Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ długości bazy pomiarowej na wyznaczane wartości odkształceń poziomych – przegląd literaturowy

Niedojadło Z., Sopata P., Mrocheń D.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 12

107--111

PL

W artykule przedstawiono przegląd badań dotyczących wpływu długości boku pomiarowego linii obserwacyjnej na wyznaczane wartości odkształceń poziomych na terenach górniczych. Omówiono problemy związane z doborem optymalnej długości boku oraz statystyczny opis zmienności odkształceń poziomych. Przedstawione badania prowadzone od końca lat 60. ubiegłego wieku opierają się na danych pomiarowych, badaniach modelowych oraz rozważaniach teoretycznych. Wartość odkształcenia poziomego wyznaczana dla boku linii obserwacyjnej zależy od samej długości boku, inaczej stopnia uśredniania wskaźnika oraz występowania w jego obrębie lokalnych stref zwiększonych rozluźnień czy zagęszczeń gruntu. Przedstawiono różne metody określenia optymalnej długości baz pomiarowych w Polsce i na świecie.

EN

This paper presents the development of studies on the influence of the survey site length of an observation line on the values of horizontal strains in mining areas. The problems associated with the selection of the optimal length of a survey site and statistical description of the variability of horizontal strains were discussed. The presented studies, conducted since the late 1960s, are based on the measurement data, model studies and theoretical considerations. The value of the horizontal strains determined for an observation line depends on the side length, the degree of averaging the indicator and the presence of local zones of excessively loosened or compacted soil within it. Various methods of determining the optimum length of the sites in Poland and in the world have been presented.

2

Wpływ lokalnej, przypowierzchniowej budowy geologicznej na deformacje powierzchni terenu w warunkach podziemnej eksploatacji górniczej

Niedojadło Z., Piwowarski W., Mościcki W., Sopata P., Stoch T., Bania G., Ćwiklik M.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 1

18--26

PL

W publikacji przedstawiono przypadek znaczącej deformacji terenu wywołanej podziemną eksploatacją górniczą, który nie znajduje wytłumaczenia w standardowym modelu zachowania się górotworu. Przyczynę powstania tak silnie destrukcyjnych deformacji należy upatrywać w występującej lokalnie specyficznej budowie geologicznej. Deformacje stwierdzone zostały pomiarami geodezyjnymi prowadzonymi na fragmencie sieci obserwacyjnej zlokalizowanej nad polem górniczym. Powiązanie powstałych na powierzchni terenu deformacji z budową geologiczną możliwe było dopiero po przeprowadzeniu szczegółowych badań geofizycznych. Wyniki zarówno pomiarów geodezyjnych, jak i geofizycznych zostały zaprezentowane i opisane w artykule.

EN

This publication presents the case of land deformations with a strong, destructive impact which cannot be explained based on standard, model behaviour of the rock mass, and the land surface under the conditions of the impact of the underground mining exploitation. The reason for this type of deformation in the case described should be sought in a special geological structure which occurs locally. The deformations were found with the use of geodetic surveys, conducted in the section of the observation network located over the mining field. It was possible to connect the deformations on the land surface with the geological structure only after the detailed geophysical research had been conducted. The results of both the geodetic and geophysical measurements are presented and described in this publication.

3

Mining hazards analysis with simultaneous mining copper ores and salt deposits in LGOM (Legnica-Głogów Copper Belt) mines with regard to dynamic influences

Kłeczek Z., Niedojadło Z., Popiołek E., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A., Zeljaś D.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 3

553--570

EN

In the case of locating two bedded deposits of different mineral resources in a small vertical distance, additional or increased mining hazards can occur (deformations of the rock mass, crumps and mining shocks, hazards to the land surface). This paper has thoroughly examined the impact of exploitation of the lower-located deposit of copper ore on the higher-located deposit of salt as well as the reverse situation as regards the dynamic phenomena, being the greatest lithospheric hazard in LGOM. At the same time theoretical models of processes were applied, verified by previous observations in situ in mines of Legnica-Głogów Copper Belt.

PL

W przypadku usytuowania dwóch pokładowych złóż różnych surowców mineralnych w niewielkiej odległości pionowej mogą występować dodatkowe lub zwiększone zagrożenia górnicze (deformacje górotworu, tąpania i wstrząsy górnicze, zagrożenie powierzchni terenu). W pracy rozważono wszechstronnie oddziaływanie eksploatacji niżej zalegającego złoża rudy miedzi na wyżej zalegające złoże soli kamiennej oraz sytuację odwrotną w zakresie zjawisk dynamicznych, będących największym zagrożeniem litosferycznym w LGOM. Wykorzystano przy tym modele teoretyczne procesów, zweryfikowane przez dotychczasowe obserwacje in situ w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego.

