W artykule zostały przedstawione wyniki obliczeń dochodów publicznych kreowanych przez górnictwo węgla kamiennego w Polsce poprzez ponoszone przez nie płatności publicznoprawne. Przeprowadzono porównanie wysokości kosztów operacyjnych i strat generowanych przez spółki węglowe w latach 2013-2015 ze strumieniami pieniężnymi, które w wyniku działalności tych spółek są kierowane do funduszy publicznych w formie podatków, płatności i innych danin. W analizie wykorzystano metodę bilansu dochodów publicznych. Wskazano na bardzo duże obciążenie górnictwa daninami publicznymi oraz szczególne znaczenie tej branży dla polityki społecznej i bezpieczeństwa surowcowego kraju. Zwrócono również uwagę na zmienną koniunkturę na światowych rynkach surowców energetycznych, w tym węgla. Uzyskane wyniki analizy potwierdzają celowość dalszego funkcjonowania górnictwa w Polsce, jednak przy założeniu przeprowadzenia skutecznych działań naprawczych ukierunkowanych na obniżenie kosztów wydobycia węgla. Polskie górnictwo węgla kamiennego, chociaż pogrążone w głębokim kryzysie, wciąż przysparza naszej gospodarce wymierne korzyści.
EN
This paper presents the results of calculations of public revenues generated by hard coal mining industry in Poland through its public payments. A comparison of the amount of operating costs and losses generated by the coal companies in the period of 2013-2015 with cash flows that, as a result of the activity of these companies, are directed to public funds in the form of taxes, payments and other tributes was conducted. In the analysis a method of public revenues balance was used. The study highlighted an extremely heavy burden of mining by public tributes and special importance of this industry for social policy and security of that supply in this country. Attention was also paid to fluctuations on global markets of energy resources, including coal. The results of the analysis confirm the desirability of continued operation of mining industry in Poland, providing the reduction of costs of coal mining takes place. Though immersed in a deep crisis, Polish hard coal mining industry still provides measurable benefits.
The paper presents possibilities of an economic evaluation of hard coal mines, using Cost Benefit Analysis (CBA). Suggested methodology for CBA applied to the economic evaluation of a mine allows to conduct a complex evaluation of mine’s functionality in connection to Polish conditions. Additionally to financial aspects, significant from the point of view of the mine’s owner, the paper includes social and environmental effects as a result of mining activities. Proposed methodology has undergone tests which used averaged data obtained from two selected hard coal mines located in the Upper Silesian Coal Basin. Presented results confirm the validity of social costs and benefits, and environmental losses resulting from mining operation, which were included in analysis comprehensively evaluating the efficiency of hard coal mines.
Dyrektywa 2009/28/WE, promująca stosowanie energii ze źródeł odnawialnych, nakłada na Polskę obowiązek zwiększenia do roku 2030 udziału energii wyprodukowanej w źródłach odnawialnych do 20% w całkowitym zużyciu energii. Realizacja tego celu wiąże się ze zmianą obecnej infrastruktury systemu energetycznego, opartego w znacznej części na krajowych surowcach energetycznych: węglu kamiennym i brunatnym. Polska posiada znaczne zasoby węgla kamiennego i brunatnego i należy do czołówki producentów tych surowców w Europie i na świecie. Sytuacja ta przez wiele lat gwarantowała duże bezpieczeństwo energetyczne i stosunkowo słabe uzależnienie Polski od importu innych paliw i nośników energii. Jednak w świetle polityki energetycznej UE struktura krajowych surowców energetycznych będzie się zmieniać. W celu określenia kształtu krajowego systemu energetycznego oraz roli węgla kamiennego i brunatnego w produkcji energii w świetle zapisów przywołanej dyrektywy należy przeprowadzić analizę wszystkich warunków wpływających na przedmiot badania. Kryterium ekonomiczne jest jednym z głównych elementów każdego procesu decyzyjnego przy wyznaczaniu optymalnej alokacji zasobów energetycznych. Wszystkie te uwarunkowania sprzyjają zasadności stosowania programów komputerowych jako narzędzi prognostycznych, symulacyjnych czy optymalizacyjnych. Na potrzeby prowadzonych analiz opracowano model prognozujący funkcjonowanie krajowego systemu energetycznego do roku 2030 w świetle nałożonych wymogów, w którym uwzględniono wymienione aspekty w postaci szeregu ograniczeń, a następnie całość zoptymalizowano. Model opracowano w programie MARKAL, który jest narzędziem optymalizacyjnym, stosowanym do zintegrowanego planowania energetycznego i środowiskowego. W pracy przedstawiono wyniki modelowe dotyczące kształtu krajowego systemu energetycznego oraz pozycji węgla kamiennego i brunatnego w strukturze produkcji energii do roku 2030 w świetle realizacji obowiązku zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych.
