Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Modern trade standards for steel raw materials

Krzak M., Paulo A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2018

|

T. 34, z. 4

25--50

EN

Steel and cast-iron products, due to their low price and beneficial properties, are the most widely used among metals; their consumption has become an indicator of the economic development of countries. The characteristics of iron raw materials, in relation to current metallurgical requirements, are presented in the present this article. The globalization of the trade and development of steelmaking technologies have caused significant changes in the quality of raw materials in the last half-century, forcing improvements in processing technologies. In many countries, standard concentrates (at least 60% Fe) are almost twice as rich as those processed in the mid-20th century. Methods of quality assessment have been improved and quality standards tightened. The quality requirements for the most important raw materials ‒ iron ores and concentrates, steel scrap, major alloy metals, coking coal, and coke, as well as gas and other energy media ‒ are reviewed in the present paper. Particular attention is paid to the quality testing methodology. The quality of many raw materials is evaluated multi-parametrically: both chemical and physical characteristics are important. Lower-quality parameters in raw materials equate to significantly lower prices obtained by suppliers in the market. The markets for these raw materials are diversified and governed by separate sets of newly introduced rules. Price benchmarks (e.g. for standard Australian metallurgical coal) or indices (for iron concentrates) apply. Some raw materials are quoted within the framework of the commodity market system (certain alloying components and steel scrap). The abandonment of the long-established system of multi-annual contracts has led to wide fluctuations in prices, which have reached a scale similar to that of other metals.

PL

Wyroby stalowe i żeliwne ze względu na niską cenę i korzystne właściwości znajdują najszersze zastosowanie wśród metali w gospodarce, a ich zużycie stało się wskaźnikiem rozwoju gospodarczego. W artykule przedstawiono charakterystykę surowców żelaza w odniesieniu do obecnych wymagań hutnictwa. Globalizacja handlu i rozwój technologii wytwarzania stali w ostatnim półwieczu spowodowały istotne zmiany w jakości wsadowych surowców mineralnych. Wymusiło to usprawnienie technologii przeróbczych przez zakłady górnicze. Przedmiotem światowego handlu są obecnie standardowe koncentraty o zawartości żelaza ponad 60%, tj. niemal dwukrotnie bogatsze niż rudy przetwarzane w połowie XX wieku w wielu krajach. Udoskonalone zostały sposoby oceny jakości surowców wsadowych i zaostrzono normy jakości. W publikacji dokonano przeglądu wymagań jakościowych najbardziej istotnych surowców: rud i koncentratów żelaza, złomu stalowego, głównych metali stopowych, węgla koksowego i koksu oraz gazu i innych nośników energii. Zwrócono szczególną uwagę na metodykę badania jakości surowców oraz standaryzację surowców wsadowych. Jakość surowców oceniana jest wieloparametrycznie; istotne są zarówno cechy chemiczne, jak i fizyczne. Gorsze parametry jakościowe surowców wsadowych skutkują niższymi cenami uzyskiwanymi przez dostawców w obrocie. Rynki tych surowców są zróżnicowane, kierowane odrębnymi i częściowo nowymi regułami. W obrocie handlowym funkcjonują standardy odniesień cenowych (np. ceny węgla metalurgicznego w Australii czy indeksy cenowe koncentratów żelaza). Część surowców kwotowana jest w systemie giełdowym (niektóre składniki stopowe i złom stalowy). Rezygnacja z powszechnych dawniej kontraktów wieloletnich doprowadziła do dużych wahań cen, które osiągnęły podobną skalę jak inne metale.

2

Perspektywy rynku oraz współczesne kryteria kwalifikowania złóż rud żelaza do wydobycia

Krzak M., Paulo A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

127--140

PL

W artykule podjęto próbę syntetycznej oceny pierwotnego rynku surowców żelaza oraz stali na przestrzeni stulecia w kontekście oceny perspektyw i wskazania czynników decydujących o przydatności złóż do wydobycia. Wyroby ze stali mają kluczowe znaczenie dla gospodarki światowej, a ich produkcja wywiera duży wpływ na stan środowiska. Podstawowym czynnikiem jest ogromna skala produkcji i tempo wzrostu, niespotykane wśród surowców mineralnych. Produkcja rud i koncentratów żelaza wzrosła na przestrzeni stulecia trzydziestokrotnie, a geologiczna baza zasobowa przy obecnym poziomie konsumpcji zapewnia niemal 250-letni okres wystarczalności. Nastąpiły ogromne zmiany w światowej geografii górnictwa rud i hutnictwa stali. Przemysł wydobywczy rud żelaza jest motorem napędowym innych działalności gospodarczych (transportu lądowego, frachtu, metalurgii) i angażuje ogromne środki kapitałowe i ludzkie. Zużycie surowców żelaza jest też uważane za istotny wskaźnik rozwoju państw i bieżącej, a nawet przyszłej koniunktury. Przyrost liczby ludności pozostaje zatem jednym z kluczowych czynników stymulujących. Ceny rud i koncentratów żelaza zależą od jakości surowca, warunków dostaw, równowagi rynkowej oraz ciężaru zamawianego ładunku. Są one zwykle przedmiotem negocjacji. W przeszłości były to kontrakty wieloletnie, podczas gdy obecnie uzyskują znaczenie transakcje krótkoterminowe (roczne, kwartalne) i bieżące typu spot . Ceny rud i koncentratów względem cen stali wykazują wzajemnie silną korelację. Średnie zawartości żelaza w zasobach przemysłowych u największych producentów uległy obniżeniu w XXI w., jakkolwiek nie przekłada się to na jakość urobku górniczego. Prowadzona jest zwykle eksploatacja tylko bogatszych partii złóż. Wysoka zawartość żelaza w urobku jest odpowiedzią na wymogi technologiczne metalurgii, gdzie wsad wielkopiecowy powinien zawierać przynajmniej 56% Fe i 5–8% FeO. Przy braku przesłanek niedoboru podaży ze strony geologiczno-górniczej (obfita baza zasobowa) uzasadnieniem wyboru złoża do eksploatacji jest obecnie maksymalizacja zysku oraz względy społeczne i środowiskowe.

