Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Actual Sunshine Duration in Poland – Comparison of Satellite and Ground-Based Measurements

Bartoszek K.

Przegląd Geofizyczny

|

2018

|

Z. 4

329--338

EN

The objective of the study was to compare the sum of actual sunshine duration in Poland, based on satellite and ground-based measurements during the period of 1983-2015. Results from the first group of data were derived from sunshine duration measurements from 44 surface synoptic stations belonging to the Polish Institute of Meteorology and Water Management (IMGW-PIB). The second group of data includes values from observations of Meteosat geostationary satellites (SARAH-2 climate data record), provided by the EUMETSAT Satellite Application Facility on Climate Monitoring (CM SAF). The study showed that in Poland, values of linear correlation coefficients (r) between both datasets are high, and range between 0.80 and 0.95. Differences in daily sums of sunshine duration are low, with the prevalence of positive deviations, i.e. slightly higher values for satellite data. The largest positive deviations were found in Tarnów, Zielona Góra, and Racibórz (+0.3 h), with equivalent negative deviations in Warsaw and on Kasprowy Wierch (−0.4 h). Moreover, minor discrepancies were found for the long-term variability of the mean annual sums of actual sunshine duration. However, after 1995, the deviations were insignificant, and averaged 4 hours. Differences between both data series are caused by several factors, including an underestimation of aerosols optical depth (AOD), as well as the failure to consider the type of clouds covering the Sun’s disc. With its high spatial resolution (0.05° × 0.05°), the satellite data can be a valuable source of information, particularly in regional studies of the spatial variation of sunshine duration.

2

The phylogenetic effective sample size and jumps

Bartoszek K.

Mathematica Applicanda

|

2018

|

Vol. 46, no. 1

25--33

EN

The phylogenetic effective sample size is a parameter that has as its goal the quantification of the amount of independent signal in a phylogenetically correlated sample. It was studied for Brownian motion and Ornstein-Uhlenbeck models of trait evolution. Here, we study this composite parameter when the trait is allowed to jump at speciation points of the phylogeny. Our numerical study indicates that there is a non-trivial limit as the effect of jumps grows. The limit depends on the value of the drift parameter of the Ornstein-Uhlenbeck process.

PL

Filogenetyczny faktyczny rozmiar próby jest to pojęcie, które zaproponowano w charakterystyce zjawisk zachodzących w biologii ewolucyjnej. Pojęcie to ma za cel uchwycenie liczby niezależnych obserwacji w próbce skorelowanej poprzez strukturę filogenetyczną. Parametr ten był już badany dla procesów Wienera oraz Ornsteina-Uhlenbecka jako modeli ewolucji cechy ciągłej. W niniejszej pracy te modele są rozszerzone o skoki ewolucyjne w rozgałęzieniach drzewa filogenetycznego. Przeprowadzona analiza numeryczna wskazuje, że istnieje nietrywialna granica, gdy skoki cechy ciągłej całkowicie wpływają na jej rozwój. Granica ta zależy od wartości współczynnika dryfu procesu Ornsteina-Uhlenbecka.

3

Warunki meteorologiczne w Lublinie podczas wyjątkowo uciążliwej fali upałów z sierpnia 2015 r.

Krzyżewska A., Bartoszek K., Wereski S.

