Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Preliminary Study for Water Quality Improving in Storage Reservoir by Introducing of Artificial Phytolittoral

Sender J., Garbowski M., Urban D., Demetraki-Paleolog A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 1

392--416

EN

Storage reservoirs are artificially created and in order to function properly, require constant human interference. Zemborzycki reservoir has undergone a successive eutrophication. In 2010, an experimental artificial land surfaces were developed throughout the reservoir. Various native species were transplanted on these lagoons to enrich biodiversity within the reservoir and to reduce phosphorus supply through the plant barrier. The aim of this study was to determine the role of these artificially constructed lagoons and their associated vegetation on phosphorus reduction throughout the reservoir. The reservoir is affected by water rich in phosphorus. In the estuary zone which hosts a developed phytolittoral zone with macrophytes phosphorus load is significantly reduced. In the lagoon area there was also a marked reduction in phosphorus concentration in study years, along with the progressive colonization of plants. The significant reduction of phosphorus compounds in the artificial phytolittoral zone confirms the necessity of such zones. At present, the negative ecological potential of the reservoir and its declining natural and recreational values, it seems justified to separate the so-called natural zone in a reservoir that would serve as a natural biofilter. However, the most important action is to regulate incoming wastewater in the catchment area of the Bystrzyca River. Studied artificial substrates for plants (sand and gravel), although slowly, but gradually settled by water plants, can be a tool supporting the purification of dam reservoir waters. They are also durable and can be shaped in any way, which can be an additional asset – aesthetic.

PL

Zbiorniki retencyjne, utworzone przez człowieka, dla prawidłowego funkcjonowania wymagają ciągłej jego ingerencji. Zbiornik Zemborzycki ulega sukcesywnej eutrofizacji. W roku 2010 zapoczątkowane zostało tworzenie na obszarze zbiornika sztucznych powierzchni roślinnych dla wzbogacania bioróżnorodności. Ich powstanie miało także na celu wyhamowanie wody wpływającej do zbiornika i przez ich przepływ przez powierzchnię roślinną ograniczenie dostaw fosforu. Celem badań było określenie roli sztucznie ukształtowanego fitolitoralu w redukcji fosforu. W tym celu określono ładunek fosforu dopływający do zbiornika ze źródeł powierzchniowych, z wodami rzecznymi oraz ze źródeł zewnętrznych. Do zbiornika wpływa woda bogata w fosfor. W strefie ujściowej rzeki Bystrzycy, w której znajduje się rozwinięta strefa naturalnego fitolittoralu, ładunek fosforu jest znacznie zmniejszony. W strefie lagun odnotowano również znaczne zmniejszenie stężenia fosforu w kolejnych latach badań, wraz z postępującą kolonizacją ich przez rośliny. Znacząca redukcja związków fosforu w sztucznej strefie fitolitoralu potwierdza konieczność ich istnienia. Przy obecnym, złym potencjale ekologicznym zbiornika Zemborzyckiego i obniżających się walorach przyrodniczych oraz możliwościach jego rekreacyjnego wykorzystania, uzasadnione wydaje się wydzielenie tzw. strefy przyrodniczej w zbiorniku, która pełniłaby rolę naturalnego biofiltra. Jednak najważniejszą jest uregulowana gospodarka ściekowa w zlewni rzeki Bystrzycy i zbiornika. Badane sztuczne podłoża dla roślin, chociaż wolno, ale sukcesywnie zasiedlane są przez rośliny, mogą stanowić narzędzie wspomagające oczyszczanie wód zbiorników zaporowych. Są jednocześnie trwałe i mogą być dowolnie kształtowane, co może stanowić dodatkowy atut – estetyczny.

