Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Blaski i cienie sukcesu, czyli o życiu Jana Wyżykowskiego i odkryciu „wielkiej miedzi”

Wołkowicz K., Graniczny M., Wołkowicz S., Urban H.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 5

304--311

EN

After World War II, Jan Wyżykowski studied at the Faculty of Mining University in Kraków. In 1946-1948, he held summer practices in mines and at the Polish Geological Institute (PGI), which allowed him to explore the ore deposits in Lower Silesia. On January 1951, he was transferred to the PGI, where all works related to the issues of the ore exploration were gradually taken over by the Ore Department based in Kraków. In the early 1950’s, a research program for copper exploration began to crystallize in the area located north of the Old Copper Basin and north of Wroclaw. Such program was postulated by two heads of the Ore Department, R. Krajewski and A. Graniczny. A seismic profile was acquired along the Boleslawiec-Glogów line to determine the extent of the Zechstein Kupeferschiefer formation in the Fore-Sudetic area. Wyżykowski was a planner ofthe drillings along this profile. Thefirst three boreholes did not indicate the possibility of success. What is more, Wyżykowski’s research was illegal, because he drilled to a depth of 700 metres, which was about 300 metres deeper than allowed. The thesis offutility of exploration in this area started to dominate. Despite all these adversities, Wyżykowski stubbornly strove to achieve the goal. A team led by him came across economic copper ore deposits on 23 March, 1957. In the Sieroszowice IG 1 borehole, at a depth of650 m, copper mineralization of 1.4% was found in marls. The presence of rich copper mineralization was confirmed also in a nearby borehole drilled in Lubin, S-19. The history of the "great Polish copper has started”.

2

Petrograficzne odmiany skały kwarcowej z rejonu Wądroża Wielkiego (blok przedsudecki) w nowych odsłonięciach

Wołkowicz K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

343--359

PL

W skale kwarcowej z Wądroża Wielkiego, na podstawie charakterystycznych cech strukturalno-teksturalnych, wyróżniono cztery podstawowe typy: skałę kwarcową o strukturze nierównokrystalicznej, skałę drobnokrystaliczną, porowatą z dużymi kryształami kwarcu, kwarc żyłowy w zrostach wielkokrystalicznych i kwarc żyłowy w zrostach heterogranularnych. Wspólną cechą wszystkich odmian skały kwarcowej jest wieloetapowy rozwój. Jest on widoczny w narastaniu kolejnych generacji kwarcu na starszych kryształach lub ich fragmentach i w zabliźnianiu młodszym kwarcem różnego rodzaju spękań. W różny sposób przejawia się metasomatyczna geneza skały. Oprócz skupień drobnego kwarcu, serycytu i reliktów starszej mineralizacji kwarcowej, pospolite są drobne wpryśnięcia kalcytu w kwarcu. Geneza skały kwarcowej z Wądroża Wielkiego jest związana z roztworami hydrotermalnymi – z krystalizacją z tych roztworów oraz z ich metasomatycznym oddziaływaniem na skały wcześniejsze.

EN

As evidenced by specific structural and textural features, the quartz rock from Wądroże Wielkie is represented by four basic petrographic types: (1) inequicrystalline quartz rock, (2) finely crystalline porous rock with large quartz crystals, (2) vein quartz in macro¬crystalline intergrowths, and (4) vein quartz in heterogranular intergrowths. A common feature of all types of quartz rock is a multistage development. It is visible on the growing succeeding quartz generations on the older crystals and their fragments and in the fills of different kinds of fissures by the younger quartz. The metasomatic origin of the quartz rock is manifested in different ways. Small calcite inclusions in the quartz are common, accompanied by fine quartz, sericite and relics of earlier quartz mineralization. The origin of the quartz rock is related to the circulation of hydrothermal solutions and their metasomatic effect on the pre-existing rocks.

