Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wykorzystanie gromadzonej przez państwową służbę hydrogeologiczną informacji o wodach podziemnych na potrzeby opracowania dokumentów strategicznych, planistycznych i innych w gospodarce wodnej

Jóźwiak Krzysztof, Przytuła Elżbieta, Węglarz Dorota

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 5

24--28

EN

Use of the information on groundwater collected by the Polish Hydrogeological Survey for the development of strategic, planning and other documents in the water management

2

Ocena rozkładu specjacji i wartości wskaźników nasycenia w wodach zawartych w utworach mokradłowych na podstawie modelowania geochemicznego

Jóźwiak Krzysztof

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 11

13--19

PL

Model geochemiczny jest odwzorowaniem matematycznym zawierającym różnorodne dane (m.in. chemiczne, mineralogiczne, termodynamiczne) stworzonym w celu uproszczonego opisu procesów zachodzących w środowisku. Przy badaniu procesów hydrogeochemicznych pierwszym etapem prac jest stworzenie hipotezy kształtowania się składu chemicznego wód (tzw. model koncepcyjny). Na bazie zweryfikowanego modelu koncepcyjnego można przystąpić do drugiego etapu - modelowania geochemicznego. W pracy wykonano modele należące do dwóch głównych typów modeli geochemicznych - modele specjacyjno-rozpuszczalnościowe oraz modele odwrotne. Wykonane modele odwrotne pozwoliły na jakościowy i ilościowy opis procesów zachodzących w badanych środowiskach. W obliczeniach założono zachodzenie reakcji: rozpuszczania/wytrącania, wymiany jonowej, utleniania i redukcji, tworzenia i rozkładu faz gazowych, parowania terenowego, efekty zmian temperatury i mieszania się wód. Jakościowe kierunki zachodzenia procesów rozpuszczania i wytrącania określono pośrednio na podstawie wskaźników nasycenia (SI) uzyskanych na drodze modelowania specjacyjno-rozpuszczalnościowego. Przyjęto założenie, że zmienność mineralogiczna występująca w badanych pasach bagiennych jest niewielka, więc dopływające wody powinny mieć analogiczny skład jak wody obserwowane, a ich chemizm kształtowany powinien być przez te same czynniki i procesy. W pracy przedstawiono wyniki rozkładu specjacji w wodach pochodzących z gleb murszowatych właściwych, murszowatych murszastych oraz mineralno-murszowych. Analizie poddano zawartość węgla, siarki, chlorków, azotu nieorganicznego, fosforu, fluoru, sodu, potasu, magnezu, wapnia i żelaza. Przeanalizowano również możliwość rozpuszczania szkieletu skalnego przez wody obecne w poszczególnych typach gleb za pomocą wskaźnika nasycenia (SI).

EN

A geochemical model is a mathematical representation containing different data (including chemical, mineralogical, thermodynamical data) created as a simplified description of processes taking place in the environment. While examining hydro-geochemical processes, the first stage is devoted to forming a hypothesis of how the chemical composition of water is shaped (the so-called conceptual model). Based on a verified conceptual model, geochemical modelling is the next stage. The article contains models belonging to two main groups of geochemical models - speciation-dissolution models and inverse models. The completed inverse models allowed for a quantitative and qualitative description of the processes taking place in the examined environments. Calculations assumed the reactions of: dissolving/precipitation, ion exchange, oxidation and reduction, creation and decomposition of gas phases, evapotranspitation, temperature variations and water exchange effects. The qualitative directions of the dissolution and precipitation processes were determined indirectly based on the saturation indices (SI) obtained by speciation-dissolution mathematical modelling. The author assumed that the mineralogical variability in the examined marshy strips is low, therefore the inflowing water should have the same composition as the observed water and its chemistry should be shaped by the same factors and processes. The article presents the results of the speciation distribution in water originating from proper muck, muckuous and mineral-muck soils. The analysis includes also contents of carbon, sulphur, chlorides, non-organic nitrogen, phosphorus, fluorine, sodium, potassium, magnesium, calcium and iron. It also verifies the possibility of the rocky frame being dissolved by water present in different soil types using the saturation index (SI).

3

Bazy danych hydrogeologicznych : zakres i udostępnianie zgromadzonej informacji

Gryczko-Gostyńska Anna, Herbich Piotr, Jóźwiak Krzysztof, Kuczyńska Anna, Mikołajczyk Anna, Mordzonek Grzegorz, Nidental Magdalena, Palak-Mazur Dorota, Paszkiewicz Aleksandra, Pergół Sylwiusz, Piasecka Agnieszka, Połujan-Kowalczyk Monika, Przytuła Elżbieta, Regulska Magdalena, Węglarz Dorota, Woźnicka Małgorzata

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 11

759--771

EN

An important task of the Polish Geological Institute - National Research Institute (PGI-NRI) acting as the Polish Hydrogeological Survey (PHS) is to collect hydrogeological data and information for the entire country. Hydrogeological databases contain information on hydrogeological conditions, groundwater resources, and groundwater monitoring results in terms of chemical and quantitative status, which together form the PHS data processing system. Input data of databases are: results of cartographic works, information from hydrogeological documentations, data produced by other institutions and users, as well as results of research conducted in the groundwater monitoring network. The article presents the characteristics of hydrogeological databases that constitute the basis for the implementation of the main tasks of the PHS, which is the recognition, balancing and protection of groundwater in the country. The information contained in the hydrogeological databases kept by PGI-NRI is made available on request, in accordance with regulations. The main recipients of this data are government and local administration, companies commissioned by government or local administration, as well as universities and research institutes.

