Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Basic unit size in the analysis of the distribution of spatial landscape elements on the basis of the lithostratigraphic geodiversity of the Ojców National Park (Poland)

Bartuś T.

Geology, Geophysics and Environment

|

2017

|

Vol. 43, no. 2

95--108

EN

Spatial analyses of landscape element diversity are always carried out on the basis of a previously established analytical grid. It divides the research area into 'n' smaller areas - basic units before calculating various landscape measures for each of them. The selection of an appropriate analytical grid, particularly its cell size, is a key issue for the results obtained and conclusions drawn from them. The article describes the procedure of empirical selection of a basic unit size in the medium-scale landscape and geodiversity analyses employing a regular analytical grid with square cells. The established methodology was based on observations of the distribution of the number of studied feature categories in the analytical grid fields. The correctness measures for the selection of the optimal basic unit size were the distributions themselves, as well as selected descriptive statistical parameters. The conducted analyses accurately illustrate the dependences between the variable size of the basic unit size and the number of the studied feature categories. The research conducted proves that the simple empirical approximation of the optimal basic unit size is possible. The proposed procedure allowed the determination of the optimal basic unit size for the variation of the lithostratigraphic units of the Ojców National Park. The optimal unit size for the accuracy data typical for a reference scale 1:50 000 was specified as 500 m.

2

Mapy geologiczno-turystyczne Geostrady Sudeckiej : nowa forma edukacji geologicznej; historia projektu, założenia, wyniki

Bartuś T.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/2

1450--1454

EN

Intensive development of various forms of geoturism during the last decades induces the need of suitably prepared maps for regions of attractive natural beauty. The Sudetes Mts. are one of such regions of Poland. The Author presents the history, assumptions and results of the project: “The Sudetic Geostrada – geological and landscape studies heritage with inventarization of the objects of abiotic nature” performed a few years ago (2008–2011). The main aim of the Geological-tourist maps of the Sudetic Geostrada Trail project was to popularize geological-mining heritage and abiotic nature of the Sudety Mts. using geological-tourist maps. The maps are a synthetic, multi-sheet cartographic development prepared in three versions: geotourist map of the Sudetic Geostrada Trail at 1 : 25, 000 scale (based on a geological map), map of geosites of geological and mining heritage of the Sudetic Geostrada Trail on a base topographic map at 1 : 25, 000 scale, and geosites localization maps at 1 : 10, 000 scale. Main thematic layers of the maps present the most important and attractive geosites, protected objects of biotic nature, objects of infrastructure and tourist attractions. These maps are addressed predominantly to tourists and local governments.The maps may become an important tool to popularize and promote geotourism in the Sudety Mts.

3

Geotourist maps of the Sudetic Geostrada Trail as a new form of popularization of geotourism in the Sudety Mts.

Bartuś T.

Geotourism / Geoturystyka

|

2015

|

nr 1-2

3--18

EN

The aim of the paper is the presentation of Geological tourist maps of the Sudetic Geostrada Trail, which were prepared during the development of the project: “The Sudetic Geostrada – geological and landscape studies heritage with an inventory of the objects of abiotic nature” (2008–2011). The main aim of the project was to popularize the geological-mining heritage and abiotic nature of the Sudety Mts. The maps are synthetic, multi-sheet, cartographic development prepared in three versions: a geotourist map of the Sudetic Geostrada Trail at a 1 : 25 000 scale (on a base geological map), a geological and mining heritage map of the Sudetic Geostrada Trail, on a base topographic map at a 1 : 25 000 scale and Geosites localization maps at a 1 : 10 000 scale. The main thematic layers of the maps present the most important and attractive geosites, protected objects of biotic nature, objects of infrastructure and tourist attractions. Main recipients of these maps can be tourists and local governments. The maps may become important tools in popularizing and promoting geotourism in the Sudety Mts.

PL

Głównym celem artykułu była prezentacja map geologiczno turystycznych Geostrady Sudeckiej, które powstały w trakcie realizacji projektu „Geostrada Sudecka – studium geologiczno-krajobrazowe z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej” (2008–2011). Głównym celem projektu była popularyzacja dziedzictwa geologiczno-górniczego i obiektów przyrody nieożywionej Sudetów. Mapy stanowią syntetyczne, wieloarkuszowe, opracowania kartograficzne przygotowane w trzech wersjach: mapa geologiczno-turystyczna Geostrady Sudeckiej w skali 1 : 25 000, mapa obiektów dziedzictwa geologiczno-górniczego Geostrady Sudeckiej na podkładzie mapy topograficznej w skali 1 : 25 000 oraz mapy lokalizacyjne geostanowisk Geostrady Sudeckiej w skali 1 : 10 000. Główne warstwy tematyczne prezentują najważniejsze i najbardziej atrakcyjne geostanowiska, chronione obiekty przyrody ożywionej oraz atrakcje i obiekty szansę stać się ważnym narzędziem popularyzacji i promocji geoturystyki na obszarze Sudetów.

