Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Biodegradable polylactide and thermoplastic starch blends as drug release device – mass transfer study

Labus K., Trusek-Hołownia A., Semba D., Ostrowska J., Tynski P., Bogusz J.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2018

|

Vol. 20, nr 1

75--80

EN

Four different compositions of polylactide/thermoplastic starch blends (PLA/TPS blends) for application as drug carriers were examined. Initially, using cyanocobalamin (1.355 kDa) as a model compound, the blend with the highest starch content (wt. 60%) was selected for further research of mass transfer phenomenon. In this case, different concentrations of acetaminophen (0.151 kDa), doxorubicin hydrochloride (0.580 kDa) and cyanocobalamin (1.355 kDa) were used for determination of particular releasing profiles. Besides from the comparative analysis of obtained results, the values of the overall mass transfer coefficient (K) were calculated for each of tested drug molecules. Depending on the size and properties of used compound, determined values of the coefficient range from 10−11 to 10−13 m/s. Based on these outcomes, it could be stated that PLA/TPS blend selected in preliminary research, seems to be preferred material for fabrication of long-term drug delivery systems, which could be successfully applied for example in anti-cancer therapy.

2

Modelowanie potencjalnych efektów geochemicznych zastosowania technologii horyzontalnych barier krzemianowych

Labus K., Cicha-Szot R., Falkowicz S., Madetko N.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 471, Hydrogeologia, z. 15

81--88

PL

Technologia Horyzontalnych Barier Krzemianowych (THBK) może być uważana za jedną z metod ochrony wód gruntowych przed dopływem zanieczyszczeń. Do zidentyfikowania potencjalnych efektów geochemicznych użycia THBK w piaszczystych warstwach wodonośnych wykorzystano modelowanie geochemiczne: równowagowe, dróg reakcji i transportu reaktywnego. W artykule omówiono symulację rozprzestrzeniania się cieczy zabiegowej, zatłaczanej do warstwy piaszczystej o założonej miąższości 0,5 m. Symulacja nie bierze pod uwagę oddziaływania cieczy zabiegowej na głębsze strefy warstwy wodonośnej.

EN

The Technology of Horizontal Silicate Barriers (THSB) can be considered as a way of protecting groundwater against the inflow of pollutants. To identify potential geochemical effects of THSB technology in sandy aquifers, geochemical modelling (equilibrium, reaction path and reactive transport) was used. The paper discusses the simulation of the migration of working fluid injected into a sandy layer with the assumed thickness of 0.5 m. The simulation does not take into account the fluid impact on the deeper zones of the aquifer.

3

Eksperymenty laboratoryjne dla odtworzenia składu płynu zwrotnego podczas szczelinowania cieczami energetyzowanymi

Labus K., Turek M., Dydo P., Jakóbik-Kolon A., Wilk K., Kasza P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

767--771

PL

W ramach projektu ENFLUID, realizowanego przez konsorcjum: Politechnika Śląska, Instytut Nafty i Gazu – PIB, University of Stavanger przeprowadzono eksperymenty pozwalające na: ocenę składu płynu zwrotnego po szczelinowaniu cieczami energetyzowanymi, oszacowanie jego oddziaływania na środowisko oraz dobór technologii recyklingu. Zaobserwowane zmiany składu chemicznego cieczy są efektem jej oddziaływania z woda porową i reaktywnymi składnikami skały (głównie węglanami, glinokrzemianami i pirytem), a w mniejszym stopniu wynikają z interakcji pomiędzy badaną cieczą a materiałem autoklawu. To ostatnie zjawisko zostało uwzględnione w określeniu tła stężeń kationów metali w symulowanej laboratoryjnie cieczy zwrotnej.