4

The impact of the estimation of the parameters values on the accuracy of predicting the impacts of mining exploitation

Niedojadło Z., Gruszczyński W.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 1

173--193

EN

The possibility of the assessment of the probability that the acceptable values of deformation indexes will be exceeded and the introduction of the coefficient of safety are more and more seriously considered in case of predicting the impacts of exploitation both on the surface and the shaft tube. This article presents the mentioned above issue focusing on the authors’ project of the exploitation in the protective pillars of the shafts of the Legnica and Głogów Copper Area (LGOM). To assess the accuracy of the predicted deformation indexes Monte Carlo method (often used in statistics) was proposed as well as the strict and approximate analysis using the law of error propagation. The values of vertical strains were analysed, as the most important at the assessment of the state of deformation of the shaft tube. The comparison of the results obtained with different methods confirmed the correctness of the carried out calculations. The applied methods allowed the analysis of the impact of individual parameters of the model on the prediction of the accuracy of forecast. This article makes the continuation of the solutions of the article (Niedojadło & Gruszczyński, 2010) thus some contents essential for the continuity of understanding were repeated here.

PL

Możliwość oceny prawdopodobieństwa przekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników deformacji oraz wprowadzenie współczynnika bezpieczeństwa coraz częściej są brane pod uwagę w przypadku prognozowania wpływów eksploatacji tak na powierzchnię jak i rurę szybową. W niniejszym artykule przedstawiono powyższe zagadnienie na przykładzie autorskiego projektu eksploatacji w filarach ochronnych szybów LGOM. Do oceny dokładności prognozowanych wskaźników deformacji zaproponowano wykorzystywaną w statystyce metodę Monte Carlo oraz analizę ścisłą i przybliżoną wykorzystującą prawo przenoszenia się błędów średnich. Analizowano wartości odkształceń pionowych, jako najistotniejsze przy ocenie stanu deformacji rury szybowej. Porównanie wyników uzyskanych różnymi metodami potwierdziły poprawność wykonanych obliczeń. Zastosowane metody pozwoliły na analizę wpływu poszczególnych parametrów modelu na dokładność prognozy. Niniejszy artykuł stanowi kontynuację rozważań zawartych w artykule (Niedojadło & Gruszczyński, 2010) stąd pewne treści niezbędne dla zachowania ciągłości rozumowania zostały powtórzone.

5

Some aspects of using goafs for locating post-flotation waste in LGOM mines

Mazurkiewicz M., Popiołek E., Niedojadło Z., Sopata P., Stoch T.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 4

941--954

EN

As a result of mining of deposits of mineral raw materials, spaces are formed in the rock mass, which get partially filled with roof rocks or by the backfill, most often sand. However, some voids remain in the rock mass, and can be used as a place to locate waste. The thesis analyses systems and operating conditions of mining deposits, in terms of the possible existence of spaces for filling in the LGOM mines. It was determined that the most probable option is to use goafs after mining the ore with a thickness of over 3 m in the last 5 years, with the systems of roof deflection and their partial lifting. Quantitative evaluation of the voids is based on the comparison of the subsidence over the extraction field and the volume of the extracted deposit. It has been proved that the existing voids provide the possibility of locating approximately 8 million m3 of waste in goafs. It is highly possible to locate further 11 million m3 of waste after obtaining positive results of the practical location of them and gaining relevant experience. The goafs after mining with hydraulic filling, goafs in the deposit of the thickness of up to 2 m and mined more than 20 years ago were recognized as useless for locating waste.

PL

W wyniku eksploatacji złóż surowców mineralnych powstają w górotworze przestrzenie, które ulegają częściowemu wypełnieniu przez skały stropowe, względnie przez podsadzkę, najczęściej piaskową. Pozostają jednak w górotworze pustki, które stanowią zainteresowanie jako miejsce lokowania odpadów. W pracy przeanalizowano systemy i warunki eksploatacji złóż w aspekcie możliwości istnienia pustek do wypełniania w warunkach LGOM. Ustalono, że najbardziej prawdopodobne jest wykorzystanie zrobów po wybraniu rudy o miąższości ponad 3 m w ostatnich 5-ciu latach, przy systemach z ugięciem stropu oraz częściowym ich podsadzaniu. Ilościową ocenę pustek oparto o porównanie obniżeń powierzchni terenu nad polami eksploatacyjnymi i objętości wyeksploatowanego złoża. Wykazano, że istniejące pustki stwarzają bardzo prawdopodobne możliwości ulokowania w zrobach około 8 mln m3 odpadów. Są duże szanse na ulokowanie dalszych 11 mln m3 odpadów po uzyskaniu pozytywnych rezultatów praktycznego ich lokowania i zdobycia odpowiednich doświadczeń. Za nieprzydatne do lokowania odpadów uznano zroby po eksploatacji z podsadzką hydrauliczną, zroby w złożu o miąższości do 2 m i wybierane ponad 20 lat temu.