4

Analysis of lithofacies cyclicity in the Miocene Coal Complex of the Bełchatów lignite deposit, south-central Poland

Mastej W., Bartuś T., Rydlewski J.

Geologos

|

2015

|

Vol. 21, No. 4

285--302

EN

Markov chain analysis was applied to studies of cyclic sedimentation in the Coal Complex of the Bełchatów mining field (part of the Bełchatów lignite deposit). The majority of ambiguous results of statistical testing that were caused by weak, statistically undetectable advantage of either cyclicity over environmental barriers or vice versa, could be explained if only the above-mentioned advantages appeared in the neighbourhood. Therefore, in order to enhance the credibility of statistical tests, a new approach is proposed here in that matrices of observed transition numbers from different boreholes should be added to increase statistical reliability if they originated in a homogeneous area. A second new approach, which consists of revealing statistically undetectable cyclicity of lithofacies alternations, is proposed as well. All data were derived from the mining data base in which differentiation between lithology and sedimentary environments was rather weak. For this reason, the methodological proposals are much more important than details of the sedimentation model in the present paper. Nevertheless, they did reveal some interesting phenomena which may prove important in the reconstruction of peat/lignite environmental conditions. First of all, the presence of cyclicity in the sedimentation model, i.e., cyclic alternation of channel and overbank deposits, represents a fluvial environment. It was also confirmed that the lacustrine subenvironment was cut off from a supply of clastic material by various types of mire barriers. Additionally, our analysis revealed new facts: (i) these barriers also existed between lakes in which either carbonate or clay sedimentation predominated; (ii) there was no barrier between rivers and lakes in which clay sedimentation predominated; (iii) barriers were less efficient in alluvial fan areas but were perfectly tight in regions of phytogenic or carbonate sedimentation; (iv) groundwater, rather than surface flow, was the main source of CaCO3 in lakes in which carbonate sedimentation predominated; (v) a lack of cyclic alternation between abandoned channels and pools with clayey sedimentation; (vi) strong evidence for autocyclic alternation of phytogenic subenvironments and lakes in which carbonate sedimentation predominated was found in almost all areas studied.

5

Raster images generalization in the context of research on the structure of landscape and geodiversity

Bartuś T.

Geology, Geophysics and Environment

|

2014

|

Vol. 40, no. 3

271--284

EN

Generalization is one of the most important stages of work on cartographic data. It has a particular importance in the study of landscape structure, especially geodiversity. In raster images, it is based on modifying the structure of the image while maintaining its general characteristics. In ArcGIS software, the most important tools for generalization of raster images include: Boundary Clean and Majority Filter. Fragstat software was used for the analysis of structural modifications of the output images and assessment of the effects of generalization. Depending on the options used, both tools (Boundary Clean and Majority Filter) cause different types of modifications in rasters. Elimination of the so-called noise using one of the variants of Majority Filter is the most suitable if we wish to introduce only subtle modifications to the final image. If, however, we expect a greater level of interference in the structure of the source images, using Boundary Clean becomes necessary.

6

Anizotropia zmienności głównych parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów

