Zachowanie bezpieczeństwa pracy w górnictwie od dziesiątków lat stanowi fundament działalności kopalń, a także zakładów zaplecza technicznego, wytwarzających środki niezbędne do eksploatacji złóż. Celem niniejszego artykułu była ocena świadomości górników kopalni węgla kamiennego w aspekcie skutków oddziaływania czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących w ich środowisku pracy. Grupę badaną stanowili wszyscy pełnoletni pracownicy, którzy brali udział w szkoleniu okresowym BHP i dobrowolnie wypełnili kwestionariusz ankiety. Grupa badawcza objęła 500 osób. Wszyscy respondenci byli płci męskiej. Najmłodszy z nich miał 19 lat, a najstarszy 63 lata. Średni okres pracy w górnictwie dla badanej grupy wynosił 9 lat. Na podstawie analizy przeprowadzonych ankiet wykazano, że ankietowani górnicy prezentują wysoką świadomość istnienia zagrożeń, czynników szkodliwych i uciążliwych na ich stanowiskach pracy, jednak nie zawsze potrafią je zdefiniować.
EN
Preservation of labour safety in the mining industry for decades has been the foundation for the activities of mines, factories and technical facilities, producing the necessary measures for the exploitation deposits. The aim of this study was to assess the awareness of miners of coal mine in terms of the effects of hazardous and noxious factors present in their work environment. A survey covered all adult employees who participated in the periodic safety training and voluntarily completed the questionnaire. The research group covered 500 people. All the respondents were male. The youngest of them was 19 years old and the oldest 63 years old. The average period of work in the mining industry for the test group was 9 years old. Basing on the analysis of the conducted survey it was demonstrated that the questioned miners present high awareness of the harmful and disruptive dangers to their workplaces, however, they can not always define.
The work is the theoretical development on the risks arising from the interaction between the chemical present in ambient air NOx and other components of the atmosphere. The scope was limited to chemical reactions between NOx and hydrocarbon. It shows the reaction within the troposphere. As exemplified by cáncer in Poland, which may be the result of the presence of carcinogens in the air it is illustrated by data base of NIH.
PL
Praca jest teoretycznym opracowaniem na temat istniejących zagrożeń wynikających z interakcji chemicznych pomiędzy obecnymi w powietrzu atmosferycznym NOx a innymi składnikami atmosfery. Zakres opracowania ograniczono do reakcji chemicznych pomiędzy NOx a węglowodorami. Przedstawiono chemizm zachodzących w tym układzie reakcji w obrębie troposféry. Występowania chorób nowotworowych w Polsce, które mogą być skutkiem obecności substancji rakotwórczych w powietrzu atmosferycznym zilustrowano danymi PZH.
Praca dotyczy subiektywnej oceny uciążliwości zdrowotnych związanych z narażeniem na ozon podczas pracy z urządzeniami kopiującymi. Do oceny posłużyła anonimowa ankieta przeprowadzona pośród 100 osób zamieszkujących woj. śląskie, w tym duża grupa świadczących usługi drukarskie. Wyniki poddano analizie statystycznej określając zależności pomiędzy cechami, która wykazała relacje na poziomie małym i średnim. Najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami były bóle i zawroty głowy, drapanie w gardle i kaszel.
EN
The work concerns the subjectivity evaluation health related exposure to ozone during the work with photocopiers. An anonymous survey conducted among the assessment took 100 people living in Poland. śląskie, including a large group of in-house service providers. The results of the statistical analysis by specifying dependencies between characteristics were that showed correlations at small and medium-sized. Most commonly reported were pain and dizziness, scraping in giving and cough.
W pracy przedstawiono zagrożenia czynnikami biologicznymi występującymi przy hodowli drobiu. Przedstawiono wyniki badań środowiska pracy w pomieszczeniach kurnika. Zidentyfikowano i scharakteryzowano występujące czynniki biologiczne zgodnie z wymaganiami prawa.
