PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 17

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available remote Evaluation of the possibilities to use imagery reconnaissance sensors to identify the geological-engineering conditions in lowland river channels
Karczmarz D., Mądrzycki P., Szkudlarz H., Puchalski W., Gorczyca J., Ciepliński M., Falkowski T., Ostrowski P.
Journal of KONBiN
|
2018
|
No. 48
169--189
EN
The article concerns the issue of using imagery reconnaissance sensors for the identification of geological-engineering conditions in river channels, in the aspect of evaluating the forcing of a water obstacle. It discusses the issues associated with using air platforms (manned and unmanned) in remote sensing surveying of selected fragments of the Vistula and Bug river channels and the correct interpretation of the obtained results, through their verification using bathymetric tests conducted directly in the river channels.
PL
Artykuł dotyczy problematyki wykorzystania sensorów rozpoznania obrazowego do identyfikacji warunków geologiczno-inżynierskich w korytach rzek w aspekcie oceny możliwości forsowania przeszkody wodnej. Omówione zostały zagadnienia wykorzystania platform powietrznych (pilotowanych i bezpilotowych) w badaniach teledetekcyjnych wybranych fragmentów koryt Wisły i Bugu oraz poprawność interpretacji uzyskanych wyników poprzez ich weryfikację badaniami batymetrycznymi wykonanymi bezpośrednio w korytach rzek.
2
Content available Procedural and diagnostic simulator of the virtual reality anti-aircraft missile set with elements of augmented reality
Karczmarz D., Butelski K., Mądrzycki P., Puchalski W., Szczekała M., Zasada M., Nikodym-Bilska A.
Journal of Machine Construction and Maintenance - Problemy Eksploatacji
|
2017
|
no. 2
45--52
EN
This paper introduces the issue of supporting operation and diagnostic processes of technical facilities, as well as the possibility of using modern technologies that facilitate and increase the operational safety, on the basis of the procedural and diagnostic simulator of the anti-aircraft missile set. The paper presents the system’s construction, a training concept, and the most important technical issues in the simulator’s design using virtual and augmented reality. The simulator in the virtual technology creates new quality in the process of acquiring knowledge and experience by its users, reduces the training costs, and at the same time, it is a device that provides multilateral development opportunities in technological terms. The paper demonstrates a new approach to the use of modern graphics and simulation technologies, which focused on operational applications in the aviation training so far. An innovative approach through the preparation of training for technical personnel was offered. This new approach results in a very important aspect, which is a life cycle of such prepared training, because, thanks to the use of virtual technology, it is possible to very quickly adapt the simulator, and thus the training, for the real equipment after its modernisation. For this purpose, software (graphics and interactions) is modified in the simulator, and the training can be continued without the need of building a new simulator. The vulnerability of modern technologies for implementation in all areas of life, especially in the broadly understood education, was also emphasised.
PL
Artykuł przybliża problematykę wspomagania procesu obsługi i diagnostyki obiektów technicznych, jak również możliwości zastosowania nowoczesnych technologii ułatwiających i zwiększających bezpieczeństwo obsługi na przykładzie symulatora proceduralno-diagnostycznego przeciwlotniczego zestawu rakietowego. W artykule przedstawiono budowę systemu, koncepcję szkolenia oraz najważniejsze zagadnienia techniczne w projektowaniu symulatora wykorzystującego wirtualną i poszerzoną rzeczywistość. Symulator w technologii wirtualnej tworzy nową jakość w procesie nabywania wiedzy i doświadczenia przez jego użytkowników, redukuje koszty szkolenia, jednocześnie jest to urządzenie dające wielostronne możliwości rozwoju pod kątem technologicznym. W artykule zaprezentowano nowe podejście do wykorzystania nowoczesnych technologii graficznych i symulacji, które do tej pory w szkoleniu lotniczym skupiało się na zastosowaniach operacyjnych. Zaproponowano nowatorskie podejście poprzez przygotowanie szkolenia dla personelu technicznego. To nowe podejście przekłada się na bardzo ważny aspekt, czyli cykl życia tak przygotowanego szkolenia, ponieważ dzięki zastosowaniu technologii wirtualnej jest możliwe bardzo szybkie dostosowanie symulatora, a tym samym szkolenia, do sprzętu realnego po jego modernizacji. W tym celu w symulatorze modyfikowane jest oprogramowanie (grafika i interakcje) i szkolenie może być kontynuowane bez potrzeby budowania nowego symulatora. Podkreślono również podatność nowoczesnych technologii do implementacji w każdej dziedzinie życia, a szczególnie w szeroko rozumianej edukacji.
