Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Warunki występowania erozji w obszarze stacji narciarskich w Karpatach Polskich

Piątek Dawid, Krzemień Kazimierz, Gołąb Agata

Landform Analysis

|

2022

|

Vol. 41

17--31

PL

Wzrost popularności turystyki narciarskiej wpływa na intensywny rozwój stacji narciarskich, w szczególności tych posiadających koleje linowe. W literaturze szeroko opisywane są przyrodnicze skutki narciarstwa, również wpływ na rzeźbę terenu. Jednakże, nie ma opracowań wskazujących stacje narciarskie jako obszary o zwiększonej podatności na erozję oraz skalę przestrzenną tego zjawiska. Celem badań było poznanie warunków wystąpienia erozji oraz intensywnego przeobrażania stoków w strefie stacji narciarskich na przykładzie Karpat Polskich. W tym celu, z wykorzystaniem danych GUGiK, oprogramowania GIS oraz metod statystycznych przeprowadzono analizę liczby, położenia i morfologii stoków narciarskich oraz sposobów ich utrzymania. Dokonano również podziału stacji narciarskich ze względu na typy rzeźby w ich otoczeniu oraz dominujące procesy morfogenetyczne. Uzyskane parametry morfometryczne oraz dane o infrastrukturze stacji narciarskich wykorzystano w analizie składowych głównych (PCA), która pozwoliła na wytypowanie stacji narciarskich o największej podatności na erozję w Karpatach Polskich. Otrzymane wyniki wskazują, że stacje narciarskie w masywie Skrzycznego charakteryzują się największym zagrożeniem wystąpienia erozji. Zwrócono również uwagę na duży potencjał erozyjny stacji na Kasprowym Wierchu oraz stacji w najwyższych partiach Beskidów. Wykazano, że najmniejszy potencjał erozyjny cechuje nisko położone, niewielkie stacje narciarskie. Badania wskazują również na istotną rolę sztucznego naśnieżania oraz występowania nieciągłej pokrywy roślinnej na warunki wystąpienia erozji w obszarze nartostrad niezależnie od energii rzeźby.

EN

Increasing in popularity of skiing lead to intensive development of ski resorts, especially these with cable transport. In the literature is a wide characteristic of environmental effects of skiing as well as the impact on the relief. However, there is a lack of works presenting ski resorts as areas with higher susceptibility to erosion and the spatial scale of the phenomenon. For this purpose, with the use of Head Office of Geodesy and Cartography (GUGiK) data, GIS software and statistical methods, an analysis of the number, location and morphology of ski slopes and the methods of their maintaining was carried out. The ski resorts were also divided according to the types of relief in their surroundings and the dominant morphogenetic processes. The obtained morphometric parameters and data about the infrastructure of ski resorts were used in the principal component analysis (PCA) allowed to select ski resorts with the highest susceptibility to erosion in the Polish Carpathians. The obtained results indicate that the ski stations in the Skrzyczne massif are characterized by the highest risk of erosion. Attention was also paid to the high erosion potential of the station on Kasprowy Wierch and the stations in the highest parts of the Beskids. It has been shown that the lowest erosion potential is found low mountains, small ski resorts. The research also indicates a significant role of artificial snowmaking and the presence of discontinuous vegetation cover on the conditions of erosion in the area of ski slopes, regardless of the relief energy.

