Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ogród botaniczny na bydgoskim Myślęcinku. Projekt Edwarda Bartmana z 1977 r. w nowym, „siedliskowym” typie

Dudek-Klimiuk J.

Architectus

|

2017

|

Nr 3 (51)

41--52

PL

W artykule przedstawiono opracowany przez Edwarda Bartmana projekt Ogrodu Botanicznego w Bydgoszczy, powstały u schyłku lat 70. XX w. Główny ciężar położono na przyjętą ideę projektową, a nie na jego stan dzisiejszy, gdyż stopień realizacji projektu oraz wprowadzone w jej trakcie zmiany (m.in. brak części centralnej i wejściowej, o najbogatszym w założeniu programie) istotnie zaburzyły autorską wizję ogrodu zarówno w sferze kompozycji, jak i funkcji. Pominięto również informacje o dzisiejszych zasobach roślinnych ogrodu, te bowiem stanowią odrębne zagadnienie. Projekt bydgoskiego ogrodu to przykład zastosowania nowoczesnej myśli w architekturze krajobrazu, przełamującej wcześniejsze schematy, które traktowały ogrody botaniczne jako miejsce gromadzenia jak największej liczby gatunków roślin uporządkowanych głównie według klucza systematycznego. W autorskim zamierzeniu miał to być obiekt, w którego projekcie położono silny akcent na relacje pomiędzy człowiekiem a naturą, z poszanowaniem praw przyrody i zasad ekologii. Jednocześnie powstawał w zgodzie z ówczesnymi tendencjami budowy ogrodów botanicznych – jako obiekt podmiejski (ze względu na większy areał i zapewnienie dalszego rozwoju) oraz jako jeden z elementów zespołu wielofunkcyjnego, tzw. parku kultury. Podstawowym materiałem źródłowym wykorzystanym w artykule były zachowane oryginalne rysunki prof. E. Bartmana oraz opracowania pochodzące z jego prywatnych zbiorów. Analizując formę (kompozycję) i program tego ogrodu, można wyróżnić trzy podstawowe idee, zgodnie z którymi powstawał: poszanowanie naturalnie występujących siedlisk roślinnych, które wyznaczyły ramy kompozycyjne i doborów gatunkowych (względy filozoficzne oraz ekonomiczne); otwarcie obiektu na potrzeby rekreacyjne i poznawcze człowieka oraz założenie, że ogród będzie dostępny i będzie funkcjonował przez cały rok (m.in. dzięki rezygnacji z ogrodzeń oraz wprowadzeniu atrakcyjnego, całorocznego programu funkcjonalnego – muzeum, audytorium, kawiarnie i ogrody zimowe). To połączenie pozwoliło, by powstał oryginalny i wybiegający poza ówczesne konwencje projekt. Niestety, zamierzenia projektowe zrealizowano tylko częściowo, czym znacząco upośledzono funkcjonowanie tego obiektu.

EN

In this article, the project of the Botanic Garden in Bydgoszcz, as developed by Edward Bartman was created at the end of the 1970s has been presented. The main emphasis was put on the adopted idea of the project and not on its current state as the degree of implementation of the project and the changes, being introduced during the mentioned process (inter alia, lack of the central entrance part in the project with the richest assumed programme) have significantly disturbed the author’s vision of the garden in the sphere of composition as well as its functions. There was also omitted information on the present plant reserves because they constitute a separate problem. The project of the Bydgoszcz garden is an example of the modern approach to landscape architecture, breaking down the earlier schemes of constructing botanic gardens, treated as a place for accumulation of the possibly greatest number of plant species, arranged mainly according to a systematic key. In the intention of the author, it was to be an object which strongly emphasizes the relations between man and nature, with respect to natural laws and ecology principles. At the same time, it was founded on conformity with the contemporary tendencies of constructing botanic gardens – as a suburban object (due to a greater area and ensuring further development) and one of the elements of multifunctional object, i.e. park of culture. The basic source material included original drawings and elaborations, coming from private collections of Prof. E. Bartman, the main architect of the Garden. When analyzing the form (composition) and program of the discussed garden, we may distinguish three basic ideas, according to which it was constructed: respecting the naturally o curring plant habitats which outline the compositional frames and the species selection (philosophical and economical aspects); opening of the object to the recreational and cognitive needs of man, with preservation of almost complete availability of the object (owing to, inter alia, giving up of fencing and introduction of attractive, all-year functioning program – museum, auditorium, cafe houses and winter gardens). The mentioned combination allowed creating the original, going ahead project. Unfortunately, the project assumptions have been only partially implemented and functioning of the discussed object has been impaired.