EN

An attempt to summarize the primary iron raw materials and steel market’s hundred years history as well as influence of economic indicators on the iron ore deposit qualification for extraction has been undertaken in the paper. Steel products are crucial to the world economy, and their production has a major impact on the environment. The main factor is the huge scale of the production and growth rate, unprecedented among minerals. Iron ore and concentrates production has increased more than thirty times over the past century, and the geological resource base at the current level of consumption has provided almost 250 years of sufficiency. There have been tremen- dous changes in the world geography of the ore and steel industry. The iron ore mining industry is the driver of other economic activities (land transport, freight, metallurgy) and involves huge capital and human resources. The consumption of iron raw materials is also considered as an important indicator of the countries development and current or even future economic situation. Population growth remains one of the key stimulating factors. The prices of ore and iron concentrates depend on the quality of the raw material, delivery conditions, market balance and the weight of the ordered cargo. They are usually the subject of negotiations. In the past, they were long-term contracts, while short-term (yearly, quarterly) and current spot transactions are now significant. The prices of ores and concentrates in relation to steel prices are showing a strong correlation. The average iron content of the reserves has been reduced in the largest producers in the 21st century, however it does not translate into the quality of mining output. Exploitation of the richer parts of the mineral deposit is usually carried out. The high content of iron in the output is a response to the technological requirements of the metallurgy where the blast furnace charge should contain at least 56% Fe and 5–8% FeO. The current surplus of geological-mining supply (large resource base) justifies that a mineral deposit choice, destined for excavation, is economic profit maximization as well as social and environmental considerations.

3

Złoża rud niklu w redeponowanych laterytach w Grecji, ich wykorzystanie i zagospodarowanie pogórnicze

Paulo A., Strzelska-Smakowska B.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 3

159--165

EN

The article presents the geological features of rarely described ferruginous nickel ores in carbonate rocks. They are exploited mostly in central Greece, giving about 1% of world production. Geochemical associations of laterite-derived nickel ores and bauxites occurring in carbonate formations of similar age in the not distant area are presented. The deposits formed in several stages starting with the lateritic alteration of nearby serpentinite and redeposition of water-suspended saprolite into karstic forms of Jurassic limestones. Ferruginous clayey material was sealed by transgressive Cenomanian marly sediments and was subject to further transformations in the vadose zone of the uplifted rock massive. Mining geology, environmental and economic aspects of exploitation are analysed. Finally, guidelines for the land use in post-mining areas are provided.

4

Obszary i zasoby perspektywiczne wystąpień rud metali i surowców chemicznych w Polsce na mapach w skali 1 : 200 000 wraz z ich oceną surowcową oraz ograniczeniami środowiskowymi i zagospodarowania przestrzennego

Mikulski S. Z., Oszczepalski S., Czapowski G., Gąsiewicz A., Sadłowska K., Markowiak M., Sztromwasser E., Bukowski K., Giełżecka-Mądry D., Strzelska-Smakowska B., Paulo A., Michniewicz M., Radwanek-Bąk B., Chmielewski A., Mądry S., Kuć P., Sikorska-Maykowska M., Koźma J., Bliźniuk A., Piotrowska M., Kostrz-Sikora P.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 9

657--670

EN

As part of the tasks performed by the Polish Geological Survey (Polish Geological Institute - National Research Institute), 260 prospective maps (MOP) at a scale of 1 : 200,000 have been developed in the period of 2013-2015. These maps were designed for metal ores (Cu-Ag, Zn-Pb, Mo-W, Ni, Sn, Au, Pt, Pd and Zn oxide ore - galmans) and chemical raw materials (rock and potash salts, gypsum, anhydrite and native sulphur), in relation to the assessment of raw materials resources and environmental restrictions and land use planning. The total surface of prospective teritories projected onto the surface area is ~15.25 thousand km2 for metal ores and ca. 52.5 thousand km2 for chemical raw materials. The estimated resources of predicted ore deposits (prognostic and prospective) are approx. 42.2 million Mg of Cu and 75 thousands Mg of Ag (12 prospective areas), ca. 20 million Mg of Zn-Pb ores (in 4 prospective areas), 32 million Mg of Ni ores of weathering type (10 prospective areas), from 9.4 to 21.5 Mg of Au encountered by orogenic vein and metasomatic deposits (7 prospective areas), and ca. 22 million Mg of Sn ores. The estimated prognostic and prospective resources of chemical raw materials (at a depth of not more than 2000 m) are: ca. 4.059 trillion Mg of rock salt (68 prospective areas) and ca. 3638.1 million Mg of potash (12 prospective areas), as well as ca. 575.6 billion Mg of gypsum and anhydrite, and 202 million Mg of native sulphur (prognostic resources). In the assessment of environmental conflicts and land use planning, 125 information data sheets developed environmental conditions for prospective areas (with the exception of rock salts, which are discussed in the regional aspect). Development of the designated prospective areas may be important in the future to ensure the availability of raw material safety, not only for Poland, but also for the European Union, thus contributing positively to economic growth and prosperity of local communities.