2

Vegetation and Birds Species Changes in Meadow Habitats in Polesie National Park, Eastern Poland

Kulik M., Baryła R., Urban D., Grzywaczewski G., Bochniak A., Różycki A., Tokarz E.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2017

|

Tom 19

211--229

EN

The aim of the study was to estimate the vegetation and bird species and compare it with the data collected 17 years ago, analyse the changes in plant communities and bird species depending on grassland management and habitat as well as analyse the climate and habitat changes based on Ellenberg’s indicators. Studies were carried out in 1996 and 2013 on Zienki Meadows in Polesie National Park, Eastern Poland. The meadow complex discussed (51˚27-29’ N; 23˚6-9’ E), covering approx. 650 ha, has natural borders: in the north, it adjoins a natural mineral soil elevation, the so-called Włodawa Ridge; a forest complex in the west; a peat bog with Lake Moszne in the south; and a watershed on mineral soils in the east. The plant communities were classified using the Braun-Blanquet method. Investigations concerning birds were conducted in the breeding period from mid-April to mid-July in the same periods as the vegetation cover. The study area is characterized by the great diversity of habitats and plant communities. The most stable were tall oat-grass meadows, which are one of the habitat types protected within the framework of the Nature 2000 network (6510). That fresh meadows were characterized by the greatest floristic diversity, but Ellenberg’s indicators showed a significant reduction of soil acidity and trophism of that habitat during 17 years. These changes could have been caused by extensification of meadow use (reduction or lack of mineral fertilisation). The biggest changes in Alopecurus and Poa pratensis-Festuca rubra meadows were observed. Most of them were transformed into meadows with the predominance of Deschampsia caespitosa. The appearance of large areas of such humid meadows was probably one of the reasons for the withdrawal of two endangered bird species in Europe: the black-tailed godwit Limosa limosa and the common redshank Tringa tetanus. The most significant factors differentiating the data set were soil humidity and trophism. On the other hand, a mosaic character of different habitats, diversity of plant communities and extensive utilisation ensured the stable number of bird species in both study periods. The active protection of wet habitats conducted by the Polesie National Park in recent years led even to the appearance of the greater spotted eagle Clanga clanga, a species that is vulnerable to extinction in Europe. Moreover, isolated low shrubs that appeared in these meadows and shrubs growing along drainage ditches became a favourable habitat for the common grasshopper warbler Locustella naevia which had not occurred in this area before.

PL

Celem badań była ocena szaty roślinnej i gatunków ptaków oraz porównanie wyników z danymi zebranymi 17 lat wcześniej, analiza zmian zbiorowisk roślinnych i gatunków ptaków w zależności od siedliska i gospodarki na użytkach zielonych, a także analiza zmian klimatycznych i siedliskowych na podstawie obliczonych ekologicznych liczb wskaźnikowych Ellenberga. Badania zostały przeprowadzone w latach 1996 i 2013 na Łąkach Zienkowskich w Poleskim Parku Narodowym, we wschodniej Polsce. Analizowany kompleks łąkowy (51˚27-29 'N; 23˚6-9' E), obejmuje powierzchnię ok. 650 ha i oddzielony jest naturalnymi granicami: od północy przylega on do naturalnego wyniesienia mineralnego, tzw. Garbu Włodawskiego, od zachodu otacza go kompleks leśny, od południa torfowisko z Jeziorem Moszne, a od wschodu mineralne wyniesienie wododziałowe. Zbiorowiska roślinne zostały zaklasyfikowane według metody Braun-Blanqueta. Badania dotyczące ptaków prowadzono w okresie lęgowym od połowy kwietnia do połowy lipca w okresach analogicznych do badań szaty roślinnej. Obszar badań charakteryzował się dużą różnorodnością siedlisk i zbiorowisk roślinnych. Największą stabilnością odznaczały się łąki rajgrasowe, które należą do jednego z typów cennych siedlisk przyrodniczych chronionych w ramach sieci Natura 2000 (6510). Te łąki świeże charakteryzowały się największą różnorodnością florystyczną, ale wskaźniki Ellenberga pokazały istotne zmniejszenie kwasowości gleby i trofizmu tych siedlisk w ciągu 17 lat. Zmiany te mogły być spowodowane ekstensywnym użytkowaniem łąk (zmniejszenie lub brak nawożenia mineralnego). Z kolei największe zmiany zaobserwowano na łąkach z Alopecurus pratensis i Poa pratensis-Festuca rubra. Większość z nich przekształciła się w łąki z dominacją Deschampsia caespitosa. Pojawienie się dużych powierzchni łąk bardziej wilgotnych mogło być prawdopodobnie jedną z przyczyn wycofania się dwóch zagrożonych wyginięciem w Europie ptaków: rycyka Limosa limosa i krwawodzioba Tringa tetanus. Wilgotność gleby i trofizm były bowiem czynnikami, które w największym stopniu wpływały na uzyskane dane. Z drugiej strony mozaikowaty charakter różnych siedlisk, zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych i ekstensywne użytkowanie wpływało na stabilną liczbę gatunków ptaków w obydwu okresach badawczych. Czynna ochrona siedlisk podmokłych, która jest prowadzona w ostatnich latach przez Poleski Park Narodowy, przyczyniła się do pojawienia się orlika grubodziobego Clanga clanga, ptaka, który jest zagrożony wyginięciem w Europie. Ponadto pojedyncze, niskie krzewy, pojawiające się na tych łąkach oraz krzewy, rosnące wzdłuż rowów melioracyjnych stały się korzystnym siedliskiem dla świerszczaka Locustella naevia, ptaka, który wcześniej nie występował na tym terenie.