EN

Within the framework of the ENFLUID project, implemented by a consortium of Silesian University of Technology, Oil and Gas Institute – National Research Institute and the University of Stavanger, we conducted experiments allowing the evaluation of chemical composition of energized fracturing flowback, estimation of its impact on the environment and selection of the recycling technology. The observed changes in the chemical composition of fracfluid are controlled mainly by its interactions with: the original pore water, reactive components of the rock (primarily carbonates, silicates and pyrite) and to a lesser extent with the material of the autoclave. The latter phenomenon has been included in the assessment of the background concentration of metal cations in the simulated flowback.

4

Eksperymentalne badania interakcji H2S z materiałem warstwy wodonośnej

Labus K., Suchodolska K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

193--199

PL

Przeprowadzone badania eksperymentalne w układzie solanka–skała–gaz, miały na celu zbadanie interakcji H2S z matrycą skalną wybranych piaskowcowych poziomów wodonośnych bloku małopolskiego. Skaningowa analiza mikroskopowa próbek potwierdziła intensywne rozpuszczanie składników spoiwa (głównie hematytu i węglanów). Stwierdzono, że głównym procesem prowadzącym do mineralnego pułapkowania siarkowodoru jest jego reakcja z hematytem, prowadząca do powstawania siarczku żelaza (III). Na podstawie przeprowadzonego modelowania kinetyki reakcji dokonano wstępnej oceny ilości siarki pułapkowanej w postaci mineralnej oraz w wodach porowych. Wysunięto przypuszczenie, że analizowane skały posiadają znaczny potencjał geologicznej sekwestracji H2S w dłuższym horyzoncie czasowym.

EN

The experimental research in brine–rock–gas was performed in order to investigate the interactions of hydrogen sulphide with selected aquifer rocks from the Małopolska Block (Poland). Scanning microscopic analysis of reacted samples confirmed intense dissolution of the cement components (mainly hematite and carbonates). It was also found that the main process leading to hydrogen sulphide mineral trapping is its reaction with hematite, leading to the formation of iron (III) sulphide. Based on modeling of kinetic reactions we also assessed the amounts of sulphur blocked in the mineral form and in solution. On this basis, it was hypothesized that the analyzed rocks have significant potential for geological sequestration of H2S in the long term.

5

Rezultaty badań eksperymentalnych i modelowania hydrogeochemicznego efektów interakcji między gazami kwaśnymi (CO2 i H2S) a środowiskiem geologicznym wybranych skał GZW

Labus K., Suchodolska K.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

887--892

EN

Abatement of greenhouse effect, enhanced oil and gas recovery, and energized fluid fracturing technologies require thorough studies on acid gas impact on geologic formations. This contribution based on laboratory experiments coupled with hydrogeochemical models, considering the impact of CO2 and H2S and their mixtures on rocks representative for the Upper Silesian Coal Basin (USCB). In our study, by means of SEM and EDX analyses, we identified significant changes in structure and composition of rock samples influenced by acid gas in autoclave experiments. Dissolution of skeletal grains was the most distinct in carbonates and chlorite, and led to porosity increase. Experimental results were used in modeling, which allowed for geochemical reactions identification, assessment of the volume of secondary minerals, and amounts of gases sequestered in 10 000 years of simulated storage. The maximum calculated mineral-trapping capacity, for the mudstone of the USCB paralic series, reached 28.2 kg CO2/m3 for CO2 injection. The Dębowiec Formation rocks were characterized by high capacity for H2S sequestration amounting to 15.5 kg H2S/m3. Results of modeling demonstrated, that in the case of geological storage of H2S, a release of significant amounts of CO2, from dissolution of primary carbonates, should be expected.