EN
This paper discusses the hazards which appear in the work exposed to biological factors. This paper presents the results of research on the work environment in poultry houses. The procedure of identification is described and the principles of classification of biological factors are given and characterized.
W artykule przedstawiono badania i analizę wtórnej emisji pyłów z emitorów liniowych, będącej wynikiem intensywnego ruchu drogowego. Stężenie badanych frakcji pyłu w powietrzu oznaczono przy użyciu pyłomierza DustTrak 8520
EN
This article examines and analyzes secondary emission of linear emitters dust as a result of the intense road traffic. The concentration of examined fractions of dust in the air was identified and marked with use of konimeter DustTrak 8520.
W artykule przedstawiono kształtowanie się drogowych zagrożeń komunikacyjnych na wybranych terenach aglomeracji śląskiej. Identyfikacja ich kształtowania została dokonana na przykładzie miasta Katowic, Sosnowca oraz Bytomia.
EN
This study shows the process of creating transport perils on the examples of particular areas of Silesian Agglomeration. Identification examines the examples of Katowice, Sosnowiec and Bytom.
Szacunkowo podaje się, iż azbest spowodował w ostatnich latach do ponad 100 tysięcy zgonów i w większości krajów jest główną substancją rakotwórczą i toksyczną w miej scu pracy. W ostatnich latach kontrole Państwowej Inspekcji Pracy i Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykazały naruszanie przepisów i szereg nieprawidłowości podczas usuwania azbestu, które mogą być przyczyną utraty zdrowia pracowników. Celem pracy jest przedstawienie możliwości zminimalizowania zagrożeń zdrowotnych wśród pracowników narażonych na pyły azbestu. Podstawą do napisania pracy są wyniki kontroli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy, Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Dąbrowie Górniczej oraz dokumentacja archiwalna PSSE w Dąbrowie Górniczej, dotycząca chorób azbestozależnych.
EN
They approximately are announcing that asbestos caused in finał years to over 100 thousand deaths and in the majority of countries is main carcinogen and toxic substance on-the-job. Inspections of the National Labour Inspectorate and the State Sanitary Inspection showed trespassing upon the law and the row in finał years irregularities while removing asbestos which can be a cause of loss of the health of employees. The investigation is presentation possibility to minimizing health threats amongst employees exposed to dusts of asbestos. Audit results are a ground for writing the investigation in the health and safety at work at securing and removing products containing asbestos built by the National Labour Inspectorate, District Sanitary-Epidemiological Station in the Dąbrowa Górnicza and archival documentation, concerning occupational disease caused by asbestos.
Obowiązek uzyskiwania energii ze źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych spowodował wykorzystanie do tego celu biomasy. W opracowaniu zostały scharakteryzowane biomasy wytwarzane i spalane w Polsce. Produkcja, współspalanie lub spalanie biomasy w celu uzyskania energii z jednej strony przyczynia się do ochrony środowiska poprzez obniżoną emisję dwutlenku węgla, tlenku węgla, dwutlenku siarki i tlenków azotu, z drugiej strony może stanowić zagrożenie dla tego środowiska ze względu na powstawanie wielkoobszarowych monokultur, co jest niekorzystne dla środowiska, ograniczenie lub wręcz eliminacja bioróżnorodności, możliwe wyjałowienie gleby. Jednak największym zagrożeniem jest zagrożenie zdrowia pracowników przez czynniki biologiczne. Zagrożenia biologiczne wynikają głównie ze sposobu przechowywania biomas oraz stosowania odpadów komunalnych.
EN
The obligation to obtain energy from unconventional and renewable sources caused biomass to be used for this purpose. This paper describes biomass produced and burnt in Poland. On the one hand, production, co-combustion or combustion of biomass aimed at obtaining energy increases environmental protection through reduced emissions of carbon monoxide, sulphur dioxide and nitric oxides, on the other hand, however, it may create a hazard for the environment due to the creation of large areas of monocultures, which has a negative effect on the environment, reduce or even eliminate biovariety and lead to possible soil impoverishment. The biggest hazard for employees' health are, however, biological factors. Biological hazards mainly result from the way biomass is stored.