3
Content available Symulator proceduralno-diagnostyczny przeciwlotniczego zestawu rakietowego w technologii wirtualnej z elementami technologii poszerzonej rzeczywistości : poszerzona rzeczywistość : nowe możliwości prowadzenia szkolenia [1]
Karczmarz D., Butlewski K., Mądrzycki P., Puchalski W., Szczekala M.
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
|
2016
|
R. 17, nr 12
1592--1595
PL
Artykuł dotyczy problematyki wspomagania procesu obsługi i diagnostyki obiektów technicznych. Przedstawiono w nim możliwość zastosowania nowoczesnych technologii ułatwiających i zwiększających bezpieczeństwo ich obsługi. Do realizacji tego celu zaproponowano mobilne urządzenie doradcze z zaimplementowanym systemem do samodzielnego tworzenia scenariuszy zdarzeń, wyposażonym w interfejs użytkownika oparty na technologii poszerzonej rzeczywistości. Przedstawiono budowę systemu oraz przykładowy sposób jego wykorzystania na przykładzie symulatora proceduralno-diagnostycznego przeciwlotniczego zestawu rakietowego w technologii wirtualnej z elementami technologii poszerzonej rzeczywistości.
EN
The paper discusses issues connected with aid that can be given during maintenance and diagnostics procedures performed on technical objects. The possibility of usage of modern technologies, that could help to make those procesures easier and safer, is presented in the paper. For this cause a mobile aiding (advisory) device is suggested (presented), with an implemented system of independent (autonomous) events scenarios creation tool, equipped with the user interface based on the Augmented Reality technology. The structure of such a system, as well as an example of its usage, is presented in the paper. The test was conducted on the procedure-diagnostic simulator of the surface-to-air missile system in Virtual Technology, with elements of Augmented Reality applied, developed by ITWL.
4
Content available Symulator proceduralno-diagnostyczny przeciwlotniczego zestawu rakietowego w technologii wirtualnej z elementami technologii poszerzonej rzeczywistości : technologia opracowania wirtualnego środowiska [1]
Karczmarz D., Butlewski K., Mądrzycki P., Puchalski W., Szczekala M., Zasada M.
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
|
2016
|
R. 17, nr 12
1596--1598
PL
Artykuł przedstawia główne aspekty tworzenia wirtualnego środowiska trójwymiarowego na przykładzie prezentowanego symulatora. Opisano w nim podstawowe działania projektowe niezbędne do wykonania w procesie kreowania wirtualnej rzeczywistości oraz sposoby realizacji interakcji pomiędzy operatorem a obiektami będącymi elementami symulatora.
EN
The article presents major aspects of a three-dimensional virtual environment development by the presented simulator. Fundamentals of project's activities which were indispensable for carrying out in development process of virtual reality and also the way of achieving interaction between operator and subjects as being parts of simulator has been reported.
5
Content available Symulator proceduralno-diagnostyczny przeciwlotniczego zestawu rakietowego w technologii wirtualnej z elementami poszerzonej rzeczywistości : zastosowanie technologii wirtualnej rzeczywistości w procesie szkolenia personelu technicznego [1]
Karczmarz D., Butlewski K., Mądrzycki P., Puchalski W., Szczekala M., Zasada M.
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
|
2016
|
R. 17, nr 12
1599--1602
PL
Artykuł przedstawia koncepcję symulatora proceduralno-diagnostycznego, który w sposób wirtualny będzie obrazował przeciwlotniczy zestaw rakietowy, jego podstawowe elementy techniczne, występujące uszkodzenia i ich objawy, oraz umożliwi prowadzenie wybranych elementów z pracy bojowej przez obsługę w warunkach symulacji sytuacji powietrznej. Symulator w technologii wirtualnej tworzy nową jakość w procesie nabywania wiedzy i doświadczenia przez jego użytkowników, jednocześnie jest to narzędzie dające wielostronne możliwości rozwoju.
EN
The article presents the concept of a procedural and diagnostic simulator, which will image the NEWA SC air defense missile system, its basic technical elements, occurring faults and their symptoms in a virtual way and will enable conducting of elements selected from the combat mode by a personnel in conditions of air situation simulation. The virtual reality simulator creates new quality in the process of acquiring knowledge and experience by its users, and at the same time, it is a tool that provides multiple development possibilities.