6

Analysis of the applicability of foamed fracturing fluids

Wilk K., Kasza P., Labus K.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 6

--433

EN

Part of the studies presented in this report were carried out under ENFLUID – Polish-Norwegian research cooperation project funded by the National Center for Research and Development. The project was implemented by the following listed partners: Silesian University of Technology – promoter, INiG – PIB (Oil and Gas Institute – National Research Institute), University of Stavanger. Data analysis presented below are a continuation of the research presented in the article Analiza możliwości zastosowania płynów energetyzowanych do szczelinowania. The increasing demand for oil, has resulted in the interest about issues concerning the stimulation of resource extraction, even those that cannot be extracted using traditional methods. Therefore, the improvement of fracturing methods is today one of the most important tasks in the field of oil mining and national industrial practice, especially in shale formations fracturing. The use of water-based fracturing fluids may lead to so-called formation damage caused by the swelling of clay minerals. In the search for alternative fracturing methods, attention was paid to energized fluids as a promising method of fracturing water-sensitive formations. Therefore, this report presents studies, the aim of which was to verify the potential possibility to use nitrogen-based fluids for fracturing operations.

PL

Coraz większe zapotrzebowanie na ropę naftową powoduje zainteresowanie zagadnieniami stymulacji wydobycia zasobów, także tych nie dających się wydobyć tradycyjnymi metodami. W związku z tym doskonalenie metod szczelinowania jest dziś jednym z najważniejszych zadań w zakresie górnictwa naftowego, również w krajowej praktyce przemysłowej, szczególnie podczas szczelinowania formacji łupkowych. W przypadku, gdy użyte ciecze szczelinujące wykonane są na bazie wody, może wystąpić tzw. uszkodzenie przepuszczalności, spowodowane pęcznieniem minerałów ilastych. W poszukiwaniu alternatywnych metod szczelinowania, zwrócono uwagę na zastosowanie cieczy energetyzowanych, jako obiecującej metody szczelinowania formacji wrażliwych na obecność wody. Dlatego w niniejszym artykule zaprezentowano badania, które miały na celu sprawdzenie potencjalnych możliwości zastosowania płynów na bazie azotu do zabiegów szczelinowania.

7

Temperature effect on properties of β-galactosidase entrapped in alginate matrix: an experimental research supported by molecular modeling

Labus K., Radosiński Ł., Kuchta B., Trusek-Hołownia A.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2015

|

Nr 3

98--100

PL

Badania składały się z dwu części: eksperymentalnego wyznaczenia wpływu temperatury na właściwości immobilizowanej β-galaktozydazy oraz wstępnego modelowania dynamiki zmian w strukturze matrycy alginian-Ca2+ w zależności od temperatury na poziomie molekularnym. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że takie połączenie badań eksperymentalnych z symulacjami komputerowymi na poziomie cząsteczkowym pozwala na uzyskanie bardziej szczegółowej wiedzy na temat dynamiki układu, co w konsekwencji stwarza możliwość lepszej kontroli i optymalizacji procesu prowadzonego z wykorzystaniem immobilizowanego enzymu.

EN

The current study was separated into two parts: experimental study of temperature impact on activity and stability of immobilized β-galactosidase and preliminary modeling of changes generated in alginate-Ca2+ matrix with respect to temperature using molecular dynamics approach. On the basis of obtained results it can be stated that combination of experimental research and computer simulations on molecular level provides an additional insight greatly enhancing capabilities to control and optimize the process using immobilized biocatalyst.

8

Dobór metod analitycznych do monitorowania procesu enzymatycznej hydrolizy białek

Labus K., Niesobska A., Trusek-Hołownia A.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2015

|

Nr 4

170--171

PL

W ramach badań sprawdzono efektywność spektrofotometrycznej metody OPA, wysokosprawnej chromatografii cieczowej typu SE-HPLC oraz klasycznej filtracji żelowej do monitorowania procesu enzymatycznej hydrolizy białekk na przykładzie albuminy serum. Wyniki wskazują, że metoda OPA umożliwia szybkie wstępne oszacowanie postępu proteolizy, SE-HPLC jest niezbędna do ilościowej analizy produktów hydrolizy różniących się masą cząsteczkową, a klasyczna filtracja żelowa umożliwia rozdział mieszaniny poreakcyjnej z wyodrębnieniem frakcji zawierającej produkty o pożądanym zakresie mas cząsteczkowych.