3

Rozwój kartografii geologicznej na Górnym Śląsku w świetle wybranych map historycznych - od Leopolda von Bucha do Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego

Wołkowicz S., Graniczny M., Wołkowicz K., Urban H., Kowalski Z., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 3

107--118

PL

Pierwszą, bardzo ogólnikową, mapę geologiczną Górnego Śląska opracował von Buch (1797/1802), natomiast Schulze z Eisleben (1816) opracował przekrój geologiczny od Hulczyna do Bytomia i jako pierwszy wprowadza podział stratygraficzny, wyróżniając m.in. Steinkohlengebirge. Staszic (1815) na swojej mapie odnotowuje na tym obszarze obecność charbon de terre. Za pierwszą nowoczesną mapę Górnego Śląska należy uznać mapę Oeynhausena (1822), która zawiera 18 wydzieleń o charakterze litologiczno-stratygraficzym. W dalszej kolejności na uwagę zasługują mapy Puscha (1836) oraz Carnalla (1844). Za największe dokonanie XIX wieku w kartografii geologicznej Górnego Śląska należy uznać 12-arkuszowy atlas opracowany pod kierunkiem Roemera (1870) wraz z dwutomowym tekstem opisującym geologię tego obszaru. Kolejnym opracowaniem tej rangi było dzieło Michaela (1913), również obficie ilustrowane mapami. Z autorów polskich II. połowy XIX w. należy odnotować mapy opracowane przez Hempla (1857), Łempickiego i Gatowskiego (1891), Zaręcznego (1894) i Wójcika (1909). W niepodległej Polsce pierwszą mapę opisywanego obszaru opracował Przesmycki (1923). W okresie międzywojennym znakomitym znawcą geologii Polskiego Zagłębia Węglowego był Saryusz-Makowski, którego rękopiśmienny dorobek został zniszczony w czasie działań wojennych w 1939 r. W latach 20. XX w. rozpoczął swoje prace Doktorowicz-Hrebnicki, który badał obszar Górnego Śląska przez około 50 lat, a jego mapa Arkusz Grodziec (1934) staje się wzorcowym opracowaniem kartograficznym obowiązującym przez wiele lat.

EN

First, very general geological map of Upper Silesia was elaborated by von Buch (1797/1802). On the other hand Schulze from Eisleben (1816) prepared geological cross-section from Hulczyn to Bytom, where he introduced first stratigraphic division, distinguishing among others Steinkohlengebirge. Staszic (1815) noticed on his map the presence of charbon de terre in this area. Oeynhausen map (1822) should be regarded the first modern geological map of the Upper Silesia, as containing 18 lithological-stratigraphical divisions. Further attention should be paid to maps of Pusch (1836) and Carnall (1844). Next important work was greatest achievement of geological cartography of the Upper Silesia in XIX century is the 12-sheet Atlas developed under the direction of Roemer (1870) together with two-volume text, describing the geology of this area. Next important work was done by Michael (1912) which was also profusely illustrated with maps. Among the Polish authors of the second half of XIX century, maps elaborated by Hempel (1857), Łempicki and Gatowski (1891), Zaręczny (1894) and Wójcik (1909) should be noted. In the independent Poland, the first map of this area was compiled by Przesmycki (1923). Between the World Wars, an excellent expert in the Polish Coal Basin was Saryusz-Makowski whose manuscripts, documentations and maps were destroyed during the war in 1939. In the 20´s of XX century, Doktorowicz-Hrebnicki started his researchers. He has studied the area of Upper Silesia for almost 50 years. His map Grodziec (1934) has become the standard of geological cartography art for many years.