EN
The European Directive 2009/28/EC imposes on Poland an obligation to increase the share of energy from renewable sources to 20% of total energy consumption by 2030. The implementation of that objective most certainly will result in significant changes to the current energy system infrastructure, which is based significantly on national energy sources such as hard coal and lignite. Poland possesses significant resources of hard coal and lignite, and is one of the largest producers not only in Europe but also worldwide. That situation has guaranteed high energy security for many years and a relatively low dependence on imported energy sources. However, in the light of the long-term energy policy, national structure will be changing. In order to determine the shape of the national energy system and the role of coal and lignite in power production in the light of the provisions of that Directive, an analysis of all conditions affecting the subject of study should be carried out. Economic criterion is one of the main elements of each decision-making process when determining the optimal allocation of energy resources. All of these factors contribute to the suitability of the use of computer programs as forecasting, simulation and optimization tools. For the purposes of the analysis, a model the forecasting functioning of the national energy system by 2030 in the light of requirements imposed was created. Above-mentioned aspects and constraints were taken into account and the whole model was optimized. The model was developed using the MARKAL program, which is an optimizing tool, applied to the integrated energy and environmental planning. This work presents the model results of the design of the national energy system and position of hard coal and lignite in the structure of energy production by 2030 taking into account the implementation of the obligation to increase the contribution of energy from renewable sources.
W publikacji przedstawiono propozycję układu technologicznego wraz z wynikami obliczeń opłacalności przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji demonstracyjnej podziemnego zgazowania węgla. Podziemne zgazowanie węgla zaliczane jest do czystych technologii węglowych, a jedna z metod eksploatacji węgla tym sposobem – metoda szybowa - może znajdować zastosowanie dla pokładów resztkowych w likwidowanych kopalniach, zwiększając w ten sposób stopień wykorzystania zasobów węgla. Budowa instalacji demonstracyjnej wytwarzającej gaz dla zastosowania w energetyce w układach o średniej mocy powinna stanowić element pośredni pomiędzy instalacją pilotową, w której badania przeprowadzono w 2014 r., a instalacją komercyjną.
EN
The paper presents proposition of process system with cost-effectiveness calculation costs for the undertaking involving construction of demonstration facility for underground coal gasification. Underground coal gasification is classified as clean coal technology, while one of the methods for mining coal bed using this technique – shaft method – can be applied for residual coal seam in liquidated mines this way increasing degree of coal utilization. The construction of demonstration facility producing gas for application in power industry in average power systems shall serve as an intermediate element between pilot facility, which was studied in 2014 and commercial facility.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono efektywność kosztową technologii GE (General Electric Energy) naziemnego zgazowania węgla kamiennego, której produktem końcowym jest wodór. Technologię analizowano w wariancie bez i z zastosowaniem sekwestracji ditlenku węgla CCS (carbon capture and storage). Ocenę efektywności kosztowej wybranej technologii przeprowadzono na podstawie analizy kosztu cyklu życia LCC (life cycle costing). Wyznaczono dynamiczny koszt jednostkowy DGC (dynamic generation cost), który przedstawia techniczny koszt uzyskania 1 Mg wodoru. W celu kompleksowej oceny inwestycji związanej z badaną technologią wykonano analizę wrażliwości uzyskanych wskaźników efektywności kosztowej na zmianę wartości takich czynników, jak nakłady inwestycyjne, stopa dyskontowa, cena węgla, cena praw do emisji CO2 i stopień zagospodarowania odpadów.