Bartuś T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2012

|

T. 28, z. 2

5-29

PL

Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Jest podzielone na szereg części, którym odpowiadają pola górnicze: Kamieńsk (wschodnia część złoża), Bełchatów (centralna część złoża) i Szczerców (zachodnia część złoża). Obszarem prezentowanych badań było pole Bełchatów. Przedmiotem badań była zależność lokalnej, regionalnej i generalnej, horyzontalnej zmienności wybranych parametrów technologiczno-chemicznych węgla w stanie roboczym (wilgoci całkowitej, zawartości popiołu i zawartości siarki całkowitej), w funkcji kierunku obserwacji. Zastosowano geostatystyczny opis zmienności parametrów złożowych za pomocą semiwariogramów. Badania, które były prowadzone w różnych skalach obserwacji (od zmienności lokalnej w obrębie tzw. pola doświadczalnego o rozmiarach 8 x 8 m, w wydzielonych większych jednorodnych częściach pola Bełchatów - tzw. obszarach, aż po analizy generalne w skali całego pola górniczego). Wykazały one istnienie wyraźnej anizotropii zmienności parametrów węgla. Struktura anizotropii obserwowana w skalach regionalnej i globalnej nawiązuje do przebiegu struktury bełchatowskiej. Szczegółowe badania wskazują na zróżnicowany poziom anizotropii obserwowany w różnych obszarach pola Bełchatów. Nie udało się udowodnić zależności zmienności poziomu anizotropii zawartości popiołu i siarki całkowitej od środowisk sedymentacji pokładu głównego węgla w różnych częściach pola Bełchatów. Oba badane parametry cechują się silnym bądź średnim poziomem anizotropii w badanych obszarach. Anizotropia ujawnia się także w skali lokalnej. Badania wykazały, że w skali regionalnej przeważa anizotropia typu zonalnego. W skali całego złoża, zawartość siarki całkowitej wykazywała anizotropię typu zonalnego, a zawartość popiołu - typu geometrycznego.

EN

Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland in the tectonic Kleszczów graben. It is divided into several parts, which aremining fields: Kamieńsk area (eastern part of the deposit), Bełchatów area (central part of the deposit) and Szczerców area (western part of the deposit). The subject of this study was the Bełchatów area. The main issue of the investigations was the dependence of local,regional and global, horizontal variability of selected lignite qualitative parameters (moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state) is a function of viewing direction. There was applied the geostatistical analysis of the lignite variability parameters with use of semivariograms. The researches which were conducted at different scales of observation: in the locale scale - in small field size 8 x 8 m called experimental area (local analysis), in larger homogeneous separated parts of the Belchatow area (regional analysis) and in the whole Bełchatów area scale (general analysis). The results proved the visible anisotropy of variability mine lignite parametres. Anisotropy structure observed in regional and global scale is connected with tectonic structure of the Bełchatów Graben. The detailed studies show the variated level of anisotropy observed in different areas of Bełchatów field. However, no dependence of the relative level of ash and total sulfur content anisotropy on the environment of sedimentation of the main coal deposit in different parts of the Bełchatów field has been observed. Both parameters characterize with strong or medium anisotropy level in examined fields. Moreover, anisotropy is also visible in the local scale. Conducted researches confirmed the thesis that zonal anisotropy is prevalent kind of anisotropy in the regional scale. In the range of the whole deposit the total sulfur content showed zonal anisotropy, whereas the ash content revealed geometric anisotropy.

7

Szlachtowski obszar eksploatacji kruszców jako element projektowanego geoparku "Pieniny"

Bartuś T., Kuś T.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 2

35-58

PL

Jednym z najciekawszych obiektów projektowanego geoparku "Pieniny " będą sztolnie w Jarmucie i Potoku Pałkowskim. Ślady dziedzictwa górniczego szlachtowskiego rejonu eksploatacji kruszców cechują się wysokimi walorami naukowymi, historycznymi, edukacyjnymi i poznawczymi. Minerały kruszcowe eksploatowane w nich prawdopodobnie od XIV do XVIII w. związane są z występowaniem żył polimetalicznych i procesami hydrotermalnymi wokół intruzji andezytowych wschodniej części pienińskiej linii andezytowej (PAL). W historycznych kopalniach eksploatowano epitermalne, ubogie złoża złotonośne i srebronośne. Zagospodarowanie obiektów w ramach geoparku "Pieniny" może przyczynić się do rozładowania ruchu turystycznego w najpopularniejszych, zatłoczonych rejonach Pienin.

EN

One of the most interesting objects of the future Pieniny geopark would be the Jarmuta and Patkowski stream adits. Traces of the mining heritage of an exploitation area of Szlachtowa ore are characterized by high scientific, historical, educational and cognitive values. The extraction of ore minerals which took place probably from XIV to XVIII century was connected with presence of polymetallic veins and hydrothermal processes around the andesite intrusions of the Eastern Polish part of the Pieniny Andesite Line (PAL). Historical mines exploited epithermal, poor gold-silver deposites. The land use within the Pieniny Geopark might contribute to reduction in tourist flows in the most popular and crowded parts of the Pieniny Mts.

