Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Perz wydłużony kępowy źródłem taniej bioenergii (fitoenergii)

Martyniak D., Martyniak J.

Czysta Energia

|

2011

|

Nr 7-8

20-22

2

Poziom krajowego nasiennictwa traw pastewnych a stan biologiczny użytków zielonych w Polsce

Martyniak J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 1

21-38

PL

Praca zawiera analizę kształtowania się głównych parametrów polskiego nasiennictwa traw pastewnych (liczba reprodukowanych odmian, areał, plon, zbiory) obecnie oraz w przyszłości. W tej futurologicznej diagnozie uwzględnia się czynniki przyrodnicze, ekonomiczne i antropogeniczne oraz przewidywane zapotrzebowanie na nasiona. W opracowaniu przyjęto założenie bezpośredniej zależności stanu biologicznego paszowych użytków zielonych od posiadania nasion dominujących w runi gatunków traw. Odpowiedni poziom nasiennictwa i dostępność nasion traw, jako nośnika postępu biologicznego (tworzonego w hodowli), umożliwia bowiem kształtowanie pożądanego składu botanicznego i jakościowego komponowanych mieszanek do zasiewu lub podsiewu użytków zielonych. W polskim nasiennictwie traw paszowych występuje obecnie wyraźna tendencja rozwojowa i znajduje się ono na etapie odbudowy dawnego dużego potencjału, po głębokim regresie z czasu rekonstrukcji gospodarki w latach 90. Ubiegłego wieku. Aktualny areał reprodukcji na poziomie 8 tys. ha oraz zbiory ok. 7,8 tys. t rocznie, w warunkach uzyskiwania plonów 8,9 dt z ha, prawie pokrywająkrajowe zapotrzebowanie pod względem masy, a z uwzględnieniem handlu zagranicznego - także asortymentowo. Jednocześnie istniejący trend wzrostu niemal wszystkich parametrów nasiennictwa traw paszowych, zwłaszcza plonowania (spośród biologicznych), cen i opłacalności (z ekonomicznych) oraz specjalizacji, większego areału i regionalizacji (z antropogenicznych), jednoznacznie wskazuje na możliwość perspektywicznego rozwoju tego nasiennictwa. Krajowe nasiennictwo będzie w przyszłości w stanie pokryć (zakładając utrzymanie właściwego stanu biologicznego i podwojenie produktywności użytków zielonych) zapotrzebowanie na nasiona w ilości 18 tys. t rocznie. Istnieją też możliwości, w warunkach dużej liczby producentów i dość licznych firm handlowo-nasiennych, poprawy asortymentu gatunkowo-odmianowego, z jednoczesnym poszerzeniem go o kilka gatunków marginalnych, co stworzy także większe możliwości eksportowe.

EN

Analysis of the main parameters of current domestic seed production of grasses now and in the past was performed. Trends for the development of seed production in the future were estimated. The demand for seeds both now and in the future was estimated by considering biological composition of sward, economic and anthropogenic factors (specialization, size of plantations, regionalization). There is a clear trend of development in Polish seed production after a deep regress during economic transformation in the 1990s. Present area of seed production equals 8 thousand ha and the yields of c. 7.8 thousand tons a year (8.9 dt·ha-¹) almost cover domestic demands in terms of mass and, considering international trade, also in terms of grass species. Increasing trend of almost all parameters of fodder grass seed production including biological parameters (yielding), economic (prices and profitability) and anthropogenic (specialisation, larger crop area, regionalization) point to possible development of this production in the future. To sum up, there is a potential in Poland to develop seed production in the future. The demands of approximately 18 thousand tons could be covered by domestic seed production. It is possible to introduce new, marginal species into seeds production. These species can be cultivated in extreme conditions and seeds can be exported.

3

Problemy doskonalenia teoretycznych podstaw i procedur w badaniach wyrywkowych produktów ziarnistych

Martyniak J.