6
Content available Opracowanie i badanie symulatora diagnostycznego statku powietrznego w technologii wirtualnej. Zastosowanie nowych technologii w szkoleniu specjalistów techniki lotniczej
Karczmarz D., Mądrzycki P., Puchalski W.
TTS Technika Transportu Szynowego
|
2012
|
R. 19, nr 9
2537--2544, CD
PL
W artykule omówione zostało wykorzystanie techniki wirtualnej rzeczywistości (VR) w budowie symulatora diagnostycznego statku powietrznego. Zastosowanie technologii VR umożliwiło stworzenie uniwersalnego narzędzia szkoleniowego dla naziemnego i pokładowego personelu technicznego. Symulator, w sposób wirtualny odwzorowuje statek powietrzny, jego podstawowe elementy techniczne oraz występujące uszkodzenia i ich objawy. W strukturze logicznej symulatora zostały zaimplementowane uszkodzenia występujące na rzeczywistym statku powietrznym wraz z jego objawami (sygnalizacja, wskazania niepoprawnej pracy, nieprawidłowe parametry pracy). Symulator jest wyposażony w system monitorowania czynności wykonanych przez szkolonego oraz system oceny poprawności działania szkolonego.
EN
The usage of the virtual reality technology (VR) in development of a diagnostic simulator of an aircraft is presented in the paper. VR technology has enabled the creation of universal training tool for ground and flight engineering crew. The simulator virtually presents aircraft’s fuselage and cockpit, their basic technical elements, malfunctions that can occur and their symptoms. Simulator is equipped in a system that monitors actions taken by trainee and evaluates their correctness.
7
Content available Koncepcja symulatora diagnostycznego statku powietrznego w technologii wirtualnej
Mądrzycki P., Butlewski K., Golański P., Perz-Osowska M., Puchalski W.
TTS Technika Transportu Szynowego
|
2012
|
R. 19, nr 9
2699--2705, CD
PL
W niniejszym artykule przedstawiono główne założenia projektu, którego celem jest wykonanie symulatora diagnostycznego samolotu M-28 w technologii wirtualnej. Symulator ten jest przeznaczony do szkolenia naziemnej obsługi technicznej w zakresie wykonywania obsług przedlotowych oraz radzenia sobie z typowymi uszkodzeniami jakie mogą wystąpić na tym samolocie. Symulator składa się ze stanowiska Instruktora oraz rozbudowanego stanowiska Szkolonego. Jest ono wyposażone w interaktywny model kabiny samolotu M-28, oparty o ekrany dotykowe i wirtualne modele wskaźników, wykonane w technologii 3D, oraz interaktywny trójwymiarowy model sylwetki samolotu. Zaimplementowane w symulatorze ścieżki diagnostyczne pozwalają na realizowanie obsług bez uszkodzeń, jak również na detekcję, identyfikację oraz usunięcie wybranych uszkodzeń.
EN
In the paper main assumptions of the project, which aim is to build diagnostic simulator for M-28 aircraft in virtual technology, are presented. Simulator is intended for training ground engineering crew within the scope of pre-flight inspections and dealing with malfunctions that can occur on this aircraft. Simulator is composed of Instructor workbench and expanded Trainee workbench. Trainee’s workbench consists of interactive cockpit post, based on touchscreens and 3D virtual indicators, and interactive 3D aircraft’s fuselage post. Diagnostics paths implemented in the simulator allow performing training of pre-flights inspections without any malfunctions but also training that requires malfunction detection, identification and removal.
8
Content available remote Latające laboratorium - system rejestracji i transmisji danych do naziemnego stanowiska kierowania lotami
Perz-Osowska M., Butlewski K., Marchwicki R., Szkudlarz H., Puchalski W., Kolano R.
Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika
|
2011
|
z. 83(279), nr 2
79-86
PL
Artykuł przedstawia elementy stanowiska naziemnego wchodzącego w skład latającego laboratorium oraz system transmisji danych z samolotu do stanowiska naziemnego. Prace nad projektem są prowadzone w ramach projektu finansowanego przez KBN: "Opracowanie i badanie latającego laboratorium do testowania systemów awionicznych, wyposażenia pokładowego, rozpoznawczego, badań medycznych i innych, zbudowanego na bazie lekkiego statku powietrznego ze zmienną konfiguracją wyposażenia badawczego"�.