EN

In this study the effectiveness of spectrophotometric OPA method, size exclusion HPLC (SE-HPLC) and classic gel filtration were examined in case of monitoring the enzymatic hydrolysis of proteins. Research was performed on the example of serum albumin. The results indicate that OPA method enables the preliminary estimation of proteolysis progress in a short time period. The SE-HPLC is essential for the quantitative analysis of hydrolysis products with different molecular weight. In turn, gel filtration allows the separation of hydrolysate into fractions with desired range of molecular weights.

9

Identification of processes controlling chemical composition of pit lakes waters located in the eastern part of Muskau Arch (Polish-German borderland)

Lutyńska S., Labus K.

Archives of Environmental Protection

|

2015

|

Vol. 41, no. 3

60--69

EN

Exploitation of lignite within the area of Muskau Arch, carried out from the mid-nineteenth century, contributed to the transformation of the natural environment and changes in water regime. In the post-mining subsidences pit lakes were formed. The chemical composition of waters is a consequence of the intensive weathering of pyrite (FeS2), which is present in Miocene lignite-bearing rock forming the embankments of the lakes. This process leads to the formation of Acid Mine Drainage (AMD) and finally acidification of lake waters. This paper presents results of the identification of hydrogeochemical processes affecting the chemistry of waters from these reservoirs carried out using the speciation and statistical (cluster and factor) analyses. Cluster analysis allowed to separate from the analyzed group of anthropogenic reservoirs 7 subgroups characterized by a similar chemical composition of waters. The major processes affecting the chemistry of waters were identified and interpreted with help of factor and speciation analysis of two major parameters (iron and sulfur).

PL

Eksploatacja węgla brunatnego prowadzona w rejonie Łuku Mużakowa od połowy XIX w. przyczyniła się do przeobrażenia środowiska naturalnego obszaru i zmian w stosunkach wodnych. W poeksploatacyjnych nieckach zapadliskowych formowały się zbiorniki wodne, tworząc tzw. „pojezierze antropogeniczne”. Skład chemiczny wód jest konsekwencją wietrzenia pirytu (FeS2), obecnego w mioceńskich utworach węglonośnych tworzących obwałowania zbiorników. Intensywny proces utleniania siarczku doprowadził do powstania kwaśnego drenażu - Acid Mine Drainage (AMD) i w efekcie do zakwaszenia wód jezior. W artykule zaprezentowano rezultaty identyfi kacji procesów hydrogeochemicznych wpływających na chemizm wód ww. zbiorników, przeprowadzonej z wykorzystaniem analizy statystycznej (analiza skupień i analiza czynnikowa) i specjacyjnej. Analiza skupień pozwoliła na wydzielenie z rozpatrywanej grupy zbiorników antropogenicznych 7 podgrup cechujących się zbliżonym składem chemicznym wód. Dla zdefi niowania głównych procesów decydujących o chemizmie wód zbiorników zastosowano analizę czynnikową oraz analizę specjacyjną dwóch głównych składników wód (żelaza i siarki).

10

CO2 storing capacity in geologic formations in the Czech Republic

Bujok P., Klempa M., Labus K., Porzer M., Panek P., Rado R., Gonzalez-Rodriguez M.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2015

|

Vol. 32, no. 4

683--692

EN

The CO2 emission is a significant environmental problem threatening the sustained development of mankind. One of the possible ways of limiting the emission is the disposal of carbon dioxide in geologic formations.A pilot project of CO2 storage in geologic formations in the Czech Republic (REPP-CO2) is presented in this paper. The project is part of the Norwegian Fund and the research consortium (headed by the Czech Republic Geologic Office), with VSB-TU Ostrava as a participant. The VSB-TU Ostravais represented by the Faculty of Geology and Mining (HGF) and the Faculty of Metallurgy and Materials Science (FMMI) in the consortium.The research activity of the consortium mainly focuses on the development and improvement of selected laboratory methods, modelling and simulation, which are basic for the evaluation of safety of CO2 storing in geologic forma-tions. Thise paper presents the research conducted by the Faculty of Geology and Mining (HGF) VSB-TU Ostrava within the project.