6

An analysis of the interaction during simultaneous use of copper ore and salt deposits in the LGOM mines with regard to displacement and deformation of rock mass

Popiołek E., Kłeczek Z., Niedojadło Z., Hejmanowski R., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 2

535--548

EN

Excavation of the two bedded deposits of mineral resources in a small vertical distance may causa additional increased mining risks (rock mass deformation, rock bursts and mining tremors, threat to land surface). This paper considers the impact of excavation of the copper ore deposit on the bed of rock salt located above it and the opposite, in terms of displacements and deformations. We used the theoretical models of processes verified by previous in situ observations in the mines of the Legnica-Głogów Copper Mining District. We analysed the potential for reducing the risks, among others, through coordination of mining works.

PL

W przypadku występowania w górotworze dwóch różnych, pokładowych złóż surowców mineralnych, szczególnie przy niewielkiej ich odległości pionowej, powstaje konieczność analizy wzajemnego oddziaływania eksploatacji górniczej tych złóż. W pracy dokonano analizy przemieszczeń i deformacji w górotworze i na powierzchni terenu przy równoczesnym prowadzeniu tych eksploatacji. Wskazano działania minimalizujące wzajemne oddziaływania w odniesieniu do prowadzenia działalności górniczej w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Główne zagrożenia występujące w LGOM to: przemieszczenia i deformacje górotworu związane z tworzeniem pustek poeksploatacyjnych, wywołujące w efekcie ruchy górotworu powodujące zagrożenia dla wyrobisk górniczych oraz powierzchni terenu i obiektów, jako wynik tworzenia się poeksploatacyjnych niecek obniżeniowych, wstrząsy górnicze i tąpania wynikające z koncentracji naprężeń w skałach otaczających wyrobiska górnicze i nagłego wyładowania uprzednio nagromadzonej energii sprężystej (wpływy dynamiczne). W pracy rozważano pierwsze zagrożenie, drugie będzie przedmiotem oddzielnej publikacji autorów. Po schematycznym przedstawieniu warunków geologiczno-górniczych (rozdz.2) rozważono oddziaływanie eksploatacji złoża rud miedzi na wyrobiska wykonane w złożu soli kamiennej. Rozważania te oparto o prognozy przemieszczeń i deformacji prowadzone na bazie dobrze zweryfikowanej w warunkach LGOM teorii B. Budryka - S. Knothego. Wykorzystano też własne wieloletnie doświadczenia z kształtowania się pól przemieszczeń i odkształceń na powierzchni terenu, w górotworze i szybach górniczych. Na rysunku 4.1 przedstawiono przewidywany rozkład odkształceń poziomych i pionowych na wybranym poziomie nad złożem rud miedzi. Na poziomie złoża soli mogą wystąpić przemieszczenia i deformacje o wartościach: obniżenia Wmax do 1,9 m odkształcenia poziome εmax do 9,5 mm/m odkształcenia pionowe εz max do 5,5 mm/m nachylenia Tmax do 10,0 mm/m przemieszczenia poziome Umax do 0,65 m. Są to znaczne wartości wskaźników deformacji, nie powinny one jednak w istotny sposób wpłynąć na stateczność wyrobisk solnych. Może natomiast nastąpić wzrost konwergencji wyrobisk czy też wzmożone odspajanie warstw solnych. W kolejnym etapie rozważano wpływ wyrobisk w złożu soli kamiennej na wyrobiska eksploatacyjne w złożu rudy. Po szczegółowych analizach stwierdzono, że istnieje pewne zagrożenie zmian warunków stropowych w złożu rudy miedzi, jeżeli odległość pionowa pomiędzy stropem wyrobisk w tym złożu a spągiem najniższego poziomu wyrobisk solnych będzie mniejsza od 70 m. Istotniejsze zagrożenie wystąpi jeżeli odległość pionowa wyrobisk będzie mniejsza od 50 m (rys. 3). Aktualne projekty eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli w polu Bądzów wskazują, że do 2016 roku, a praktycznie nawet do 2021 roku, eksploatacja złoża soli nie powinna stanowić istotniejszego zagrożenia dla wyrobisk rudnych. W prognozach dla powierzchni terenu wykorzystano system prognozowania MODEZ autorstwa R. Hejmanowskiego. Z prognozy wynika, że wpływy eksploatacji złoża rud miedzi wywołają na powierzchni terenu, w rejonie nad przygotowywanym do wybierania złożem soli „Bądzów”, obniżenia o wartości do 1,9 m a kategoria terenu górniczego nie powinna być wyższa od II-giej. Jeżeli uwzględnić równoczesną eksploatacje złoża soli w maksymalnie możliwym zakresie, to obniżenia terenu mogą wzrosnąć do ponad 4 m. Nastąpi to jednak nie prędzej niż po 100 latach a proces obniżeń i deformacji będzie łagodny i tylko w znikomym stopniu zagrażający obiektom na powierzchni terenu. Z rozważań wynikają następujące zalecenia dla ograniczenia szkodliwego wzajemnego oddziaływania eksploatacji rud miedzi i złoża soli kamiennej: nie prowadzić jednoczesnej eksploatacji w zasięgu występowania wzajemnych wpływów, określić wielkości optymalnego wydobycia rudy miedzi w rejonie oddziaływania i wpływów tej eksploatacji na stan wytężenia zalegającego powyżej złoża soli kamiennej, uwzględniać prognozy aktywności sejsmicznej wzbudzonej eksploatacją rud miedzi a w szczególności jej wpływu na wyrobiska solne. Na zakończenie Autorzy zalecają kontynuowanie monitoringu wzajemnych oddziaływań eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli kamiennej, co pozwoli na dalszą weryfikację rozważań teoretycznych. Szczególnie zaleca się rozszerzenie zakresu obserwacji o pomiary przemieszczeń bezwzględnych w wyrobiskach solnych a także ich konwergencji w czasie.