4

Historia poszukiwań i wydobycia ropy naftowej na ziemiach polskich do 1939 roku

Graniczny M., Wołkowicz S., Urban H., Wołkowicz K., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 12

151--156

PL

W artykule przedstawiono historię poszukiwań i wydobycia ropy naftowej na ziemiach Polskich. Pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą z XVII i XVIII i dotyczą Galicji. Na temat występowania ropy naftowej w Karpatach pisali pionierzy polskiej geologii, tacy jak Stanisław Staszic i Ludwik Zejszner. W 1896 roku, w Borysławiu zostaje odwiercony pod nadzorem Władysława Długosza szyb „na Potoku”. Data ta wyznacza ważny etap rozwoju przemysłu naftowego w Karpatach i na Podkarpaciu. Wymieniając autorów zajmujących się badaniami fliszu w Karpatach i poszukiwaniem węglowodorów, nie sposób pominąć profesora Rudolfa Zubera. Był on w swoim czasie najbardziej uznanym badaczem fliszu Karpat, a także autorem syntetycznego dzieła „Flisz i nafta”, będącego jednym z klasycznych prac geologicznych epoki. Innym ważnym badaczem był Józef Grzybowski, pionier badań mikropaleontologicznych w Polsce, które okazały się niezwykle pomocne dla określania stratygrafii warstw roponośnych. W związku z nasileniem się prac wydobywczych w rejonie Borysławsko – Drohobyckim w czerwcu 1912 r. podjęto decyzję o powołaniu „Stacji Geologicznej w Borysławiu”. Problematyka związana z poszukiwaniami ropy naftowej i gazu ziemnego na Podkarpaciu ponownie stała się aktualna w odrodzonej Rzeczypospolitej, dlatego też geolodzy Państwowego Instytutu Geologicznego dr Jan Nowak i dr Konstanty Tołwiński już w 1919 r. brali udział w pracach organizacyjnych przemysłu górnictwa naftowego. Stacja w Borysławiu była w znacznej mierze finansowana przez przemysł naftowy i dlatego też została przejęta formalnie przez Karpacki Instytut Geologiczno-Naftowy (KIGN). Należy przyznać, że dorobek dwudziestoletniej działalności KIGN był imponujący i miał wyraz w licznych publikacjach, mapach, monografiach czy opracowaniach statystycznych. Ponadto w zbiorach KIGN znajdowało się około sto tysięcy próbek geologicznych i rdzeni wiertniczych, stanowiących niezmiernie cenny materiał do dalszych badań. Trzeba również podkreślić wzorową współpracę geologów KIGN oraz PIG, bez której trudno sobie wyobrazić osiągnięcie postępu wiedzy na temat budowy geologicznej Karpat.

EN

This paper presents the history of the exploration and extraction of crude oil in Poland. The first mention about it comes from 17th and 18th centuries and concern Galicia. The pioneers in Polish geology - Stanisław Staszic and Ludwik Zejszner - wrote on the occurrence of oil in the Carpathians. In 1896 first drilling was made in Borysław, under the supervision of Władysław Długosz, titled “On Stream”. This date marks an important stage in the development of the oil industry in the Carpathian Mountains. Citing the important scientist dealing with the research on the Carpathian flysch and the search for hydrocarbons, it is impossible to ignore Professor Rudolf Zuber. He was the author of synthetic work “Flysch and oil” which was one of the classic geological work at that time. Another important researcher was Józef Grzybowski, a pioneer in micropaleontological research in Poland, which proved to be extremely useful for determining the stratigraphy of oil strata. In June 1912, in connection with the intensification in the area Borysław – Drohobycz, the “Geological Station” was established in Borysław. The problems associated with the exploration of oil and natural gas in the Carpathian Mountains occur currently again in the independent Poland. That is why two eminent geologists of the Polish Geological Institute (PGI) Jan Nowak and Konstanty Tołwiński participated in the organizational work of the reborn oil mining industry. The “Geological Station” in Borysław was mainly financed by the oil industry, therefore it was taken over formally by the Carpathian Geological – Petroleum Institute (KIGN). It must be admitted that the achievements of twenty year activities of KIGN were impressive, which was reflected in numerous publications, maps, monographs and statistic studies. Moreover there were roughly one hundred thousand geological samples and drill cores in the KIGN collections, which was a very valuable material for further researches. It is also necessary to underline the close cooperation between the geologists of KIGN and PGI. Without such direct cooperation the achievement of progress in knowledge on the geological structure of the Carpathians is difficult to imagine.