11

Metody odsalania wód kopalnianych w praktyce przemysłowej - stan obecny technologii i nowe wyzwania

Bobik M., Labus K.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 4

99--105

PL

W pracy zawarto przegląd stosowanych obecnie na świecie metod odsalania wody z przedstawieniem zalet i wad najważniejszych technologii. Ponadto omówiono zasadność odsalania wód kopalnianych w kontekście ich utylizacji połączonej z odzyskiem surowców chemicznych - na przykładzie instalacji odsalania wód kopalnianych w Polsce oraz w kontekście możliwości ponownego użycia oczyszczonej wody oraz na przykładzie wieloetapowej stacji uzdatniania wód z kopalni miedzi w Chile. Przedstawiono również nowe wyzwanie w dziedzinie odsalania, jakim jest odsalanie płynów zwrotnych powstałych w procesie szczelinowania hydraulicznego skał zbiornikowych dla ropy naftowej i gazu ziemnego. Scharakteryzowano procesy odsalania płynu zwrotnego stosowane na świecie oraz rozważono ewentualne ich zastosowanie w Polsce.

EN

The paper presents a review of contemporary water desalination methods and advantages and disadvantages of their main technologies. The principals of mine water desalination were discussed in the context of their utilization with the mineral recovery (an example of mine water desalination in Poland) and in the context of the possibility of purified water reuse (an example of multistage waste water treatment plant in a Chilean copper mine). The desalination of flowback water from hydraulic fracturing process was presented as a new challenge facing the mining industry. Processes of flowback treatment used in the world were characterized and their possible application in Polish industry was also considered.

12

Wpływ struktury porowatej węgla aktywnego na pojemność adsorpcyjną ditlenku węgla pod ciśnieniem atmosferycznym

Labus K., Machnikowski J.

Karbo

|

2013

|

Nr 1

79--85

PL

Wysokie koszty stosowania absorpcji w aminach powodują, że intensywnie poszukuje się bardziej efektywnych i ekonomicznych metod wychwytu CO2 ze strumienia gazów spalinowych i procesowych. Realną alternatywą dla absorpcji są procesy adsorpcyjne z wykorzystaniem węgli aktywnych. Celem przeprowadzonych badań było znalezienie korelacji między parametrami struktury porowatej węgla aktywnego, standardowo wyznaczanymi z izotermy adsorpcji N2 w 77 K, a zdolnością do adsorpcji ditlenku węgla. Przedmiotem badań była duża grupa mikroporowatych węgli aktywnych o bardzo zróżnicowanej strukturze porowatej, otrzymanych w skali laboratoryjnej głównie przy zastosowaniu aktywacji KOH. Strukturę porowatą scharakteryzowano metodami adsorpcji N2 w 77 K i CO2 w 273 K. Jako miarę zdolności adsorbowania ditlenku węgla przyjęto tzw. pojemność adsorpcyjną PM, czyli objętość CO2, wyrażoną w cm3 (STP), jaka w temperaturze 273 K jest adsorbowana w porach 1 grama węgla aktywnego pod ciśnieniem atmosferycznym. Wartości PM wyznaczone dla badanych węgli aktywnych mieściły się w przedziale 76 147 cm3/g. Wykazano, że pojemność adsorpcyjną CO2 można z dobrym prawdopodobieństwem przewidzieć na podstawie objętości ultramikroporów wyznaczonej z izotermy adsorpcji CO2 przy zastosowaniu równania Dubinina-Raduszkiewicza. Nie znaleziono natomiast wyraźnej korelacji miedzy wartością PM a parametrami struktury porowatej wyznaczonymi z izoterm adsorpcji N2 w 77 K: powierzchnią właściwą SBET, całkowitą objętością porów VT i objętością mikroporów VDR. Przeprowadzone badania sugerują, że najbardziej efektywne adsorbenty ditlenku węgla otrzymuje się z prekursorów pochodzenia pakowego, półkoksu i mezofazy, stosując aktywację wodorotlenkiem potasu przy stosunku KOH/surowiec 2:1. Dla wybranych węgli aktywnych z tej grupy uzyskano bardzo wysoką pojemność adsorpcyjną, rzędu 140 cm3CO2(STP)/g (6,3 mmola/g), co odpowiada przyrostowi masy adsorbenta o ponad 25 %.