7

Możliwości wykorzystania pogórniczych niecek obniżeniowych do oszacowania objętości pustek w zrobach poeksploatacyjnych

Popiołek E., Niedojadło Z., Sopata P., Stoch T.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

102--108

PL

W publikacji opisano nowe metody monitoringu pogórniczych niecek obniżeniowych, pozwalające dokładnie wyznaczyć ich objętości, a także przyrosty w czasie (GPS-RTK, InSAR, Skaning Laserowy). Pozwala to na oszacowanie objętości pustek powstających po wybraniu złoża, możliwych do wykorzystania do lokowania odpadów. Zaproponowaną metodykę oparto na porównywaniu objętości niecki obniżeniowej z objętością wybranego złoża, przy uwzględnieniu strat złoża i w nawiązaniu do systemu eksploatacji. Proponowaną metodykę zilustrowano na przykładzie eksploatacji rud miedzi w LGOM. Podano kryteria wyboru zrobów możliwych do wykorzystania.

EN

This paper describes the latest monitoring methods of post-mining subsidence troughs which allow to accurately determine their capacities and increase in time (GPS-RTK, InSAR, laser scanning). It allows to estimate the capacities of cavities formed after exploitation of deposits, which could be potentially used as waste storage. The proposed methodology is based on the comparison of the capacity of a subsidence trough with the capacity of an exploited deposit taking into consideration the deposit losses and the exploitation system. The proposed methodology is illustrated on the example of copper ore exploitation in Glogowski Legnica Copper District (LGOM). This paper presents the criteria for selection of caves which could be possibly used for this purpose.

8

Modelowanie przemieszczeń poziomych w teorii Knothego-Budryka dla warunków LGOM

Niedojadło Z., Jura J., Stoch T., Matwij K.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

157--164

PL

Artykuł przedstawia wyniki kolejnych badań w zakresie oceny dokładności prognozowania wskaźników deformacji w warunkach LGOM przy wykorzystaniu wzorów i założeń teorii Knothego. Poprzednie analizy i ich wyniki wraz z podstawami teoretycznymi omówione zostały w artykule [16]. Przedstawianie jednak ogólnych wniosków wymaga analizy zróżnicowanego materiału obserwacyjnego, z różnych części danego terenu górniczego, uzyskanego z pomiarów na wielu liniach. Stąd kontynuacja rozważań, które dotyczą głównie zagadnienia poprawnego prognozowania przemieszczeń oraz odkształceń poziomych, zależnych m.in. od ustalenia właściwych wartości parametru B zwanego współczynnikiem odkształcenia poziomego.

EN

This paper presents the results of subsequent research concerning the accuracy assessment of deformation indicator prognoses in the GLCD conditions by means of formulas and assumptions of the Budryk-Knothe theory. The previous analyses and their results together with the theoretical principles were discussed in paper [16]. However, the presentation of general conclusions requires the analysis of diversified observation material from various parts of the particular mining area, obtained from measurements made on numerous lines. Therefore, it constitutes a continuation of discussion concerning mainly the issue of adequate prognosis of displacements and horizontal deformations depending, inter alia, on the determination of proper values of parameter B, the so-called horizontal deformation coefficient.