3

Changes of species composition of the Poa pratensis-Festuca rubra plant communities in drainage peatland

Urban D., Grzywna A.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

243--248

EN

The objective of this study was to examine the vegetation cover and describe the floristic diversity of selected plant communities of extensive and abandoned grasslands within the Forest of Parczew PLB060006 – a Natura 2000 protected area. Floristic surveys were conducted in the meadows in years 2001 and 2013 under the conditions of natural succession of the communities Poa pratensis-Festuca rubra. The area is situated in the northern part of the Lublin Voivodeship, in the physiographic mesoregion the Łęczna-Włodawa Lakeland. Those communities were characterized by average species richness and floristic diversity index values. The cover index decreased considerably in the case of 8 species, and increased for 12 species. A large increase in the cover index of Holcus lanatus, Deschampsia caespitosa, Galium mollugo, Anthriscus sylvestris and Polemonium caeruleae is particularly noteworthy. In 2001, 39 species of plants were recorded in all relevés, compared to 41 species recorded in 2013. Over 12 years, 11 species disappeared, but 13 new ones emerged. For the time being, the average species richness N increased from 12 to 16 per relevé. The biodiversity index H' increased from 2.8 to 3.6.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań fitosocjologicznych na obiekcie Ochoża prowadzonych w 2001 i 2013 r. Z analizy danych wynika, że gatunkami występującymi na wszystkich badanych stanowiskach były głównie Poa pratensis i Festuca rubra oraz Urtica dioica. W 2013 r. na wszystkich badanych stanowiskach, oprócz gatunków omówionych wyżej, występowały także Rumex acetosa, Galium mollugo, Veronica chamaedrys i Cardaminopsis arenosa. Na podstawie analizy wyników badań stwierdzono, że w przypadku 15 gatunków klasa stałości w 2013 r. w porównaniu ze stanem z 2001 r. zwiększyła się, a w przypadku pozostałych się nie zmieniła. Odnotowano także zmiany współczynnika pokrycia. Uległ on znacznemu zmniejszeniu w przypadku 8 gatunków, a zwiększył się w przypadku 12 gatunków. Na szczególną uwagę zasługuje duże zwiększenie wartości współczynnika pokrycia Holcus lanatus, Deschampsia caespitosa, Galium mollugo, Anthriscus sylvestris oraz Polemonium caeruleae (w Polsce gatunek objęty ochroną prawną). W 2001 r. we wszystkich stanowiskach odnotowano 39 gatunków roślin, zaś w 2013 r. odnotowano 41 gatunków. Przez 12 lat zanikło 11 gatunków, ale pojawiło się 13 nowych. Przez 12 lat średnia liczba gatunków N zwiększyła się z 12 do 16. Zwiększył się także wskaźnik bioróżnorodności H’ z 2,8 do 3,6.

4

Evaluation of the influence of composts made of sewage sludge, ash from power plant, and sawdust on floristic composition of plant communities in the plot experiment

Wójcikowska-Kapusta A., Urban D., Baran S., Bik-Małodzińska M., Żukowska G., Pawłowski A., Czechowska-Kosacka A.

