W artykule przedstawiono wyniki badania estrów z punktu widzenia właściwości przeciwzużyciowych i reakcji tribochemicznych. Badano monoestry, diestry, hydroksykwasy, diole zawierające 16 atomów węgla w cząstecze i dikwas palmitynowy. Zasadniczym celem pracy było porównanie wybranych związków, które mogą ulec reakcji tribopolikondensacji, ze związkami o budowie chemicznej wykluczającej taką reakcję. Badania tribologiczne prowadzono na aparacie T-01M (trzpień-tarcza) produkcji Instytutu Technologii Eksploatacji Maszyn w Radomiu. Jako substancje smarowe stosowano roztwory dodatków w alfa-metylonaftalenie. Do oceny właściwości przeciwzużciowych diestrów i generowania niektórych produktów triboreakcji jako substancje smarowe stosowano czyste związki. Analizę utworzonych depozytów w styku tarciowym przeprowadzono za pomocą mikrospektrskopii w podczerwieni z transformacją Furiera (FTIRM). Uzyskane wyniki badań tribologicznych, szczegółowa analiza widm podczerwieni depozytów utworzonych w strefie styku tarciowego i dane literaturowe pozwoliły na sformułowanie nowego mechanizmu działania monoestru kwasu dikarboksylowego C36 i glikolu etylenowego. W warunach dynamicznych, pod wpływem wysokiej temperatury i elektronów emitowanych ze świeżo odkrytych powierzchni, monoester reaguje z powierzchnią zarówno poprzez grupę karboksylową, jak też i hydroksylową tworząc połączenia o charakterze soli. Jednocześnie potwierdzono istotność niehydrolitycznego mechanizmu działania estrów jako dodatków przeciwzużyciowych.
EN
The paper presents experimental results concerning esters' antiwear properties and tribochemical reactions. Monoesters, diesters along with hydroxyacids, C16-diols and palmitic diacid were investigated. The research aimed at comparing the antiwear behavior of hydroxyacids and esters - able to form polymers - with those esters and other compounds that are not able to polymerize. Using mostly the steel ball-on-steel disk friction system (T-01M apparatus) antiwear characteristics of the tested compounds were obtained. Some pin-on-disk tests were performed to generate tribochemical reaction products using aluminium. To nalyze the formed deposits on wear tracks FTIRM analysis technique was applied. Obtained results demonstrate that the tribopolymerization process is not significant neither for hydroxyacids nor monoesters containing both carboxylic and hydroxyl groups. Tribochemical reaction mechanisms for diesters and monoester dimer C36/ethylen glycol are proposed.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Tribopolycondensationprocess as the boundary lubrication mechanism is both very effective and extremly complex from tribochemical point of view.The presentstudy is aimed at better understanding the action mechanism of hydroxy acids and diols. The results obtained in in the present paper showded that the tribopolycondensation mechanism for hydroxyacids should be excluded and their wear reduction effectivness is controlled a typical tribochemical reaction in which thehydroxyl groups play the major part
PL
Proces tribopolikondensacji jako mechanizm smarowania jest z trobologicznego punktu widzenia bardzo efektywny, ale również bardzo złożony. Celem prezentowanych badań było lepsze zrozumienie mechanizmu działania hydroxykwasów i dioli. Uzyskane wyniki wykluczyły mozliwośc przebiegu reakcji z udziałem hydroxykwasów według mechanizmu tribopolikondensacji.Za efektywność antyzuzyciową tych związków odpowiedzialne są typowe reakcje tribochemiczne, w których główną rolę odgrywają grupy hudroksylowe.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wykonano syntezy oraz zbadano właściwości tribologiczne mono i diestrów różnych kwasów dikarboksylowych w celu wyjaśnienia mechanizmu ich działania przeciwzużyciowego.Zakładano, że możliwejest wystąpienie trzech rodzajów mechanizmów.Estry moga ulegać: tribokondensacjj (tribopolimeryzacji), adsorpcji na powierzchni z utworzeniem soli żelazowej kwasu karboksylowego (mydła) oraz tworzyć wiązania chelatowe z metalem powierzchni. Uzyskane wyniki wykazały, że efektywność działania tych dodatków nie może być przypisana tylko jednemu z rozważanych mechanizmów.
EN
Syntheses and tribological properties of diffrent mono anddiesters of dicarboxylic acids werw performed in order to explain the mechanisms of their antiwear activity.There are suuposed three possible mechanisms :tribopolycondensation (or tribopolymerisation), adsorption and forming 'soaps' in reaction with surface metal.Effectivenees of the esters was investigated with pin-on-disc device on steel-steel system.Analysis of obtained results showed that:(i) it is impossible to explain the antiwear effectiveness of the tested compounds with only one mechanism:(ii) participation off each of mentioned above mechanisms changes in relation to concentration and load,(iii) the most effective are the esers for which mechanisms both tribopolycondensation and forming 'soaps' are possible, (iiii) comparision of results for diesters of following acids:fumaric , maleic and succinic shows that thesis of chelate forming is probably correct.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.