9

Funkcje aproksymujące przeciętny przebieg wskaźników deformacji dla wyznaczania parametrów rozproszenia losowego pogórniczych przemieszczeń i deformacji powierzchni terenu

Stoch T., Niedojadło Z., Sopata P., Moskała S.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

113--123

PL

W artykule przedstawiono zagadnienie rozproszenia losowego procesu przemieszczeń i deformacji powierzchni terenu w aspekcie wyznaczania przeciętnych przebiegów wskaźników deformacji oraz wpływu metody aproksymacji na uzyskiwane wartości parametrów rozproszenia procesu. Porównano metody estymacji oparte na krzywych splajnowych, wielomianach ortogonalnych, funkcjach teorii Knothego oraz ich zmodyfikowanych wersjach o zwiększonej „elastyczności”. Przydatność do aproksymacji zobrazowano na kilku praktycznych przykładach obserwacji procesu deformacji metodami geodezyjnymi w liniach obserwacyjnych dla różnych warunków prowadzenia eksploatacji górniczej. Uzyskane wyniki pozwoliły na sformułowanie wniosków na temat przydatności poszczególnych funkcji, a także określenie optymalnego modelu nieliniowego dla aproksymacji przeciętnych przebiegów wskaźników deformacji.

EN

This paper presents the issue of random dispersion of the process of dislocations and deformations of land surface in the aspect of the determination of deformation indicators´ average courses and effects of the approximation method on the obtained dispersion process parameter values. It compares methods of estimation based on splines, orthogonal polynomials, the Knothe theory functions and their modified versions of increased “flexibility”. The suitability for approximation was illustrated on the basis of several practical examples of selected deformation process observations by use of geodetic methods in observation lines for various mining conditions. The obtained results allowed to draw up conclusions regarding the usability of given functions and to determine an optimum non-linear model for the approximation of the average courses of deformation indicators.

10

Dokładność Numerycznego Modelu Terenu tworzonego w oparciu o satelitarny pomiar GPS

Niedojadło Z., Sopata P., Stoch T., Kołtyś W., Niemczyk M.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

137--141

PL

Informacje o przebiegu rzeźby terenu, szczególnie na obszarach podlegających przekształceniom wskutek szeroko pojętej działalności górniczej, umożliwiają przestrzenne monitorowanie procesów i zjawisk związanych z deformacjami powierzchni. W artykule opisano generowanie oraz wynikające z tego procesu dokładności Numerycznego Modelu Terenu, stanowiącego jedną z metod graficznego opracowania pomiaru. Jako dane źródłowe do tworzenia NMT wykorzystano wyniki pomiaru GPS-RTK otrzymane z kilku niezależnych serii obserwacyjnych. Zrealizowano je w odpowiednio dobranym do tego celu testowym obszarze badań, charakteryzującym się zróżnicowaną morfologią i zagospodarowaniem.

EN

Data on land relief, particularly in areas which undergo transformations due to the broadly-defined mining activities, enables the spatial monitoring of processes and phenomena connected with surface deformations. This paper presents the development and accuracy of the Digital Terrain Model (DTM), one of the methods of graphical measurements preparation. The results of GPS-RTK measurements obtained from several independent series of observations were used as the source data for DTM preparation. They were implemented in a carefully selected research area with diverse morphology and land development.

11

Badania rozkładów odkształceń poziomych w rozetach pomiarowych

Stoch T., Ostrowski J, Niedojadło Z., Sopata P., Skobel M.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

165--170

PL

Artykuł obejmuje zagadnienia związane z badaniem rozkładów odkształceń poziomych w rozetach pomiarowych. Przedstawiono wyniki obserwacji względnych wydłużeń odcinków pomiarowych dla dwóch rozet znajdujących się w strefach odkształceń ściskających oraz rozciągających w zasięgu wpływu eksploatacji górniczej. Obydwie rozety zostały wyodrębnione z punktów regularnej sieci obserwacyjnej założonej nad projektowanym polem górniczym w rejonie Jaworzna. Ze względu na konfigurację sieci pomiarowej omawiane rozety są rozetami gwiaździstymi o ośmiu kierunkach wyznaczania wartości odkształcenia liniowego. Wartości odkształceń zostały wyznaczone z bezpośrednich pomiarów odległościowych. Testowano przy tym różne długości baz celem stwierdzenia ich wpływu na uzyskiwane rozkłady odkształceń. Analizowane rozkłady odkształceń poziomych w rozpatrywanych rozetach zostały odniesione do reguł występujących w modelu teoretycznym. Głównym celem pracy było przedstawienie rzeczywistych rozkładów kierunkowych odkształceń poziomych dla stref maksymalnych ich wartości. Wskazano przy tym trudności w precyzyjnym opisie aktualnego stanu deformacji powierzchni terenu oraz obiektów powierzchniowych oraz wyciągnięto wnioski dotyczące badania deformacji na terenach górniczych.