EN
Cost-efficiency with sensitivity anal. of H2 prodn. based on coal gasification was carried out for 2 variants of the technol. based on bituminous coal either equipped with a CO2 sequestration (CCS) unit or without it. Life cycle costing anal. was performed. Cost of purchasing of CO2 emission allowances (variant without CCS) and investment costs (variant with CCS) were crucial factors for the H2 prodn. cost-efficiency.
W artykule, na tle definicji ekoefektywności, zaproponowano metodykę zakładającą obliczanie ekoefektywności, jako funkcji wskaźników środowiskowych, uzyskanych techniką oceny cyklu życia (LCA) oraz wartości systemu produktu, który jest wyrażony efektywnością ekonomiczną, obejmującą aspekty kosztowe i społeczne, określoną z wykorzystaniem metody analizy kosztów i korzyści (CBA). Analiza CBA uwzględnia pełne koszty i korzyści dla społeczeństwa i ekosystemów, związane z określoną działalnością oraz obejmuje jej materialne, jak i niematerialne koszty i korzyści. Proponowana metodyka określania ekoefektywności kopalń węgla kamiennego w Polsce uwzględnia ich znaczenie gospodarcze i społeczne. Funkcjonowanie kopalni jest bowiem procesem złożonym, oddziałującym w sposób istotny na całe otoczenie, wymagającym zintegrowanego podejścia, obejmującego aspekty środowiskowe, ekonomiczne i społeczne.
EN
Eco-efficiency was first defined by the World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) as a delivery of products and services at competitive prices that meet human needs and improve people’s quality of life, reducing environmental impact and consumption of resources throughout the life cycle. WBCSD also identified the basic objectives of eco-efficiency, in particular, achieving the growth of economic effectiveness of production and reducing its impact on the environment at the same time. The PN- EN ISO 14045:2012 norm includes a detailed definition of eco-efficiency. According to the standard, a rate of eco-efficiency is a measure of the environmental performance of the system relating to the value of the system product. The standard clarifies that environmental influences must be determined using The Life Cycle Assessment according to PN -EN ISO 14040:2009 and BS EN ISO 14044:2009. However, in terms of the definition of a standard product system, the norm gives us a freedom of choice concerning a unit or a method of calculation. The values of the system may involve various aspects such as functional, monetary, esthetic. Methodology proposed in the article assumes calculation of eco-efficiency as a function of environmental indicators obtained by the LCA technique and the value system of the product, which is expressed as cost effectiveness determined by using the method of cost-benefit analysis (cost - benefit analysis CBA). The CBA analysis takes into account the full costs and benefits to society and ecosystems related to the specific activities and covering its tangible and intangible costs and benefits. The authors of paper took up the eco-efficiency of selected coal mines in Poland. Operation of the mine is a complex process, affecting in a significant way on the whole environment, requiring an integrated environmental, economic and social approach.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono ocenę ekonomicznej i środowiskowej efektywności produkcji i wykorzystania biogazu dla celów energetycznych w oczyszczalniach ścieków. Studium wykonano opierając się na danych uzyskanych na podstawie badań przeprowadzonych w istniejących instalacjach biogazowych w oczyszczalniach ścieków w województwie śląskim. Dla stanu obecnego oraz scenariuszy rozwoju produkcji i wykorzystania biogazu w przyszłości wyznaczono wskaźniki efektywności kosztowej i ekonomicznej oraz wskaźniki środowiskowe. W analizach ekonomicznych stosowano metodykę UNIDO (United Nations Industrial Development Organization). Analiza ekonomiczna wykazała wiele korzyści wynikających z wykorzystania biogazu do celów energetycznych w oczyszczalniach ścieków: oszczędności z uniknięcia zakupu gazu na cele grzewcze, oszczędności z uniknięcia zakupu energii elektrycznej na potrzeby własne i przychody ze sprzedaży świadectw pochodzenia. Do określenia efektywności środowiskowej zastosowano metodykę oceny cyklu życia LCA (life cycle assessment) i wyznaczono wskaźniki wpływu na środowisko (ślad węglowy oraz skumulowane zużycie energii). Dzięki energetycznemu wykorzystaniu biogazu w oczyszczalni ścieków wyraźnemu zmniejszeniu ulegają: oddziaływanie na środowisko, wykorzystanie zasobów nieodnawialnych i emisja gazów cieplarnianych.