Przegląd Geofizyczny

|

2016

|

Z. 3-4

239--249

PL

W pracy przeanalizowano warunki meteorologiczne, biometeorologiczne i cyrkulacyjne podczas niezwykle długiej i uciążliwej fali upałów, jaka wystąpiła w Lublinie w dniach od 3 do 13 sierpnia 2015. Dane meteorologiczne pochodziły z Obserwatorium Meteorologicznego UMCS. Do opracowania wskaźnika UTCI wykorzystano dane godzinowe z depesz SYNOP z bazy www.ogimet.com ze stacji IMGW Lublin-Radawiec, a obliczenia wykonano w programie BioKlima 2.6. Do konstrukcji map określających warunki cyrkulacyjne wykorzystano dane pochodzące z reanalizy NCEP/NCAR. Uzyskane wyniki porównano ze średnimi wieloletnimi z lat 1952-2010. Za falę upałów przyjęto co najmniej 3 kolejne dni z maksymalną temperaturą powietrza przekraczającą 30°C. Za noc tropikalną przyjęto noc z temperaturą minimalną większą od 20°C, za dzień parny zaś dzień z ciśnieniem pary wodnej ≥18,8 hPa w przynajmniej jednym terminie obserwacyjnym w ciągu doby (kryterium Scharlau’a). Fala upałów, która trwała od 3 do 13 sierpnia 2015 (11 dni), była najdłuższą dotychczas zanotowaną w Lublinie, ze szczególnie wysoką temperaturą maksymalną. Fala ta objęła serię dni parnych i nocy tropikalnych, co uczyniło ją jedną z najbardziej uciążliwych fal upałów w Lublinie. Wystąpienie tej fali upałów było uwarunkowane długotrwałym zaleganiem stabilnego układu wysokiego ciśnienia z centrum nad zachodnią Rosją oraz występowaniem słabogradientowego pola barycznego nad Europą Zachodnią i Środkową. Sprzyjało to adwekcji nad Lubelszczyznę bardzo ciepłych mas powietrza ze wschodu i południo-wschodu (zarówno w dolnej, jak i środkowej troposferze). Od 7 do 12 sierpnia wystąpiły w Lublinie warunki „bardzo silnego stresu ciepła” (według wskaźnika UTCI). Najdłużej warunki „bardzo silnego stresu ciepła” utrzymywały się w dniach 7-8 sierpnia podczas 5 terminów obserwacji (w pozostałych tylko między godziną 12.00 a 14.00).

EN

In this study the circulation, meteorological and biometeorological conditions were analyzed during an extremely long and severe heat wave in Lublin from 3 to 13 August 2015. The meteorological data was obtained from the Meteorological Observatory UMCS. For calculation the UTCI index we used hourly data from SYNOP from the database www.ogimet.com for IMGW Lublin-Radawiec weather station. The calculations were made in the program BioKlima 2.6. To construct the maps defining the circulation conditions, data from the reanalysis NCEP/NCAR was utilized. The results were compared to the averages of the years 1952-2010. The heatwave was defined as at least 3 consecutive days of maximum daily air temperatures exceeding 30°C. The night tropical night was defined as night with minimum temperature greater than 20°C, and sultry days were defined ad days with water vapor pressure ≥18,8 hPa during at least one observation each day, according to the Scharlau'a criterion. The heatwave which lasted from 3 to 13 August 2015 (11 days) was the longest so far noted in Lublin, with particularly high values of maximum temperature. Heatwave was accompanied by a series of sultry days and tropical nights, making it also one of the most severe heatwaves in Lublin. The occurrence of this heatwave was caused by long-term stable persistence of the high pressure center over western Russia, and the incidence of low barometric gradient field over Western Europe and Central Europe. This favored advection over Lublin Region very warm air masses from the east and south-east (both in the lower and middle troposphere). From 7 to August 12 in Lublin there were observed conditions of ‘very strong heat stress’ (according to the UTCI index) during which it is recommended to use the air-conditioned rooms or shady areas, fluid replacement and limiting exercise. For the longest time the conditions of ‘very strong heat stress’ was noted on 7-8 August and were present during the five terms of observation; in the remaining days such situations occurred between 12.00 and 14.00.