5

Baza surowcowa metali nieżelaznych na tle ewolucji rynku w ostatnim stuleciu

Paulo A., Krzak M.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2015

|

R. 60, nr 10

474--487

PL

Przedstawiono ewolucję bazy surowcowej metali nieżelaznych w stuleciu 1913÷2013, od kiedy statystyki gospodarcze są dostępne. W omawianym okresie rynki tych metali na świecie i w Polsce uległy ogromnym zmianom, zarówno po stronie producentów jak i konsumentów. Rozpoczęto bilansowanie produkcji, obrotów handlowych i notowania cen, rozwinęła się współpraca międzynarodowa i technologie pozyskiwania surowców. Weszły do szerokiego użytku nowe metale, ważnym źródłem stały się surowce wtórne. Pomimo ogromnego wzrostu konsumpcji i obaw o wyczerpanie złóż, zapotrzebowanie jest pokrywane z różnych części świata a pojawiające się kryzysy okazują się krótkotrwałymi. W długoterminowej perspektywie rysuje się spadek cen surowców metali nieżelaznych, mierzonych w walucie stałej. Poszerzyła się wiedza o oddziaływaniu poszczególnych metali nieżelaznych i ich związków na organizmy żywe, a wprowadzane przepisy o ochronie zdrowia i środowiska wywarły duży wpływ na przemysł. W połowie omawianego okresu powołano miesięcznik Rudy i Metale Nieżelazne, który rejestruje przede wszystkim postęp i problemy w Polsce w dziedzinie geologii złóż i górnictwa metali nieżelaznych poczynając, przez wzbogacanie mechaniczne i ogniowe, hutnictwo i przetwórstwo metali nieżelaznych, po recykling. W ciągu 60 lat jego wydawania zmieniły się istotnie perspektywy rozwoju różnych sektorów przemysłu metali nieżelaznych. Omówiono ewolucję polityki surowcowej oraz pozorną wystarczalność bazy surowcowej świata i Polski w różnych okresach jej dziejów po I wojnie światowej.

EN

Evolution of non-ferrous metals base in the century 1913÷2013, when economic statistics were available has been described in the paper. During this period, non-ferrous metals markets in Poland and abroad have changed enormously, both for producers and consumers. Balancing of production, trade volumes and price quotations started, international cooperation and technologies of minerals and raw materials developed. New metals entered the wide use, recycled raw materials have become an important additional source of metals. Despite the huge increase in consumption and concerns related to the mineral deposits depletion demand is satisfactorily met from various parts of the world and emerging crises appear short-term in nature. In the long term a decline in non-ferrous metals prices, measured in constant currency, is marked. Growing knowledge on the impact of various non-ferrous metals and their compounds on living organisms, resulting in introduced regulations on health and environment, had a big impact on the industry. In the middle of the analyzed period the monthly Ores and Nonferrous Metals was established, that records primarily the progress and problems in Poland in the field of non-ferrous metals beginning with the geology and mining, through enriching, metallurgy, processing, and recycling. Within 60 years of its issue prospects of development of the various sectors of non-ferrous metals industry changed significantly. Changing resource policy and the evolution of apparent sufficiency of the resource base of the world and Poland at various periods in its history after the First World War has been discussed.

6

Kopalnia rud cynku i ołowiu Pomorzany skończyła 40 lat : jak długo jeszcze wystarczy jej zasobów?

Paulo A., Wnuk R.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/2

1483--1490

EN

The Pomorzany mine, currently the only one Zn-Pb mine in Poland and one of the largest underground mines of this type worldwide (output 2.5 Mt/y) exceeded 40 years of operation on the MV-type deposit. In 1960, the first geological report on its resources based on drillings was issued. Data from this long period were used to analyse the resource management and evolution of reserve tonnage and quality due to changes in the economic and technical viability as well as to qualify different categories of mine reserves and losses due to the ongoing operation. The mine project was based on geological resource of 97.6 Mt ore averaging 4.12% Zn and 1.42% Pb. Resources extracted with documented low losses and those remaining in situ amount to 92.7 Mt averaging 4.18% Zn and 1.27% Pb. These figures indicate the high accuracy of the exploration results and cost-effective management of resources. The observed trend of ore reserve increase over the last decade gives hope of delimiting at least 3 Mt over the next three years. The mine, which was planned for a 30-year life cycle, has sufficient reserves until 2016, and under favourable market conditions, may extend its life up to 2018.

7

Złoże rud cynku i ołowiu Pomorzany po 36 latach eksploatacji - zmienna wizja wystarczalności zasobów

Paulo A., Wnuk R.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2012

|

R. 57, nr 2

67-75

PL

Pomimo upływu 50 lat od geologicznego udokumentowania złoża Pomorzany i ponad 36 lat rozpoznania eksploatacyjnego, zasoby i kres działania kopalni nie są definitywnie określone. Przedstawiono postępy rozpoznania złoża, zmiany poglądów na wystarczalność jego zasobów oraz analizę czynników wpływających na te zmiany. Ubytki wskutek zmniejszenia obszaru dokumentacji, eksploatacji i zaostrzenia kryteriów bilansowości były mniejsze od przyrostów w trakcie rozpoznania kopalnianego i zanotowano wzrost zasobów. Wynika on z geometryzacji złoża i objęcia eksploatacją uboższej rudy poza konturem bilansowości oraz reinterpretacji materiałów wiertniczych z niskim uzyskiem rdzenia, w których opisywano megaskopowo rudę, lecz analizy chemiczne nie wykazywały wystarczających zawartości metali. Obecnie wokół wielu otworów uznanych za negatywne stwierdza się występowanie rud o wartości przemysłowej. Zasoby wydobyte wraz ze straconymi na skutek mechanizacji wydobycia oraz udokumentowanymi zasobami na przyszłość wynoszą ok. 81 mln Mg rudy, tj. ok. 27 % więcej od udokumentowanych przed podjęciem decyzji o budowie zakładu górniczego. Pomorzany okazały się jednym z największych złóż rud cynku i ołowiu na świecie, lecz posiadającym stosunkowo ubogą rudę. Długotrwała tendencja przyrostu zasobów przemysłowych na skutek szczegółowego rozpoznania złoża i reinterpretacji materiałów wiertniczych daje nadzieję na przyrost zasobów o co najmniej 5 mln Mg w okresie najbliższych 5 lat. Przy założeniu wielkości wydobycia na obecnym poziomie i utrzymania się korzystnych cen rynkowych cynku i ołowiu, kopalnia Pomorzany dysponuje zasobami wystarczającymi do roku 2016-2018. Wcześniej przewidywano wyczerpanie zasobów w okresie 1999-2006.