Inżynieria Mineralna

|

2005

|

R. 6, nr 1

1-18

PL

Istnieje wiele rodzajów materiałów i produktów ziarnistych, użytkowanych w gospodarce światowej. Ocenia się je według zazwyczaj dużej liczby rozmaitych właściwości. Różnorodność przypadków pod względem specyfiki tworzywa produktu, warunków i wyposażenia technicznego w procesie produkcji powoduje konieczność odpowiedniego przystosowania procedury estymacyjnej do konkretnych okoliczności. Głównie dotyczy to sposobu postępowania w wyrywkowym badaniu kontrolnym produktów i materiałów ziarnistych. Istotną sprawą jest zdefiniowanie partii produktu ziarnistego, jako populacji jednostek losowania. Na ogół estymacja parametrów jakościowych produktów ziarnistych wymaga skomplikowanych procedur. Najczęściej obejmują one kilka stadiów, począwszy od pobierania próbek, a skończywszy na oznaczaniu właściwości w próbkach analitycznych. Wyniki oznaczania przedstawiające jakość produktu ziarnistego charakteryzują się niepewnością, która zawsze powstaje, gdy stosuje się badanie wyrywkowe, jako podstawę pozyskania informacji o zbiorowości jednostek statystycznych. Niepewność ta wiąże się ze statystycznym przybliżeniem, które jest miernikiem rozrzutu wartości liczbowych parametrów jakościowych pomiędzy estymatorami, jako elementami zmiennej losowej. Zapewnienie pożądanej miarodajności wyników oznaczania nie jest możliwe bez wymagań dla precyzji estymatorów przedstawiających badane parametry jakościowe produktu. Wymagania takie są bowiem niezbędne w celu umożliwienia oceny czy uzyskana precyzja estymatora jest zadawalająca.

EN

There are many types of particulate or granular raw materials and products being used in the world's economy. They are evaluated on the basis of a usually large number of various attributes or properties. The diversity of cases in point of material, equipment and production condition specificity is reason of necessity to adequately adapt estimation procedures in local conditions. In the main, the operating means of acceptance sampling plans and procedures for the inspection of particulate products or materials are taken into consideration. The essential matter is in order to define a particulate product lot as a sampling unit population. The estimation methods for the specific characteristics of the discussed products are in general complicated. Usually such a method is composed of a few stages: sample taking as the first and making of property determination on test sample as the last. The determination results obtained to present the quality of particulate lot have been with natural uncertainty which always arises in consequence of application of sampling as the basis to provide information on a population of statistical units. The amount of this uncertainty belongs to the statistical approximation which exists between the estimates and the true values of lot properties. This approximation is a measure of dispersion of he property values among all the estimates as elements of random variable. It is not possible to ensure the desirable credibility of determination results without the requirements for precision of estimates which are to represent the true specific characteristics of product lot. These requirements are indispensable to enable for the appreciation: is satisfactory the estimate precision obtained.