2

History of green areas of Tychy – their origins and role in the structure of the city

Dudek-Klimiuk J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2016

|

Y. 113, iss. 1-A

59--81

EN

In this paper, the history and development of the town of Tychy’s green areas are presented in regard to urban planning and development. Two principal stages of the city’s origin together with the characteristics of the green area objects, as created during the mentioned period are discussed. Due to the scale of undertaking and coherency of planning during the implementation, special attention was paid to the period after 1950. It was the period when the General Plan originated – the plan concept, designed by Kazimierz Wejchert and Hanna Adamczewska-Wejchert, where the componential parts of green area system, as resulting from the adopted general compositional-functional assumptions, became one of the constituent elements of the city’s urban layout. Additionally, the process of implementation and the present status of the urban and local community parks as planned in the General Plan are presented here.

PL

W artykule zaprezentowano historię rozwoju struktury terenów zieleni Tychów na tle rozwoju urbanistycznego. Przedstawiono dwa zasadnicze etapy powstawania miasta wraz z krótką charakterystyką powstałych w owych okresach obiektów zieleni komponowanej. Ze względu na skalę przedsięwzięcia oraz dochowanie planistycznej konsekwencji w okresie realizacji wyjątkową uwagę poświęcono czasom po roku 1950. Powstaje wówczas Plan Generalny – koncepcja planistyczna autorstwa Kazimierza Wejcherta i Hanny Adamczewskiej-Wejchert, w której składowe układu zieleni, wynikającego z przyjętych ogólnych założeń kompozycyjno-funkcjonalnych, stają się jednym z elementów krystalizujących cały układ urbanistyczny miasta. Przedstawiono ponadto proces realizacji oraz stan obecny zaplanowanych w Planie Generalnym parków miejskich i osiedlowych.

3

Former and contemporary threats to historic gardens

Dudek-Klimiuk J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 5-A

41--57

EN

In this paper, the comparison of former and contemporary threats to the value of historic gardens has been carried out. The analysis was based upon the publication of Majdecki, dating back to the 80s and 90s of the 20th c., being treated as a reference to the currently observed negative practices. In this article, verification of the earlier classification of phenomena, constituting a threat to the historic gardens, was suggested. Observations by the authors and scientific publications from the recent ten years have been adopted as the basis for conclusions and syntheses.

PL

W artykule przedstawiono porównanie dawnych i współczesnych zagrożeń dla wartości zabytkowych założeń ogrodowych. Analizę oparto na publikacji Majdeckiego z lat 80. i 90. XX w., traktowanej jako opracowanie stanowiące odniesienie do współcześnie obserwowanych negatywnych praktyk. W artykule zaproponowano weryfikację wcześniejszej klasyfikacji zjawisk zagrażających zabytkowej zieleni. Za podstawę wniosków i syntez służyły własne obserwacje autorki oraz publikacje naukowe z ostatnich dziesięciu lat.

4

Nowatorski projekt ogrodu botanicznego w Lublinie z roku 1964 autorstwa Oskara i Zofii Hansenów

Dudek-Klimiuk J

Architectus

|

2015

|

Nr 1(41)