EN

Despite the passage of 50 years since the first geological report on the Pomorzany deposit and over 36 years of mining recognition, its final reserves and the date of their depletion are not definitely determined. The progress of exploration of the deposit, changing views on the sufficiency of its reserves and analysis of factors affecting these changes. Losses due to reduction in the area of documentation, exploitation and tightening of the geological criteria of ore appeared smaller than increases during mine exploration, and in effect a total increase was observed. It results from larger mechanically exploited space than contoured on the base of chemical analyses and successful reinterpreting of drilling materials consisting largely of crushed ore and poor core recovery, which were initially qualified negative. Mining exploration proved industrially valuable ore around many of such drilling holes. The sum of the reserves extracted along with the losses due mechanization of mining and remaining reserves for the future are about 81 million ton of ore, i.e. about 27 % more than the reserves indicated before decision to build the mine. Pomorzany proved to be one of the largest Zn-Pb ore deposits in the world, but containing relatively poor ore. Long-term trend of growth of industrial reserves as a result of a detailed exploration of the deposit and re-interpretation of drilling data gives hope to increase the reserves by at least 5 million ton in the next 5 years. Assuming the production volume at current levels and presently favorable market prices for zinc and lead maintained, the Pomorzany mine has sufficient reserves to the year 2016-2018. Previously depletion of reserves was predicted for the period 1999-2006.

8

Fault network in Rio Colca valley between Maca and Pinchollo, Central Andes, southern Peru

Żaba J., Małolepszy Z., Gaidzik K., Ciesielczuk J., Paulo A.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2012

|

Vol. 82, No. 3

279-–290

EN

The network of faults and joints within the Mesozoic, Miocene and Pleistocene–Holocene formations was studied in the Rio Colca valley, in the Pinchollo–Lari–Maca area (Central Andes, southern Peru). A complex, multi-phase development of these structures was revealed. The results show that the structural framework of the Rio Colca valley consists of WNW–ESE and NE–SW faults, and a few W–E faults. The strike of the most common fault sets is approximately parallel (longitudinal) or perpendicular (transverse) to the W–E oriented strike of stratification surfaces in the Mesozoic sedimentary series and the W–E fold macro-structures, developed in these strata. Diagonal faults and joints are less common, although at some localities they are numerous. The recurrence of major fault systems throughout the Mesozoic and Miocene series and the Pleistocene–Holocene (mainly colluvial) deposits is proof of recent, tectonic activity in the study area. The recent faulting has led to the development of a system of distinct, primary fault scarps, tectonic grabens and horsts, as well as open fissures, which are well marked in the surface morphology, and in many cases have not yet been eroded.

9

Ocena ilości metali towarzyszących wprowadzanych do środowiska przy wydobyciu rud miedzi w LGOM

Bojakowska I., Paulo A., Lech D.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2011

|

R. 56, nr 9

457-469

PL

Wraz z rudami miedzi w kopalniach LGOM wydobywane są znaczne ilości metali towarzyszących: Ag, As, Co, Hg, Mo, Ni, Pb, Se, V, Zn, oraz raczej umiarkowane Cd, Cr, Sb, Sn, Tl i innych, lecz wśród wymienionych tylko srebro, część ołowiu, niklu i selenu jest przetwarzana na surowce mineralne a reszta przechodzi do odpadów. W odróżnieniu od miedzi i srebra, których rozmieszczenie w złożu rozpoznawane jest z dużą dokładnością, analizy pozostałych metali są nieliczne, a te same miary ich średniej zawartości obarczone dużym błędem, który wynosi 25-50 %, a nawet więcej. Różnice wielkości średniej arytmetycznej i mediany bywają kilkakrotne. Skutkuje to rozbieżnością danych literaturowych odnośnie zawartości średnich w różnych odmianach rud i różnych oddziałach wydobywczych, różnymi ocenami ilości wydobywanych oraz uwalnianych do środowiska w toku procesów technologicznych. Autorzy zbadali zawartość 15 pierwiastków w 152 próbkach pochodzących z czynnych kopalń i reprezentujących pełny profil złoża. Określono rozkłady zawartości i główne parametry statystyczne. Przedyskutowano uzyskane wyniki i porównano je z danymi literaturowymi dla LGOM oraz podobnych formacji rudonośnych na świecie. Wobec stwierdzonego przeważnie skośnego lub wielomodalnego rozkładu zaproponowano, by do wyliczania wielkości zasobów i ilości wydobytej stosować medianę, a nie jak dotychczas średnie arytmetyczną i geometryczną. W większości przypadków nasze wyniki wskazują na niższe zawartości metali towarzyszących i mniejsze ilości uwalniane do środowiska niż te, które podają oficjalne bilanse.