EN
The paper describes the ground of the Flying Laboratory and the system of transmission of data from the airplane to the ground platform. The Flying Laboratory is the name of the project financed by polish State Committee for Scientific Research entitled "Research and development of the flying laboratory for testing of avionics systems, onboard and surveillance equipment, medical tests and others, built on the basis of a light airplane with a changeable research equipment configuration".
9
Content available remote Analiza wpływu konfiguracji kokpitu realizację pilota misji lotniczej
Puchalski W., Szczepański C.
Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej
|
2009
|
R. 50 nr 177B
293-302
PL
Referat jest kontynuacją tematyki przedstawionej na konferencji w 2007 roku w artykule pt.: "Symulator badawczo-konstrukcyjny do projektowania i optymalizacji interfejs6w człowiek wojskowy statek powietrzny". Zawiera kr6tki opis procesu badawczego, wstępne wyniki badan, wnioski z nich wypływające oraz kierunki dalszych działań mających na celu opracowanie metody oceny realizacji przez pilota wybranych misji lotniczych przy r6znych konfiguracjach kokpitu.
EN
That paper is the continuation of the papers from the year 2007 Conference presenting the Human-Machine Interface optimization problems, at the cockpit of military aircraft. The short descriptions of the performed researches, initial results analysis and conclusions, ended with the suggested directions of the next researches have been presented. The following researches of that paper authors will be focused on the development of the mission performance quality evaluation method, for different aircraft cockpit configuration.
10
Content available remote System komputerowego wspomagania projektowania i optymalizacji interfejsów człowiek-system techniczny na przykładzie kokpitu wojskowego statku powietrznego
Szczepański C., Butlewski K., Karczmarz D., Marchwicki R., Mądrzycki P., Puchalski W.
Pomiary Automatyka Robotyka
|
2008
|
R. 12, nr 2
609--618
PL
W referacie omówiono strukturę sprzętową oraz koncepcję systemu komputerowego symulatora badawczo-konstrukcyjnego. Przedstawiono fragmenty analizy dotyczącej rozwiązań informatycznych oraz konstrukcyjnych wybranych stanowisk badawczych wchodzących w jego skład.
EN
This paper describes the hardware architecture and the concept of the system of the computer-based test and design simulator. It presents some analyses of software and hardware solutions of the selected test benches of the simulator.
11
Content available Limitations in application of basic frequency simplest lower estimators in investigation of natural vibrations of circular plates with variable thickness and clamped edges
Jaroszewicz J., Misiukiewicz M., Puchalski W.
Journal of Theoretical and Applied Mechanics
|
2008
|
Vol. 46 nr 1
109-121
EN
In this paper, we discussed the effects of application the Bernstein-Keropian simplest lower estimators for calculation of basic natural vibration frequencies of variable-thickness cir- cular plates. Following a thorough analysis, we showed a significant role of the operators of the 4th order Euler equations of motion describing vibrations of circular plates with exponentially variable thickness. The dependence of solutions on values of the variable thickness power index of the plate and Poisson’s ratio of the plate material was investigated. The variable power thickness diaphragm model was verified by FEM which confirmed the usefulness of the simplest estimator for following materials: titanium, steel, zinc. Comparison of the results obtained after applying the simplest lower estimators for the basic frequency with the results of exact solutions for particular cases found in the literature, confirmed high accuracy of the applied method.
PL
W pracy omówiono efekt zastosowania naj prostszych estymatorów BernstejnaKieropiana do obliczania podstawowej częstości osiowosymetrycznych drgań własnych płyt o zmiennej grubości typu diafragma. Przeanalizowano i uwypuklono istotną rolę operatorów równań Eulera czwartego rzędu oraz ich fundamentalnej funkcji w osiowosymetrycznych zagadnieniach drgań płyt kołowych o potęgowo zmiennej grubości. Zbadano zależność rozwiązania od wartości wskaźnika zmiany grubości płyty i liczby Poissona. Weryfikacja modelu diafragm o potęgowo zmiennej grubości przy pomocy MES potwierdziła możliwość zastosowania naj prostszego estymatora w przypadku metali: tytanu, stali, cynku. Porównanie wyników obliczeń najprostszych estymatorów z dołu częstości podstawowej uzyskanych przy wykorzystaniu zaproponowanej metody oraz przy zastosowaniu znanych z literatury rozwiązań ścisłych dla szczególnych przypadków zmiany grubości płyty potwierdziło wysoką dokładność proponowanej metody.