4

Porównanie metody Gumińskiego i teledetekcji satelitarnej w aspekcie wyznaczania dat początku okresu wegetacyjnego na obszarze Polski

Bartoszek K., Siłuch M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 45

99--105

PL

Celem niniejszej pracy było porównanie dat początku okresu wegetacyjnego (OW) na obszarze Polski w okresie 2001–2010, które wyznaczono na podstawie dwóch niezależnych metod. Do wyznaczania dat metodą Gumińskiego wykorzystano średnie miesięczne wartości temperatury powietrza z punktów gridowych rozmieszczonych na terenie kraju. Natomiast do określenia dat początku OW metodą teledetekcji satelitarnej wykorzystano dane pochodzące z NASA LP DAAC, które były wynikiem pomiarów wykonywanych przez wielospektralny skaner MODIS umieszczony na satelitach Terra i Aqua. Wykazana została znaczna zgodność średnich terminów początku OW w Polsce wyznaczonych tymi dwoma metodami, co może sugerować istotny wpływ czynnika termicznego na wzrost aktywności fotosyntetycznej roślinności po okresie zimowym. Obydwie metody potwierdziły, że przeciętnie najwcześniej początek OW występuje w południowo-zachodniej części kraju, natomiast najpóźniej w Polsce Północnej i na obszarach górskich.

EN

The aim of the paper is to compare the dates of the onset of the growing season in Poland in the period 2001–2010, which were determined on the basis of two independent methods. The dates determined by Gumiński method based on gridded monthly mean air temperature over Poland area. In turn, satellite data extracted from NASA LP DAAC product, which were the result of measurements performed with multispectral scanner (MODIS) on the Terra and Aqua satellites. It was demonstrated that the average dates of the onset of the growing season in Poland determined by two methods did not differ significantly. It may suggest a significant impact of thermal factor on the increase in the photosynthetic activity of vegetation after the winter months. Both methods confirmed that the earliest average dates of the onset of the growing season occur in the southwestern part of the country, and the latest in northern Poland and in the mountain areas.

5

Wykorzystanie teledetekcji satelitarnej do monitorowania wzrostu i rozwoju rzepaku ozimego

Bartoszek K.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 2

150--160

PL

W artykule przedstawiono ocenę możliwości zastosowania teledetekcji satelitarnej do monitorowania wegetacji rzepaku ozimego na przykładzie dwóch wybranych punktów z obszaru Lubelszczyzny. Do badań wykorzystano pięć wskaźników wegetacyjnych (NDVI, EVI, LAI, fPAR i GPP), których wartości pochodziły z pomiarów wykonywanych w okresie 2000–2012 przez satelitę środowiskowego Terra. Z kolei dane dotyczące wysokości roślin rzepaku przed zimą i dat początku kwitnienia tej rośliny odnosiły się do dwóch obszarów (w rejonie Bezka i Ciciboru Dużego), na których znajdowały się pola doświadczalne Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Uzyskane wyniki wykazały możliwość wykorzystania danych satelitarnych do prognozowania ze znaczną dokładnością obu analizowanych cech rzepaku ozimego. Ponadto na podstawie wskaźników wegetacyjnych stwierdzono, że wzrost i rozwój tej rośliny w znacznym stopniu zależał od przebiegu warunków atmosferycznych.

EN

This paper presents an assessment of the applicability of satellite remote sensing data to monitor the growth and development of winter oilseed rape in the Lublin region. The study used five vegetation indices (NDVI, EVI, LAI, fPAR and GPP), whose values were derived from Terra environmental satellite and related to the period between 2000 and 2012. Values of the oilseed rape height before winter and the onset of flowering stage based on fi eld observations from the Experimental Stations for Cultivar Testing (COBORU) in Bezek and Cicibór Duży. The results showed the possibility of using satellite data to predict with a fairly high degree of accuracy both analyzed characteristics of winter oilseed rape. Moreover, based on vegetation indices it has been confirmed that the growth and development of the winter oilseed rape are highly dependent on the course of weather conditions.