W artykule przedstawiono wyniki badań środowiska pracy na przemysłowej fermie tuczu brojlerów. Występujące w pomieszczeniach kurników szkodliwe czynniki biologiczne to bakterie oraz grzyby zakwalifikowane do 2. grupy zagrożenia. Stężenia bioaerozolu bakteryjnego pod koniec tuczu przekraczały dopuszczalny poziom stężeń zalecanych dla środowiska pracy. Środowisko pracy ocenia się jako mogące wpływać negatywnie na zdrowie człowieka.
EN
This paper presents the results of research on the work environment in an industrial farm for fattening broilers. Harmful biological factors in poultry houses were bacteria and fungi from the second group of hazards. Bacterial bioaerosol concentration towards the end of the fattening process exceeded the acceptable level of concentration recommended for the work environment. The work environment was assessed as one that may have a negative impact on people's health.
W pracy przedstawiono założenia modelu wymiany metali w układzie osad denny - woda - roślinność wodna. Rozważania rozwiązań modelu przeprowadzono dla różnych warunków szybkości wymiany i danej charakterystyki zbiornika.
EN
In this paper mainly purpose of model of exchange methods in system: bottom - water - plants. The things of solution this model for different condition of speed exchange and given hydrobiological characters of reservoir.
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zri, Fe, Cu, Na, K, Ca i Mg w różnych gatunkach grzybów wielkoowocnikowych pochodzących z terenów Polski Południowej (Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywieckiego i Wyżyny Śląskiej). Największe ilości Pb stwierdzono w zasłoniaku niebieskawym (Beskid Śląski), lakówce ametystowej (Wyżyna Śląska) i gołąbku wymiotnym (Beskid Żywiecki). Natomiast Cd w największych ilościach występował w muchomorze czerwonym (Beskid Śląski), mleczaju bielu (Wyżyna Śląska) i zasłoniaku niebieskawym (Beskid Żywiecki). W pracy zamieszczono także wyniki dotyczące występowania Co, Cr, Cu, Ni i Zn. Udział pier wiastków fizjologicznych (Na, K, Ca, Mg) w składzie chemicznym grzybów jest duży rzędu 104pg/g.
EN
In the paper results concering Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca and Mg in different species of fungi groving at Beskidy Mountain Region are presented. The most Pb contetnt were in Cortinarius coerulescens, Laccaria amethystea and Russula emetica and moreover Cd content in Amanita uaginata, Lactarius pipperatus, Cortinarius coerulescens. In this papar there are orginal results concerning of Co, Cr, Cu, Ni and Zn. The part of physiological elements (Na, K, Ca, Mg) in minaral composition in fungi were great on the level 104ug/g.
Celem pracy było określenie zdolności do kumulowania manganu i żelaza różnych gatunków grzybów, rosnących w ekosystemach leśnych będących w zasięgu oddziaływania emisji przemysłowej. Próbki 24 różnych gatunków grzybów pochodziły z 4 miejscowości leżących w okolicy lasów: Hałcnów, Kobiór, Pszczyna, Wapienica. Miejscowości te leżą w bezpośrednim sąsiedztwie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i Rybnickiego Okręgu Węglowego. Taka liczebność gatunkowa i lokalizacja poboru próbek grzybów umożliwiła określić rolę właściwości gatunkowych oraz uwarunkowań topograficzno-fizjograficznych w procesach intoksykacji grzybów manganem i żelazem. Próbki grzybów pobierano od lipca do września 2002 roku. Próbki badanych grzybów dzielono na kapelusz i trzon, w których oznaczano zawartość Mn i Fe metoda płomieniową AAS. W przypadku Mn, największą ilość tego pierwiastka oznaczono w sromotniku bezwstydnym pobranym w Hałcnowie - 618,8 žgMn/g s.m. (w kapeluszu) i 197,1 žgMn/g s.m. (w trzonie). W przypadku Fe, największa ilość tego pierwiastka oznaczono w trzonach: muchomora mglejarka - 3860,9 žgFe/g s.m., krowiaka aksamitnego - 2572,8 žgFe/g s.m., gołąbka merowskiego - 1291,0 žgFe/g s.m. zebranych w Wapienicy, oraz w trzonie gołąbka czarniawego pozyskanego w Hałcnowie - 3646,3 žgFe/g s.m. Większe ilości Mn i Fe znajdują się, w większości przypadków, w trzonie badanych gatunków grzybów. Największe ilości Mn i Fe występowały w grzybach zebranych w Hałcnowie i w Wapienicy.