EN

The high cost of absorption with amines inspires intensive efforts to develop more efficient and economical method for CO2 capture from flue and process gases. Real alternative to the absorption seems to be adsorption using activated carbon. The objective of study consisted in establishing of the correlation between the parameters of the porous structure of activated carbon, determined in a standard manner from gas adsorption isotherms N2 w 77 K, and the carbon dioxide adsorption capacity. A arge series of microporous activated carbons of very different porous structure , obtained at a laboratory scale, mainly using activation with KOH, was a subject of the studies. The porous structure of the carbons was characterized by adsorption of N2 at 77K and CO2 at 273K. The adsorption capacity PM was defined as the volume of CO2, expressed in cm3 (STP), adsorbed at 273 K in pores of 1 g of the activated carbon under atmospheric pressure. The PM values vary for the activated carbons studied between 76 and 147 cm3/g. It appears that the adsorption capacity can be roughly predicted based on the ultramicropores volume determined from CO2 adsorption isotherm using the Dubinin-Raduszkiewicz equation. In contrast, any clear correlation between the PM values and the parameters determined from the N2 adsorption isotherms: specific surface area SBET, total pore volume VT and micropore volume VDR, was not found. The results suggest that the most efficient carbon dioxide adsorbents are produced using activation of pitch-based precursors, semi-coke and mesophase, with potassium hydroxide at KOH/material ratio of 2:1. Some activated carbons from the group could store, at 273 K and atmospheric pressure, about 140 cm3 of CO2 (STP)/g (6.3 mmol/g), which corresponds to very high uptake, being in excess of 25 wt.%.

13

Rezultaty i kierunki badań nad znaczeniem H2S i CO2 w formowaniu głębokich systemów hydrochemicznych

Labus K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

343--347

PL

Gazy kwaśne CO2 i H2S powszechne w wielu systemach wód podziemnych aktywnie kontrolują kierunek i charakter procesów hydrogeochemicznych. Konsekwencje takich interakcji w systemach wodaskała-gaz mają wpływ na bezpieczeństwo geologicznego składowania gazów kwaśnych oraz stosowania niektórych metod szczelinowania. W artykule przedstawiono przegląd badań nad rolą H2S i CO2 w formowaniu głębokich systemów hydrochemicznych oraz nad problematyką iniekcji H2S lub SO2 wraz z CO2.

EN

Acid gases CO2 and H2S, common in many groundwater systems, actively control the directions and the nature of hydrogeochemical processes. The consequences of such interactions in water-rock-gas systems affect the safety of acid gases geological storage, and the use of certain fracturing technologies. This paper presents an overview of research on the role of H2S and CO2 in the formation of deep hydrochemical systems and the problems co- of injection of H2S or SO2 with CO2.

14

Możliwości sekwestracji dwutlenku węgla w głębokich formacjach geologicznych na terenie Czech i Polski

Bujok P., Klempa M., Labus K., Suchodolska K., Rado R.