EN
Economic anal. and environmental life cycle assessment were performed for 3 scenarios of biogas prodn. and use in wastewater treatment plants. Economic benefits and significant redn. of environmental impact were evidenced.
The main objectives of European energy policy include: security of energy supply, reduction of greenhouse gas emissions and the development of efficient and clean energy technologies. The obligation to fulfil these objectives is connected, among others, with the optimization of the development of all energy system i.e. a group of facilities and equipment for the collection, transmission, processing, distribution and use of energy in all its forms. Computer programs such as MARKAL, TIMES, ENPEP, MIDAS are the basic tools for modelling different energy systems. Various simulation, optimization and macro models are created with them. Multi-criteria methods are also used. In this paper the use of MARKAL as a tool for the optimization of an energy system was the matter of research. The article presents the characteristics of MARKAL. Additionally, it includes an example of the use of the program to create a model of the supply of heat for the province of Silesia together with its results.
PL
Do podstawowych celów europejskiej polityki energetycznej należą bezpieczeństwo dostaw energii, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych oraz rozwój efektywnych i czystych technologii energetycznych. Osiągnięcie tych celów wiąże się m.in. z optymalizacją rozwoju całego systemu energetycznego, czyli zespołu obiektów i urządzeń służących do pozyskiwania, przesyłania, przetwarzania, rozdzielania i użytkowania energii we wszystkich jej postaciach. Podstawowym narzędziem wykorzystywanym do modelowania systemów energetycznych są programy komputerowe typu MARKAL, TIMES, ENPEP, MIDAS, dzięki którym tworzone są modele optymalizacyjne, symulacyjne, makroekonomiczne. Stosuje się również metody wielokryterialne. W artykule przedstawiono wyniki prowadzonych badań, przede wszystkim charakterystykę programu MARKAL jako narzędzia optymalizacyjnego systemów energetycznych oraz podano przykład zastosowania tego programu do stworzenia modelu zaopatrzenia w ciepło województwa śląskiego.
W artykule opisano możliwości, jakie daje program komputerowy MARKAL. Jest to narzędzie służące do budowy i optymalizacji systemu energetycznego, którego struktura oparta jest na programowaniu liniowym. Efektem pracy jest „Modelowe rozwiązanie wykorzystania potencjału energetycznego biomasy w Polsce przy użyciu narzędzia optymalizacyjnego technologii energetycznych MARKAL”. Przedstawiono charakterystykę programu MARKAL, opis struktury krajowego systemu energetycznego w programie MARKAL, propozycję rozwiązań technologicznych nowych elektrowni, elektrociepłowni oraz ciepłowni, a także uzyskane rezultaty modelowania. Wyniki te przedstawiają optymalną ścieżkę technologiczną pozyskania energii elektrycznej i ciepła do roku 2030 oraz pozyskania paliw do ich produkcji. Optymalizacja systemu energetycznego w horyzoncie długookresowym jest procesem złożonym, zależnym od szeregu czynników. Podstawowym zadaniem krajowych systemów energetycznych jest pokrycie prognozowanego zapotrzebowania na nośniki energii. Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju nakłada obowiązek zróżnicowania źródeł wytwarzania energii. Dodatkowo należy pamiętać o wypełnieniu zobowiązań Polski w kwestii redukcji emisji zanieczyszczeń gazowych. Długoterminowy horyzont czasowy modelu zobowiązuje do uwzględnienia wszystkich możliwych, co nie znaczy obecnie dostępnych, technologii wytwórczych i sposobów pokrycia popytu energetycznego. Autorzy mają głównie na myśli uwzględnienie odnawialnych źródeł energii, paliwa jądrowego, technologii zgazowania węgla. Uwarunkowania te sprzyjają zasadności stosowania programów komputerowych jako narzędzi prognozujących, symulacyjnych czy optymalizujących stan sektora energetycznego. Podstawowym paliwem do produkcji energii elektrycznej i ciepła do roku 2030 będzie węgiel kamienny, po roku 2015 zmniejszy się zużycie gazu ziemnego. Zauważono wyraźny, systematyczny wzrost zastosowania biomasy i biogazu, którego udział w 2030 roku będzie stanowić blisko 15% wszystkich paliw wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Produkcja energii elektrycznej z elektrowni wodnych i szczytowo-pompowych będzie na stałym poziomie w całym okresie, podobnie dla elektrowni wiatrowych. Otrzymane wyniki modelowania potwierdzają, że struktura programu MARKAL oparta jest na programowaniu liniowym. Model wybrał jako technologie priorytetowe w krajowej strukturze systemu energetycznego nowe elektrownie cieplne i elektrociepłownie oparte na węglu kamiennym i brunatnym oraz nowe elektrociepłownie biogazowe. Są to opcje technologiczne zapewniające uzyskanie najniższego kosztu całego systemu energetycznego, a jednocześnie pozwalające na osiągnięcie celów strategicznych w zakresie minimalnego udziału energii elektrycznej wytworzonej w źródłach odnawialnych i w wysokosprawnej kogeneracji w końcowym zużyciu energii elektrycznej w Polsce