EN
The qualification of ability was the aim of work to accumulating manganese and iron of different the mushrooms' species, growing in forest being in range ecosystems the influence of industrial emission. They sample 24 the different species the mushrooms came from from 4 locality lying in neighbourhood of forests: Hałcnów, Kobiór, Pszczyna, Wapienica. Localities these lie in direct neighbourhood of Górnośląski Okręg Przemysłowy and Rybnicki Okręg Węglowy. Such made possible to qualify the part of choice proprieties as well as conditioning the choice number and location of recruitment of samples mushrooms the topographical-physiographical in processes of the mushrooms' intoxication the manganese and iron. Mushrooms' samples were taken since July till September 2002 year. It studied mushrooms' samples were distributed was on hat and trunk content in which was marked Mn and Fe by flame AAS method. It in case Mn, the largest quantity of this element was marked was in Phallus impudicus taken in Hałcnów - 618,8 žgMn/g d.w. (in hat) and 197,1 žgMn/g d.w. (in trunk). It Fe, the largest quantity of this element in case was marked was in trunks: Amanita fulva - 3860,9 žgFe/g d.w., Paxillus atrotomentosus - 2572,8 žgFe/g d.w., Russula mairei - 1291,0 žgFe/g d.w. gathered in Wapienica, as well as in trunk Russula nigricans gain over in Hałcnow - 3646,3 ž gFe/g d.w. The larger quantities Mn and Fe they find oneself, in majority the cases, in trunk of studied species the mushrooms. They the largest quantities Mn and Fe stepped out in mushrooms gathered in Hałcnów and in Wapienica.
Praca przedstawia wyniki badań nad zawartością cynku w pięciu roślinach leczniczych i glebie z okolic huty cynku ,,Miasteczko Śląskie". Badania były prowadzone w 2001 roku i obejmowały 8 stanowisk badawczych. Zawartość cynku w roślinach i glebie określono za pomocą metody AAS. Głównym celem badań było określenie zmian zawartości cynku w różnych częściach roślin w zależności od odległości od emitera. Największą zawartość cynku stwierdzono na stanowiskach położonych w bezpośrednim sąsiedztwie huty. Zawartość cynku zmniejszała się wraz ze wzrostem odległości od huty a największe jej wartości zanotowano na stanowiskach położonych na wschód od huty.
EN
The researches were carried out on 8 positions in 2001 year. Concentrations of zinc in plants and soil were determined by AAS method. The content of zinc in relation to distance of the source of emission and for different parts of the plants was the mainly purpose estimated. The zinc contents changed in wide range. The highest accumulation of zinc was found on positions in the vicinity near zinc smelter "Miasteczko Śląskie". The higher concentrations of zinc were established for the east direction from the zinc smelter and its were reduced with the growth of distance from the source of emission.
Analizowano współwystępowanie metali w pyle osiadłym na liściach drzew w kompleksach leśnych. Występowanie zależności między zawartością poszczególnych metali w pyle zdeponowanym na liściach było związane z występowaniem charakterystycznych zanieczyszczeń na danym terenie. W większości przypadków istotne zależności pomiędzy badanymi metalami występowały zarówno dla formy rozpuszczalnej jak i nierozpuszczalnej metali.