Wiadomości Górnicze

|

2012

|

R. 63, nr 12

698--703

PL

W artykule omówiono technologię geologicznej sekwestracji dwutlenku węgla. Formacje uważane za potencjalne repozytoria do jego składowania to m.in. złoża węglowodorów, a także głębokie pokłady węgla. Przestawiono również teoretyczne aspekty magazynowania dwutlenku węgla (głębokość struktur geologicznych, ciśnienie, temperatura), wykorzystując do tego celu modelowanie matematyczne oraz zaprezentowano wyniki badań laboratoryjnych, przeprowadzonych w innowacyjnym reaktorze RK-1, którego konstrukcja umożliwia reakcje między próbką skały a płynem złożowym i dwutlenkiem węgla.

EN

The article discusses the technology of geological sequestration of carbon dioxide. Formations regarded as potential repositories for storage include, among others, hydrocarbon deposits and also deep coal seams. The theoretical aspects of carbon dioxide storage was also presented (deep geological structures, pressure, temperature), using the mathematical modeling for the purpose and it presents as well the results of laboratory tests carried out in an innovative reactor RK.-1, the design of which allows the reactions between the sample of a rock and the reservoir fluid and carbon dioxide.

15

Przegląd biernych metod oczyszczania kwaśnych wód kopalnianych

Skoczyńska-Gajda S., Labus K.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 4

69--74

PL

W artykule przedstawiono istotę zjawiska formowania kwaśnych wód (AMD), często towarzyszącego działalności górniczej i składowaniu odpadów. Scharakteryzowano czynne i bierne metody remediacji środowiska wodnego zanieczyszczonego w wyniku zjawiska AMD. Przedstawiono zasady doboru tych metod, wskazując na wzrastające zainteresowanie metodami opartymi na naturalnych procesach przebiegających w środowisku.

EN

The article presents the essence of the acid mine drainage (AMD) formation phenomenon, frequently accompanying the mining activity and waste storage. Active and passive remediation methods of the water environment polluted as a result of the AMD phenomenon are characterized. The principles of selection of these methods are presented, indicating the increasing interest in methods based on natural processes occurring in the environment.

16

Kinetyka utleniania związków fenolowych z udziałem tyrozynazy natywnej i immobilizowanej

Labus K., Bryjak J.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2012

|

Nr 4

145-147

PL

Celem pracy było wyznaczenie wartości wyznaczenie wartości parametrów równania Michaelisa Menten dla utleniania różnych substratów fenolowych przez tyrozynazę na-tywną i immobilizowaną. Wykazano, że immobilizacja enzymu powoduje obniżenie powinowactwa enzym-substrat oraz stałych szybkości reakcji, co jest efektem występowania oporów dyfuzyjnych i sorpcji substratu na nośniku. Jednak efektywność hydroksylacji L-Tyrozyny obniżyła się jedynie 3-krotnie, podczas gdy następcze utlenianie L-DOPA było 5,6 razy mniejsze.

EN

The aim of this work was to estimate kinetic parameters of the Michaelis Menten equation for oxidation of mono- and diphenolic substrates by native and immobilized tyrosinase. It was shown that tyrosinase immobilizatioion lowered enzyme-substrate affinity and reaction rates caused by diffusional restrictions and substrate sorption on the carrier. However, catalytic effi ciency of L-Tyrosine hydroxylation to L-DOPA dropped only three times whereas the next step, L-DOPA oxidation, was less effective.

17

Detekcja związków fenolowych z wykorzystaniem membran poliamidowych z immobilizowaną tyrozynazą

Cieńska M., Lewańczuk M., Labus K., Bryjak J.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2012

|

Nr 4

106-107

PL

Do detekcji związków mono- i difenolowych w roztworach wodnych wykorzystano tyrozynazę immobilizowaną adsorpcyjnie na membranach poliamidowych. Spośród 10 testowanych związków, w przypadku 8 zaobserwowano pojawienie się barwnych produktów na powierzchni membran. Najbardziej interesujące wyniki otrzymano stosując L-3,4-dihydroksyfenyloalaninę, związku, który w przemyśle farmaceutycznym znany jest pod nazwą L-DOPA; w tym przypadku stwierdzono możliwość detekcji ilościowej i jakościowej.