Environment Protection Engineering

|

2017

|

Vol. 43, nr 2

129--141

EN

Floristic studies were conducted in 2011 and 2012 on the soil reclaimed using composts made of sewage sludge with the addition of various amounts of ash from power plant and sawdust. The experiment was carried out in 2002 on devastated soilless formation in the area of “Jeziórko” sulfur mine. Strongly acidic soilless formation (weak loamy sand) was reclaimed using post-flotation lime for de-acidification at the dose of 300 t/ha and compost in various variants: municipal sewage sludge, sewage sludge (80%) + ash (20%), sewage sludge (70%) + ash (30%), and sewage sludge (70%) + sawdust (30%). The compost was added at following doses of dry weight: 90, 180, and 270 t/ha. In the prepared plots, each with the area of 15 m2, a mixture of reclamation grasses was sown: Festuca pratensis –41.2%, Festuca rubra – 19.2%, Lolium perenne – 14.7%, Lolium multiflorum –12.4%, Dactylis glomerata – 6.5%, Trifolium pratense – 6%. The phyto-indication method was used to evaluate the impact of different ways of the soilless formation remediation on the habitat development. The assessment took into account following indicators: soil moisture, trophism, pH, organic matter content, resistance to salinity, and increased content of heavy metals. The largest number of species was found on plots where compost made of sewage sludge was used, while the smallest – on those reclaimed with sewage sludge compost with sawdust addition. In terms of habitat conditions, species preferring wet habitats typical of fresh soils, trophism of the subsoil corresponding to the abundant soils (eutrophic), neutral soil reaction, and subsoil with organic matter like in humus and mineral soils, dominated. The most favorable habitat conditions were found in plots reclaimed using sewage sludge compost.

5

Fatigue testing of dental bridges on selected examples

Urban D., Jałbrzykowski M., Gołębiewska M.

Acta Mechanica et Automatica

|

2017

|

Vol. 11, no. 1

53--57

EN

The paper presents example tests of the functional quality of selected designs of dental bridges. These were: porcelain bridges on a metal base (cobalt based alloy), porcelain bridges on a zirconia base (zirconia ceramic – Zirkon Zahn), and full zirconia bridges (Zirkon Zahn). For the purpose of the study, durability of bridges in cyclic fatigue testing was adopted as a measure of their quality. The tests were carried out on a Zwick Roell Z010 universal testing machine. They consisted in cyclic loading and unloading of dental bridges mounted on gypsum models at a loading force of F= 400 [N] and a frequency of load of f= 1 [Hz]. Each bridge was subjected to a cycle of 7200 loads. The results show that there are no significant differences in the functional quality of the bridges.

6

Soil Redox Potential and its Impact on Microorganisms and Plants of Wetlands

Tokarz E., Urban D.

Journal of Ecological Engineering

|

2015

|

Vol. 16, nr 3

20--30

EN

Although peatlands cover only 3% of the Earth’s surface, they constitute a huge reservoir of carbon. It is estimated that they accumulate one third of carbon contained in all types of soils worldwide. Therefore, knowledge of the physical, chemical, and biological properties of peat is important for prevention of peat degradation and release of carbon stored as CO2 into the atmosphere. In organic soils, water plays a very important role as a protective factor against mineralisation of organic matter. Therefore, organic soils are characterised by high specificity and dissimilarity from mineral soils. The hydrological factor induces a variety of changes in the physical and chemical properties, e.g. low redox potential or low oxygen content in soil pores. Many soil processes are determined by the soil oxygenation status, which can be measured with various indicators as well as direct and indirect measurements. One of the indirect methods is measurement of the redox potential. The oxidation-reduction potential (redox potential or Eh) is a measure of the ratio of oxidised to reduced forms in a solution. This parameter is inextricably linked to oxygen supply and the processes of consumption thereof by microorganisms and plant roots. Therefore, the redox potential is used as an indicator of the oxygenation status and the content of biogenic forms and toxins in the soil environment and sediments. In the case of submerged soils, penetration of atmospheric oxygen into the soil is limited due to low rates of oxygen diffusion and, hence, low redox potential, which inhibits plant growth through inhibition of respiration and production of toxins in reducing conditions. The aim of this article is (1) to the show soil-plant-soil microorganism interactions taking place on peatbogs in the context of redox potential, (2) to investigate the responses of plants and soil microorganisms to the changing redox potential, and (3) to demonstrate the mechanisms of plant adaptation to the reducing conditions prevailing in peatbogs.