43--53

PL

Celem artykułu jest przedstawienie mało znanej koncepcji zagospodarowania terenu Ogrodu Botanicznego w Lublinie, opracowanej w latach 60. XX w. przez Oskara i Zofię Hansenów. Jest to projekt niezwykły, zawiera bowiem nowatorskie, jak na owe czasy, rozwiązania, będące konsekwencją wprowadzenia w życie autorskiej fi lozofi i projektowania dla społeczeństwa. Omawiany projekt ogrodu botanicznego jest jednym z wielu niezrealizowanych zamierzeń tych twórców, ale jedynym, jaki znamy, dotyczącym przestrzeni architektury krajobrazu. Główną ideą, na której oparto projekt całej struktury ogrodu i szczegółowe rozwiązania, było przekonanie o supremacji istoty zbiorowisk roślinnych (natury) nad człowiekiem-odbiorcą. To właśnie rośliny i ich zbiorowiska wyznaczają sposób poruszania się po ogrodzie, wiele tradycyjnych ścieżek zastąpiono pomostami i kładkami rozmieszczonymi bądź tuż nad płaszczyzną ziemi czy wody, bądź wysoko w koronach drzew, tak by umożliwić obserwację przyrody bez ingerencji w tok jej istnienia (przemian i rozwoju), a tym samym zminimalizować niszczenie roślin przez przyszłych użytkowników. Proponowane przez Hansenów rozwiązania projektowe, choć na owe czasy były być może jedynie utopią, zwłaszcza ze względu na ówczesne możliwości technologiczne, wyprzedzały z całą pewnością o kilkadziesiąt lat rozwiązania, które stosuje się od niedawna, które dopiero współcześnie stały się poszukiwane i noszą znamiona projektów nowatorskich.

EN

The aim of this article is to present the little known idea of managing the Botanical Garden in Lublin, drawn up in the 1960s by Oskar and Zofia Hansen. It is an unusual and innovative project as compared to projects of its time, as a consequence of the author’s philosophy of design for the community. The design for the Botanical Garden presented below is one of the author’s plans that was never implemented, but the only one concerning space in landscape architecture. The main idea, which is based on the design of the entire structure of the garden and detailed design solutions, was based on the priority of the assemblage of plants (nature) over the recipient, man. It is the plants and their grouping that determine the way in which the visitor passes through the garden; many traditional paths were replaced by platforms and footbridges, situated over both land and water, or high up in the crowns of trees, so as to make the observation of nature possible without having to interfere with its existence (transformation and growth), and in this way to minimize damage to plants by future users. The design solutions proposed by Hansen, which at that time were perhaps only an executive utopia, especially due to technological limitations of the period, were certainly solutions decades ahead of their time, and that have only recently come into fashion, and are only now sought after as innovative projects.

5

Rośliny użytkowe – zastosowanie we współczesnej architekturze krajobrazu

Dudek-Klimiuk J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 8-A

213--221

PL

Miejsca, gdzie uprawiane są rośliny użytkowe, w pierwszej kolejności kojarzone są z ogrodami użytkowymi. Jednak postawienie wyraźnej granicy między roślinami użytkowymi a ozdobnymi nie jest zasadne. Znamy wiele przykładów roślin, które w równej mierze można zaliczyć do obu tych grup lub często początkowo traktowane były jako ozdobne, a dopiero później zauważano ich walory użytkowe. Podobnie, rozważając kwestie znaczenia ogrodów użytkowych w kompozycji całych zespołów, można zauważyć zmieniający się stosunek projektantów do tej formy ogrodowej i roślinności składających się na nie. Współcześnie architekci krajobrazu coraz częściej sięgają po rośliny użytkowe, dostrzegając w nich specyficzne walory estetyczne oraz wykorzystując ładunek emocjonalny z nimi związany. Znane są przykłady ich zastosowania w układach zieleni komponowanej w różnych skalach i kontekście krajobrazowym. W Warszawie od kilku lat wybrane tereny miejskie są przestrzenią, gdzie eksperymentuje się nietypowe nasadzenia z zastosowaniem roślin użytkowych. Niekonwencjonalne zastosowania tego typu roślin można również odnaleźć w projektowych pracach dyplomowych.

EN

A place where utilitarian plants are grown most of all are associated with utility gardens. However, demarcation of a clear line between a utilitarian and ornamental plants is not justified. We have many examples of the plants that can equally belong to both of these groups. Many of them initially been treated as decorative, later discovered their utility function. Similarly, looking at the importance of those gardens in the composition of whole teams, you can see the changing attitude to this form (and plant components) of gardens designers. Today, landscape architects are increasingly turning to crop plants to see them specific aesthetic and emotional values associated with these plants. There are examples of their use in the designed landscape at different scales and different context of landscape. In Warsaw from a few years are selected urban areas where experiments are conducted with the use of atypical plants. Unconventional use of this type of plants are also being developed in diplomas theses.