8

Geostatystyczna estymacja parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów wykorzystująca znajomość zmienności lokalnej

Bartuś T., Słomka T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2009

|

T. 25, z. 2

5-22

PL

Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Przedmiotem badań była lokalna, horyzontalna zmienność wybranych parametrów złożowych, przeanalizowana geostatystycznie za pomocą semiwariogramów. Podstawę badań stanowiły wyniki specjalnie wykonanego opróbowania niewielkiego fragmentu złoża (pola doświadczalnego o rozmiarach poziomych 8 x 8 m), położonego w centralnej części pola Bełchatów. W pobranych próbach węgla oznaczono: zawartość wilgoci całkowitej, zawartość popiołu, wartość opałową i zawartość siarki całkowitej w stanach roboczych. Uzyskane opisy zmienności wymienionych parametrów w lokalnej skali obserwacji wykorzystano do geostatystycznego modelowania ich struktury zmienności w większej, regionalnej skali obserwacji odpowiadającej jednorodnym geologicznie obszarom pola Bełchatów (A1 i C). Umożliwiło to zmodyfikowanie postaci modeli regionalnych przez doprecyzowanie ich przebiegu szczególnie w zakresie niewielkich odległości, mniejszych od minimalnego rozstawu między punktami rozpoznania. Przeprowadzone procedury weryfikacyjne nie ujawniły jednak znaczącej poprawy estymacji parametrów w punktach złoża przy zastosowaniu zmodyfikowanych modeli wykorzystujących informację o zmienności lokalnej parametrów węgla w stosunku do modeli opartych wyłącznie na danych rutynowego opróbowania złoża. W związku z dużą różnorodnością zaburzeń występujących w złożu Bełchatów oraz tym, że badania lokalnej, poziomej zmienności parametrów węgla ograniczono do jednego, izolowanego fragmentu złoża (pole doświadczalne), otrzymanych wyników nie należy ekstrapolować na całe pole Bełchatów. Poziomy lokalnej zmienności badanych parametrów mogą się różnić w zależności od rejonu i analizowanego poziomu stratygraficznego. Z powyższych względów, prezentowane wyniki należy traktować w sposób przyczynkowy i wymagający przeprowadzenia dodatkowych badań zmienności lokalnej w innych częściach pola Bełchatów.

EN

Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland into the tectonic Kleszczów graben. The theme of research was local, horizontal variability of the chosen deposit parameters, geostatisticaly analysed by semivariograms. The base for the researches was results of the specially sampling of the small part the deposit (experimental area with horizontal size 8 x 8 m) located in the central part of Bełchatów deposit. The lignite samples has been annalysed regarding moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state. Obtained locale scale variability descriptions of the lignite parameters has been used to the geostatistical modeling variability structures into the bigger, regional parts of the Bełchatów deposit (geologicaly homogeneous areas A1 and C). This enabled us to modify the regional models by specifying semivariograms, especially in small range, smaller than the minimum range between deposit identification grid. Executed analysis didn't reveal any significant improvement of the modeling quality which uses local variability information of the lignite parameters towards the classic modeling which is based on geostatistical regional models extrapolation. With reference to huge variability of perturbance in the Bełchatów deposit and fact that the local horizontal lignite parameters variability research was reduced to the one isolated part of the deposit (experimental area), received results cannot be extrapolated to the whole Bełchatów area. The levels of the local variability of researched parameters can depends on analysed area and stratigraphics horisonts. For this reason presentated results should be treated in contributory way and some confirmation research should be done in the other parts of the Bełchatów area.

9

Koncepcja projektu: "Geostrada Sudecka - studium geologiczno-krajobrazowe z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej"

Słomka T., Bartuś T., Mastej W., Łodziński M., Mayer W., Stefaniuk M., Doktor M., Koźma J., Cwojdziński S., Stachowiak A.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

3-18

PL

Celem niniejszej pracy jest prezentacja studium geologiczno-krajobrazowego z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej dla obszaru Sudetów, wzdłuż proponowanej trasy turystyczno-rekreacyjnej, nazwanej Geostradą Sudecką im. Leszka Sawickiego. Poprzez inwentaryzację, opis oraz propozycje zagospodarowania wytypowanych obiektów geoturystycznych położonych wzdłuż trasy, Geostrada przyczyni się do przybliżenia skomplikowanych zagadnień geologii Sudetów turyście nie znającemu podstaw geologii. Wykorzystując przejezdne drogi, ustalono przebieg Geostrady wzdłuż głównych grzbietów górskich Sudetów po obu stronach granicy polsko-czeskiej, promując przy tym mało znane, ale atrakcyjne rejony Sudetów i ich przedpola. Przebieg polskich odcinków Geostrady (łącznie ok. 285 km) wyznaczono w taki sposób, aby w pasie o szerokości 10 km (5 km po obu stronach Geostrady) znalazło się jak najwięcej najatrakcyjniejszych geoturystycznie obiektów dziedzictwa geologiczno-górniczego, do których można dojechać lub dojść pieszo.