6

Wpływ warunków pogodowych na wybrane cechy botaniczno-rolnicze rzepaku ozimego

Bartoszek K.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 1

43--53

PL

W pracy wykorzystano dane dotyczące wysokości roślin rzepaku ozimego w okresie jesiennego zahamowania wegetacji oraz wiosną (po kwitnieniu), a także oceny wyrzędowania w fazie pełni wschodów. Wartości odnosiły się do wyników pomiarów oraz obserwacji wykonanych w ZDOO Bezek koło Chełma w okresie 1974/75 – 2008/09. Nierównomierne wschody rzepaku ozimego notowano w latach, gdy od lipca do września występowały większe niż przeciętnie wartości temperatury powietrza i gleby oraz znaczna liczba dni upalnych w lipcu i sierpniu. Z kolei większe od normy sumy opadów i niższa temperatura gleby w sierpniu, a ponadto ciepła i względnie sucha jesień sprzyjały występowaniu w Bezku znacznej wysokości łanu rzepaku przed zimą. Natomiast na wysokość roślin rzepaku wiosną ujemny wpływ miało występowanie niskiej temperatury powietrza i gleby pod koniec zimy oraz długo zalegająca pokrywa śnieżna w marcu.

EN

The relationship between weather conditions and the rate of plant emergence of winter rapeseed and plant height (before winter and after flowering) was studied based on meteorological data and field observations from the Experimental Stations for Cultivar Testing (COBORU) in Bezek near Chełm in the period from 1974/75 to 2008/09. Poor emergence were recorded in year when the number of very hot days in July and August were higher than the average. Higher than normal sum of precipitation in August in connection with warm and relatively dry autumn favored high plant height before winter. In turn, the rapeseed plant height after flowering was strongly negatively associated with low soil temperature and the long persistence of snow cover at the end of winter.

7

Częstość występowania i uwarunkowania cyrkulacyjne nocy ciepłych, bardzo ciepłych oraz gorących w okolicach Lublina i Nałęczowa

Bartoszek K., Węgrzyn A., Sienkiewicz E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 4

410--420

PL

W artykule scharakteryzowano występowanie oraz uwarunkowania cyrkulacyjne nocy ciepłych, bardzo ciepłych i gorących w okolicy Lublina i Nałęczowa w okresie 1966–2010. Został stwierdzony wyraźny wzrost długości ciągów oraz liczby nocy ciepłych po 1990 roku, a nocy bardzo ciepłych i gorących od początku XXI wieku. W ciągu roku największą częstością ich występowania odznaczał się okres od połowy lipca do pierwszej dekady sierpnia. Na pojawianie się tego typu nocy większe znaczenie od rodzaju układu barycznego miał kierunek adwekcji powietrza. Największe prawdopodobieństwo ich pojawienia się notowano przy napływie powietrza z kierunków od wschodniego do południowo-zachodniego, najmniejsze zaś z północno-zachodniego i północnego. Występowaniu w ostatnich latach większej liczby tego rodzaju nocy nie towarzyszyło nasilenie cyrkulacji z sektorów południowego i wschodniego.

EN

In the article the incidence and atmospheric circulation conditions of warm, very warm and hot nights in the Lublin and Nałęczów region in the period 1966–2010 were characterized. The study showed increasing length sequences and number of warm nights from the 1990s, and very warm and hot nights from the beginning of the twenty-first century. During the year, the highest frequency of occurrence was noticed from mid-July to the first decade of August. The appearance of warm nights was more related to the direction of air flow than with air pressure systems. The greatest likelihood of occurrence was recorded during synoptic situations with air advection from the east to the south-west, while the smallest from the north-west to the north. A larger number of very warm and hot night were not connected with intensification of the southern and eastern advection.

8

Critical case stochastic phylogenetic tree model via the Laplace transform

Bartoszek K., Krzemiński M.

Demonstratio Mathematica

|

2014

|

Vol. 47, nr 2

474--481

EN

Birth–and–death models are now a common mathematical tool to describe branching patterns observed in real–world phylogenetic trees. Liggett and Schinazi (2009) is one such example. The authors propose a simple birth–and–death model that is compatible with phylogenetic trees of both influenza and HIV, depending on the birth rate parameter. An interesting special case of this model is the critical case where the birth rate equals the death rate. This is a non–trivial situation and to study its asymptotic behaviour we employed the Laplace transform. With this, we correct the proof of Liggett and Schinazi (2009) in the critical case.

