Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Odwzorowanie przepływu wód podziemnych systemu wodonośnego odcinka Kościan–Wolsztyn Pradoliny warszawsko-berlińskiej na modelach lokalnym i regionalnym

Dąbrowski S., Janiszewska B., Rynarzewski W., Straburzyńska-Janiszewska R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 471, Hydrogeologia, z. 15

15--22

PL

W badaniach hydrogeologicznych dolin rzecznych i pradolin do oceny zasobów wód podziemnych stosuje się badania modelowe, realizowane w układach lokalnych (odwzorowane do 1 : 25 000) lub regionalnych (skale poniżej 1 : 50 000). Zwykle stanowią one odrębne podsystemy wodonośne ściśle związane z wodami powierzchniowymi i ascenzją wgłębnych poziomów wodonośnych (Przybyłek, Dąbrowski, 2013) i wymagają szczegółowego odwzorowania na modelach systemów zasilania i drenażu (Dąbrowski i in., 2011). W artykule przedstawiono i porównano wyniki badań modelowych odcinka Kościan–Wolsztyn Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej na dwóch modelach układu krążenia w celu oceny zasobów dyspozycyjnych – modelu dwuwarstwowym w skali 1 : 25 000 zrealizowanym w 2003 r. przy użyciu programu z biblioteki Hydrylib i modelu regionalnym zlewni Obry z analizowanym odcinkiem pradoliny w układzie czterech warstw modelowych, wykonanym w 2017 r. przy użyciu programu Groundwater Vistas.

EN

Hydrogeological research of river and ice-marginal valleys, which are conducted for groundwater resources assessment, involve modelling of local (map scale below 1 : 25 000) or regional (map scale below 1 : 50 000) systems. Usually, these systems are discrete water-bearing subsystems related to surface waters and ascent recharge from deep aquifers (Przybyłek, Dąbrowski, 2013), which require detailed reconstruction of recharge and drainage systems (Dąbrowski et al., 2011). This paper presents and compares the results of modelling research of the Warsaw-Berlin Ice-Marginal Valley in the Kościan–Wolsztyn area conducted on two circulation system models to estimate disposable resources. These are the local, two- aquifer model of the study area, developed using Hydrylib software in 2003, and the regional, four-aquifer model of the Obra catchment for the study area, created using Groundwater Vistas software in 2017.

2

Odnawialność wód podziemnych zlewni Gwdy

Dąbrowski S., Rynarzewski W., Straburzyńska-Janiszewska R., Zachaś-Janecka J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

97--104

PL

W artykule przedstawiono syntetyczne wyniki rozpoznań hydrogeologicznego i hydrologicznego wraz z oceną odnawialności systemu wodonośnego zlewni Gwdy o powierzchni 4947,3 km2, wykonanych w ramach udokumentowania zasobów wód podziemnych. W obszarze badań, zwykłe wody podziemne występują w utworach czwartorzędowych, paleogeńsko-neogeńskich oraz jurajskich liasu, do głębokości ok. 100–350 m. Zasilanie wód podziemnych zlewni Gwdy i pięciu rejonów wodnogospodarczych w nawiązaniu do 4 wydzielonych poziomów (warstw) wodonośnych określono w badaniach modelowych, a w badaniach hydrologicznych – w odniesieniu do zlewni cząstkowych i rejonów wodnogospodarczych. Zasilanie z infiltracji opadów według badań modelowych zgodnie z uśrednionym stanem na 2011 r. wynosi dla zlewni 11,3 m3/h•km2 (3,14 l/s•km2), a według oceny odpływu podziemnego metodami hydrologicznymi wynosi ono dla metody Wundta opartej o niżówki miesięczne 15,8 m3/h•km2 (4,38 l/s•km2), a o niżówki roczne z wielolecia – 10,3 m3/h•km2 (2,87 l/s•km2). Duża zgodność ostatniej metody hydrologicznej z modelowaniem matematycznym wynika z podobnej oceny przepływu wody w strukturach o regionalnym rozprzestrzenieniu, nie uwzględniającej odpływu w strukturach lokalnych.