EN

The aim of the paper is presentation of geological and landscape studies with the inventarization of abiotic nature objects located along proposed trail "The Leszek Sawicki Sudetic Geostrada". Through detailed descriptions of the trail and proposals of development of selected, most attractive geosites of geological-mining heritage, the project should aim to spread geological knowledge of the Sudety Mts. among the non professionals. Using the passable roads, the trail was led along the main ridges of the Sudety Mts. in both the Polish and the Czech parts, through less popular and rarely visited but also interesting parts of the Sudety Mts. and their foreland. Polish parts of the Geostrada (ca 285 km) were such determined to reach as much the most attractive geosites as possible in the 10-kilometers-wide zone (+/- 5 km from both sides of the trail).

10

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Zachodniosudeckiej

Łodziński M., Mayer W., Stefaniuk M., Bartuś T., Mastej W.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

19-42

PL

W artykule przedstawione zostały wybrane wyniki prac wykonanych w zachodniej części Geostrady Sudeckiej. Przeanalizowany został przebieg Geostrady Zachodniosudeckiej na tle geomorfologii i budowy geologicznej. Trasa ta okrąża szerokim łukiem od północy główne pasma Gór Izerskich i Karkonoszy oraz Kotlinę Jeleniogórską a dalej biegnie przez wschodnią i południową część Rudaw Janowickich. Przebiega ona w większości w obrębie ekshumowanej (odsłoniętej) osłony metamorficznej (skał otaczających) batolitu Karkonoszy (ciała magmowego, powstałego w wyniku zakrzepnięcia magmy wewnątrz skorupy ziemskiej), bogatej w liczne wystąpienia mineralizacji rudnej. Przedstawiony został opis obiektów geomorfologicznych i geologicznych, pozostałości dawnej eksploatacji górniczej oraz oceniona została ich atrakcyjność turystyczna. Obszerniej opisane zostały wybrane, szczególnie atrakcyjne obiekty: formy geomorfologiczne, odsłonięcia interesujących kompleksów skalnych, struktur tektonicznych i pozostałości dawnego górnictwa złóż rud cyny w rejonie Krobicy-Kotliny-Gierczyna-Przecznicy oraz złóż uranu w Kowarach.

EN

The paper presents selected results of the "Western Sudetic Geostrada" - a project, currently in preparation, which merges geosites, biotic nature objects, historical monuments and tourist infrastructure into a coherent tourist trail. The trail avoids main roads and famous tourist centers, leading to the less known parts of the Western Sudety Mts. and their foreland. Precisely, the "Western Sudetic Geostrada" runs around the main range of the Isera Mountains, surrounds from the north the Karkonosze Range and the Jelenia Góra Trough, and heads through the eastern and southern part of the Rudawy Janowickie Range. From geological point of view the trail runs through the exposed part of the exhumed i metamorphic envelope the Karkonosze granite intrusion rich in numerous deposits and occurrences of ore mineralization. The selected geomorphological and geological objects and regions were described in details along with the relies of past mining operations and their tourist attractiveness were evaluated. Some especially attractive objects i.e. geomorphological forms, outcrops of interesting lithologic complexes, tectonic structures and remnants of past ore mining (tin mining in Krobica-Kotlina-Gierczyn-Przecznica area and uranium mining in Kowary) were described in details.