EN

This paper presents the issues connected with the analysis of distributions of horizontal deformations in measurement rosettes. It presents the results of observations of relative extensions of measurement sections for two rosettes located in the areas of compressing and extending deformations within the reach of the mining exploitation impact. Both rosettes were separated from the points of the regular observation grid covering the projected mining field in the neighbourhood of Jaworzno. Due to the measurement grid configuration the investigated rosettes are star rosettes of 8 directions of linear deformation values determination. The deformation values were determined by use of direct distance measurements. Various base distances were tested in order to determine their effect on the obtained deformation distributions. The analysed horizontal distribution in the investigated rosettes was related to the theoretical model principles. The major purpose of the paper was to present the real distributions of horizontal deformations for the areas with their maximum values. This caused in problems with the precise description of the current state of surface deformations and surface objects, which in turn allowed the researchers to draw conclusions from the study of the mining area deformations.

12

Zastosowanie technologii InSAR do wyznaczania krzywizn wywołanych podziemną eksploatacją górniczą

Niedojadło Z., Gruszczyński W., Sopata P., Stoch T.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 8

112--118

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań nad możliwością zastosowania metody InSAR do wyznaczania krzywizn powierzchni terenu, powstałych wskutek podziemnej eksploatacji górniczej. Wyznaczone na podstawie pomiaru satelitarnego krzywizny poddano weryfikacji, wykorzystując wyniki klasycznych pomiarów geodezyjnych, zrealizowanych na punktach linii obserwacyjnej. Porównano je także do wyników sporządzonej reprognozy przedmiotowego wskaźnika.

EN

This article presents the results of a research on the applicability of InSAR method to determine the land surface curvatures, resulting from underground mining exploitation. The curvatures were determined on the basis of the satellite measurements and verified by the use of classical results of surveys, carried out at the observation points of the line. They have also been compared to the results of the earlier prepared prognosis of the subject indicator.

13

Zagrożenia górnicze OUOW „Żelazny most” w aspekcie jego rozbudowy oraz rozwoju eksploatacji złoża rudy miedzi

Popiołek E., Niedojadło Z., Sopata P., Stoch T., Pluciński P.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 8

186--194

PL

Obiekt Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych "Żelazny Most", jeden z największych na świecie, usytuowany jest w rejonie oddziaływań górniczych wynikających z intensywnej eksploatacji złoża rudy miedzi w LGOM. W pracy przedstawiono dotychczasowe bezpośrednie wpływy górnicze (deformacje ciągłe terenu) na obiekt oraz wpływy pośrednie (wstrząsy górnicze i wielkoprzestrzenną nieckę obniżeniową). Opisano wyniki prognozy dalszych wpływów w nawiązaniu do projektu sczerpania złoża rudy w nowej koncesji na działalność górniczą w LGOM do 2063 roku.

EN

Mining Waste Disposal Object ‘Zelazny Most’, one of the largest in the world, is located in the area of mining impacts, resulting from the intensive exploitation of copper ore deposits in LGOM. This paper presents current direct mining impacts (continuous deformation of the surface) on the object as well as indirect impacts (shakes and large-mining subsidence trough). Besides, this work describes the results of further impact’s prediction in relation to the ore exhaustion project in the new concession for mining activity in LGOM up to 2063.

14

Przemieszczenia poziome w świetle ich modelowania a priori i a posteriori

Jura J., Niedojadło Z.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 5

56--64

PL

Wieloletnie, wysoko dokładne obserwacje geodezyjne (GPS, total station, niwelator kodowy) zarówno obniżeń jak i przemieszczeń poziomych w rejonie intensywnej eksploatacji rud miedzi, pozwalają na wiarygodną ocenę zgodności wyników pomiaru z wartościami prognozowanych wskaźników deformacji. Dają możliwość również kolejnej weryfikacji parametrów stosowanego modelu nie ograniczając się wyłącznie do obniżeń. Ocenie poddano równocześnie dynamikę deformacji powierzchni terenu. Stwierdza się nieadekwatność przyjmowanych parametrów modelu dla prawidłowego opisu wyznaczonych obserwacjami geodezyjnymi wartości przemieszczeń poziomych.

EN

This article presents the perennial high precision geodetic observations (GNSS, total station measurements, digital leveling) of both the horizontal and vertical displacements in the area of intensive copper mining. The observations allow to reliably estimate the field results with the predicted indicator values of terrain surface deformation. They enable another verification of the parameters of the applied model and are not limited to subsidence only. Evaluation of the terrain surface deformation dynamics was carried out as well. The occurrence of misleading values of the model assumed parameters precludes from giving a suitable description of the horizontal displacements that were determined by geodetic measurements.