EN
Described are possibilities which gives you the MARKAL computer program. It is a tool, serving for building and optimization of a power system, which structure is based on linear programming. The effect of its work is “Model solution of biomass energy potential utilization in Poland with the application of the energy technology systems optimization tool MARKAL”. Presented is the MARKAL program characteristics, the description of the Polish power system in the MARKAL program, a proposal of new technological solutions for power plants, CHP plants and heating stations, and also the obtained modelling results. The effects present the optimum technology path to obtain electric energy and heat until the year 2030 and fuels for their generation. Power system optimization in a long-range time horizon is a complex process dependent on many factors. The basic task of national power systems is to cover the prognozed demand for energy carriers. The need to ensure the national energy security imposes an obligation to diversify the energy generation sources. Additionally we must remember to meet Polish obligations concerning the emission reduction of gaseous pollution. The long-range time horizon of the model obliges to take into consideration all possible, that does not necessarily mean the at present available ones, generation technologies and methods to cover the energy demand. The authors here have mainly in mind the taking into consideration renewable energy sources, nuclear fuel and coal gasification technology. These conditionings are favouring the legitimacy of computer programs application as the tool for prognozing, simulating or optimizing the condition of the energy sector. The basic fuel for electric energy and heat generation will be, until the year 2030, the hard coal – after 2015 the natural gas consumption will be reduced. Observed is a visible, systematic increase of biomass and biogas utilization, which share in the year 2030 will amount to almost 15% of all fuels used for electric energy and heat generation. Electric energy production from hydropower and pumped storage plants will be on a steady level for the whole time, as well as from wind power plants. The obtained model results confirm that the MARKAL program structure is based on linear programming. The model has selected, as the priority technologies in the national power system structure, the new thermal power and the CHP plants fired with hard and brown coal and the new biogas CHP stations. These are the technological options ensuring achieving of the lowest cost of the whole power system, allowing at the same time to reach strategic goals in the range of minimum share of electric energy generated from renewables and from highly efficient cogeneration in the electric energy end-use in Poland.
The aim of this study was to axiographically analyse the mobility of the condyles of the temporomandibular joints in patients with partial edentulism in lateral sections and try to specify whether the partial edentulism has an impact on the severity of temporomandibular disorders. 60 subjects with partial edentulism (different range groups) and 20 subjects in the control group (full dental arches) were examined. Every patient underwent a thorough clinical examination, including axiography conducted by means of Cadiax Compact II® system. The results show some correlation between the advancement of temporomandibular joint disorder, the range of partial edentulism and the abrasion of the residual teeth. In the study, a significant intensification of dysfunction symptoms and restricted condylar path was observed in patients with the largest partial edentulism and significant level of tooth wear of the residual teeth. A significantly higher percentage of asymptomatic subjects or those with minor dysfunction was also found among the patients with lowest-range partial edentulism in lateral sections.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.