11

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Wschodniosudeckiej

Słomka T., Doktor M., Bartuś T., Mastej W., Łodziński M.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

61-72

PL

"Geostrada Wschodniosudecka" w Polsce to niewielki, wschodni fragment trasy geoturystycznej prowadzonej przez całe Sudety. Występuje tu zatem ograniczona ilość geostanowisk. Pierwszym z nich jest słynny, eksploatowany od XIII wieku i wciąż czynny, kamieniołom metasomatycznych marmurów dolomitycznych w Sławniowicach. Eksploatowane skały, w formie i płyt okładzinowych, spotkać można w wielu gmachach Polski i Niemiec. W 16. czynnych i nieczynnych wyrobiskach odsłonięte zostały prekambryjskie marmury i skały współwystępujące, takie i, jak łupki łyszczykowe, amfibolity i pegmatyty. Najciekawszym niewątpliwie punktem tej części Geostrady jest rejon Głuchołaz. W mieście, w dolinie Białej Głuchołaskiej oraz w czeskich rejonach przyległych (Jesenik, Zlate Hory), od XII wieku z aluwiów rzeki i poprzez eksploatację podziemną kwarcowych i kwarcowo- skaleniowych żył pozyskiwano złoto. Pozostałością po górnictwie głuchołaskim są sztolnie i ślady po szybach przy promenadzie wzdłuż Białej Głuchołaskiej. Pozostałe obiekty również mogą być atrakcyjne dla sympatyków nauk o Ziemi. Są to granitoidy masywu Strzelina-Zulovej w Jarnołtowie, prekambryjskie wapienie krystaliczne w Gierałcicach oraz łupki biotytowe w Burgrabicach. Ostatnim obiektem polskiej części Geostrady jest czynna kopalnia tzw. łupków dachówkowych w Jarnołtówku. Występują tutaj łupki fyllitowe, których niezaburzone partie były eksploatowane na pokrycia dachów wielu budynków w okolicy.

EN

The Eastern Sudetic Geostrada (Geotrail) constitutes only a small, eastermost fragment of the whole "Sudetic Geostrada" tourist trail project. Hence, the number of geosites selected along the trail is rather limited. The westernmost site is the famous Sławniowice quarry. Here, in 16 active and inactive pits the Precambrian marbles and accompanying rocks (mica schists, amphibolites and pegmatites) have been quarried since the XIIIth century. Stones extracted there are well-known in Poland and in Germany, usually as facings. However, the most intrising part of the Eastern Sudetic Geostrada is the vicinity of Głuchołazy. In the town itself and in the valley of the Biała Głuchołaska River as well as in the adjacent Jeseniki and Zlate Hory mountains in the Czech Republic gold has been mined from alluvial deposits as well as from quartz and quartz feldspar lodes. The relics of this mining operations are numerous adits and shafts, which can be recently seen along the promenade accompanying the Biała Głuchołaska River bank. Other sites attractive for the Earth-science enthusiasts are: granitoids of the Strzelin-Zulova Massif in Jarnołtów, Precambrian marbles in Gierałcice and biotitic schists in Burgrabice. The last site in the Polish sector of the Eastern Sudetic Geostrada is the operating slate quarry in Jarnołtówek where phyllitic schists are extracted and used as roof tiles.

12

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Środkowosudeckiej

Bartuś T., Mastej W., Łodziński M.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

43-60

PL

Celem niniejszej pracy jest prezentacja studium geologiczno-krajobrazowego z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej dla obszaru Sudetów, wzdłuż środkowej części proponowanej trasy turystyczno-rekreacyjnej, nazwanej Geostradą Sudecką im. Leszka Sawickiego. Geostrada Środkowosudecka ograniczona jest przełęczami.: Kowarską na zachodzie i Płoszczyna na wschodzie, koło Stronia Śląskiego. Liczy łącznie ok. 200 km, w tym ok. 60 km w Czechach. Jest ona prowadzona w taki sposób, by w wąskim pasie o szerokości 10 km (5 km po obu stronach Geostrady) znalazły się atrakcyjne obiekty geoturystyczne w przypadku środkowosudeckiego odcinka Geostrady, są to przede wszystkim zgrupowania piaskowcowych ostańców erozyjnych w Górach Stołowych, a także liczne obiekty w okolicach Lądka Zdroju: jaskinie wypreparowane w marmurach, w tym najsłynniejsza Jaskinie Niedźwiedzia, wystąpienia wód mineralnych, skałki gnejsowe, sławny wodospad Wilczki, liczne kamieniołomy marmurów i bazaltów oraz ślady działalności górniczej.