6

Ogród botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego – ogród pamięci i wyobraźni

Dudek-Klimiuk J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 2-A

133--144

PL

Mówiąc o „ogrodzie pamięci” w kontekście ogrodu botanicznego, możemy rozpatrywać go nie tylko zgodnie z przyjętymi definicjami pojęcia „pamięć”, ale również jako miejsce upamiętnienia ważnych osób i zdarzeń oraz jako o instytucji, dla której wyjątkowo ważnym zadaniem jest zachowanie bogactwa genetycznego – bioróżnorodności. Ogrody botaniczne zawsze były miejscami szczególnymi, w których badano świat roślin, poznawano ich właściwości, bogactwo form i struktur. Jako ogrody o charakterze kolekcjonerskim stawały się często odwzorowaniem natury odległych krain (nierzadko niedostępnych, znajdujących się poza zasięgiem większości społeczeństwa). Wystarczyło przekroczyć ich bramę, by dzięki wyobraźni przenieść się w odległe miejsca. Trwałość kompozycji niektórych fragmentów (działów) ogrodów dodatkowo przywołuje tradycję uprawy roślin. Utrzymane w konwencji ogrodu kwaterowego nawiązują do okresu, gdy ogrody botaniczne (czasem nawet jeszcze tak nienazywane) były przede wszystkim miejscem badania właściwości leczniczych roślin (herbularius, giardino dei semplici, orto botanico). Uniwersytecki Ogród Botaniczny w Warszawie jest przykładem ogrodu o ciekawej historii związanej z dziejami królewskich Łazienek i Polski. Fragmenty ledwie rozpoczętej i nigdy nieukończonej budowy Świątyni Opatrzności Bożej nie tylko przypominają o okolicznościach, w których zapadła decyzja o jej fundacji, ale może nawet silniej o okolicznościach, jakie zaważyły o zaprzestaniu jej realizacji. Obecnie zmieniają się zadania ogrodów botanicznych. Są to już nie tylko miejsca prowadzenia badań i przekazywania wiedzy o roślinach leczniczych, rozpowszechniania egzotycznych gatunków roślin (zwłaszcza o znaczeniu gospodarczym), ale stanowią miejsce rekreacji oraz przede wszystkim są instytucją dbającą o ochronę zagrożonych gatunków roślin – zachowanie bioróżnorodności.

EN

In the contex of botanic garden, the garden of remembrance does not have to be considered in accordance with accepted definitions of the notion referred to as “memory” which describes place’s predispositions to remind people of their impressions and experience. It can be treated as a place commemorating important persons and historical events as well as an institution whose particularly important purpose is to preserve genetic diversity – biodiversity. Botanic gardens have always been special places where one could study the world of flora, learn about its characteristics and variety of forms and structures. As collectors’ gardens they frequently reproduced nature of distant lands (often inaccessible, situated beyond the reach of society). Crossing the gate was enough to be moved to faraway places. Moreover, permanence of arrangement regarding certain fragments (sections) of the gardens evokes the old tradition of plants cultivation. Italian-style gardens allude to the period when botanic gardens (sometimes not even called this way) were most of all places of studying curative properties of plants (herbularius, giardino dei semplici, orto botanico). Warsaw University Botanic Garden is an example of a garden with interesting past connected with the history of Łazienki Królewskie (Royal Baths) and Poland. Fragments of only started but never finished Temple of Divine Providence (Świątynia Opatrzności Bożej) not only remind of the circumstances accompanying the decision to found it but, even stronger, of the events which influenced its ceasing. In present times the tasks of botanic gardens have been changing. Not only are they areas of carrying out research and transmitting knowledge about medicinal plants and popularizing exotic plant species (especially economically important ones). They are places of recreation but first and foremost they care about protection of endangered plant species – preserving biodiversity.