Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Intoksykacja środowiska przyrodniczego w sąsiedztwie punktowego źródła emisji miedzi na przykładzie Huty Miasteczko Śląskie

Kowol J., Stempin M., Rochel R., Bebek M., Mitko K., Kwapuliński J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2017

|

Nr 12

491--495

PL

Celem pracy było okreslenie roli emisji punktowego źródła na obszar przeciwzawietrzny. Przedmiotem badań były gleby i 23 gatunki roślin, które zostały podzielone na części morfologiczne. Zawartość miedzi w próbkach oznaczono metoda płomieniowej atomowej spektrofotometrii absorbcyjnej. Występowanie miedzi w roślinach zależy od położenia siedliska względem huty jako punktowego źródła emisji.Uzyskane w trakcie badań spostrzeżenia wskazują że: 1. Procedura badań nad migracją metali w środowisku przyrodniczym (opad atmosferyczny – gleba – roślina) powinna uwzględniać określenie biodostępności form miedzi w glebie oraz w poszczególnych częściach morfologicznych roślin leczniczych. 2. Bardzo dobrym bioindykatorem w ocenie wpływu oddziaływania zakładów przetwórstwa rud ołowiowo-cynkowych jest pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) wykorzystując zawartość miedzi odpowiadającą 10 percentylowi i średniej geometrycznej. 3. Rolę emisji związków miedzi ze źródła punktowego (Huta Miasteczko Śląskie) dobrze odwzorowują zawartości miedzi w strumieniu zanieczyszczeń napływających zgodnie z „różą wiatrów” (pyłomierz ruchomy) oraz z wybranych kierunków geograficznych (pyłomierz kierunkowy stały).

EN

The aim of the study was to determine the role of emission of one point source on the area from the leeward side. The objects of the study were soils and 23 plants, which had been divided into morphological parts. The copper contents in the samples were determined by fl ame atomic absorption spectrophotometry. The occurrence of copper in plants depends on the location of the habitat from the steelworks as a point source of emission. Findings obtained during the study indicate that: 1. The research procedure on migration of metals in the natural environment (precipitation – soil – plant) should take into account the determination of bioavailability of copper forms in soil and in particular morphological parts of medicinal plants. 2. A very good bioindicator for the assessment of the impact of lead and zinc ores processing plants is the nettle (Urtica dioica L.) using copper contents corresponding to the 10 percentile and to the geometric mean values. 3. A role of emission of copper compounds from a point source (Zincworks in Miasteczko Slaskie) in a good way can be illustrated by copper contents in the stream of pollution coming in accordance with both the rose of winds (a mobile dust meter) and from selected geographical directions (a directional dust meter).

2

Imisja związków miedzi w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji huty cynku w Miasteczku Śląskim (województwo śląskie)

Stempin M., Rochel R., Kowol J., Nogaj E., Bebek M., Mitko K., Kwapuliński J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2016

|

Nr 8

297--302

PL

Określono imisję i emisję związków miedzi w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji pyłów huty cynku. Celem badan było uzyskanie przestrzennego obrazu występowania związków miedzi w środowisku przyrodniczym po przeciwzawietrznej stronie w opadzie kierunkowym oraz ustalenie specjalnych form występowania miedzi w glebie. Ustalono, że wpływ huty cynku w Miasteczku Śląskim (woj. śląskie) obejmuje także obszar po przeciwzawietrznej stronie. Ogólne zasoby związków miedzi w odniesieniu do roślin stanowią rozpuszczalne związki w opadach atmosferycznych, formy miedzi bezpośrednio biodostępne (forma wymienna i odsorbowalna) i potencjalnie biodostępne np. przy obniżeniu pH gleby (węglany, połączenia organiczne). Zawartości jonów miedzi odpowiadające średniej geometrycznej w opadzie całkowitym i w opadzie kierunkowym stanowią układ odniesienia do śledzenia zmian stopnia narażenia środowiska przyrodniczego, bowiem miedź jest pierwiastkiem charakterystycznym dla emisji zakładów przetwórstwa rud ołowiowo-cynkowych.

EN

Imission and emission of copper compounds in the range of impact of a point source of dust emission Zincworks in Miasteczko Slaskie (The Upper Silesia region) were defined. The aim of the research was to obtain a spatial image of the occurrence of copper compounds in natural environment on a leeward side of the directional dustfall and to determine the special forms of copper which occur in the soil. It was found that the impact of Zincworks in Miasteczko Slaskie comprises also the area of the leeward side. General resources of copper compounds for plants include: soluble copper compounds in precipitations, copper directly bioavailable forms (exchangeable and adsorbable) and potentially bioavailable, for example by lowering the pH value of the soil (carbonates, organic compounds). Copper ion contents corresponding to the geometric mean for total dustfall and directional dustfall constitute a reference system to observe the changes of the degree of environmental hazard, because copper is a characteristic element for the emission coming from chemical plants processing lead and zinc ores.

