy wskazano możliwości obniżenia kosztów nawożenia rzepaku ozimego. Według autorów koszty te będą niższe w wyniku zoptymalizowania odczynu gleby i stosowania pełnego zbilansowanego nawożenia oraz ochrony chemicznej roślin. Zapewni to uzyskanie bardzo wysokich plonów. Koszty nawożenia można również obniżyć bezpośrednio. wnosząc część składników pokarmowych w formie dolomitowanych osadów pościekowych.

EN

In the study possibilities of decreasing the costs of fertilization of winter oilseed rape were named. According to the authors optimization of soil reaction, application of fully balanced fertilization and chemical protection of plants, which ensure the achievement of high crops we!! result in a decrease in costs. Costs of fertilization may also be decreased directly, by providing some nutrients inform of dolomite sewage deposits.