EN

In this article major results of hydrogeological and hydrological researches altogether with renewal aquifer system assessment in the Gwda catchment area of 4,947.3 km2 are presented. It was studied as documented groundwater disposable resources. In the research area, the groundwater occur in Quaternary, Paleogene-Neogene and Jurassic deposits, until 100 m depth in southern part of the catchment and at 400 m depth in the northern one. The groundwater recharge of the Gwda catchment and five watermanagement regions, with reference to four separated aquifers, were calculated in model research. However in hydrological research the groundwater recharge was calculated in relation to segmented catchments and watermanagement regions. According to the model research, groundwater recharge from rainfall infiltration was calculated for the catchment, on average 11.3 m3/h•km2 (3.14 l/s•km2) for the state of 2011. According to hydrological methods underground runoff assessment is defined: on the basis of the Wundt method with month low states: 15.8 m3/h•km2 (4.38 l/s•km2) in case of year low states: 10.3 m3/h•km2 (2.87 l/s•km2). The high accordance of hydrological method and model method results from similar groundwater flow assessment in widely-spread regions hydrogeological structures, without taking into consideration the runoff in local hydrogeological structures.

3

Zasoby wód podziemnych systemu wodonośnego wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego

Dąbrowski S., Rynarzewski W., Straburzyńska-Janiszewska R., Zachaś J., Pawlak A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

75--85

PL

W artykule przedstawiono wyniki rozpoznania hydrogeologicznego systemu wodonośnego wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego. W obrębie analizowanego systemu rozpoznano wody pitne w utworach czwartorzędowych, neogeńsko-paleogeńskich i lokalnie mezozoicznych górnej kredy i górnej jury, do głębokości 200 m. Na podstawie badań modelowych określono zasoby odnawialne i dyspozycyjne wód podziemnych, łącznie z zasobami w strukturach lokalnych określonych analitycznie, w nawiązaniu do podziału wodnogospodarczego regionu wodnego Warty. Uzyskana w wyniku badań wielkość odnawialności z infiltracji opadów dla poziomów piętra czwartorzędowego koresponduje z odpływem podziemnym z badań hydrologicznych dla zlewni tego obszaru, natomiast dla poziomu mioceńskiego, z wielkościami uzyskanymi w badaniach modelowych dla innych obszarów Wielkopolski o podobnych warunkach. System wodonośny tej części Pojezierza Wielkopolskiego jest intensywnie wykorzystywany przez ujęcia wód podziemnych, czego efektem jest obniżenie ciśnienia piezometrycznego wód w poziomie międzyglinowym dolnym czwartorzędu i w poziomie mioceńskim.

EN

The results of hydrogeological research of the groundwater flow system of the eastern Wielkopolska Lake Region, based on the documentation of the Środa–Gniezno highland are presented. The disposable resources for this region were documented in 2010 y. The area of current research is about 5739 km2. In this region the geological conditions of the Quaternary, the Paleogene and top part of the Mesozoic deposits were characterized until 200 m depth. The Quaternary deposits are divided into 4 aquifers: shallow groundwater aquifer, upper intertill aquifer, middle intertill aquifer and lower intertill aquifer (tab.1). The shallow groundwater aquifer (Toruń–Eberswalde Ice-Marginal Valley and Warsaw–Berlin Ice-Marginal Valley) and lower intertill aquifer (Wielkopolska Buried Valley) are the main exploitation and the most wide-spread aquifers in this area. As far as the Paleogene-Neogene is concerned there are 2 aquifers: Miocene and Oligocene formation. The most important is Miocene aquifer, for its region – wide range. Although in the south-eastern part of the Wielkopolska region the most significant groundwater capture takes place in the Cretaceous aquifer. The groundwater renewal of the Quaternary aquifers calculated during modeling investigation came to 5,45 m3/h•km2 and for Tertiary-Mesozoic aquifers was equal to 0,79 m3/h•km2, compared to disposable resources rate close to 2,69 m3/h•km2 for Quaternary aquifers and to 0,63 m3/h•km2 for Tertiary–Mesozoic stage (tab. 2). The largest groundwater capture amounts to 65% disposable resources and takes place in the Miocene formation.

4

Prognoza zasięgu leja depresji dla odkrywki węgla brunatnego Mąkoszyn–Grochowiska KWB "Konin" S.A.