9

Możliwości wykorzystania danych satelitarnych do wyznaczania początku i końca okresu wegetacyjnego

Siłuch M., Bartoszek K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 2

245-255

PL

Celem pracy jest ocena możliwości wykorzystania danych satelitarnych do określania dat początku i końca okresu wegetacyjnego. Analizowane charakterystyki zostały wyznaczone na podstawie wartości wskaźnika wegetacji Enhanced Vegetation Index (EVI) oraz obrazów satelitarnych o rozdzielczości przestrzennej 500 m, pochodzących ze skanera MODIS (produkt MOD12Q2). Stosując tę metodę, daty początku i końca okresu wegetacyjnego wyznaczono dla obszarów w promieniu 10 km od miejsca położenia trzech posterunków meteorologicznych na terenie Lubelszczyzny: Czesławic k. Nałęczowa, Felina (wschodnia część Lublina) oraz Bezka k. Chełma. Okres badań obejmował lata 2001-2009, zaś daty odnosiły się do wybranych rodzajów pokrycia terenu (gruntów ornych, łąk i lasów). Stwierdzono, że na podstawie danych wyznaczonych na bazie wskaźnika EVI okres wegetacyjny trwał średnio o miesiąc krócej w stosunku do charakterystyk, obliczonych metodami tradycyjnymi, tj. Gumińskiego i Huculaka-Makowca. Ponadto początek okresu wegetacyjnego, wyznaczonego metodą teledetekcyjną, był istotnie statystycznie skorelowany ze średnią wartością temperatury powietrza w okresie styczeń-marzec oraz z liczbą dni z pokrywą śnieżną od grudnia do marca. Z kolei daty końca okresu wegetacyjnego wykazywały największą współzmienność z sumami promieniowania całkowitego we wrześniu

EN

The aim of this study is to evaluate the possibility of using satellite data to determine dates of the onset and end of the growing season. The analysed characteristics were determined based on the Enhanced Vegetation Index (EVI) and satellite images with spatial resolution of 500 m, derived from MODIS scanner (MOD12Q2 product). Based on this method, dates of the onset and end of the growing season were determined for areas within 10 km from the location of three meteorological stations in the Lublin Region: Czesławice near Nałęczów, Felin (eastern district of Lublin) and Bezek near Chełm. The study period covered the years 2001-2009 and dates referred to the selected land cover types (arable lands, meadows and forests). It was found that the growing season determined with the remote sensing method was on average shorter by one month compared with that estimated with traditional methods such as those by Gumiński and Huculak-Makowiec. The onset of the growing season was significantly correlated with the mean air temperature in January-March period and the number of days with snow cover from December to March. In addition, dates of the end of growing season showed the highest correlation with the sum of the total radiation in September.

10

Porównanie wybranych metod wyznaczania dat początku i końca okresu wegetacyjnego na przykładzie Lubelszczyzny

Bartoszek K., Węgrzyn A., Kaszewski B. M., Siłuch M.

Przegląd Geofizyczny

|

2012

|

Z. 1

123-134

PL

Celem pracy jest porównanie dat początku i końca okresu wegetacyjnego obliczonych dwiema tradycyjnymi metodami oraz ocena zróżnicowania tak określonych dat na przykładzie wybranych punktów pomiarowych na obszarze Lubelszczyzny. Dane dotyczące średnich dobowych wartości temperatury powietrza z lat 1976-2010 pochodziły z 5 stacji meteorologicznych z obszaru Lubelszczyzny: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa i Zamość. Ocenę zróżnicowania między analizowanymi dwiema metodami dokonano, stosując test U Manna-Whitneya oraz Kołmogorowa-Smirnowa. Na podstawie uzyskanych wyników badań należy stwierdzić, że przy wyznaczaniu średniej wieloletniej daty początku oraz końca okresu wegetacyjnego można zamiennie stosować zarówno metodę Huculaka i Makowca, jak i Gumińskiego, gdyż zostały wykazane nieistotne różnice między datami określonymi obiema metodami. Średnie daty początku okresu wegetacyjnego różniły się między metodami maksymalnie o dwa dni. Według metody Gumińskiego największa liczba dat początku okresu wegetacyjnego przypadała między 31 marca a 6 kwietnia, a według metody Huculaka i Makowca między 24 a 30 marca, który to okres wyróżniał się znacznie na tle pozostałych przedziałów czasowych. W przypadku końca okresu wegetacyjnego według metody Gumińskiego na wszystkich stacjach meteorologicznych największa liczba dat przypadała między 27 października a 9 listopada, a według metody Huculaka i Makowca najwięcej dat było w okresie od 27 października do 2 listopada.