2

Cechy teksturalne osadów korytowych Wilgi (Polska Południowa) jako odzwierciedlenie zróżnicowania struktury koryta i źródeł dostawy materiału do systemu fluwialnego

Gołąb Agata, Piątek Dawid, Michno Anna

Landform Analysis

|

2022

|

Vol. 41

3--16

PL

Wykształcenie i funkcjonowanie koryt rzecznych uwarunkowane jest cechami środowiska przyrodniczego zlewni oraz antropopresją. Uwarunkowania te mają zasadnicze znaczenie w kształtowaniu cech osadów aluwialnych. Głównym celem badań było poznanie zróżnicowania cech teksturalnych współczesnych osadów korytowych Wilgi w nawiązaniu do zróżnicowania struktury jej koryta oraz źródeł dostawy materiału do systemu fluwialnego. Scharakteryzowano strukturę koryta Wilgi ze szczególnym uwzględnieniem rozmieszczenia i cech form akumulacyjnych oraz erozyjnych. Na czterech stanowiskach badawczych, powiązanych z różnymi źródłami dostawy, określono uziarnienie osadów korytowych, ich skład petrograficzny i stopień obróbki. Uzyskane wyniki pokazały zróżnicowanie źródeł dostawy materiału wzdłuż profilu podłużnego koryta. W pogórskim odcinku źródłami dostawy są podcięcia erozji bocznej oraz progi w dnie koryta. Materiał aluwialny w korycie jest ostrokrawędzisty i grubofrakcyjny. W niżej położonej części zlewni, do koryta dostarczany jest materiał drobnoziarnisty budujący szerokie, płaskie dno doliny. Stwierdzono również, że wzdłuż profilu podłużnego koryta największym zmianom ulega uziarnienie oraz stopień obróbki materiału, w mniejszym stopniu skład petrograficzny.

EN

The structure and functioning of river bed are conditioned by the natural environment and human activity. These conditions significantly affect the texture of the channel material. The main aim of the research was to study the texture of bed material and their variability in the present-day alluvium in the channel of Wilga River. The structure of the Wilga River bed was described. The main focus was on the distribution and location of accumulation and erosion forms. On four study sites, related to sediment sources, grain size distributions, petrographic composition, and degree of rounding were analysed. The obtained results show how the sources of material differ in the longitudinal profile. In the foothills sources are connected with lateral erosion and occurrence of channel steps. The alluvial material is angular and has a larger grain size. In lower part of the catchment, bed material is fine and builds a wide, flat valley floor. Research shows that the biggest changes in the longitudinal profile are connected with grain size and degree of rounding and to a lesser extent in the petrographic composition.

3

Land cover changes and erosion susceptibility in the largest ski resorts in the Polish Carpathians

Piątek Dawid, Krzemień Kazimierz

Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica

|

2022/2023

|

Vol. 56/57

99--119

EN

The intensive development of ski resorts leads to significant changes in the environment. The most important issue is the increase in the susceptibility of hillslopes to erosion due to deforestation and degradation of vegetation cover. RGB-band orthophotos provided by GUGiK (Head Office of Geodesy and Cartography in Poland) were used to determine land cover changes in the ski areas of the three largest ski resorts in the Polish Carpathians for the years 2009–2019. The ski resorts were selected on the basis of their area, intensity of use and transport capacity. The ski resorts selected for the analysis were: COS Szczyrk and Szczyrk Mountain Resort in the Skrzyczne Massif, PKL Jaworzyna Krynicka in the Beskid Sądecki Mountains and Kotelnica Białczańska in the Gubałowskie Foothills. A semi-automatic image classification in ArcGIS Pro defined three land cover classes: tree cover, grass cover, and no vegetation. By comparing classes distribution, it was determined changes in the susceptibility of hillslopes to erosion. On the basis of the field surveys attention was paid to the maintain and the development of ski resorts. The results indicate that the stations located in the Skrzyczne massif developed most intensively in the 2009–2019 decade, leading to a significant decrease in tree-covered and grassy areas. Intense water erosion and mass movements on road undercuts and escarpments on ski runs were observed. The most positive changes in terms of erosion protection occurred on Jaworzyna Krynicka, where the area deprived of vegetation decreased in the studied period. This is a result of the environmental monitoring carried out and the use of various anti-erosion treatments e.g. hay spreading, sheep grazing. The research indicates that anti-erosion treatments and continuity of vegetation cover play a very important role on the possibility of erosion processes on ski run surfaces.