5

Minerały akcesoryczne w skale kwarcowej rejonu Wądroża Wielkiego (blok przedsudecki) – wstępne dane

Wołkowicz K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 464

79--89

PL

W rejonie Wądroża Wielkiego na bloku przedsudeckim znajdują się złożowe nagromadzenia kwarcu żyłowego i metasomatycznego. Występują w nich zróżnicowane minerały akcesoryczne, zarówno kruszcowe, jak i płonne: serycyt, kaolinit, wodorotlenki Fe (goethyt), piryt, złoto, baryt, apatyt, cyrkon, siarkosól miedziowo-antymonowa z dodatkiem srebra i magnetyt. Po raz pierwszy w badanym rejonie zaobserwowano siarkosól miedziowo-arsenową, chalkopiryt, chalkozyn, kowelin, galenę, sfaleryt, chromit, kasyteryt, ksenotym, monacyt, allanit, tytanit, illit, chloryt, skaleń potasowy oraz prawdopodobne rutyl, fengit i bizmut rodzimy. Poza pirytem i chalkopirytem nie stwierdzono związku większości tych minerałów z konkretną lokalizacją, natomiast nieokreślony fluorowęglan ziem rzadkich zaobserwowano jedynie w wielkokrystalicznym kwarcu żyłowym. Geneza minerałów akcesorycznych jest związana z krystalizacją z roztworów hydrotermalnych, z metasomatycznym oddziaływaniem tych roztworów na skały otaczające i z procesami wietrzenia.

EN

Quartz deposits of vein and metasomatic origin, occuring in the region of Wądroże Wielkie (Fore Sudetic Block), contain a variety of both ore and gangue accessory minerals including sericite, kaolinite, Fe-hydroxides (goethite), pyrite, gold, barite, apatite, zircon, copper-antimony sulfosalt with silver admicture and magnetite. Copper-arsenic sulfosalt, chalcopyrite, chalcocite, covellite, galena, sphalerite, chromite, cassiterite, xenotime, monazite, allanite, sphene, illite, chlorite, potassium feldspar, probably rutile, phengite and native bismuth were observed for the first time in the study area. There is no relationship between most of these minerals and their specific location, except for pyrite and chalcopyrite, whereas indefinite REE fluorocarbonate was observed only in coarsely crystalline vein quartz. The origin of the accessory minerals is related to the crystallization from hydrothermal solutions, their metasomatic effect on the surrounding rocks and weathering processes.

6

Geological cartography in Poland in the 19th century

Wołkowicz S., Wołkowicz K.

Geological Quarterly

|

2014

|

Vol. 58, No. 3

623--658

EN

The history of modern geological mapping in Poland began with the Carta Geologica totius Poloniae, Moldaviae, Transylvaniae, Hungariae et Valachiae by S. Staszic, often called the “father of Polish geology”. Before Staszic, a general map of Poland had been published by J.-E. Guettard (1764a); ones of the Sudety Mts. by J. Jirasek (1791), L. von Buch (1797), and Raumer (1813); and that of the Tatra Mts. by Hacquet (1796). In times of the partition of Poland (1772 to 1918), areas annexed by Prussia were covered by systematic geological surveys. These cartographic projects resulted in the compilation of two geological atlases comprising maps of the standard sheet type, in the period from 1826 to 1836. These atlases were compiled by teams of outstanding geologists, under the leadership of L. von Buch and F. Hoffmann. Another outstanding contribution to the geology of Poland was made by G.G. Pusch, the author of the excellent Geognostische Beschreibung von Polen (1833–1836), subsequently supplemented by Geognostyscher Atlas von Polen. One of the greatest achievements of L. Zejszner was the geological map of the Tatra Mts., Carte de la chaine du Tatra, published anonymously in Berlin in 1844, and a series of geological maps prepared as drafts of Geognostic maps of the Eastern District of the Polish Kingdom. Special attention should be also paid to two extensive studies which covered areas of Upper and Lower Silesia. The first of these, Geognostische Karte von Oberschlesien und den Angrenzenden Gebieten, was completed by a team led by F. Roemer, and published in 1870. The second, Geologische Karte von dem Niederschlesischen Gebirge und den angrezenden gegenden, was compiled by a team led by R. von Carnall, and published in the same year. Out of all the studies carried out by Austrian geologists, it is necessary to mention those of E. Tietze, as they produced excellent geological maps of the Carpathians and vicinities of Kraków and Lviv. It is also worth mentioning the contributions made by the Physiographic Commission, active from 1866 until the beginning of the First World War. Its members decided to prepare the Geological Atlas of Galicia. The final product of works of this commission was a set of 25 booklets, with over a hundred geological maps at a scale 1:75000, issued in the years 1885–1912. From 1881, the commission was also publishing its famous Physiographic Diaries, which include papers on the geology of areas annexed by Russia, written by famous Polish geologists such as J. Siemiradzki, A. Michalski, and E. Habdank-Dunikowski, illustrated with relevant geological maps prepared by them.