EN

The aim of this study is the assessment of the differences between the results of using two methods (Gumiński and Huculak-Makowiec) of determining onset and end of the growing season. Daily mean air temperature data in the period 1976-2010 were gathered for five meteorological stations in the area of the Lublin Region: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa and Zamość. The assessment of the differences between the two methods were made using the Mann-Whitney U test and the Kolmogorov-Smirnov test. Mean dates of onset of the growing season calculated on the basis of Gumiński and Huculak- -Makowiec methods differed only by a maximum of two days. Studies have shown that in the period 1976-2010 both methods usually pointed different growing season which was characterized by the earliest or latest start and end of the season. At all meteorological stations, the distribution of dates for onset of the growing season was close to normal, but between two methods some differences in its specificity were observed. On the basis of class intervals of seven days it can be concluded that after Gumiński's method the largest number of dates of onset of the growing season fell between 31st March and 6th April, while after the Huculak-Makowiec method it was the period between 24th and 30th March. Dates of end of the growing season for all meteorological stations fell at the turn of October and November. The difference between dates calculated on the basis of two methods was negligible - it was only 2 days. At all meteorological stations the largest number of dates of end of the growing season fell between 27th October and 9th November after the Gumiński method, and between 27th October - 2nd November, after the Huculak-Makowiec method.

11

Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat początku i końca okresu wegetacyjnego

Bartoszek K., Węgrzyn A., Kaszewski B. M., Siłuch M.

Przegląd Geofizyczny

|

2012

|

Z. 1

109-121

PL

Celem pracy jest określenie przydatności danych pochodzących z reanaliz (dane gridowe) do określania dat początku i końca okresu wegetacyjnego. Z tego względu dokonano porównania otrzymanych wyników z charakterystykami okresu wegetacyjnego, które zostały wyznaczone na podstawie wartości temperatury powietrza pochodzących z pomiarów bezpośrednich na wybranych stacjach meteorologicznych. Średnie dobowe wartości temperatury powietrza z lat 1976-2010 pozyskano z 5 stacji meteorologicznych z obszaru Lubelszczyzny: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa i Zamość. Ponadto skorzystano ze średnich dobowych wartości temperatury powietrza pochodzących z reanalizy NCEP/NCAR, ERA-40/Interim oraz z bazy danych E-OBS, wersja 4.0. Ocenę zróżnicowania między seriami dat początku i końca okresu wegetacyjnego dokonano, stosując test U Manna- Whitneya oraz Kołmogorowa-Smirnowa. Współczynniki korelacji między wyznaczonymi datami początku i końca okresu wegetacyjnego na podstawie danych gridowych a datami opartymi na pomiarach bezpośrednich odznaczały się wysoce istotną statystycznie współzmiennością (na poziomie a=0,01), niezależnie od punktu pomiarowego i zastosowanej metody. Zostały natomiast stwierdzone istotne statystycznie różnice (a=0,05) między datami obliczonymi na podstawie danych pochodzących z reanalizy NCEP/NCAR a datami określonymi z pozostałych serii danych. W badanym okresie daty wyznaczone obiema metodami wykazywały na każdej stacji meteorologicznej tendencję do coraz wcześniejszego początku okresu wegetacyjnego. Z ostrożnością jednakże należy formułować wnioski w nawiązaniu do istotności statystycznej współczynników kierunkowych trendów, które zostały określone przy zastosowaniu danych gridowych.