Szczepiński J., Straburzyńska-Janiszewska R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

671--684

PL

Dla oceny rozwoju leja depresyjnego oraz wielkości dopływu wód podziemnych do systemu odwodnienia projektowanej odkrywki węgla brunatnego Mąkoszyn-Grochowiska KWB „Konin” S.A. zbudowano pięciowarstwowy, trójwymiarowy model matematyczny o powierzchni 1293 km2. Na modelu określono przepływ wód podziemnych w rejonie złoża w warunkach quasi-naturalnych (2008), bezpośrednio przed uruchomieniem odwadniania złoża (2021) oraz w trakcie jego odwadniania (2029, 2034, 2039, 2044). Rezultaty wskazują, że dopływ wód podziemnych do projektowanej odkrywki wyniesie od około 40 do 60 m3/min. Rozwój leja depresji będzie następował we wszystkich kierunkach, obejmując swym zasięgiem Noteć wraz z jej dopływami oraz pobliskie jeziora. Całkowity obszar objęty lejem depresji w kompleksie wodonośnym czwartorzędowym górnym wyniesie 130 km2, a w kompleksie wodonośnym neogeńsko-paleogeńsko-mezozoicznym 390 km2. Na skutek obniżania się zwierciadła wód podziemnych infiltracja efektywna wzrośnie z 1,83 dm3/s•km2 (dla całego obszaru badań) do maksymalnie 3,18 dm3/s•km2 w obszarze leja depresji (2029). Prognozowany średni moduł infiltracji w leju depresji odkrywki Mąkoszyn-Grochowiska wyniesie 3,18 dm3/s•km2, co stanowi 18,6% średniej wielkości opadów atmosferycznych.

EN

To assess the development of the cone of depression and the groundwater inflow to the proposed opencast lignite mine Mąkoszyn-Grochowiska KWB „Konin“, 3-D, five-layered mathematical model with area of 1293 km2 has been constructed. The model identified groundwater flow under quasi-natural condition (2008), immediately before starting the dewatering of the deposit (2021) and during the dewatering (2029, 2034, 2039, 2044) The results indicate that groundwater inflow into the proposed open pit mine will be from about 40 to 60 m3/min. The cone of depression will develop in all directions, covering Notec River and its tributaries as well as nearby lakes. The total area covered by the upper Quaternary series of aquifers will reach 130 km2, and by the Neogene-Paleogene-Mesozoic series of aquifers 390 km2. As a result of the groundwater table lowering the effective infiltration will rise from 1.83 dm3/s•km2 (for the whole studied area) to maximum 4.14 dm3/s•km2 in the cone of depression (2029). The average infiltration ratio in the Makoszyn-Grochowiska cone of depression will account for 3.18 dm3/s•km2 and will reach 18.6% of the average precipitation ratio.

5

Identyfikacja zmian zwierciadła wód podziemnych wskutek presji antropogenicznej w regionie wodnym Warty

Dąbrowski S., Rynarzewski W., Straburzyńska-Janiszewska R., Janiszewska B., Pawlak A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

77-86

PL

W artykule przedstawiono zidentyfikowane wyniki presji antropogenicznej na zbiorniki wód podziemnych w regionie wodnym Warty obejmującym powierzchnię ok. 50 tys. km2. Prezentowany problem został szczegółowo omówiony w opracowaniu dla RZGW Poznań (Dąbrowski i in., 2004), natomiast w artykule przedstawiono syntetyczne wyniki dotyczące wielkości zmian w poziomach wodonośnych kenozoiku i mezozoiku. Presja ta jest spowodowana głównie eksploatacją wód podziemnych przez ujęcia odwodnienia kopalniane w odkrywkach węgli brunatnych i surowców mineralnych oraz budowę zbiorników retencyjnych niezależnie od wcześniejszego oddziaływania melioracji i lokalnych zmian w sieci wód powierzchniowych. Objawia się to czasowymi i trwałymi zmianami poziomów wód. Identyfikację obszarów zmian antropogenicznych wód w zbiornikach wód podziemnych kenozoiku i mezozoiku poprzedzono rozpoznaniem i charakterystyką naturalnych zmian zwierciadła wód na podstawie monitoringu krajowego i lokalnych.

EN

The article is based on the report of Hydroconsult Sp. z o.o. (Dąbrowski et al., 2004). The paper presents the results of anthropogenic pressure on groundwater reservoirs, identified in Cenozoic and Mesozoic formations of the Warta Water Region within the area of ca. 50,000 km2. The analysed anthropopression refers mainly to the exploitation of groundwater intakes, mine dewatering of brown coal outcrops and reservoir constructions. Identification of anthropogenic changes in groundwater levels within the Quaternary, Tertiary and Mesozoic groundwater reservoirs was preceded by the identification and characterization of natural groundwater table oscillations based upon the national and local groundwater monitoring data.