EN

Important quantities of silver, arsenic, cobalt, mercury, molybdenum, nickel, lead, selenium, vanadium, zinc, and fairly moderate of cadmium, chromium, antimony, tin, thallium and others are exploited within copper ores in the mines of Lubin district, Poland. Among them only silver and a part of contained lead, nickel, and selenium is converted into mineral raw materials while the rest goes to waste. Contrary to Cu and Ag, which distributions in the deposit are recognized by great number of samples and appreciated accuracy the analyses for remaining associated metals are relatively scarce. The same measures of their average content are subject to significant error achieving 25-50 % or even more; the arithmetic mean may be several times greater than median value. This results in significant discrepancy of published data on the average metal contents in copper ore lithotypes and particular exploitation divisions as well as in differences of known assessments of the quantities won and released to the environment during technological processes. Present authors analysed contents of 15 elements in 152 samples representing all active mines and the whole profile of ore deposit. Metal content distributions and main statistical parameters were determined. The results thus obtained are discussed and compared with bibliography data for Lubin district and similar ore formations of the world. Having in view dominating skewness or polymodality in experienced distributions, the median (in place of commonly used arithmetic or geometric mean) is proposed as a better measure used in calculations of the particular metal resources in copper ore and its quantity in the mine output. In general, our results suggest lower amounts of associated metals and therefore lesser amounts released to the environments in comparison to the official data by government agencies.

10

Polska Wyprawa Naukowa do Peru

Paulo A., Gałaś A.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 1

58--68

EN

Since 2003, the authors are carrying geological surveys in the Andes of southern Peru, with the focus on foundation of a new Colca Canyon and Valley of the Volcanoes national park. The surveys showed unique geodiversity and biodiversity of that sparsely populated mountainous region, which should be protected from growing tourism and investment pressure. In 2006 the Polish Scientific Expedition to Peru was formed with and the present authors were chosen as its leaders. During the succeeding years the team has grown significantly to embrace 30 people from 11 research institutions. The article presents the characteristics of the terrain, the developments in implementation of research projects, the cooperation, achievements and dissemination of the obtained results, organizational problems, andmajor tasks for the future.

11

Zarys budowy geologicznej Kordyliery Zachodniej południowego Peru

Paulo A.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 2/1

35-53

PL

Na ścianach kanionu Rio Colca, długiego na 120 km i głębokiego na 1-3 km odsłania się wspaniały przekrój litosfery. Rio Colca, mająca źródła na Altiplano, po drodze do Pacyfiku wcina się głęboko w Kordylierę Zachodnią, a na jej przedpolu tworzy ogromny stożek napływowy, który przykrywa masyw metamorficzny Arequipa. Kordyliera Zachodnia jest najbardziej wypiętrzonym zrębem w tej części Andów, zwieńczonym przez dziesiątki wielkich stratowulkanów. Jest zbudowana głównie z epikontynentalnych formacji jury i kredy, wulkanicznych i detrytycznych formacji kontynentalnych kenozoiku oraz pewnej ilości intruzji z okresu górna kreda - neogen. Warstwy przedplioceńskie są sfałdowane. Pięć faz kompresji, udokumentowanych różną orientacją fałdów od późnej kredy, silne wypiętrzanie od późnego miocenu oraz odpowiadające im szczeliny wypełnione po części żyłami kruszców lub lawą gardzieli wulkanów świadczą o rotacji regionalnego pola naprężeń.

EN

Tremendous cross section of lithosphere is exposed in the walls of Rio Colca Canyon 120 km long and 1-3 high. Rio Colca begins at the edge of Altiplano and on the way to Pacific incises deeply into the Western Cordillera, then builds vast dejection cone at its foothills covering metamorphic Arequipa massif. Western Cordillera forms the most elevated horst of this segment of the Andes surmounted by dozens of huge stratovolcanoes. It is largely built of epicontinental Jurassic and Cretaceous formations, volcanic and detritic continental Cenozoic formations, and several Upper Cretaceous - Neogene intrusions. Pre-Pliocene strata are folded. Five compressive phases since Late Creataceous differing by azimuth of fold axes, strong uplift since Late Miocene and relevant fractures filled in part by ore veins and volcanic necks evidence rotation of the regional strain field.

12

Idea ochrony Kanionu Colca i Doliny Wulkanów

Gałaś A., Paulo A.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 2/1

17-33

PL

Rozwój turystyki oraz towarzyszący mu rozwój infrastruktury stanowią zagrożenie dla walorów środowiska w Kanionie Colca, który jest najgłębszym kanionem na świecie. Istnieje pilna potrzeba równoważenia tego rozwoju przez ochronę najcenniejszych obszarów i wykazanie ich znaczenia dla światowego dziedzictwa przyrody. Badania Polskiej Wyprawy Naukowej do Peru, prowadzone od 2003 roku, zmierzają do zaprojektowania Parku Narodowego Kanion Colca i Dolina Wulkanów. Park obejmie unikalny w skali świata przekrój pasma górskiego o długości ponad 100 km i wysokości 1-3 km, wspaniałe krajobrazy, zespoły aktywnych uskoków, fałdy, wulkany, gorące źródła oraz specyficzny świat roślin i zwierząt, w tym największe w Andach siedlisko kondorów. Utworzenie parku wzmocniłoby ubogi system obszarów chronionych w departamencie Arequipa, podwyższyło atrakcyjność turystyczną i wyznaczyło ramy rozwoju regionu. Władze regionalne są żywo zainteresowane rozwojem projektu.

EN

Development of tourism and related infrastructure in the Rio Colca Canyon region endangers environment of this deepest canyon worldwide. There is urgent need of balancing landuse development by protection of the most valuable areas and proving their importance to the world heritage of nature. Studies performed by the Polish Scientific Expedition to Peru since 2003 are aimed at project of the Canyon Colca and Valley of Volcanoes National Park. This park should protect a unique section of the orogenic belt 100 km long and 1-3 km high, magnificient landscape, sets of active faults, volcanoes, hot springs and specific wildlife including the largest condor habitat in the Andes. New park would strenghten the state protected areas system in the Arequipa department, increase its tourist attractiveness and determine constraints of regional development. Local authorities show great interest in developing the project.