12
Content available Employment of the research engineering simulator for project and optimizing Humane - Machine Interface (HMI)
Butlewski K., Karczmarz D., Marchwicki R., Mądrzycki P., Puchalski W., Szczepański C.
Journal of KONBiN
|
2008
|
No. 2 (5)
307-329
EN
In the process of optimizing of the human-machine interface (HMI) for military aircraft, the research-engineering simulator makes the basic testing instrument for the verification of the quality of the process. This paper describes the hardware architecture and the concept of the system of the computer-based engineering simulator. It presents some analyses of software and hardware solutions of the selected test benches of the simulator.
PL
W procesie optymalizacji interfejsu człowiek - maszyna dla wojskowych statków powietrznych, symulator badawczo-konstrukcyjny jest podstawowym narzędziem badawczym do weryfikacji jakości tego procesu. W artykule omówiono strukturę oraz koncepcję systemu komputerowego symulatora. Przedstawiono fragmenty analizy dotyczącej rozwiązań informatycznych oraz konstrukcyjnych wybranych stanowisk badawczych wchodzących w jego skład.
13
Content available remote Graficzne Interfejsy Użytkownika w symulatorze badawczo-konstrukcyjnym
Burek M., Puchalski W., Szczepański C.
Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika
|
2007
|
z. 71 [238]
399-405
PL
W referacie przedstawiono Graficzne Interfejsy Użytkownika (ang.: Graphical User Interface - GUI) umożliwiające komunikację człowiek-maszyna w opracowywanym w ITWL symulatorze badawczo-konstrukcyjnym przeznaczonym do badań optymalizacyjnych interfejsu człowiek-maszyna w kokpitach wojskowych statków powietrznych.
EN
Graphical User Interfaces of research-engineering simulator being under development at the Air Force Institute Of Technology have been presented in the paper. The simulator is being dedicated to the man-machine interface optimization for the military aircraft. So for that purpose the interfaces at the simulator have been prepared. The important factors of their designing were also unification and simplicity of their usage by the researchers.
14
Content available remote Właściwości funkcjonalne systemu monitoringu sieci wodno-kanalizacyjnych na przykładzie rozwiązania dla gminy Błonie
Winiarski W., Szewczyk R., Puchalski W., Ziółkowski B.
Pomiary Automatyka Robotyka
|
2007
|
R. 11, nr 2
PL
W referacie przedstawiono możliwości wykorzystania telefonii komórkowej w monitoringu sieci wodno-kanalizacyjnej. Na przykładzie gminy Błonie omówiono główne zalety i wady tego rozwiązania. Wskazano, że zastosowanie komunikatów SMS w monitoringu przemysłowym jest najefektywniejsze w sieciach, gdzie przesyłana jest mała ilość danych (np. komunikaty o stanach awaryjnych).
EN
Paper presents possibilities of application of mobile phone network for water and wastewater facilities monitoring. On the base of real, communal facility in Błonie advantages and disadvantages of such monitoring are presented. Presented example indicates significant economical benefits from application of SMSes sent via GSM network in monitoring of water and waste water communal facilities.
15
Content available remote Charakterystyka i zróżnicowanie funkcjonalne starorzeczy w dolinach dużych rzek nizinnych
Puchalski W.
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
|
2004
|
nr 131(12)
319-325
PL
Starorzecza stanowią istotny element krajobrazu dolin rzek nizinnych. Na przykładzie starorzeczy doliny dolnej Wisły omówiono charakterystykę i wybrane aspekty funkcji biogeochemicznych ich ekosystemów, związanych z metabolizmem osadów dennych i funkcjami roślinności wodnej. Czynnikami różnicującymi starorzecza jest ich podatność na perturbacje związane z wezbraniami rzek oraz struktura (różnorodność) roślinności. Zróżnicowanie strukturalne przekłada się na zróżnicowanie zdolności retencyjnych w stosunku do ładunków związków biogennych, gdzie najkorzystniejsze cechy posiadają osady denne starorzeczy zalewanych wodami wezbraniowymi. Poszczególne gatunki roślin uzależnione są od specyficznych warunków środowiska, zmieniając często w przeciwstawny sposób parametry funkcjonowania ekosystemów. W zagospodarowaniu dolin rzecznych należy dążyć do wykorzystania starorzeczy jako sprawnej pułapki biogeochemicznej oraz stabilizującego i łączącego komponentu krajobrazu doliny rzeki, pod warunkiem zachowania dynamiki wezbrań.