7

Losy Państwowego Instytutu Geologicznego w czasie II wojny światowej – wspominając tych, którzy odeszli

Graniczny M., Miecznik J. B., Urban H., Wołkowicz K., Wołkowicz S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (2)

479--493

PL

Państwowy Instytut Geologiczny w czasie II wojny światowej został zreorganizowany i przemianowany na Amt für Bodenforschung, stając się częścią niemieckiej służby geologicznej. W tym czasie zatrudnieni geolodzy polscy wykonywali prace głównie z zakresu geologii stosowanej, a badania naukowe zostały znacznie ograniczone. W okresie poprzedzającym wybuch Powstania Warszawskiego najcenniejsze materiały zostały w tajemnicy przed okupantem zakopane, niemniej część dokumentów wywieziono w głąb Niemiec. W czasie okupacji część pracowników PIG brała czynny udział w ruchu oporu, specjalizując się głównie w dostarczaniu materiałów kartograficznych oraz planów niemieckich fortyfikacji wojskowych. Sposób kierowania Instytutem przez prof. R. Brinkmanna spowodował, że w tym czasie, poza przypadkiem L. Horowitza, właściwie nie było aresztowań pracowników. Niemniej straty osobowe były dość znaczne. Pracownicy i współpracownicy Instytut ginęli w obozach zagłady w pierwszym okresie wojny, w czasie Powstania Warszawskiego, wskutek przeżyć wojennych lub, jak B. Bujalski, zostali zamordowani przez NKWD.

EN

Polish Geological Institute was reorganized during Word War II renamed for Amt für Bodenforschung and included in the German geological survey. At that time, Polish geologists employed in “Amt” were performing mainly applied geological studies and scientific investigations were very restricted. Before the Warsaw Uprising most precious materials had been secretly hidden. Unfortunately, some of the documents were carried away to Germany. During occupation, part of the PGI staff was actively engaged in underground resistance. It specialized in delivery of cartographic materials and plans of the German military constructions to the underground army. German director of the Amt, Prof. R. Brinkmann behaved in such a way no employee was arrested, besides the case of L. Horwitz. Nevertheless, the personal losses were significant. Many employees and collaborators of the Institute perished in concentration camps, during the Warsaw Uprising, due to the hard conditions of the war or were murdered by the Nazi or, like B. Bujalski, by Soviet occupants.