EN
In this article were analysed the relationships between their contents in deposited dust an the leaves of trees in forest ecosystems. Occurrence the given relation in deposited dust on leaves determine characteristics of pollution in air in this region. In greater causes it concerned solubled and insolubled chemical form of occurrence heavy metals.
Zaprezentowano podstawowe informacje z zakresu ekotoksykologii roślin leczniczych. Charakterystyka statystyczna zmian zawartości Fe, Mn, Pb, Ni, Cu, Zn, Cd, Cr, Co w roślinach leczniczych obejmowała określenie parametrów: zawartości odpowiadającej średniej arytmetycznej, geometrycznej, 10, 50, 90, 95 percentylowi, zakresu zmian, ilorazu zawartości odpowiadający średniej geometrycznej i 95 percentylowi, współczynnika zmienności oraz parametrów charakteryzujących rozkład częstości występowania. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego metalami na przykładzie roślin leczniczych dobrze odzwierciedlają współczynniki ekotoksykologiczne (indeks geokumulacyjny, współczynnik kontaminacji, współczynnik wzbogacenia). Zawartość metali odpowiadająca 10 percentylowi odpowiada warunkom homeostazy danej rośliny i może być wykorzystana jako pomocnicze kryterium weryfikacji zbieranych gatunków roślin leczniczych. Dostrzeżono gatunkowe zróżnicowanie zdolności do kumulowania Fe, Mn, Pb, Ni, Cu, Zn, Cd, Cr, Co przez rośliny lecznicze, co wskazuje na możliwość wybiórczego wykorzystania roślin do bioindykacji metali.
EN
The study presents basic information on ecotoxicology of medicinal species. A statistical characteristics of Fe, Mn, Pb, Cu, Zn, Cd, Cr and Co content changes in medicinal species comprised determination of such parameters as: content corresponding to an arithmetic and geometric mean, 10, 50, 90, 95 percentile, range of changes, content quotient corresponding to geometric mean and 95 percentile, variability coefficient and parameters characterising the distribution of occurrence frequency. Environmental contamination with metals on the example of medicinal plants appropriately represents ecotoxicological coefficients (geocummulation index, contamination coefficient, and enrichment coefficient). Metal content corresponding to 10 percentile is also corresponding to the homeocostasis of a given plant and may be used as a supportive criterion for verification of collected medicinal plant species. A diversification of Fe, Mn, Pb, Ni, Cu, Zn, Cd, Cr, Co accumulation by plants within the same medicinal species was observed what proves the possibility of a selective use of plants for bioindication.
W pracy wykazano możliwość wykorzystania wybranych współzależności występowania metali w pyle zawieszonym, opadzie całkowitym i glebie do szacunkowej oceny zasięgu oddziaływania liniowych i obszarowych źródeł zanieczyszczeń pyłowych. Materiał do badań stanowiły próbki pyłu zawieszonego, opadu całkowitego i gleby, które zostaly pobrane po zawietrznej stronie Elektrowni Halemba w zakresie odleglości od 10 do 3000 m, próbki gleby pobrane w otoczeniu ulicy w Rudzie Śląskiej o średnim natężeniu ruchu komunikacyjnego w zakresie odleglości 0-50 m oraz próbki pyłu zawieszonego pobrane w otoczeniu składowiska skaly płonej w Siemianowicach ŚIąskich w zakresie odleglości 100-5000 m po zawietrznej jego stronie. Zawartość metali ciężkich w próbkach oznaczono metodami instrumentalnymi metodą płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej.
EN
Use of interrelations among elements for assessing the impact range of selected emitters of dust pollutants. The study proves possibility to use selected interrelations of metals occurrence in suspended particulate matter, total precipitation and soil for assessing the impact range of linear and area sources of dust pollutants. Samples of suspended particulate matter, total precipitation and soil from the leeward side of the Halemba Power Plant collected in the distance range of 10 - 3000 m; soil samples taken from the vicinity of a road of medium traffic intensity in Ruda ŚIąska in the distance range a - 50 m; and samples of suspended particulate matter form the leeward side of the waste rock dumping site in Siemianowice ŚIąskie collected in distance rage of 100- 5000 m were used for studies. Heavy metal content in samples was detected using instrumental methods: the method of flame atomic absorption spectrometry.