15

Ustalenie rzeczywistego stanu deformacji szybów LGOM

Niedojadło Z., Sieradzy K., Spólnik A.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 8

166--173

PL

Od początku prowadzenia eksploatacji złoża rud miedzi w granicach obszarów górniczych LGOM prowadzi się stałe odwadnianie górotworu. Efektem tego procesu jest obniżenie powierzchni terenu, sięgające na znaczne odległości poza granice eksploatacji złoża – tzw. wielkopowierzchniowa niecka obniżeniowa. Intensywny drenaż górotworu powoduje powstawanie deformacji również w szybach LGOM. Ustalenie rzeczywistego stanu tych deformacji jest przedmiotem trudnym, z uwagi na brak prowadzenia pomiarów od początku funkcjonowania szybów. Maksymalne wartości obserwuje się w poziomie warstw odwadnianych – spąg utworów trzeciorzędu i strop pstrego piaskowca. Porównanie procesu przebiegu obniżeń w szybach z kształtowaniem się depresji w piezometrze pozwoliło na stwierdzenie analogii tych zjawisk. Uwzględniając występujące opóźnienie (około 10÷15 lat) stworzono modele badanych procesów. Na ich podstawie obliczono (może lepiej zaproponowano) wpływ odwodnienia oraz ustalono rzeczywisty stan deformacji szybów LGOM.

EN

From the beginning of the copper ore exploitation, within the borders of the mining areas of LGOM, permanent drainage of the rock mass has been conducted. The effect of this process is subsidence of the ground surface, going far beyond the borders of the deposit exploitation – the so-called large surface trough. Intensive drainage of the rock mass causes deformations also in the shafts of LGOM. The determination of the real state of these deformations is difficult, because of the lack of measurements at the beginning of shaft functioning. The maximal values are observed in the horizon of water-bearing layers – the floor of the Tertiary formations and roof of the Bunter sandstone. Comparing of the process of subsidence in shafts with the formation of the depression in a piezometer showed similarities of these two phenomena. Regarding the occurring delay (ca. 10÷15 years) the models of studied phenomena were performed. Basing on these models the influence of drainage was calculated and the real state of shaft deformation in LGOM was determined.

16

Porównanie wyników obserwacji wysokościowych z pomiarem szerokości szczelin pikotażowych w szybie L-IV O/ZG "Lubin"

Niedojadło Z., Sopata P., Patykowski G.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 10

48-56

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów szerokości szczelin pikotażowych w szybie L-IV O/ZG "Lubin" na wybranym odcinku szybu z obudową tubingową oraz ich porównanie z wynikami pomiarów wysokościowych. Przedstawiono wyniki ilościowej analizy porównawczej, w tym procentowy udział zmian szerokości szczelin w stosunku do względnej zmiany długości przedmiotowego odcinka obudowy szybu. Wykazano, że w okresie prowadzonej w ostatnich latach eksploatacji górniczej większość przyrostu odkształceń ściskających skumulowała się na upodatnionych szczelinach pikotażowych, nie powodując wzrostu naprężeń w obudowie tubingowej. Stwarza to większą możliwość podjęcia eksploatacji złoża w obrębie filarów ochronnych, również przed pełną likwidacją szybów.

EN

Measurement results of wedge-coulking fissure width in the shaft L-IV O/ZG "Lubin" on the selected shaft section with tubing are presented as well as their comparison with results of at height measurements. Results of the comparative quantitative analysis are presented including percentage of fissures width changes in relation to the relative change of the shaft lubing section under consideration. It has been proved, that in the period of the last years mining, majority of compressing strains was concentrated on wedge-cauling fissures , casing no stress increase in the tubing. lt creates more possibility of deposit exploitation within the shaft safety pillar before its full liquidation.

17

Dokładność prognozowania wpływów eksploatacji górniczej na szyby w warunkach LGOM

Niedojadło Z., Gruszczyński W.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 3-4

65-74

PL

W artykule przedstawiono propozycję algorytmów obliczeniowych prognozowania wpływów na górotwór i rurę szybową eksploatacji złoża miedzi w filarach ochronnych szybów LGOM z możliwością oceny dokładności. Rozwiązania oparte zostały na teorii wpływów S. Knothego. Przedstawiona metodyka obliczeniowa daje możliwość oceny prawdopodobieństwa przekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników deformacji, oraz wprowadzenia współczynnika bezpieczeństwa. Zaproponowany algorytm obliczeniowy, oparty na metodzie Monte Carlo, nie był dotychczas stosowany w prognozowaniu deformacji górotworu i rury szybowej. Metodykę obliczeń przedstawiono na przykładzie autorskiego projektu eksploatacji w filarach ochronnych szybów LGOM, jednakże przedstawiona metoda oceny dokładności prognozowania ma charakter ogólny. Poprawność wykonanych obliczeń numerycznych zweryfikowano poprzez ich porównanie z wynikami analizy wykorzystującej prawo przenoszenia się błędów średnich. Wyniki porównania potwierdziły poprawność wykonanych obliczeń, a także pozwoliły na analizę wpływu poszczególnych parametrów oraz ich rozkładu na błąd prognozy.