EN

Tyrosinase immobilized by adsorption on polyamide membranes was used for the detection of mono- and diphenolic compounds in aqueous solutions. Among 10 tested compounds, all but two caused the appearance of colored products on the membrane surface. The most interesting results were obtained using L-3,4-dihydroxyphenylalanine, a compound known in the pharmaceutical industry as L-DOPA. In this case the possibility of quantitative and qualitative detection was stated.

18

Deformacje zaniechanych, płytkich odwiertów produkcyjnych ropy naftowej i gazu w świetle badań modelowych

Bujok P., Porzer M., Labus K., Klempa M., Pavluś J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

15--22

PL

Omówiono zagadnienia związane z nieodpowiednio zlikwidowanymi płytkimi otworami produkcyjnymi na wyeksploatowanym złożu ropy w pobliżu Hodonína (Morawy południowe, Republika Czeska). Dla danych warunków określono charakterystyczne efekty deformacji przekroju otworu, zależne od możliwości wypierania obecnego w nim płynu złożowego. Dowiedziono, iż w analizowanych warunkach, samoczynne zaciskanie zaniechanych odwiertów nie jest równoważne z likwidacją otworu, który nadal umożliwia komunikację mediów, stwarzając ryzyko zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchni terenu.

EN

The paper presents conclusions of modelling research of inappropriately liquidated shallow production oil wells. For given conditions of pressure and temperature, characteristic deformations of the well’s cross-section were determined, depending on the behavior of fluids that fill the borehole. It was proven that in the analyzed conditions, convergence of abandoned wells is not equivalent to the borehole liquidation, as its open space still allows for contacts of reservoir fluids, posing a threat of pollution to groundwater and ground surface.

19

Phenomena at interface of saline aquifer and claystone caprock under conditions of CO2 storage

Labus K.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2012

|

Vol. 82, No. 3

255–-262

EN

When modelling the impact of the hydrogeochemical processes of CO2 sequestration on the contact zone of a saline sandstone aquifer and a claystone caprock in the Upper Silesian Coal Basin, small decreases in porosity were noted, visible mainly in the aquifer rocks. They were due to the degradation of kaolinite, albite and muscovite, and the recrystallization of K-feldspar and quartz. The porosity of the caprock remained almost unchanged, which was to the advantage of the integrity of the repository. In major parts of the aquifer and caprock zone, the mineral trapping of CO2 has beneficial effects, but at the interface of the aquifer and the insulating layer, in the basal part of the caprock, a release of carbon dioxide may occur temporarily, associated with the dissolution of calcite.

20

Potencjalne problemy środowiskowe związane z eksploatacją niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego

Labus K.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 1-2

12-16

PL

W artykule, na tle krótkiej charakterystyki niekonwencjonalnych złóż węglowodorów gazowych, omówiono najistotniejsze problemy środowiskowe, mogące towarzyszyć ich eksploatacji. Zwrócono uwagę na specyfikę technologii pozyskiwania gazu, polegającą na powtarzanych operacjach szczelinowania górotworu, obarczoną równocześnie ryzykiem nadmiernej ingerencji w środowisko. Scharakteryzowano także możliwości zapobiegania negatywnemu oddziaływaniu prac na etapach rozpoznawania, przygotowania i eksploatacji złóż na: organizmy żywe, powierzchnię terenu, środowisko wód powierzchniowych i podziemnych oraz na atmosferę.

EN

Against the background of a short characteristic of unconventional deposits of gaseous hydrocarbons the most essential environmental problems that can accompany their exploitation, are discussed. Attention is paid to the specificity of gas recovery technology, consisting in repeated rock mass fracturing operations, burdened simultaneously with excessive interference into the environment. Moreover, the possibilities of prevention of the negative impact of work at the stages of identification, preparation and exploitation of deposits on: living organisms, ground surface, environment of surface and underground waters as well as on the atmosphere are characterised.