3

Zastosowanie równania podziału do oceny wpływu udziału form specjacyjnych metali w glebie na ich zawartości w roślinach leczniczych

Kwapuliński J., Kowol J., Musielińska R., Bebek M., Mitko K, Stempin M., Oleśkow U., Swoboda M.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2015

|

Nr 8

306--309

EN

The evaluation of role of the content of elements in plants carried out based on the division equation and usefulness of the factors of division K1 and K2 on examples of 11 species of plants. Factors from the division equation describing participation of the given element in the exchangeable and adsorbed forms in soil was determined graphically. The division factors gained in the research allowed to determine the participation of the exchangeable and adsorbed form in soil on the overall content of the elements in plants. The participation of the exchangeable and adsorbed form in overall content of the elements in plant proved to be very differential depending on the species. The investigation confirm that the division equation is a good tool to verify accumulation of metals in plants from different habitat areas and they proved the usefulness of the factors of division to rate the ability of plant to accumulation bioavailable forms in soil.

PL

Ocenę roli zawartości pierwiastków w roślinach przeprowadzono w oparciu o równanie podziału, a przydatność współczynników podziału K1 i K2 na przykładzie jedenastu gatunków roślin. Współczynniki z równania podziału charakteryzujące udział danego pierwiastka w formie wymiennej i adsorbowalnej w glebie ustalono metodą graficzną. Uzyskane w badaniach równania podziału pozwoliły określić udział formy wymiennej i adsorbowalnej w glebie na ogólną zawartość metalu w danej roślinie. Udział form wymienych i adsorbowanych w kształtowaniu się ogólnej zawartości metalu w roślinie, okazał się być bardzo zróżnicowany ze względu na gatunek. Badania potwierdziły, że równanie podziału jest dobrym narzędziem do weryfikacji zjawiska kumulacji metali w roślinach z różnych siedlisk obszarowych oraz udowodniły przydatność współczynników podziału do oceny zdolności kumulacji przez roślinę, form biodostępnych pierwiastków obecnych w glebie.

4

Emisja bromu do atmosfery podczas spalania węgli energetycznych

Stempin M., Kwapuliński J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2015

|

Nr 2

77--79

EN

Studies performed in recent years have proven harmful effects of bromine on the widely understood geosphere . The most important of them is the destruction of the ozone layer. The aim of the study was to estimate the emission of bromine into the atmosphere resulting from coal combustion for energy purposes. The work was based on the assumption that the amount of bromine emitted to the atmosphere is the result of a subtraction between its total content in coal and its content remaining in coal ash. Bromine in hard coals and ashes obtained from their combustion was determined by XRF technique with the use of especially developed for this purpose two independent methods. The calibration of the method for the determination of bromine directly in coal was based on a series of synthetic standards The calibration of the method of determination of bromine in coal ash obtained from the combustion of coal in a muffle furnace at the temperature 815°C ± 5°C was based on a series of 10 reference materials , which were certified coal ash standards .The paper presents the optimum X-ray measuring conditions as well as coal and ash sample preparation procedures for XRF analyses. The problem of emissions of bromine to low layers of the atmosphere is illustrated on the example of 62 samples of commercial hard coals coming from 11 Polish coal mines. Depending on the origin of coal the value of bromine emission varied from 1.2 grams per ton to 55.7 grams per ton , and the calculated mean value was 18.9 g per every ton of burned coal Relative emission calculated on the basis of all tested samples ranged from 72.8 % to 99.0% , with the mean of 90.2%.

PL

Badania przeprowadzone w ostatnich latach udowodniły szkodliwy wpływ bromu w szeroko rozumianej geosferze. Najważniejszym z nich jest niszczenie warstwy ozonowej. Celem pracy było oszacowanie emisji bromu do atmosfery w wyniku spalania węgla kamiennego do celów energetycznych. Praca oparta została na założeniu, że ilość bromu wyemitowanego do atmosfery to różnica pomiędzy jego zawartością całkowitą w węglu a zawartością pozostałą w popiele węglowym. Brom w węglach kamiennych i popiołach z ich spalania oznaczono techniką XRF specjalnie opracowanymi dwiema niezależnymi metodami. Kalibrację metody oznaczania bromu bezpośrednio w węglu oparto na serii wzorców syntetycznych. Kalibrację metody oznaczenia bromu w popiele węglowym uzyskanym po spalaniu węgla w piecu muflowym w temperaturze 815°C ± 5°C oparto na serii 10 materiałów referencyjnych, którymi były certyfikowane popioły węglowe. W pracy podano optymalne warunki pomiarowe jak również procedury przygotowania próbek węgla i popiołu do pomiarów rentgenowskich. Problem emisji bromu do niskich warstw atmosfery zilustrowano na przykładzie 62 próbek węgli handlowych (groszki, miały, orzechy) pochodzących z 11 kopalń. W zależności od pochodzenia węgla wartość emisji bromu była bardzo różna: od 1,2 g na tonę do 55,7 g na tonę, zaś wyliczona średnia emisja wyniosła 18,9 g na tonę spalanego węgla. Emisja względna wyliczona na podstawie przebadanych próbek mieściła się w przedziale od 72,8 % do 99,0 %, przy średniej wynoszącej 90,2%.