13

Górnictwo i inne inwestycje w sąsiedztwie Kanionu Colca

Paulo A., Gałaś A.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 2/1

137-172

PL

Istotne znaczenie dla ustanowienia i funkcjonowania obszarów chronionych ma ich otoczenie gospodarcze i klimat społeczny. Na północ od Kanionu Colca i Doliny Wulkanów działają kopalnie rud złota i srebra należące do przedsiębiorstw Buenaventura i Hochschild, napędzające rozwój gospodarczy regionu i spełniające wymagania ochrony środowiska. Tereny koncesji górniczych zajmują ponad 1500 km2. Przedstawiono zarys budowy geologicznej złóż oraz historię, bieżącą produkcję, perspektywy i zaangażowanie tych kopalń na rzecz rozwoju zrównoważonego. Istnieje szansa wykorzystania infrastruktury pogórniczej dla potrzeb projektowanego Parku Narodowego Kanion Colca i Dolina Wulkanów. Tunele projektu irygacyjnego Majes nie kolidują z ochroną przyrody, a zbiornik zaporowy Angostura poprawi walory turystyczne. Linia energetyczna Socabaya - Mantaro wpłynęła negatywnie na krajobraz, a projektowana droga Ayo - Huambo może mieć ujemne skutki. Utworzenie parku wzmocni ubogi system obszarów chronionych w regionie Arequipy.

EN

Economic and social environment of protected areas have crucial importance to their establishing and performance. Several gold and silver mines currently operated by Buenaventura and Hochschild to the north of Rio Colca Canyon and the Valley of the Volcanoes stimulate regional development and fulfill environmental standards. Mining leases cover more than 1500 km2. Geological structure of ore deposits is given along with history, production activity, perspectives and sustainable management input of the mines. Mining camps may be adapted for housing of future visitors of National Park Colca Canyon and Valley of the Volcanoes. Water tunnels of Majes Project are not conflicting with nature protection and future Angostura dam and artificial lake shall enhance touristic assets. Socabaya - Mantaro power line negatively affects landscape and planned road Ayo - Huambo poses some doubts. Creation of geopark shall strengthen poor system of protected areas in Arequipa region.

14

Mineralizacja Zn-Pb w obszarze Koszęcin-Żarki (północna część prowincji śląsko-krakowskiej)

Strzelska-Smakowska B., Mucha J., Wasilewska M., Paulo A., Gałaś A., Krzak M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

203-207

PL

Na podstawie anomalii geochemicznych wytypowano 4 obszary prognostyczne (I-IV) występowania rud Zn-Pb w dolomicie kruszconośnym między Koszęcinem a Żarkami. W dolomicie diploporowym uwzględniono jedynie te pola, w których mineralizacja cynkowa mieści się w obrębie pól o anomalnej mineralizacji w dolomicie kruszconośnym. Forma ciał rudnych nie jest możliwa do ustalenia na tym etapie rozpoznania. Strefy rudne rozrzucone sąw interwale ponad 100 m. Cynk dominuje w dolomicie kruszconośnym i jest jedynym składnikiem użytecznym w dolomicie diploporowym. Wzrost zawartości Pb następuje z zachodu na wschód i SE. Pola anomalii cynkowych są wydłużone w kierunku WNW-ESE, podobnie do struktur paleozoicznych. Istnieje związek II i IV obszaru prognostycznego z uskokami poprzecznymi do rozciągłości skał dolnego wapienia muszlowego, natomiast w I obszarze - związek z triasowymi uskokami podłużnymi. Obszary II i IV zlokalizowane są w pokrywie bloku górnośląskiego, a obszary I i III znajdująsię w pokrywie bloku małopolskiego. W obszarach I i IV widoczny jest związek z wyniesieniami podłoża paleozoicznego, który nie jest dostrzegalny w złożach udokumentowanych. Po raz pierwszy w Polsce testowano przydatność krigingu indykatorowego do rozwiązywania zagadnień złożowych na etapie rozpoznawania złóż, uzyskując pomyślne wyniki.

EN

Ore prognosis in the region between Koszęcin and Żarki (northern part of the Silesian-Cracow province) is based on zinc and lead anomalies in the Triassic carbonate rocks. Four perspective areas (I-IV) were identified within the Ore-bearing Dolomite, each limited by 90% probability line of at least 0.5% of Zn and Pb content. The Ore-bearing Dolomite appears the main lithological metallotect for Zn-Pb mineralization in all the compared regions. The form of orebodies in the analyzed region cannot be set due to sparse net of drillings. Zones containing above 0.5% of Zn or Pb are scattered in different parts of the profile in more than a 100-metre interval. Zinc is the dominant component in the Ore-bearing Dolomite and the sole one in the Diplopora Dolomite. The lead content increases from the west towards the east and southeast of the region. Zinc anomaly fields are elongated WNW-ESE, as are the Paleozoic structures. Prognostic areas are related to Triassic transverse faults, whereas Triassic longitudinal faults are noticeable in area I. Areas II and IV are situated above the Upper Silesian Block, whereas areas I and III are located above the Małopolska Block. Areas I and IV are situated close to Palaeozoic elevations. Indicator kriging, applied for the first time in Poland to Zn-Pb ore recognition, was successfully tested.

15

Waloryzacja przyrodniczo-krajobrazowa na potrzeby turystyki i zagospodarowania przestrzennego gminy Solec-Zdrój

Król E., Paulo A.