4

Rozwój postępu biologicznego traw pastewnych w Polsce w drugim 50-leciu XX wieku

Martyniak J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2a

219-231

PL

W pracy oceniono postęp biologiczny traw pastewnych w latach 1951-2000. Analizowano rozwój hodowli odmian i nasiennictwa oraz jego introdukcji przez wprowadzenie nowych odmian do praktyki rolniczej. Analizie poddano obszerne dane liczbowe z lat 1951-2000. Na początku lat 50. po zniszczeniach wojennych, stan polskiej hodowli traw był skromny. Do 1960 r. wykorzystując materiały przedwojenne zdołano ją w 1/4 odbudować. W tym czasie na użytkach zielonych i gruntach ornych uprawiano ponad 30 bardzo dobrych polskich odmian populacyjnych 17 gatunków. W latach 1961-1980 wyhodowano 34 nowe odmiany, które były wykorzystywane do zagospodarowywania pomelioracyjnego dużych obszarów użytków zielonych. W latach 80. i 90. do produkcji wprowadzono 56 odmian bardziej wyspecjalizowanych, zarówno do określonego użytkowania jak i warunków siedliskowych. W sumie w latach 1951-2000 wykreowano 122 polskie odmiany traw pastewnych. Nasiennictwo rozwijało się równolegle z hodowlą. Był to jego "złoty okres". Nasiona produkowano na potrzeby krajowe i na eksport. Areał uprawy traw na nasiona przekraczał 65 tys. ha rocznie, a produkcja 30 tys. ton. Od 1991 r. notuje się drastyczny regres reprodukcji. Areał uprawy zmniejszył się do ok. 10 tys. ha, a produkcja do ok. 5 tys., czyli do poziomu z lat 50. Struktura reprodukcji została zawężona do trzech gatunków: Lolium perenne L., Festuca rubra L. i Poa pratensis L. Eksport niemal całkowicie wygasł i rozpoczął się import. Polska z eksportera nasion traw stała się ich importerem (ok. 30% pokrycia potrzeb). Introdukcja i wykorzystanie potencjału postępu genetycznego traw były w drugiej połowie XX w. przeważnie większe niż w przypadku innych grup roślin uprawnych i przekraczały 60%, a dopiero w ostatnim dziesięcioleciu zmniejszyły się poniżej 50%.

EN

Biological progress in the breeding of fodder grasses and in seed production in the period of 1951-2000 years was analysed. At the beginning of the fifties breeding of grasses in Poland collapsed but to the sixties it was rebuilt; above 30 Polish varieties from 17 species were introduced to agriculture. Between 1961 and 1980 34 new varieties were bred and in the eighties 30 new varieties were introduced. These varieties were more suitable for cultivation under different habitat conditions. After 1990 additional 26 new varieties were registered. In total in the period 1951-2000 122 Polish varieties of fodder grasses were created. In the second half of the XX century the seed production in Poland developed together with breeding. The cultivation covered over 65 thousand hectares, and the production exceeded 30 thousand tons. It was the "golden age" for seed production. In that period Poland exported grass seeds - even outside Europe . After 1991 drastic regress reduced seed cultivation to 10 thousand hectares and seed production to 5 thousand tons. The reproduction was limited only to: perennial ryegrass, red fescue and smooth stalked meadow-grass. Poland became the importer of about 30 % of seed grasses. In the second half of the century introduction and utilization of genetic potential of grasses were higher than those of the other crop plants. The use of genetic potential of grasses was equal to 60 % and decreased to 50 % in the last ten years.

5

Niepewność wyników oznaczania właściwości produktu ziarnistego w badaniach wyrywkowych

Martyniak J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2004

|

T. 20, z. 2

65-76

PL

W artykule przedstawiono problem niepewności cechującej wyniki oznaczania parametrów jakościowych produktów ziarnistych, która powstaje w badaniach wyrywkowych. Poruszono zagadnienie zdefiniowania produktu ziarnistego jako populacji generalnej elementów. W nawiązaniu do zasady opisu statystycznego przybliżenia estymatora oznaczanej właściwości produktu, sprecyzowano pojęcie niepewności, która charakteryzuje wyniki oznaczania jego jakości. Podano matematyczną postać prawdopodobieństwa, które wyraża niepewność w estymacji wielowymiarowej oraz w estymacji wektorowej. Zwrócono uwagę na związek istniejący między niepewnością wyników oznaczania jakości produktu ziarnistego a ryzykiem ekonomicznym. Jest to uzasadnienie znaczenia znajomości jej liczbowego określenia.

6

Problemy doskonalenia kontroli procesu produkcyjnego w zakładzie przeróbczym węgla kamiennego.

Martyniak J.