7

Spatial distribution and risk assessment of heavy metals in bottom sediments of two small dam reservoirs (south-east Poland)

Smal H., Ligęza S., Wójcikowska-Kapusta A., Baran S., Urban D., Obroślak R., Pawłowski A.

Archives of Environmental Protection

|

2015

|

Vol. 41, no. 4

67--80

EN

Sediments of two dam reservoirs in SE Poland, Zalew Zemborzycki (ZZ) and Brody Iłżeckie (BI) were studied. The sediments from both reservoirs were sampled in the transects perpendicular to the shoreline, at the river inflow and the frontal dam. The total concentration of Mn, Zn, Pb, Cd, Cu, Cr and Ni was determined by ICP-EAS method after the sample digestion in the mixture of concentrated HNO3 and HClO4 acids. The statistical analyses: value intervals, mean values, variation coefficient, the median and the skewed distribution were performed. To estimate differences between the means for transects, Tukey’s test was applied with least significant difference (LSD) determination. The maps of the metal spatial distribution were drawn and sediment quality according to the geochemical and ecotoxicological criteria evaluated. Differences between the reservoirs in terms of heavy metals concentration in bottom sediments, and regularities in their spatial distribution were found. In the ZZ sediments the concentration was at the level of geochemical background (Zn, Cr), slightly (Cd, Cu, Ni) or moderately (Pb) contaminated sediments. The metal concentration in the sediments of the BI was up to eight times higher as compared to the ZZ. Moreover, sediments from the BI reservoir showed a greater variability of metal concentration than those from ZZ, which resulted from the dredging operation performed in the part of the reservoir. Metal concentration in sediments of the dredged part was ca. 2–5 times lower than in the undredged one, which indicates that after the dredging operation, accumulation of these metals was slight. The concentrations of Zn, Pb and Cd from the undredged part of BI were at the level of contaminated sediments and exceeded the probable effects level (PEL). In the ZZ, the greatest accumulation of metals occurred in the upper part of the reservoir and at the frontal dam, and the lowest in the middle part of the reservoir. In BI, the lower outflow of water in this reservoir caused a lower metal concentration in the sediments at the frontal dam, as compared with the other sediments in the undredged part of the reservoir. The results indicate that in small and shallow reservoirs, areas of accumulation of heavy metals depend on such factors as a parent river current, reservoir depth, water waving, reservoir shape (narrowing, coves/bays), and type of water outflow.