Geoturystyka

|

2007

|

nr 1

37-58

PL

Waloryzacją środowiska przyrodniczego wykonano metodą sumującej bonitacji punktowej. Oceniano położenie, warunki przyrodniczo-krajobrazowe, geo-różnorodność oraz rodzaj i stan zainwestowania terenu. Na podstawie przeprowadzonej waloryzacji wyznaczono tereny atrakcyjne dla rozwoju agro-, eko- i geoturystyki oraz turystyki uzdrowiskowej. Wyznaczono strefy funkcjonalno-przestrzenne. Przedstawiono zasady zagospodarowania terenu, kształtowania krajobrazu i propozycję konkretnej trasy geoturystycznej w obrębie Niecki Sołeckiej i środkowej części Garbu Pińczowskiego.

EN

The natural environment has been valorized in microareas using the method of totalling point valuation. The factors considered included localization, nature and landscape conditions, geodiversity as well as the type and level of investment. Valorisation resulted in specifying areas attractive for development of agro-, eco-, and geo-tourism as well as spa- oriented tourism. Functional and spatial zones were determined. Principles of land-use development, landscape shaping, and a proposal of geotouristic trail around the Solec Basin and along margin of the Pińczów Rise were presented.

16

Ruda żelaza z dawnych kopalń pod Bobrowcem (Tatry Zachodnie)

Paulo A., Panajew P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 32, z. 2

99-115

PL

Po raz pierwszy opisano enigmatyczną rudę żelaza, która była wydobywana na południowo--zachodnich zboczach Bobrowca w Tatrach Zachodnich w pierwszej połowie XIX wieku. Jej składnikami są hematyt, goethyt i lepidokrokit, występujące w formie spoiwa drobnoziarnistych piaskowców i mułowców dolnego triasu oraz drobnych żył przecinających te skały. Ruda żelaza ma cechy utworu wtórnego. Tworzy ona czapę wietrzenia i żyłki powstałe wskutek tektonicznej remobilizacji w strefie nasunięcia jednostki kriżniańskiej na autochton wierchowy. Pierwotna ruda występowała prawdopodobnie w formie soczewki siarczków żelaza w osadzie mułowcowo-ilastym źle przewietrzanego basenu. Zawartość żelaza w rudzie utlenionej wynosi około 30%. Praca rzuca nowe światło na genezę rud żelaza i warunki facjalne w serii osadowej dolnego triasu Tatr

EN

An enigmatic iron ore which was exploited on the southwest slopes of Bobrowiec in the Western Tatra Mountains at the early XIX century, was described for the first time. It consists mainly ot hematite, goethite, and lepidocrokite cementing fine grained Lower Triassic sandstones and mudstones or forming secondary veinlets. The iron hydroxides and oxide appear as secondary minerals. They form gossan and tectonically remobilization veinlets, resulting from thrusting Kriżna unit against High Tatric autochthon. Primarily iron was probably deposited in the form of thin sulphide lens along with silty-clay sediments in an isolated euxinic basin. The ore contains roughly 30% Fe. New light on the genesis of iron ores and facies within sedimentary series of Lower Triassic in the Tatra is thrown

17

Zmiany bazy zasobowej metali nieżelaznych w Polsce w ostatnim 50-leciu

Paulo A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2005

|

R. 50, nr 9

485-490

PL

Przedstawiono obraz wieloletnich zmian zasobów rud metali nieżelaznych w Polsce, ich przyczyny i prognozę. Perspektywy powiększenia zasobów przemysłowych są ograniczone, a stopień ich wykorzystania przez urynkowione kopalnie zależy od światowych cen metali. Od połowy lat siedemdziesiątych baza zasobowa rud metali nieżelaznych w Polsce kurczy się nie tylko na skutek intensywnej eksploatacji znanych zasobów i spadku efektywności poszukiwań w miarę zagęszczania sieci rozpoznawczej, ale także zmiany technologii górniczych generujących większe straty zasobów, niekorzystnej ewolucji cen większości metali wpływającej na zmianę kryteriów bilansowości, zmiany polityki surowcowej od autarkicznej do wolnorynkowej oraz spadku nakładów na rozpoznanie złóż i modernizację zakładów przetwórczych. Złoża rud cynkowo-ołowiowych ulegną wyczerpaniu w ciągu kilku lat, a kopalnie rud miedzi będą zmuszone do ograniczenia wydobycia około 2020 roku, jeśli nie nastąpi udostępnienie głębszych części złoża. Przetwarzanie metalurgiczne rud miedzi dostarcza ubocznie srebra, ołowiu i selenu w ilościach znaczących na rynku światowym. Rudy te tworzą także duże potencjalne źródło innych metali, dla których nie opracowano jeszcze zadowalających technologii pozyskiwania.

EN

An insight into long-term changes of non-ferrous ore resources and reserves in Poland is given, along with explanation of reasons and forecast. Perspectives of increasing mineral reserves are rather limited, whereas their exhaustion depends greatly on world metal market development. Since mid-70's Polish non-ferrous ore resource base have shrinked due to large scale exploitation of reserves and diminishing efficiency of exploration at mature stage of geological knowledge of the country. Among other reasons are: evolution into bulk mining technologies which generate losses in reserves, decrease in metal prices leading to elimination of low-grade ores and change of balance sheet criteria, profound change of mineral policy from autarchy into open market and drastic reduction of investment in geological research and modernizing industrial plants. Lead-zinc deposits will be exhausted within next years. Copper mines will be forced to reduce capacities around 2020 if deep mining operations are not developed. Metallurgy of copper ores supplies significant quantities of silver, lead and selenium into world market. Copper ores present also large potential of other metals, but their recovery were not successfully developed, as yet.