W pracy analizowano zawartość rtęci w glebie i mniszku lekarskim (Taraxacum officinale Web.) na terenach objętych wpływem przemysłu (Chorzów, Kędzierzyn-Koźle) i terenach odniesienia (Wojkowa, Laliki). Zawartość rtęci oznaczono za pomocą automatycznego analizatora rtęci Mercury/S.A.-3D firmy Nippon Instruments Corp. 1. Zawartość rtęci w glebie wahała się od 0,02 do 0,55 mikrograma/g na terenach przemysłowych i od 0,00 do 0,18 mikrograma/g na terenach czystych. Zakres zmian zawartości rtęci w korzeniu mniszka był następujący: 12,88-142,24 ng/g na terenach przemysłowych i 14,17-156,06 ng/g na terenach odniesienia.
EN
The content mercury in soil and dandelion were analysed. The samples were collected from industrial area (Chorzów, Kędzierzyn-Koźle) and from Wojkowa and Laliki as a reference area. The mercury content were determined by automatic mercury analyser Mercury/SP-3D Nippon Instruments Corp. 1. The mercury content in soil changed from 0,02 to 0,55 microgram/g for industrial area and 0,00 to 0,18 microgram/g for reference area. The range of changes of mercury contents in dandelions root was following: 12,88-142,24 ng/g for industrial area and 14,17-156,06 ng/g for reference area.
Oznaczono zawartość 5 chemicznych form występowania 9 metali ciężkich (Ni, Zn, Cd, Cu, Fe, Co, Br, Pb i Mn) w pyle zdeponowanym na ulicy. Analizę przeprowadzono wg metody Rudd'a. Próby zebrano z 5 stanowisk w Gminie Brenna. W pyle zdeponowanym, w przeważającej części, metale o silnych właściwościach toksycznych były obecne w łatwo przyswajalnych formach chemicznych.
EN
Five chemical forms of nine heavy metals (Ni, Zn, Cd, Cu, Fe, Co, Cr, Pb and Mn) have been determined in dust deposited on streets. The analysis has been carried out by Rudd's method. The samples have been collected in 5 different locations in Brenna district. In the deposited street dust highly heavy metals were present mostly in chemical forms easily assimilated by people.
Oznaczono zawartość 9 metali ciężkich (Ni, Zn, Cd, Cu, Fe, Co, er, Pb, i Mn) w pyle zawieszonym w powietrzu. Badania prowadzono przez okres 2 lat w cyklu miesięcznym na terenie gminy Brenna. Największe zawartości metali obserwowano w sąsiedztwie drogi. Najwięcej było łatwo przyswajalnych form tych metali (wymienna i zaadsorbowana).
EN
9 heavy metal (Ni, Zn, Cd, Fe, Co, Pb, Cu, Cr and Mn) concentrations have been determined in the suspended dusI. The tests have been conducted for 2 years in monthly cycles on the area of Brenna. The highest concentration of those metals has been found in the areas close to road. What is more, they occurred mostly in easily assimilative forms.
W pracy przedstawiono wyniki zawartości niektórych metali w różnych roślinach leczniczych. Zawartość Cr, Ni, Mn, Co, Cu, Fe oznaczono metodą AAS. Niektóre z badanych roślin leczniczych zawierają znaczne ilości badanych metali i mogą być źródłem dodatkowego ładunku tych metali w organiźmie człowieka.
EN
In the papers results of occurrence of some heavy metals in the different medicinal plants are presented. The content of the heavy metals were determined by atomic spectrometric absorption. Some plants contains the great concentration Cr, Ni, Mn, Co, Cu, Fe. These medicinal plants may be the source additional loads of some heavy metals in human organisms.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.