8

Uwagi do poglądów na genezę pegmatytów strzegomskich oparte na badaniach inkluzji fluidalnych w kryształach kwarcu z kolekcji Muzeum Geologicznego PIG-PIB

Wołkowicz K., Jackowicz E.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 444

191--197

PL

Zbadano inkluzje fluidalne zawarte w kwarcu z pegmatytów strzegomskich ze zbiorów Muzeum Geologicznego PIG-PIB. Pochodzą one z druz pegmatytowych o genezie pneumatolityczno-hydrotermalnej. Badano inkluzje w kwarcu szarym, zadymionym, morionie i krysztale górskim. Najszersze spektrum temperaturowe otrzymano w kwarcu najstarszym – szarym, masywnym, nieprzezroczystym, często silnie spękanym. Temperatury homogenizacji mieszczą się w przedziale od ok. 100 do 550°C. Tak szeroki zakres wynika z przenikania się różnych generacji kwarcu w jego szarej odmianie. Najliczniejsze wrostki, w których homogenizacja zachodzi w temperaturach niższych niż ok. 200°C, są związane głównie z regeneracją starszych generacji kwarcu. Inkluzje te wypełnia najczęściej roztwór wodny NaCl–CaCl2. Wrostki fluidalne, w których ujednolicenie faz zachodzi w temp. 200–240°C, najprawdopodobniej dokumentują krystalizację kryształu górskiego. Zakres krystalizacji kwarcu zadymionego i morionu wyznaczono na 200–300°C. Skład fluidu jest dyskusyjny. Wrostki najwyżej temperaturowe w temperaturze 327,8–407,8°C najczęściej homogenizują w fazę ciekłą. W niektórych inkluzjach, o formach owalnych lub wielokątnych, w temperaturach 342–550°C zauważono homogenizację w fazę gazową. Najprawdopodobniej część z tych wrostków dokumentuje etap pneumatolityczny, w którym utworzył się kwarc szary.

EN

Fluid inclusions in quartz found in the Strzegom pegmatites (Sudety Mts, S Poland) were investigated. The samples are located at the PGI Museum in Warsaw. They come from pegmatite druses of pneumatolytic-hydrothermal origin. Fluid inclusions in grey quartz, smoky quartz, morion and rock-crystal were examined. The widest temperature spectrum was obtained within the oldest grey quartz which is massive, not-transparent and often strongly fractured. Homogenization temperatures fall within the interval from 100 to 550°C. Such a wide range is due to intergrowths of different quartz generations of the grey type. The majority of inclusions, in which the homogenization can be seen, exhibit temperatures lower than 200°C. They are associated with the regeneration of older quartz generations. These inclusions are filled in with brines containing NaCl–CaCl2. Fluid inclusions, in which homogenization occurs in the temperature interval of 200–240°C, most probably define rock-crystal quartz crystallization. A crystallization range of smoky quartz and morion was calculated at 200–300°C. The composition of fluid is controversial. The highest temperature inclusions homogenize to the liquid phase at the temperatures of 327.8 to 407.8°C. Homogenization in the gas phase is noticed in some oval and polygonal inclusions at the temperatures of 342–550°C. A pneumatolitic stage, in which grey quartz was created, is probably documented by part of these inclusions.

9

Alhambra okiem geologa widziana

Wołkowicz K., Wołkowicz S.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 2

118-119

10

Wkład geologów polskich w odkrycia złóż surowców mineralnych Syberii i Dalekiego Wschodu

Graniczny M., Wołkowicz K., Urban H., Wołkowicz S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (2)

475--489

PL

Systematyczne badania obszarów Syberii i Dalekiego Wschodu rozpoczęły się z początkiem XIX wieku. Znaczący udział w tych badaniach mieli Polacy. Byli to zarówno zesłańcy, którzy trafili tam po upadku kolejnych powstań, jak i podróżnicy, badacze i przemysłowcy, których przyroda lub chęć zysku ciągnęły w tamte strony. Wśród nich było wielu geologów. Wachlarz ich zainteresowań był bardzo szeroki i obejmował również etnografię, zoologię, botanikę. Wykonywali oni również pomiary meteorologiczne i topograficzne. W artykule przedstawiono sylwetki słynnych geologów: Aleksandra Czekanowskiego, Jana Czerskiego, Karola Bohdanowicza, Józefa Morozewicza oraz mniej znanych – Antoniego Giedroycia, Leona Barszczewskiego, Bronisława Grąbczewskiego, Leonarda Jaczewskiego, Kazimierza Grochowskiego i Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego. Wszyscy byli znakomitymi badaczami i zapisali się złotymi zgłoskami w poznanie obszarów położonych na wschód od Uralu. Część z nich, po odzyskaniu niepodległości wniosła doniosły wkład w rozwój nauk geologicznych w Polsce.