EN
Oxbow lakes constitute an important element of the landscape of lowland river floodplains. The structural characteristics and chosen aspects of biogeochemical functions are described for oxbow ecosystems in the lower Vistula floodplain, considering metabolic properties of bottom sediments and functions of aquatic vegetation. Typology of oxbow lakes, based mainly on their susceptibility to flood disturbances and on vegetation structure and diversity is proposed. Patterns of structural diversity imply the variability of retentive properties for external nutrient loads, where sediments of periodically flooded lakes reveal the most desirable properties. Particular plant species, constrained by specific environmental variables, transform functions of their ecosystems in contrasting ways. Oxbow lakes may perform a role of effective biogeochemical traps as well as may increase the stability and connectivity functions of riverine landscapes. Such optimising of floodplain management demands at least partial restoration of flood dynamics for maintaining non-degraded functions of oxbow lakes. Functional assessment of vegetation and sediment analyses may help in establishing the most desirable restoration measures.
16
Content available remote Siły centrujące w uszczelnieniach pierścieniowych pomp wirowych
Jaroszewicz J., Puchalski W.
Pompy, Pompownie
|
2004
|
nr 3 (114)
30-33
PL
Powstawanie sił w szczelinach uszczelnień i wpływ na sztywność zespołów wirujących pomp wielostopniowych, znany jako „efekt Łomakina”.
17
Content available remote Ekologiczne podstawy zagospodarowania zbiorników wodnych w wyrobiskach poeksploatacyjnych
Puchalski W.
Górnictwo Odkrywkowe
|
1999
|
Vol. 41, nr 2-3
232-245
PL
Wskazano na znaczenie ekologiczne, rekreacyjne i gospodarcze poeksploatacyjnych zbiorników wodnych. Wynika z tego potrzeba ich ochrony, właściwej rekultywacji i zagospodarowania. Omówiono osobliwości funkcjonowania ekosystemów tych zbiorników - zróżnicowanie siedliskowe, stres chemiczny wpływający na wzrost znaczenia procesów abiotycznych w obiegu materii, wysoki stopień stabilności fizycznej mas wody, uproszczenie struktury ekosystemu i izolację przestrzenną, co wpływa na zwiększony udział gatunków rzadkich w ich biocenozach. Dla poprawy jakości wody często korzystny jest wzrost intensywności mieszania wody przez wiatr i czasowe retencjonowanie wód dopływających do zbiornika, co można osiągnąć przez odpowiednie ukształtowanie powierzchni wyrobiska. Do przeciwdziałania eutrofizacji powodowanej nadmiernymi ładunkami związków fosforu można wykorzystać absorpcyjne właściwości glinokrzemianów lub węglanu wapnia; brak jest mechanizmów redukujących zewnętrzne ładunki azotanów. Leśne otoczenie małych zbiorników poeksploatacyjnych okazuje się niekorzystne dla jakości wody, jedynie w zlewni zbiorników silnie zakwaszonych pomaga w ich rekultywacji. Zróżnicowane cechy dynamiki ekosystemów i częste przypadki ich uzależnienia od perturbacji nie pozwalają na określenie generalnych zasad ich zagospodarowania i wymagają indywidualnego potraktowania każdego projektu rekultywacyjnego.
EN
The ecological, recreational and economical functions of pit-mine lakes are deseribed. This involves needs for their protection and appropriate measures of their restoration and management. Functional peculiarities of their ecosystems are pointed out: habitat diversity, chemical stress enhancing the importance of abiotic processes in matter cycling, elevated physicaI stability of water masses, simplified ecosystem structure and spatial isolation promoting the contribution of rare species in biotic communities. The enhancement of water mixing by wind and temporal retention of water inflowing to a reservoir often improve the water quality, which may be achieved if a suitable pit shape is maintained. The sorption properties of aluminosilicates or co-precipitation with CaCO3 reduce the availability of phosphorus, preventing the eutrophication processes. Nitrates remain stable and are not reduced in majority of pit-mine lakes. Eutrophication becomes accelerated when small such lakes are surrounded by a forested catchment; only in case of extremely acidified waters this improves their restoration. It is difficult to formulate general management rules and each restoration project should be planned individually because of diversified dynamic patterns of ecosystems, which often appear to be perturbation-dependent ones.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.