PL

Badano osady dwóch zbiorników zaporowych w SE Polsce - Zalewu Zemborzyckiego (ZZ) i zbiornika Brody Iłżeckie (BI). W obydwu zbiornikach osady pobrano w transektach prostopadłych do linii brzegowej, w dopływie rzeki oraz przy zaporze czołowej. Oznaczono całkowitą zawartość Mn, Zn, Pb, Cd, Cu, Cr i Ni metodą ICP-EAS po zmineralizowaniu próbki w mieszaninie stężonego kwasu HNO3 i HClO4. Przeprowadzono analizę statystyczną wyników: zakresy, wartości średnie, współczynnik zmienności, mediana, skośność rozkładu. Do oceny różnic między średnimi dla transektów zastosowano test Tukey’a z wyznaczeniem najmniejszej istotnej różnicy (NIR). Opracowano mapy rozkładu przestrzennego metali oraz oceniono jakość osadów wg kryterium geochemicznego i ekotoksykologicznego. Stwierdzono różnice między zbiornikami pod względem zawartości metali ciężkich i ich rozmieszczenia przestrzennego w osadach. W osadach ZZ zawartość metali kształtowała się na poziomie tła geochemicznego (Zn, Cr), osadów słabo (Cd, Cu, Ni) lub miernie zanieczyszczonych (Pb). Zawartość metali w osadach BI była do ośmiu razy większa w porównaniu z osadami ZZ. Ponadto, osady zbiornika BI wykazały większą zmienność zawartości metali niż osady ZZ, co wynikało z zabiegu bagrowania, przeprowadzonego w jego części. Zawartość metali w osadach części bagrowanej była ok. 2–5 razy mniejsza niż w niebagrowanej, co wskazuje, że po zabiegu bagrowania ich akumulacja była niewielka. Zawartości Zn, Pb i Cd w części niebagrowanej BI były na poziomie osadów zanieczyszczonych i przekroczyły wartości PEL (ang. probable effects level). W ZZ największa akumulacja metali w osadach wystąpiła w górnej części zbiornika oraz przy zaporze czołowej, a najmniejsza w jego środkowej części. W BI dolny odpływ wody ze zbiornika spowodował zmniejszenie zawartości metali w osadach przy zaporze czołowej w porównaniu z innymi osadami części niebagrowanej. Wyniki badań wskazują, że w małych i płytkich zbiornikach zaporowych akumulacja metali ciężkich zależy od czynników takich jak: pierwotny nurt rzeki, głębokość zbiornika, falowanie wody, kształt zbiornika (przewężenia, zatoczki/zatoki), a także od typu odpływu wody.

8

Influence of plant composition on methane emision from Moszne peatland

Goraj W, Kuźniar A., Urban D., Pietrzykowska K, Stępniewska Z.

Journal of Ecological Engineering

|

2013

|

Vol. 14, nr 1

53--57

EN

Methane is the second most important man-made greenhouse gas after carbon dioxide. For more than the last 20 years the increase of the rate of CH4 emission has been varying dramatically each year. This trend is common worldwide, though in different parts of the world unevenly intense, conditioned by the amount of emissions from natural and anthropogenic sources. Peatland ecosystems are one of the natural methane emitters, responsible for about 24% of the total CH4 emissions. Methane emission from wetlands is the balance between the processes of methanogenesis and methanotrophy with an active role of wetlands plants composition. Participation of vegetation in the reduction the emissions by 30-35% was confirmed. Association of methanotrophic bacteria with plants has been already recognized by Raghoebarsing and colleagues, who showed that methanotrophic bacteria, as endosymbionts and epibionts, live both inside and outside the cells of Sphagnum sp. The main aim of this study was to estimate methane emissions from Moszne peatland, dominated by: Sphagnum sp., Eriophorum vaginatum, Carex nigra and Vaccinium uliginosum.

9

Interdisciplinary studies of spring mire deposits from Radzików (South Podlasie Lowland, east Poland) and their significance for palaeoenvironmental reconstructions

Dobrowolski R., Pidek I. A., Alexandrowicz W. P., Hałas S., Pazdur A., Piotrowska N., Buczek A., Urban D., Melke J.

Geochronometria

|

2012

|

Vol. 39, no. 1

10-29

EN

The paper presents the results of interdisciplinary (multi-proxy) palaeoenvironmental studies of peat – calcareous tufa depositional sequences of spring mire from Radzików site (east Poland). Analyses of three biotic proxies (plant macrofossils, pollen, molluscs) were supplemented with sedi-mentological, geochemical, oxygen and carbon stable isotopes analyses and radiocarbon dating and used for reconstruction of environmental changes in Late Glacial and Holocene. The obtained results enable us to (1) reconstruct main phases of mire development and (2) determine environmental fac-tors influencing changes of water supply. The object started to develop in Allerød. The Late Glacial and Early Holocene deposit sequence is relatively thick (about 1.0 m), with good palaeoecological record. The boundary between Younger Dryas and Preboreal is especially well confirmed by palynological and malacological analyses as well as radiocarbon dating. The Mesoholocene deposits are considerably worse preserved. Mire develop-ment was evaluated in terms of general mire ecology.

10

Aspects of exploitation stability of selected dental prosthetic bridges

Jałbrzykowski M., Mystkowska J., Urban D., Kulesza E., Andrysewicz E.