EN

Systematical studies of Siberia and the Far East regions were started in the beginning of XIX century. Poles participated significantly in those studies. There were deportees after overthrowing of the following insurrections and also voyagers, explorers and industrialists – all of whom were attracted to that region by nature and cupidity. There were a lot of geologists among those people. Their interests ranged from ethnography, zoology to botany. They also carried on meteorological and topographical measurements. In the present paper, there are outlines of such well-known explorers as: Aleksander Czekanowski, Jan Czerski, Karol Bohdanowicz or Józef Morozewicz and, less famous, Antoni Giedroyć, Leonard Barszczewski, Bronislaw Grąbczewski, Leon Jaczewski, Kazimierz Grochowski, Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki portrayed. All of them were brilliant researchers, they distinguished themselves in exploration territories east of Ural. After recovery of independence, part of them contributed significant share in developing of geological sciences in Poland.

11

Hydrocarbon generating potential and their migration versus the diagenetic changes in Upper Jurassic and Lower Cretaceous sediments in the Polish Lowlands

Wołkowicz K., Grotek I.

Volumina Jurassica

|

2006

|

Vol. 4, no. 1

261-262

EN

The material studied came from selected boreholes, mainly in the Mid-Polish Trough: Korabiewice PIG 1, Magnuszew IG 1, Narol PIG 1, Narol PIG 2, Oświno IG 1, Poddębice PIG 2, Strzelno IG 1 and Tomaszów Lubelski IG 1. In the Upper Jurassic section, marine carbonates predominate (e.g. Radlicz 1997). At the Jurassic/Cretaceous boundary, the basin shallowed substantially, and carbonate-sulphate deposits formed. During the subsequent stage of Lower Cretaceous sedimentation, carbonate and siliciclastic rocks were deposited (e.g. Marek 1997). The sediments underwent diagenetic processes influencing their reservoir properties. In the Upper Jurassic carbonate rocks, dissolution of many constituents, especially bioclasts, led to formation of numerous pores. Also heavy dolomitization enhanced their secondary porosity. Chemical compaction produced stylolite sutures, acting as possible migration ways for fluids. The reservoir properties were negatively affected by mechanical compaction and cementation, due to denser packing of grains and filling the pores with calcite and anhydrite. Diagenetic processes led to formation of rocks with various levels of porosity or very poorly permeable (<0.1mD). In the Lower Cretaceous strata, important results of decreased porosity are due to compaction and cementing. In siliciclastic rocks, grains were protected against destruction by compaction by their early diagenetic overgrowths of quartz and chlorite. In carbonates, the grains were similarly protected by calcite spar envelopes or micritic covers. While early cementation helped preserving primary porosity, late cementation led to blocking of the pores between grains and crystals. In arenites increased porosity was due to dissolution of unstable constituents, mainly feldspars. Through diagenesis, the Cretaceous sandstones obtained strongly porosity and permeable. The studied Upper Jurassic and Lower Cretaceous strata contain organic matter, mainly humus type, with poor hydrocarbon generating potential. The degree of their transformation indicates immature (Lower Cretaceous) or early (Upper Jurassic) hydrocarbon generating stageCretaceus deposits. (Figs 1, 2). Only the most changed Upper Jurassic rocks from the Poddębice PIG 2 borehole in their bottom part achieve the main stage of petroleum generation. Locally, they are enriched in organic carbon (>1.5% Corg), thus can be regarded as very poor or poor bedrock for oil generation. Upper Jurassic rock studied showed low maturity of organic matter to hydrocarbon generation, with limited migration potential. The Cretaceous strata analyzed contain organic matter at the immature stage. However, noteworthy is the presence of sandstones with high filtration properties.