Wiadomości Górnicze

|

2002

|

Vol. 53, nr 12

526-534

PL

Kontrola przemysłowego procesu produkcyjnego służy do stwierdzenia, czy występują zakłócenia w toku jego realizacji i gdzie są one zlokalizowane, a także do ustalenia źródeł zagrożeń, które mają wpływ na obniżanie procesowych wskaźników ekonomicznych. W szczególności, bez zastosowania takiej kontroli, nie można zapewnić utrzymania umownej jakości wszystkich wytworzonych produktów. W gospodarce rynkowej jest to podstawa utrzymania wysokiego poziomu zaufania klienta do producenta. Dotyczy to w coraz większym stopniu przemysłu węglowego. Doskonalenie kontroli procesu produkcyjnego w zakładzie przeróbczym polega na przyjęciu niezbędnych założeń i uwzględnieniu podstawowych zasad, które decydują o kompleksowości oraz miarodajności pozyskiwanych informacji o przebiegu procesu technologicznego.

EN

Industrial controlling of production process serves for determination if there are disturbances in the course of its realisation and where they are located as well as for determination of hazards sources that have an influence for lowering of the process economic indices. In particular, without application of such controlling, it is not possible to maintain the agreeable quality of all products made. In a market economy it is the basis for maintenance of a high level of confidence of the client for the product. Improving the controlling of production process at the coal preparation plants consists in acceptance of indispensable assumptions and taking into account of basic principles that decide about complexity and reliability of a received information on the course of a technological process.

7

Analiza ryzyka eksploatacyjnego w polskim zakładzie wzbogacania węgla

Cieślak W., Sablik J., Martyniak J., Wycisk H.

Inżynieria Mineralna

|

2002

|

R. 3, nr 1

21-30

PL

W artykule przedstawiono metodykę i wyniki badań umożliwiających charakterystykę zakładu wzbogacania węgla metodą analizy ryzyka w zakresie eksploatacji oraz wnioski, które mogą być wykorzystane przy podejmowaniu decyzji w zakresie zarządzania produkcją oraz decyzji inwestycyjnych.

EN

The article presents methodology and results of studies, which allow to characterise a coal preparation plant by means of operational risk analysis and to draw conclusions which could be used for making production management and investment decisions.

8

Kryterium i metoda oceny zgodności oznaczonej i rzeczywistej jakości produktu ziarnistego

Martyniak J.

Archives of Mining Sciences

|

2001

|

Vol. 46, nr 4

491-517

PL

Omówiono podstawowe pojęcia wiążące się z oceną zgodności między rzeczywistymi parametrami jakościowymi produktu ziarnistego a wynikami ich oznaczania. Biorąc pod uwagę, że dogodnym miernikiem tej zgodności są różnice między wynikami z równoległych procedur oznaczania właściwości produktu, za jej kryterium można uznać dopuszczalną różnicę między takimi wynikami, która nie powinna być przekroczona, jeżeli stosowana metoda badawcza zapewnia pożądaną zgodność wspomnianych wielkości. Przedstawiono zasady określania dopuszczalnych różnic między wynikami oznaczania parametrów równoległych próbek produktu w przypadku, gdy przedmiotem oceny osiągniętego poziomu zgodności jest wielowymiarowa lub wektorowa charakterystyka jakości, a stosowana procedura estymacyjna jest wielostadialna o zróżnicowanej liczbie stadiów dla rozmaitych właściwości. Jako podstawę wykorzystano zasady estymacji wielowymiarowcj i wektorowej. Punktem wyjścia jest analiza i ocena odchyleń parametrów próbek uzyskiwanych w kolejnych etapach procedury estymacyjnej i końcowych wyników oznaczania. Następnie rozpatruje się narastanie odchyleń estymatorów względem estymowanych parametrów produktu w toku realizacji procedury estymacyjnej. Omówiono problem ustalenia tolerancji estymacyjnych i dostosowania do nich odchyleń powstających w poszczególnych stadiach procedury estymacyjnej. Podano wzory do wyznaczania dopuszczalnych różnic między wynikami oznaczania parametrów równoległych próbek. Wykazano, że różnice te, jako kryteria zgodności, są funkcjami wymaganych tolerancji estymacyjnych.