Acta Mechanica et Automatica

|

2011

|

Vol. 5, no. 4

54-57

EN

The paper presents results of microscopic observations of selected porcelain bridges prepared on metallic base. The aim of microscopic observations was the identification of example wear types which have appeared during dental prosthetic bridges exploitation. The main attention was directed to wear forms that are quite often present in case of such prosthetic elements. The wear types comparative analysis was evaluated. The most frequent types of wear are: material's cracking, abrasive wear. Also, the metal corrosion and wear by dental plaque at prosthetic bridge surface were observed.

11

Rzęsowate (lemnaceae) i ich fitocenozy w starorzeczach Bugu na odcinku Kryłów - Kostomłoty

Wójciak H., Urban D.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 4

215-225

PL

W pracy przedstawiono występowanie rzęsowatych (Lemnaceae) w 71 wybranych starorzeczach Bugu oraz scharakteryzowano za pomocą zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych metodą Brauna-Blanqueta, tworzone przez nie fitocenozy. Badania prowadzone były w latach 2003–2007. Stwierdzono, że w bużyskach występowały wszystkie gatunki rzęsowatych podawane z terenu Polski. Na szczególną uwagę zasługuje obecność w wielu starorzeczach Lemna turionifera Landolt, gatunku nowego dla doliny Bugu. Najczęściej notowano obecność L. minor L. i L. trisulca L. oraz Spirodela polyrhiza (L.) Schleid. W niektórych płatach duży udział miały także L. gibba L. i L. turionifera Landolt. Rzadziej występowała Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm. Lemnaceae występowały w 21 kombinacjach, od jednego gatunku do wszystkich sześciu.

EN

The paper presents the occurrence of Lemnaceae family plants in 71 selected old river-beds of the Bug River and provides characterization of the phytocenoses composed by these plants with the use of phytosociological records made with the Braun-Blanquet method. The study was carried out in the years 2003–2007. The study showed that all the Lemnaceae reported in Poland can be found in the Bug old river-beds. Special attention should be paid to the presence of Lemna turionifera, which is a new species in the Bug valley. L. minor, L. trisulca and Spirodela polyrhiza prevailed in many of the old river-beds. In some areas, L. gibba and L. turionifera occurred abundantly, while Wolffia arrhiza was found less frequently. The Lemnaceae were present in 21 various combinations, which contained from one to six species.

12

Zróżnicowanie florystyczne i fitosocjologiczne zbiorowisk szuwarowych dolin Ochoży i Bobrówki

Grzywna A., Urban D.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

109-116

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań fitosocjologicznych, przeprowadzonych w latach 2005-2007 na obiektach melioracyjnych Ochoża i Bobrówka. Celem badań było określenie zróżnicowania florystycznego zbiorowisk szuwarowych dwóch sąsiednich dolin rzecznych o odmiennych warunkach wilgotnościowych i troficznych. W ramach badań, w zbiorowiskach z klasy Phragmitetea wykonano 95 zdjęć fitosocjologicznych. Na ich podstawie na badanych obiektach zidentyfikowano 22 zespoły szuwarowe z klasy Phragmitetea, w tym 10 zespołów ze związku Phragmition i 12 ze związku Magnocaricion. Wyróżnione asocjacje wytworzyły się na skutek wtórnej sukcesji i charakteryzują się ubogim składem botanicznym. Do najczęściej występujących należą zespoły Phragmitetum australis i Phalaridetum arundinaceae.

EN

The paper presents results from phytosociological survey carried out in 2005-2007 on reclaimed objects Ochoża and Bobrówka. The study aimed at evaluating floristic differentiation of rush communities in two adjacent river valleys with different humidity and trophic conditions. In total, 95 phytosociological releves were taken in communities of the Phragmitetea class. 22 rush communities of the Phragmitetea class were identified in the Ochoża and Bobrówka river valleys, including 10 communities of the Phragmition and 12 of the Magnocaricion alliance. Identified associations developed due to secondary succession and were characterized by poor botanical composition. Most frequent were Phragmitetum australis and Phalaridetum arundinaceae associations.