5

Oznaczanie bromu w węglach energetycznych i w popiołach z ich spalania

Stempin M., Kwapuliński J.

Ekologia i Technika

|

2015

|

R. 23, nr 2

92--98

PL

Opracowano 2 nowe metody oznaczania bromu w węglu i w popiele węglowym z wykorzystaniem techniki spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją długości fali WDXRF. W pracy podane są procedury przygotowania próbek węgla i popiołów do analizy rentgenowskiej oraz optymalne aparaturowe warunki pomiaru. Omówione zostały również metody korekty efektów matrycowych, które zastosowano na etapie tworzenia krzywych kalibracyjnych. Walidacja obu metod przeprowadzona w oparciu o materiały referencyjne wykazała ich dużą dokładność i powtarzalność uzyskiwanych wyników. Oszacowane na podstawie wykonanych pomiarów walidacyjnych niepewności bezwzględne oznaczania bromu bezpośrednio w węglu i w popiele węglowym wynoszą odpowiednio 0.65 µg/g i 0.23 µg/g, co w przeliczeniu na niepewności względne wyrażone w procentach daje wartości 6.2% i 6.8%. Potwierdzona duża dokładność opracowanych metod, jak również łatwość przygotowania próbek do badań i krótki czas analizy, uzasadniają wykorzystanie ich w programach monitoringowych emisji bromu do atmosfery podczas spalania węgli energetycznych.

EN

Two new methods for the determination of bromine in coal and coal ash using wavelength dispersive X-ray fluorescence spectrometry technique WDXRF have been elaborated. Sample preparation procedures of coal and ash for X-ray analysis and optimal instrument measurement conditions are presented in the paper. Matrix effects correction methods used at the stage of creating calibration curves are also discussed. Validation of both methods carried out on the basis of the reference materials has shown their high accuracy and reproducibility of the obtained results. Estimated on the basis of yalidation measurements absolute uncertainties for the determination of bromine in coal and coal ash are 0.65 µg/g and 0.23 µg/g respectively. Calculated relative uncertainties expressed as a percentage have the values 6.8% and 6.2% respectively. Confirmed high accuracy of the elaborated methods, as well as the ease of test sample preparation and short analysis time, justify their use in monitoring programmes of emissions of bromine to the atmosphere during the combustion of energy coal.

6

Optymalne oznaczanie zawartości głównych składników w odpadach z technologii odsiarczania spalin

Stempin M., Kwapuliński J.

Problemy Ekologii

|

2004

|

R. 8, nr 3

119--122

PL

Przedstawiono fluorescencyjną spektrometrię rentgenowską - metodę określenia podstawowych skladników w odpadach z technologii odsiarczania spalin i w pyle zawieszonym w powietrzu. Ta metoda jest bardzo szybka i nie wymaga mineralizacji próbki biologicznej czy odpadu co jest szczególnie istotne dla prób z dużą zawartością Ca.

EN

In this article were performanced the fluorescensic spectrometry roentgenographic method to determination basic composition in waste from technology outsulphurization of combustions. This method is very fast. It don't require the mineralization of biological sample or waste and it is recommend for sample contains great concentration of calcium.

7

Optymalne oznaczanie zawartości bromu i chloru w węglach energetycznych i w produktach odsiarczania spalin i w pyle zawieszonym w powietrzu

Stempin M., Kwapuliński J.

Problemy Ekologii

|

2004

|

R. 8, nr 2

75--78

PL

Omówiono wybrane zagadnienia występowania bromu i chloru w węglach energetycznych i w produktach odsiarczania spalin, w pyle zawieszonym w powietrzu. W pracy przedstawiono warunki oznaczania bromu i chloru w produktach odsiarczania spalin i węglach. Podkreślić należy, że metoda XRF jest jedyną metodą, która pozwala oznaczyć te pierwiastki równocześnie i bardzo szybko z wymaganą dokładnością.

EN

In this work operating condition of bromine and chlorine determinations in different species of coals and wastes are presented. It has belong to underline that XRF is simultaneus method of determination of chlorine and bromine, very fast with required the precision.