EN

The aim of this paper is the assessment of differences between the characteristics of the growing season calculated on the basis of air temperature values derived from meteorological stations and referring to the results of various reanalysis (grid data). Daily mean air temperature data in the period 1976-2010 were gathered from five meteorological stations in the area of the Lublin Region: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa and Zamość. To evaluate the usefulness of the grid data to determine dates for onset and end of growing season, daily mean air temperature values derived from NCEP/NCAR, ERA-40/Interim reanalysis and E-OBS database v.4.0. To determine dates for onset and end of growing season Gumiński and Huculak-Makowiec methods were used. Assessment of the differences between dates derived from different databases were made using the Mann-Whitney U test and the Kolmogorov-Smirnov test. Correlation coefficients between dates derived from grid data and dates referred to meteoroŹlogical station measurements were characterized by a highly statistically significant values (a=0,01). Moreover, statistically significant differences (a=0,05) between dates calculated on the basis of grid data from NCEP/NCAR reanalysis and dates derived from the other databases were found. In the period 1976-2010 a tendency to an earlier onset of the growing season was observed. In the case of the Gumiński method, a statistically significant (a=0,05) downward trend in Terespol was indicated. Referred to Huculak-Makowiec method the same results were obtained but in Bezek and Zamość. Dates of end of the growing season determined on the basis of both methods and all analyzed databases indicated an upward trend. In this case, statistically significant trend coefficients were indicated for the Gumiński method in Włodawa, whereas for the Huculak-Makowiec method in Bezek and Zamość.

12

Bootstrap i inne metody oceny wiarygodności drzew filogenetycznych

Bartoszek K.

Zeszyty Naukowe Wydziału ETI Politechniki Gdańskiej. Technologie Informacyjne

|

2007

|

T. 12

103-108

PL

Ostatnim etapem analizy filogenetycznej jest ocena wiarygodności powstałego drzewa. Nie jest to łatwy problem, gdyż nie znamy pełnego modelu probabilistycznego ewolucji. Zaproponowano kilka metod, ale w literaturze jest szeroka dyskusja, co do ich stosowalności oraz interpretacji.

EN

The final step of phylogenetic analysis is the test of the generated tree. This is not a easy task for which there is an obvious methodology because we do not know the full probabilistic model of evolution. A number of methods have been proposed by they is a wide debate concerning the interpretations of the results they produce.

13

Grafowo-tekstowy model rekombinacji DNA u orzęsek

Bartoszek K.

Zeszyty Naukowe Wydziału ETI Politechniki Gdańskiej. Technologie Informacyjne

|

2006

|

T. 10

523-534

PL

Praca streszcza formalny model przekształceń ciągu DNA u orzęsek z mikronukleusa do jego uporządkowanej postaci makronukleusowej. Orzęski (typ CiIiata) charakteryzują się tym, iż w przeciwieństwie do pozostałych pierwotniaków posiadają mikro- i makronukleus. Podczas procesu koniugacji materiał genetyczny z mikronukleusa musi przekształcić się do postaci makronukleusowej. Model oparty jest o operacje na słowach i teorię grafów. Wskazuje on, że w komórkach dochodzi do złożonych operacji obliczeniowych. Model został obszernie opisany w [2][3][4][5].

EN

The ciliates are a family of unicellular organisms that characterize themselves by having two types of nuclei, micro- and macronuclei. During cell mating the genetic material must change from the micronuclei to the macronuclei form. The paper summarises a formal model for this change. The model which is described in [2][3][4][5], is based on strings and graphs. It shows that inside the cell complex computational operations have to take place.

14

Niże śródziemnomorskie

Bartoszek K.

