W artykule przedstawiono problem jakości systemów reguł modeli rozmytych dla baz wiedzy inteligentnych systemów wspomagania decyzji (ang. Intelligent Decision Support Systems - IDSS). Problem ten jest rozpatrywany na przykładzie systemów wykorzystujących informację hydrometeorologiczną i wspomagających podejmowanie decyzji dotyczących lepszego zagospodarowania regionów ulegających wpływom niebezpiecznych czynników hydrometeorologicznych. Wymieniono główne charakterystyki stosowane do oceny jakości systemu reguł modelu rozmytego. Akcent położono na wskaźnik kompletności lingwistycznego systemu reguł oraz na problem wyboru z kompletnego systemu reguł zredukowanych wariantów systemów reguł. Zaproponowano podejście do wyboru z pełnego systemu reguł wariantów zredukowanych systemów reguł oraz sformalizowano metodę obliczenia liczby możliwych wariantów zredukowanych systemów reguł z pełnego systemu reguł. Zaprezentowano wyniki modelowania w Matlab Fuzzy Logic na pełnych i zredukowanych systemach reguł.
EN
Various methodological approaches are used in knowledge based engineering for computer intelligent systems. A problem of the quality of rule base of fuzzy models developed for knowledge based IDSS is presented. This problem is considered on example IDSS/hm using the hydrometeorological information and supporting adaptation of regions to dangerous natural phenomena. The IDSS/hm can be included as a subsystem in regional management systems, help region in adaptation. The main characteristics of the quality of rule base of fuzzy models are described. A parameter of the linguistic rule base completeness and a problem of choice of the reduced variants of the rule base of fuzzy model from the complete rule base are emphasized. There is proposed an approach to choice of the reduced variants of rule base from the complete rule base and a formal method for calculating their number. The results of modelling in Matlab Fuzzy Logic on the full and reduced variants of rule base are presented.
Some problems of design of the fuzzy system rule base for Intelligent Decision Support System (IDSS) are considered. The fuzzy system rule base used at decision making about an accommodation of industrial and social objects in territories, dangerous from the point of view of hydrometeorological factors, is the object of research. An approach to determining the parameter of the fuzzy model rule base completeness is presented. Influence of the fuzzy model input vector structure on decisions offered by IDSS is investigated. Research is carried out with use of the package Matlab Fuzzy Logic.
PL
W artykule autorka rozpatruje wybrane zagadnienia budowy rozmytej bazy reguł Inteligentnego Systemu Wspomagania Decyzji (ISWD) wykorzystującego informację hydrometeorologiczną. Informację hydrometeorologiczną charakteryzuje niepewność i niepełność. Powoduje to trudności w ocenie skutków decyzji podejmowanych na podstawie tej informacji. Jako narzędzie pomocnicze w tym przypadku może służyć ISWD, w którego strukturze zawarte są systemy rozmyte. Jako obiekt badań występuje baza reguł systemu rozmytego, wspomagającego proces podejmowania decyzji o możliwości rozmieszczenia obiektów socjalnych i przemysłowych na terenach zagrożonych niebezpiecznymi czynnikami hydrometeorologicznymi. W artykule autorka przedstawia podejście do określenia wskaźnika kompletności bazy reguł modelu rozmytego oraz wyniki badań wpływu struktury wektora wejścia modelu rozmytego na rozwiązania proponowane przez ISWD. Badania prowadzono przy wykorzystaniu oprogramowania Matlab Fuzzy Logic.
In article the problem of creation of knowledge bases of intelligent systems of decision support, which accept with the account of the hydrometeorological information, is presented. Use of fuzzy knowledge is specificity of systems of this class. Approaches to construction of some fuzzy models for these systems are considered. The fuzzy model of the natural phenomenon is submitted. The model of process of decision-making about a choice of the action preventing (in full or in part) damage from the dangerous natural phenomenon is shown.
The design of fuzzy models is one of the problems in creation of the intelligent systems supporting a choice of strategy of reaction to threats of the nature. In this paper are submitted some methodological approaches for creation of knowledge bases for intelligent decision support systems for bodies of regional management which are intended to realization of protective actions.
PL
Do przygotowania zawartości baz wiedzy inteligentnych systemów doradczych i nauczania (trenażerów), wykorzystując wyniki estymacji informacji hydrometeorologicznej proponuje się wykorzystywać zbiory rozmyte i logikę rozmytą Lotfi Zadeha, które pozwalają sformalizować wiedzę jakościową i operować tą wiedzą. W artykule przedstawiono schemat blokowy procesu wyboru strategii reagowania na niebezpieczne zjawiska natury oraz przykładowe zbiory rozmyte i zmienne lingwistyczne, pozwalające sformalizować wiedzę jakościową dla inteligentnych systemów tej klasy.
The problem of creation of intellectual decision support systems basing on use of hydrometeorological information is considered at this article. Part of this problem is the acquisition and structurization of knowledge at corresponding problem's areas. Formal and structural models of intelligent warning and decision support system (IWDSS) on a regional level are submitted. Local intelligent subsystems are included in structure of IWDSS. These subsystems warns of threat of the dangerous natural phenomenons and support of decision-making in management of region if the economic objects of this region are on dangerous territories. In article formal models of decision-making process and ontologies to area “Threat of mudflow” are submitted and role of ontologies creation as one of tools of acquisition, structurization and knowledge's management is underlined. The submitted models are the methodical basis for performance of phases of acquisition and structurization of knowledge for local intelligent subsystems IWDSS. In article are shown fragments of database IWDSS for administration of area Dzungarian Ala Tau in Kazakhstan which is under constant threat of mudflow.
W artykule rozpatrzono wybrane czynniki determinujące wymogi dla wiedzy systemów ekspertowych, służących celom nauczania i treningu kadry profesjonalnej, które należy uwzględniać w procesie akwizycji wiedzy. Wśród tych czynników w pierwszej kolejności omówiono wpływ struktury SE i specyfiki dziedziny problemowej na określenie wymogów dla wiedzy. Pokazane modele formalne dziedziny problemowej. Podkreślono ważność uwzględnienia przy sformułowaniu wymogów dla wiedzy takiej charakterystyki systemu nauczania jak otwartość. Wyodrębniono otwarte systemy nauczania interpretowane jako edukacyjna struktura organizacyjna oraz jako technologia komputerowa. W artykule zwrócono uwagę na rolę czynników psychologicznych przy akwizycji wiedzy dla systemów podobnych do systemu HMDEC-T.
EN
The factors determining the requirements for knowledge of expert systems are considered in the article. The role of the problem domain description is underlined at revealing such factors. Formal models of problem and subject domain are thown. Distinctions between open training systems of different classes are shown. Importance of the taking into account of psychological factors is underlined at a formulation of requirements for knowledge in expert systems.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.