EN

In this paper there are sayed the significantest terms pertaining to the research into closeness of agreement between the true characteristics of particulate material lot and the analysis results correspond with them. A convenient information on this closeness is the difference between the independent replicate estimates representing the same product property. This difference indicates the precision level of the used estimation proeedure that forms the goodness of approximation to the lot true values for determination results. Therefore, an adequately criterion of equality for the true and determined value of a lot characteristic is the required diffcerence limit for two replicate estimates. This limit is termed the permissible difference and is a measure of test reproducibility has been attained during the estimation procedure. If the differenee between replicate estimates did not exceed such a limit, the used estimation procedure had been fited precision then it is assumed that the estimation result and the true value of property of particulate product lot are equal. There are presented the essentials to shape and calculate the required difference limit. It is taken into consideration the circumstance that the circumscribe of product quality most frequently is multidimensional or multivectorial and the applied estimation procedure is a multistage with a various number of stages for diverse properties of product. The principles of the multidimensional and multivectoriaI estimation are the fundamental to advance and show the mathematical model of statistical closeness fits for every characteristic set. The point of departure to solve the considered problem is detecting and evaluating all the characteristic deviations arise from succesive stages of estimation procedure. These deviations are the basis to be computed the cumulative deviations of estimates after every stage in relation to the true product quality parameters.

9

Rozwiązywanie problemów produkcyjnych kopalń w drodze kompleksowej modernizacji zakładów przeróbczych

Cieślak W., Martyniak J.

Przegląd Górniczy

|

2000

|

T. 56, nr 6

31-41

PL

Przedstawiono istotne elementy decydujące o ogólnym poziomie i efektywności zakładu przeróbczego. Zwrócono uwagę na wiele możliwości poprawy pod tym względem przez zastosowanie nowych rozwiązań techniczno-technologicznych. Scharakteryzowano tematykę badawczą, szczególnie ważną dla polepszenia wskaźników produkcyjnych kopalń węgla. Podano wygodne wskaźniki porównawcze, które mogą służyć do ogólnej oceny poziomu technologii przeróbczej w zakładach przeróbki węgli surowych. Nowe rozwiązania, które wymagająpodjęcia decyzji inwestycyjnych, powinny być uzasadnione oceną ich finansowej efektywności i ryzyka ponoszone w przypadku realizacji inwestycji, jak też ryzyka istniejącego w przypadku rezygnacji z tejże inwestycji.

EN

Essential elements decisive for the standard and performance (efficiency) of a coal preparation plant are presented. Many possibilities of improvement in this respect by application of new technical and process solution are pointed out. The research subject matter especially important for production indices of collieries is characterized. Convenient comparative indices are given, which can be used for the general evaluation of preparation process standard in the raw coal preparation plants. The new solutions which require investment decision making, should be justified by financial efficiency and risk undertakes in case of investment realization as well as risk existing in case of resignation.

10

Warunek zmniejszenia ryzyka błędu oszacowania właściwości kopaliny decydujących o jej zakwalifikowaniu do konkretnej kategorii jakościowej

Martyniak J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

T. 16, z. 1

5-28

PL

Przedstawiono wpływ dokładności oszacowania jakości kopaliny na ryzyko wystąpienia straty finansowej, spowodowanej decyzją podjętą na podstawie oceny tej jakości, opartej na reprezentujących ją wynikach badań. Zwrócono uwagę na rolę prawdopodobieństwa znajdowania się rzeczywistych parametrów jakościowych kopaliny poza granicami dopuszczalnych tolerancji estymacyjnych dla wyników oznaczeń. Prawdopodobieństwo to jest zasadniczym czynnikiem wspomnianego ryzyka. Jest ono bezpośrednio określone przez prawdopodobieństwo występowania rzeczywistych parametrów kopaliny w obszarach, które odpowiadają ustalonym, tolerancjom estymacyjnym. To ostatnie prawdopodobieństwo nazywa się poziomem ufności i razem z przyjętymi tolerancjami przedstawia statystyczne kryterium dokładności oszacowania (statystycznego przybliżenia) wielowymiarowej jakościowej charakterystyki kopaliny. Scharakteryzowano niepewność powstającą przy stosowaniu tradycyjnej metody w celu estymacji wielowymiarowych jakościowych charakterystyk kopalin i wykazano, że w dużym stopniu metoda ta podwyższa ryzyko decyzji opierających się na wynikach, które reprezentują jakość kopaliny, uzyskanych przy jej użyciu. Ryzyko decyzji uznania jako rzeczywistej jakości kopaliny, na którą wskazują wyniki oznaczeń, można zmniejszyć do pożądanego poziomu pod warunkiem zastosowania odpowiedniego wariantu metody wielowymiarowo-wektorowej estymacji jakościowej charakterystyki kopaliny.