12

Nowe dane termometryczne i mikrochemiczne o wschodniej osłonie metamorficznej granitu karkonoskiego (Krzyżowa Łąka k. Mniszkowa)

Wołkowicz K.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

Vol. 49 nr 12

1157-1160

EN

This paper presents new data on mineralization found at Krzyżowa Łąka near Mniszków. Microstudies indicated the occurrence ofcassiterite, greenockite and argentite in parageneses with sphalerite and arsenopiryte. The volumetric point analyses of these minerals pointed up to their participation in the observed parageneses. The results of thermometric analyses of fluid inclusions within quartz grains revealed (see the histogram) a multiphase evolution of mineralization processes within the temperature range of 125-400"C. The most distinctly marked is a population of the highest temperature (interval 27 5-400° C) including 70% of all measurements.

13

O katodoluminescencji sudeckich kwarców żyłowych

Wołkowicz K.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 7

625-633

PL

W kwarcu stanowiącym składnik mono- i polimineralnych sudeckich utworów żyłowych wydzielono cztery odmiany luminescencyjne związane głównie z jego genezą, wykształceniem, obecnością różnego rodzaju zanieczyszczeń i deformacjami sieci krystalicznej. Próbki z żył kwarcowych metamorjiku izerskiego i granitoidu strzegomskiego charakteryzuje krótkotrwała granatowa, żółta oraz długotrwała ciemnobrązowa i zielonkawa luminescencja. Sporadycznie notowano budowę pasową. Występuje tu także kwarc nie wykazujący świecenia. Kryształy pochodzące z żył kwarcowych w intruzji granitowej Karkonoszy wykazują budowę sektorową oraz oscylacyjną pasową w barwach: beżowej, brunatnej, zielonej, czerwonawej. Kwarc pochodzący z żył kwarcowo-polimetalicznych Sudetów często charakteryzuje się budową pasową i sektorową o zielonkawo-brunatnej luminescencji. Miejscami wykazuje też brązowe lub intensywnie żółte świecenie. Często możliwe jest wydzielenie kilku generacji kwarcu i powiązanie ich z paragenezami kruszcowymi. Najbardziej intensywną luminescencja w barwach żółto-brązowej ijasnozielonkawo-brunatnej charakteryzuje się większość badanych kwarców pochodzących ze złóż barytu. Typowa jest tu też budowa pasowa i sektorowa. Barwy luminescencyjne kwarcu wiąże się z obecnością zanieczyszczeń chemicznych (AL, Na, OH) lub z defektami struktury kryształów, natomiast intensywność luminescencji zależy od obecności wrostków, inkluzji i spękań.

EN

Quartz crystals, being a component of mono- and polymineral vein rocks from the Sudetes, represent four luminescence varieties related to different genesis, development, type and volume of impurities and lattice deformations. Samples from the quartz veins in the Izera metamorphic unit and the Strzegom granitoid exhibit a short-lived navy blue luminescence and a long-lived dark brown and greenish one. Sporadically a zonal structure was observed as well as quartz grains without luminescence. Quartz crystals from quartz veins in the Karkonosze granitoid intrusion show a sector and an oscillatory zonal structure in beige, russet, green and red colours. Crystals taken from quartz-polymetallic veins from the Sudetes are often characterized with a zonal and a sector structure with a greenish-russet luminescence and locally they exhibit brown and intensive yellow luminescence. Frequently several quartz generations are possible to distinguish, referred to specific ore paragenesis. The most intensive luminescence of yellow-brown and light green-russet colours as well as a sector and a zonal structure are typical for the majority of quartz crystals found in the barite ore-deposits. Luminescence colours of quartz result from an occurrence of chemical impurities (Al, Na, OH) or from defects of crystals structure. Luminescence intensity depends on a presence of inclusions and fissures.