13

Zróżnicowany charakter glebowo-wodny i florystyczny obszarów dolinowych Wyżyny Lubelskiej na przykładzie doliny Żółkiewki

Gawlik J., Guz T., Urban D.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

147--166

PL

Na podstawie uaktualnionej mapy glebowo-rolniczej IUNG w skali 1:25 000 wyróżniono aktualne i potencjalne jednostki glebowo-ekologiczne w mokradłowej dolinie Żółkiewki oraz przeprowadzono ich waloryzację produkcyjną. Stwierdzono, że dominujące w dolinie siedliska mokradłowe na glebach torfowo-murszowych słabo zmurszałych wytworzonych z torfów namulonych na utworach torfowo-namułowych (MtIneb), mieszczą się w V klasie bonitacyjnej. Są to łąki o dość zróżnicowanej, ale na ogół małej wydajności i małej wartości użytkowej runi. Wyniki bonitacji potencjalnej wskazują na możliwość znacznej poprawy produkcyjności tych łąk (przejście do III klasy bonitacyjnej, a w przypadku gleb Mtzbb – do II). Wiąże się to z koniecznością odpowiedniej regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb, co w warunkach soligenicznego typu zasilania doliny jest trudne do osiągnięcia. Z oceny wartości przyrodniczych wynika, że obszar badanej doliny cechuje się średnio małymi walorami przyrodniczymi.

EN

Based on an updated soil-agricultural map prepared by the IUNG in the scale of 1:25 000, actual and potential soil-ecological units in the wetland valley of the Żółkiewka river have been distinguished and their productive evaluation has been carried out. Wetland sites dominant in the valley on weakly mineralized peat-moorsh soils formed from silted peats underlined by alternating strata of silt and peat formations (MtnIeb) were found to belong to the V evaluation class. These are meadows characterised by quite variable but, generally low efficiency and low utility value of a sward. Results of potential evaluation reveal a possibility for considerable improvement in the productivity of these meadows (change to the III evaluation class and, in the case of sites on soil MtzIbb, to the II class). This, however, requires efficient amelioration measures, which is difficult to achieve in the studied valley because it is characterized, as majority of the others in the region are, by the soligenic type of hydrological feeding. Evaluation of the natural characteristics including plant associations showed that the area of the valley is of medium-low natural value (class).

14

Walory przyrodnicze i problemy ochrony rezerwatu przyrody Jezioro Orchowe (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie)

Urban D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Nr 5

150--157

PL

Badaniami objęto rezerwat przyrody „Jezioro Orchowe” na Pojezierzu Łęczyńsko- Włodawskim. Przedstawiono walory przyrodnicze tego obiektu. Szata roślinna rezerwatu jest zróżnicowana. Wykształciły się zbiorowiska torfowisk przejściowych (Scheuchzerio- Cariceteafuscae), wysokich (Oxycocco-Sphgannetea), szuwarowe (Phragmitetea), wodne (klasa Lemnetea i Potamogetoneta), leśne (klasa Alnetea glutinosae i Vaccinio-Piceeteci). Z grupy gatunków rzadkich (gatunki o tzw. wąskiej amplitudzie ekologicznej) występują: Salix myrtilloides, S. lapponum, Carex limosa, C. chordorchiza, Rhynchospora alba, Drosera rotundifolia. Wskazano główne zagrożenia i metody ochrony najcenniejszych ekosystemów i gatunków.

EN

Our research was conducted the „Jezioro Orchowe” reserve in the Łęczna-Włodwa Lakeland The natural values of these objects were presented. The plant cover of the reserve is variable. There were formed communities oftransitory peat (classe Scheuchzerio-Caricetea fuscae), high peat (classe Oxycocco-Sphgannetea), rushes (classe Phragmitetea), water's (classe Lemnetea and Potamogetoneta), scrub (classe Ainetea glutinosae and Vaccinio- Piceetea). Rare species (including species with the so called narrow ekological amplitudę) are represented by: Salix myrtilloides, S. lapponum, Carex limosa, C. chordorchiza, Rhynchospora alba, Drosera rotundifolia. The main threats of the studied ecosystems, rare species and their conservation possibilities were designated.