EN

In this paper there is characterized the influence of closeness of mineral quality estimation over the risk of suffering a financial loss. This loss is caused by the decision based on the quality evaluation of a mineral lot according to the received determination results. There is payed attention to the importance of likelohood that the real quality parameters of mineral lot are finded aut the utmost of the permissible tolerance for determination results. This likelihood is a essential factor for the sayed risk and is directly formed by the probability that the real quality parameters are found inside the spaces corresponding to the established estimation tolerances. The forming probability is called the confidence level and in common with these spaces termed the confidence intervals, are the criterion for assessment of statistical closeness pertaining to the mineral lot multidimensional quality. This closeness is consequent upon the estimation method used. The traditional method is not agreed with the principles of the representativeness method. The practiced estimation is onedimensional while majority of mineral qualities are multidomensional and/or multivectioral. There is broached the uncertainly arrising at when the traditional method is applied to determinate a multidimensional and/or multivectorial mineral quality. In the case of arriving at the decision concerns a mineral quality class on the basis of the results represented the mineral quality obtained by the traditional method, it has proved that the uncertaintly very increases. The decision risk follows this method is adequately increased. The risk of decision based on the quality evaluation, can be decreased to the desirable level on condition of using the fit variant of the multidimensional-multivectorial method for mineral quality setimation. Then the decisions assign the mineral qualities pointed aut by determination results, as real, will be correct.

11

Związek między wielkością próbek pierwotnych, a wariancją właściwości w ich populacji

Martyniak J.

Przegląd Górniczy

|

1999

|

T. 55, nr 4

23-27

PL

Produkt ziarnisty, będący przedmiotem opróbowania, powinien być jednoznacznie określony, jako populacja generalna jednostek losowania. W danej partii produktu ziarnistego można rozpatrywać statystyczny model bilansu wariancji dla wariancji międzyziarnowej oraz wariancji między wewnątrzpróbkowej. Wariancje między i wewnątrzpróbkowa zależą od poziomu losowności składu próbek pierwotnych. Statystycznym wskaźnikiem wielkości próbki pierwotnej jest liczba tworzących je ziarn i nie powinno się zastępować go - masą lub objętością próbki pierwotnej. Interesujące są zależności między tak interpretowaną wielkością próbki pierwonej, jako jednostki losowania, a wariancją międzyziarnową i stopniem losowości składu próbek pierwotnych. Analogicznie zależności dotyczące tradycyjnie pojmowanej wielkości próbki pierwotnej, dodatkowo muszą uwzględniać średnią masę pojedyńczego ziarna produktu ziarnistego lub średnią przestrzeń zajmowaną przez pojedyńcze jego ziarno. Ważne znaczenie mają badania podejmowane w tym zakresie.

EN

Granular produkt, being sampled, should be explicity specified as a parent population of sampling units. In a given lot of granular product one can consider a ststistical balance model of variances for the intergrain variance as well as intersample and intrasample variances. The intersample and intrasample variances depend on the radomnes degree of primary samples. The number of grains is a statistical index of the primary sample size and it should not be replaced by te mass or volume of the primary sample. The relation between so interpreted primary sample size, as a sampling unit, and intergrain variance and randomnes degree of the primary sample composition is interesting. the analogical relations refering to the traditionnally comprehended primary sample size must take into consideration the average volume occupies by a single grain. Research taten up in this scope are of great importance.