18

Karłowate wulkany formacji Andahua w południowym Peru

Gałaś A., Paulo A.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 4

320--326

EN

In July 2003 and 2004 small groups of geologists of AGH — The University of Science and Technology in Kraków investigated recent Andahua volcanic formation of Southern Peru. It was identified first some 45 years ago but its extension is not definitely determined yet. Field work resulted in discovery of about 100 individual emission centres: apparent pyroclastic cones 50–300 metres high, and usually smaller lava domes and vents by controlled fractures. Morphology of the Andahua lava flows coalescing into composite lava fields as well as criteria for their stratigraphy and tectonic controls are given.

19

Epitermalne złoża złota i srebra w okolicy Orcopampa i Caylloma, południowe Peru

Paulo A., Gałaś A.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 8

639--648

EN

Many precious metal deposits were recently found and developed within south Peru, adding significantly to the growing position of the country in the world mining. Epither-mal gold and silver mineralization is bound to Central Andean Volcanic Zone, Neogene in age. Precious metals mines are developed at the altitudes of 3200 to 5200 m a.s.l. Structure, host rock alteration, mineral assemblage, grades, metal production and perspectives for Caylloma, Suyckutambo, Madrigal, Arcata, Ares, Orcopampa, and Chipmo districts, as well as for Poracota manto prospect are described. Most of the veins represent low sulphidation type.

20

Economical and natural conditions applicable to the development of post-mining areas

Paulo A.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2005

|

Vol. 17

49-69

EN

The cost of establishing of new land-use forms depends on the selected development type and natural conditions found in the mining area, which is usually comparable with the profits from mining products. In the active mine, it is possible to shape final pits, overburden and waste heaps, and to plan infrastructure in such a way that redevelopment of the area can be cheap and possibly multifunctional. Still better results can be achieved, if at the stage of strategic planning influence of the geological environment, relief and landscape, water conditions, vegetation and nature protection on the future development is assessed and potential users of the post-mining area are identified. In Europe usually bio-reclamation has been preferred creating arable lands, forest grounds or water ponds. The natural conditions indispensable in obtaining success there are generally known. These conditions are presented in the main part of this paper. The pledge that the nature will be reintroduced helps in social acceptance of the environmental impact statements and further mining projects. In alternative revitalisation types, such as creation of industrial and/or housing programmes, service sector, waste disposal sites, and recreational-sport grounds, combined with land shaping, the reconstruction of productive soil is of minor importance. Moreover, new land-use forms should make possible future exploitation of mineral resources. However, these new functions are still environmentally constrained. General economic, social, cultural, juridical, and technological factors play also their roles there. Resulting from multitude of factors and criteria, two types of approaches are observed. There are attempts to rank the factors and determine the criteria for optimal type of redevelopment and establishment of standard procedures. On the other hand, an individual set of conditions for a mine site stimulates the designers creativity and leads to such projects which are functional and well composed within the local environment.

PL

Koszt wykorzystania terenów pogórniczych zależy od miejscowych warunków przyrodniczych oraz od wybranego kierunku przyszłego rozwoju tych terenów. Koszty te są zwykle porównywalne z zyskami ze sprzedaży produktów górniczych. Jednakże już w czynnych kopalniach można kształtować końcową odkrywkę oraz hałdy nadkładu i odpadów górniczych, a także zaprojektować infrastrukturę kopalnianą w taki sposób, aby dalszy rozwój obszaru pogórniczego był tani i możliwie wielofunkcyjny. Jeszcze lepsze wyniki można osiągnąć, jeśli na etapie strategicznego planowania zostanie przewidziany wpływ środowiska geologicznego, rzeźby terenu, krajobrazu, warunków wodnych, roślinności i ochrony przyrody na przyszły rozwój obszaru pogórniczego i jeśli zostaną określeni potencjalni jego użytkownicy. W Europie preferowana jest zwykle rekultywacja biologiczna obszarów pogórniczych, ukierunkowana na tworzenie gruntów ornych, terenów leśnych oraz zbiorników wodnych. Warunki przyrodnicze niezbędne do osiągnięcia tych celów są w ogólności rozpoznane. Przedstawione zostały one obszernie w niniejszym artykule. Z kolei wczesna informacja o tym, że kierunki przyrodnicze zostaną odbudowane po zakończeniu eksploatacji, bardzo pomaga w uzyskaniu społecznej akceptacji dla raportów wpływu górnictwa na środowisko oraz dla planów dalszego rozwoju górnictwa. Odtwarzanie ziem uprawnych jest nieistotne w przypadku alternatywnych, niebiologicznych typów rewitalizacji terenów pogórniczych, takich jak: budownictwo mieszkaniowe, rozwój przemysłu, usług, budowa terenów rekreacyjno-sportowych połączona z kształtowaniem nowej rzeźby terenu terenu, a nawet tworzenie składowisk odpadów. Ponadto nowe formy wykorzystania terenu powinny umożliwić przyszłą eksploatację kopalin. Każdy z tych kierunków posiada jednak swoje ograniczenia środowiskowe. Czynniki ekonomiczne, społeczne, kulturowe, prawne i technologiczne odgrywają tu także ważną rolę. Znane są dwa sposoby rozwiązania problemów wyboru, zależne od wielu czynników i stosowanych kryteriów. Dlatego też podejmowane są próby stworzenia standardowych procedur decyzyjnych, a także rankingowego uszeregowania tych czynników i określenia kryteriów optymalnego wyboru typu zagospodarowania obszarów pogórniczych. Z drugiej strony specyficzny zespół warunków każdego obszaru górniczego z osobna inspiruje projektantów do tworzenia projektów funkcjonalnych i dobrze wkomponowanych w lokalne środowisko.