Przegląd Geofizyczny

|

2006

|

Z. 1

35-43

PL

Celem pracy jest charakterystyka niżów śródziemnomorskich. Na podstawie rezultatów badań innych klimatologów wskazano typowe miejsca cyklogenezy układów niskiego ciśnienia oraz zmienność szlaków ich przemieszczania się w ciągu roku. Silną cyklogenezą, szczególnie w chłodnej porze roku, odznacza się Zatoka Genueńska. Wiosną wyróżnia się obszar na południe od gór Atlas, natomiast wiecie Półwysep Iberyjski, gdzie zalegają niże pochodzenia termicznego. Intensywność cyklogenezy jest znacznie słabsza we wschodniej części obszaru śródziemnomorskiego aniżeli w części zachodniej. Niże śródziemnomorskie przyczyniają się często do występowania burz oraz silnych opadów deszczu na obszarze Europy Południowo-Wschodniej. Pomimo prognozowanego przez model ECHAM/OPYC3 wzrostu temperatury powierzchni Morza Śródziemnego powyżej 26°C (przy podwojeniu się zawartości C02w atmosferze), nie należy spodziewać się wzrostu częstości głębokich niżów na tym obszarze z powodu zalegania suchej warstwy powietrza w troposferze.

EN

The aim of this paper is description of Mediterranean lows. On the basis of the results of other researches typical cyclogenesis maxima and intermonthly variability of cyclone tracks were pointed. Strong cyclogenesis maxima for the winter months were found in the Gulf of Genoa. The area south of the Atlas Mountains region is distinguished in the spring months and the Iberian Peninsula during the summer where thermal lows are formed. The cyclogenesis in the eastern part of the Mediterranean are significantly weaker than in the western part. Moreover lows from the Mediterranean contribute permanently to the occurrence of storms and heavy rains in the Southern-East Europe. The ECHAM/ OPYC3 general circulation model simulates increase of SST (sea surface temperature) above 26°C - in a double CO_2 scenario -but cyclone activity will probably be the same as a result of existence of dry air in the whole troposphere in Mediterranean environment.

15

Niże pozazwrotnikowe nad Europą oraz Północnym Atlantykiem w 2003 roku

Bartoszek K.

Przegląd Geofizyczny

|

2006

|

Z. 1

45-53

PL

Niniejsza praca dotyczy aktywności cyklonów pozazwrotnikowych w 2003 r. na obszarze zawartym między 3O-8O°N oraz 50°W-40°E, obejmującym północny Atlantyk oraz większą część Europy. Zliczono wszystkie niże, które pojawiły się na tym obszarze oraz obliczono ciśnienie w ich centrach. Pozwoliło to na wskazanie regionów o największej aktywności cyklonalnej. Częstość niżów głębokich (p < 990 hPa) w 2003 r. nie odbiegała znacząco od średnich z wielolecia 1930-1991. Przeważały płytkie niże, szczególnie w miesiącach letnich; większą liczbą układów głębokich charakteryzowały się miesiące zimowe, które jesienią notowano częściej aniżeli wiosną. Najczęściej niże zalegały w Zatoce Genueńskiej (przez cały rok), u południowo-wschodnich wybrzeży Grenlandii (miesiące zimowe) oraz nad Półwyspem Iberyjskim (lato). Najmniej cyklonów pojawiło się nad Grenlandią oraz na obszarze Atlantyku w pobliżu Zwrotnika Raka. Najniższe średnie ciśnienie w centrach niżów zanotowano między Grenlandią a Islandią, a najwyższe w regionie śródziemnomorskim.

EN

The present paper concerns analysis of the mid-latitude cyclones in the year 2003 in the region bounded by 30-80°N and 50°W-40°E (the North Atlantic and large part of Europe). Each cyclone which appeared in this region was counted. It allowed to point the regions with the biggest cyclone activity. The Frequency of deep cyclones (p < 990 hPa) did not differ from the period 1930-1991. The year 2003 was characterized by a big number of cyclones with relatively high central pressure, especially in summer. Winter months were characterized by bigger number of deep cyclones, and in autumn they appeared more frequently than in spring. Most of the cyclones were noticed in the Gulf of Genoa (through the whole year), in the south--east region of Greenland (in winter months) and over Iberian Peninsula (in summer). The least number of lows occured over Greenland and in the region of Atlantic nearby the tropic of Cancer. The lowest mean central pressure appeared between Greenland and Iceland; the highest in the Mediterranean.