EN

Proposal of computational algorithms of forecasting influence of copper deposit mining in the protective pillars on rock mass and shaft structure of LGOM is presented including accuracy checking. Solution have been based on St. Knothe's influence theory. Presented computational technology allows to evaluate probability of infringement permissible values of deformation indices as well as introduction of safety factor. The proposed computational algorithm, based on Monte Carlo method, has not been so far used in forecasting of rock mass and shaft structure deformation. The computation methodology is presented on the example of authors design of mining in the protective pillars of LGOM shafts, but presented method of forecasting accuracy evaluation has general character. Correctness of carried out numerical calculations has been verified by comparison with the results of analysis using propagation of average errors law. Results of this comparison confirmed correctness of carried out calculations, and also allowed to analyse influence of particular parameters and their distribution onto forecast error.

18

Uwagi na temat eksploatacji zawałowej w filarach ochronnych zakładów przemysłowych na przykładzie Fabryki Wentylatorów w Chełmie Śląskim

Niedojadło Z.

Przegląd Górniczy

|

2002

|

T. 58, nr 5

29-35

PL

W artykule przedstawiono analizę wpływów eksploatacji zawałowej na obiekty przemysłowe chronione filarem ochronnym. Omówione zostały pomiary geodezyjne, które prowadzone były na liniach obserwacyjnych oraz na wybranych obiektach zakładu (hala, suwnice, kominy). Oceniono prawidłowość prowadzonych pomiarów, możliwości określania na ich podstawie wskaźników deformacji, parametrów technicznych maszyn, urządzeń i budowli. Dokonano również porównania prognozowanych wartości deformacji przedstawionych w projekcie eksploatacji z wartościami, które faktycznie wystąpiły w trakcie eksploatacji. Analizę tę prowadzono na przykładzie eksploatacji pokładu 207 w filarze ochronnym Fabryki Wentylatorów "Fawent" w Chełmie Śląskim.

EN

An analysis of caving influence on industrial plants protected by protective pillars is presented. Surveying carried out on observation lines as well as on the selected plant objects (workshops, overhead travelling cranes, chimneys) is discussed. Correctness of carried out surveying, possibility of deformation idices determination, technical parameters of machines, equipment and buildings are evaluated. Comparison of the predicted deformation values shown in the exploitation design with real ones occuring in the course of mining is made. This analysis has been carried out on exemple of seam 207 mining in the protective pillar of Fan Works "Fawent" at Chełm.

19

Uwagi na temat wyznaczania parametrów stosowanych w teorii Knothego w przypadku skomplikowanych warunków geologiczno-górniczych

Niedojadło Z.

Przegląd Górniczy

|

2000

|

T. 56, nr 3

15-22

PL

Zagadnienie prognozowania wpływów eksploatacji górniczej na teren oraz obiekty powierzchniowe jest ciągle aktualne w warunkach praktycznie wszystkich zakładów górniczych w Polsce. Dokładność prowadzonych obliczeń zależna jest w dużej mierze od przyjętego modelu oraz poprawności wyjściowych parametrów, które powinny być co pewien czas weryfikowane, ze względu na zmieniające się wraz z rozwojem eksploatacji warunki geologiczno-górnicze. W wielu kopalniach jednak wyznaczenie czy kolejna weryfikacja parametrów jest znacznie utrudniona, np. ze względu na znaczne nachylenie wybieranych pokładów, ciągłość wybierania i brak możliwości wydzielenia końcowych wpływów od poszczególnych eksploatacji. W artykule przedstawiono na przykładzie kopalni "Szczygłowice" sposób i metodykę weryfikacji parametrów oraz uwagi, sugestie i wątpliwości, które nasuwały się w trakcie rozwiązywania tego problemu.

EN

The forecasting problem of mining influence on the surface area and objects is always current in the conditions of practically all mines in Poland. Accuracy of calculation being carried out depends to a great extent on accepted model and correctness of initial parameters, which should be verified every now and again, because of the geological conditions changing with the mining advance. However in many mines determination or verification of parameters is difficult, for example because of considerable inclination of worked seams, continuity of extraction, impossibility of separation of final influences from particular exploitations. The paper presents the way and methodology of parameters verification as well as remarks, suggestions and doubts coming to mind during solving this problem using Szczyglowice Colliery as en example.