12

The factors forming the interincrement variance

Martyniak J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

1998

|

T. 14, z. 3

49-60

EN

The question what is the functional dependence between the interincrement variance and the interparticIe variance in a mineral lot has been the subiect-matter of many experimental works and considerations. This problem is particularly weighty in the case of raw coals. The triaIs to use of the mathematical model of the probability and mathematical statistics theory Vi = Vp/n where: Vi - the variance in the characteristic determined for the population of increment values (the increment value of characteristic determined is the average of values of this characteristic basing on all the particIes entering in the increment composition), Vp - the variance in the characteristic determined for the particIe population, n - the number of particles within a single increment, have failed for the most part. However, this theory reserves the above dependence is true only then, when the element average values are resulted on some elements, each choosen by chance only. In order to observe this dependence, every increment has to consist of the particIes placed at random to each. The experimental data proved that the absolute randomness of particIe distribution into the increment population is not existed. The studies of the considered dependence paying attention to the sayed circumstances are very interesting. A try to explain which factors are forming the dependence of the interincrement variance on the interparticIe variance in a mineral lot is the aim of this paper. A theoretical analysis has pointed the most important factor of this dependence. This factor is the part (intensity, level, degree) of randomness in the particIe distribution characterizing the increment population A measure of this intensity is the exponent r(n) in the following equation [ ...] (the number n is the number of particIes falling out per everyone increment). For the same mineral lot, different values of r can correspond with diverse numbers of n.

PL

Problem, jaki kształt ma funkcyjna zależność w partii kopaliny pomiędzy wariancjami międzypróbkową i międzyziarnową, był przedmiotem wielu badań eksperymentalnych oraz analiz teoretycznych. Ma to bowiem duże znaczenie, zwłaszcza w przypadku węgli czy innych kopalin surowych. Próby zastosowania matematycznego modelu z teorii rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej: Vi = Vp/n gdzie: Vi - wariancja parametrów próbek pierwotnych charakteryzująca ich populację (parametr próbki pierwotnej jest wartością średnią parametrów ziarn wchodzących w skład próbki pierwotnej), vp - wariancja parametrów poszczególnych ziarn charakteryzująca ich populację, n - liczba ziarn w próbce pierwotnej, z reguły zawodziły. Jednakże w teorii zastrzeżono, że model ten jest prawdziwy tylko wówczas, gdy wartości średnie są wynikiem z wartości cechujących elementy wylosowane z ich populacji. Aby więc stwierdzić występowanie takiej zależności, każda próbka pierwotna musiałaby składać się z ziarn, z których każde znalazło się w niej przypadkowo. Dane eksperymentalne dowodzą, że całkowita losowość rozmieszczenia ziarn w próbkach pierwotnych nie istnieje. Badania nad tym zagadnieniem z uwzględnieniem wspomnianych okoliczności są bardzo interesujące. Celem pracy jest próba wyjaśnienia, jakie czynniki mają wpływ na kształtowanie się zależności wariancji międzypróbkowej od wariancji międzyziarnowej w partii kopaliny w postaci produktu ziarnistego. Jak wykazała teoretyczna analiza, najważniejszym czynnikiem, który wpływa na rozpatrywaną zależność jest udział (intensywność, poziom, stopień) losowości w rozmieszczeniu ziarn charakteryzującym populację próbek pierwotnych. Miernikiem tej intensywności jest wykładnik potęgowy r(n) występujący w równaniu: [ ... ] (liczba n jest liczbą ziarn przypadających na jedną próbkę pierwotną). W tej samej partii kopaliny różnym wartościom liczbowym wskaźnika r mogą odpowiadać różne liczby n ziarn w próbkach pierwotnych.