EN

The aim of the paper is presentation of a geological and landscape studies with inventarization of the objects of abiotic nature heritage located along the central part of proposed trail "The Leszek Sawicki Sudetic Geostrada". The Central Sudetic Geostrada extends from the Kowary Pass in the west to the Płoszczyna Pass near Stronie Śląskie in the east. Total length of this sector of Geostrada is about 200 km, in which about 60 km in the Czech Republic. The principle is to run the trail in such a manner that attractive geosites and other interesting tourist destinations fall into the 10-kilometers-wide zone (+/- 5 km zone from both sides of the road). First of all, these are groups of sandstone monadnocks in the Table Mts., but also numerous geosites close to Lądek Zdrój: caves, including the famous "Bear Cave", mineral waters, gneiss tors, the famous waterfall on the Wilczka River numerous marble and basalt quarries and relics of old mining camps.

13

Przyczynek do badań lokalnej, poziomej zmienności głównych parametrów jakości węgla brunatnego w centralnej części złoża Bełchatów : analizy statystyczne

Bartuś T.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2007

|

T. 33, z. 1

89-107

PL

Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Przedmiotem badań była analiza statystyczna lokalnej, horyzontalnej zmienności wybranych parametrów złożowych z niewielkiego obszaru (8x8 m), położonego w centralnej części pola Bełchatów. W pobranych próbach węgla analizowano zawartość wilgoci całkowitej, zawartość popiołu, wartość opałową i zawartość siarki całkowitej. Analizie statystycznej podlegały miary położenia i rozrzutu, rozkłady i korelacje. Średnie wartości głównych parametrów jakościowych węgla, poza nieco niższymi zawartościami siarki całkowitej, mieszczą się w przedziałach podawanych przez KWB Bełchatów. Badania wykazały statystycznie istotną lokalną, lateralną zmienność parametrów: zawartości popiołu i zawartości siarki całkowitej. Dwuwymiarowa i wielowymiarowa analiza korelacji i regresji liniowej parametrów węgla potwierdziła znane z literatury związki pomiędzy zawartością wilgoci, popiołu i wartością opałową.

EN

The Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland, in the tectonic Kleszczów graben. The theme of researches has been statistical analysis of local, horizontal variability selected depositional parameters from small area (8x8 m), located in the central part of the Bełchatów area. In the investigations was used statistical methods like descriptive statistics, distribution analysis, correlation and regression analysis. Results of the descriptive statistics of the main lignite qualitative parameters beyond little lower capacity of the total sulfur content parameter are contained in to limits which are published by the Bełchatów mine. The researches shows the statistical significance local, horizontal variability of ash and sulfur contents. Simple and multiple linear correlation and regression analysis acknowledge known from literature relations between moisture, ash content and calorific value.

14

Modelowanie zmienności i dokładność oszacowania parametrów jakościowych złoża węgla brunatnego Bełchatów (pole Bełchatów)

Mucha J., Słomka T., Mastej W., Bartuś T., Jończyk W., Frankowski R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2004

|

nr 5

14-15

PL

W oparciu o dane otworowe, określono zmienność zawartości popiołu (Ar), siarki (Str), wilgoci (Wtr) i wartości opałowej (Qir) we wschodniej części złoża węgla brunatnego Bełchatów (pole Bełchatów). Parametry Ar i Str są bardziej zmienne niż dwa pozostałe, a w ich zmienności widać wyraźną nielosowość i anizotropię, podczas gdy zmienność Wtr i Qir jest głównie losowa i izotropowa. Określenie struktury zmienności umożliwiło ocenę błędów oszacowań parametrów w blokach i punktach złoża. Stwierdzono zadowalającą dokładność szacowania parametrów w dużych blokach (400x1200 m) i niewystarczającą w małych blokach (60x120 m) oraz w punktach złoża. Osiągnięcie właściwej dokładności szacowania w małych blokach będzie możliwie przez dodatkowe uwzględnienie prób bruzdowych, pobieranych ze ścian wyrobisk.

EN

The character of variability of ash content (Ar), sulphur content (Str), moisture (Wtr) and calorific value (Qir) in the eastern part of the Bełchatów lignite deposit (the Bechałtów field) was described geostatistically basing on the results of the borehole sampling. The Ar and Str contens are more variable then two remaining ones and show distinct non-randomness and anisotropy while the variability of the Wtr and Qir are mainly random and isotropic. Geostatistical models of variability structure were used for assessment of errors of mean values parameters estimation in mining blocks and points of deposit. It was found satisfactory accuracy of mean parameters estimation in the great blocks (400x1200 m) and unsatisfactory in the small (60x120) as well as in the points. In the case of small blocks there is possible to increase the accuracy of estimation by taking into account the channel samples taken from excavation walls.