Dovyrenite, simplified formula Ca6Zr[Si2O7]2(OH)4, occurs as an accessory mineral in vein skarns developed in carbonate xenoliths in subvolcanic layered plagiodunite-troctolite series in the Ioko-Dovyren Massif of Proterozoic age, Northern Baikal Region, Buryatia, Russia. Dovyrenite is a late mineral of altered pyroxene and melilite-monticellite skarns. Associated minerals are Zr-bearing phases: fassaitic pyroxene, perovskite and hydrogarnets; and also monticellite, vesuvianite, diopside, foshagite, brucite, calzirtite, tazheranite, baghdadite, apatite, calcite, native bismuth, sphalerite, selenian galena, clausthalite, safflorite, rammelsbergite, pyrrhotite, pentlandite, valleriite, laitakarite, nickeline, nickel-skutterudite. The verage structure of dovyrenite is orthorhombic, space group Pnnm, with subcell parameters A = 5.666(16) , B = 18.844(5) , C = 3.728(11) , V = 398.0(2) 3 and Z = 1. Dovyrenite shows a new type of modular structure with stacking of the tobermorite-like and the rosenbuschite-like layers parallel to (010). Single-crystal structural data point to an incompletely occupied Ca(2) site from the rosenbuschite module which is confirmed by microprobe analyses: ZrO2 16.47, SiO2 32.83, TiO2 0.14, HfO2 0.16, Cr2O3 0.01, CaO 43.87, FeO 0.25, MgO 0.13, MnO 0.02, Nb2O3 0.03; total 99.38 wt% with calculated H2O. The empirical formula is (Ca5.73Fe0.03Mg0.02)5.78(Zr0.98Hf0.01Ti0.01)1Si4(O13.56OH0.44)14(OH)4. The presence of two types of OH group in the dovyrenite structure is corroborated by FTIR and Raman spectroscopy. Dovyrenite is an optically positive biaxial mineral: 1.659(2), 1.660(2); 1.676(2); 2Vz 30(5)° (measured), 28° (calculated).
PL
Nowy minerał dovyrenit Ca6Zr[Si2O7]2(OH)4 został stwierdzony w skarnowanych ksenolitach węglanowych w skałach subwulkanicznych, w obrębie warstwowanego ultrabazytowo-bazytowego Masywu Dovyreńskiego wieku proterozoicznego (Buriatia, Przybajkale Północne, Rosja). Dovyrenit jako minerał akcesoryczny tworzy się kosztem minerałów cyrkonowych oraz minerałów zawierających domieszki cyrkonu, które należą do wczesnych asocjacji skarnów piroksenowych imelilitowo-monticellitowych. Minerały zawierające domieszki cyrkonu reprezentowane są przez piroksen fassaitowy, perowskit oraz hydrogranaty, natomiast z cyrkonowych minerałów rozpoznano kalzyrtit, tazheranit, baghdadyt. W asocjacji z dovyrenitem występują także: monticellit, wezuwian, diopsyd, foshagit, brucit, apatyt, kalcyt, bizmut rodzimy, sfaleryt, saffloryt, rammelsbergit i inne. Ogólna struktura dovyrenitu ma symetrię rombową (grupa przestrzenna Pnnm) z parametrami subkomórki: A = 5,666(16) , B = 18,844(5) , C= 3,728(11) , V = 398,0(2) 3 and Z = 1. Dovyrenit posiada nowy typ struktury modulowanej zbudowanej z warstw podobnych do warstw wyodrębnionych w strukturach tobermorytu oraz rosenbuschitu. Tobermorytopodobne i rosenbuschitopodobne warstwy w strukturze dovyrenitu ułożone są na przemian równolegle do (010). Dane udokładnienia struktury dovyrenitu wskazują na niepełne obsadzenie pozycji Ca(2) w warstwie rosenbuschitopodobnej, co odpowiada danym analizy mikrosondowej: ZrO2 16,47; SiO2 32,83; TiO2 0,14; HfO2 0,16; Cr2O3 0,01; CaO 43,87; FeO 0,25; MgO 0,13; MnO 0,02; Nb2O5 0,03; suma tlenków równa się 99,38%wag.wraz z dodaną H2O obliczeń na podstawie bilansu ładunku. Empiryczny wzór krystalochemiczny dovyrenitu (Ca5,73Fe0,03Mg0,02) 5,78 (Zr0,98Hf0,01Ti0,01) 1Si4(O13,56OH0,44) 14(OH)4 potwierdza niedobór wapnia w pozycji Ca(2) w porównaniu ze wzorem idealnym. Dovyrenit jest minerałem optycznie dodatnim, dwuosiowym: 2Vz 30(5)° (zmierzony), 28° (obliczony); 1,692(2), 1,660, 1,767(2). Parageneza „monticellit-foshagit-dovyrenit” wskazuje na wąski przedział temperaturowy krystalizacji dovyrenitu: 560–630°C w warunkach subwulkanicznych (P < 108 Pa).
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.