4

Variability in chemical composition of waters in the Zoloushka gypsum cave (Ukraine-Moldova) as a consequence of anthropogenic degradation of a karst aquifer

Andreychouk Viacheslav, Różkowski Jacek, Jóźwiak Krzysztof

Geological Quarterly

|

2021

|

Vol. 65, No. 3

art. no. 41

EN

The Zoloushka Cave, with passages >90 km long and a volume of ~0.65 million m3, is among the largest gypsum caves in the world. The cave was opened in the course of gypsum excavation in a quarry in the village of Criva (Moldova) located just near the border with Ukraine. During the quarry exploitation, with the accompanying pumping of water, the groundwater table was lowered to the bottom part of the gypsum layer. As a result of the pumping, the karst aquifer within the cave labyrinth was fragmented into separate underground reservoirs controlled by the morphology of the karst system and its content of clay deposits. Currently, there are several dozen lakes in the cave with a varied hydrodynamic regime (relict lakes, lakes with direct and indirect hydraulic connection with the aquifer). Research was carried out in February 2020 to determine the degree of, and reasons for, the hydrogeochemical diversity of 10 selected lakes of various hydrodynamic types present in the cave. The degree of variability of the hydrogeochemical parameters of these lakes was found to depend on a number of factors, mainly: the hydrodynamic type of the cave lake resulting from the degree of its hydraulic connection with the aquifer; the geochemical environment of the lake; and anthropogenic influence. The autonomizing role of these factors is the modification (within individual lakes) of the hydrogeochemical context of the transit waters flowing through the cave system to the quarry.

5

Rola wód podziemnych w zasilaniu mokradeł w różnych warunkach geomorfologicznych

Jóźwiak Krzysztof, Solovey Tetyana

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 11

906--913

EN

The aim of the article is to analyze the occurrence of hydrogenic habitats in relation to morphogenesis and local groundwater circulation systems. The study was conducted in 2017 on 61 wetlands throughout Poland. Most of the studied habitats were located in the Vistula and Warta glaciation areas. The analyzed hydrogenic habitats belonged mainly to four habitat types: telmatic organic marshes, alluvial mineral marshes, periodic moistlands and peatlands. Three small mountainous spring areas were also included in the analysis. The impact of hydrogeological conditions on the supply and contact of groundwater with the habitat was analyzed. The type of hydrological feeding of habitats was also verified. The classification of morphogenetic conditions was based on the Detailed Geological Map of Poland at a scale of 1:50 000. Based on morphogenetic units, the dominant habitat types in individual units were specified: river valleys, plain glacilacustrine, ice-marginal valleys, lake plains, upland, outwash plains. The occurrence of individual types of habitats against the background of local groundwater circulation systems was also characterized. For selected habitats, a performed analysis encompassed the impact of fluctuations in the groundwater table over many years on the possibilities of groundwater supply.

6

The design of digital audio filter system used in tomatis method stimulation

Jóźwiak Krzysztof, Bujacz Michał, Królak Aleksandra

Journal of Automation Mobile Robotics and Intelligent Systems

|

2019

|

Vol. 13, No. 1

73--78

EN

The Tomatis Method is a rehabilitation technique used in psychology, the main aim of which is stimulating the cochlea in the inner ear by filtered air-conducted and bone-conducted sounds. The system of electronic filters and amplifiers used for this therapy is called the Electronic Ear. Commonly, it is a commercial analog device that is expensive and after a few years its functionality declines. In this paper, we propose a digital Electronic Ear system using an STM32F4 family micro-controller and ADC/ DAC integrated circuits. The design of the digital sound filters allows to adjust more parameters and overcomes some of the constraints of analog systems. In this paper, we provide a short review of the Tomatis Method, the main functions of the Electronic Ear and we describe the designed system with comparison measurements to the analog original.

7

Czarne wykończenie cynk-niklu w produkcji elementów złącznych

Jóźwiak Krzysztof, Lanksweirt Uwe

Fastener : rynek elementów złącznych

|

2019

|

nr 2

33--35

PL

Aplikacje czarnej pasywacji Cr+3 na powłoki stopowe cynk-niklu w elementach złącznych są coraz częściej określane w specyfikacjach producentów z branż: motoryzacyjnej, maszynowej i rolniczej. Wymagania takiego wykończenia dotyczą zarówno estetyki (koloru – jednolitej, głębokiej barwy czarnej), jak i szeregu odporności, w tym przede wszystkim korozyjnej, chemicznej, termicznej, a także stopnia nawodorowania oraz współczynnika tarcia.

8

Zróżnicowanie tła hydrogeochemicznego wód podziemnych eksploatowanych w zlewni Biebrzy

Jóźwiak Krzysztof, Filar Sławomir, Nidental Magdalena, Węglarz Dorota, Przytuła Elżbieta

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

75--83

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych oraz zebranych archiwalnych analiz wód podziemnych z obszaru zlew¬ni Biebrzy. Zebrany pakiet 2326 analiz z lat 1951–2017 ze wszystkich poziomów wodonośnych posłużył jako baza do określenia zakresu tła hydrogeochemicznego dla wybranych wskaźników (temperatura, pH, PEW, sucha pozostałość, zasadowość, utlenialność, HCO3–, SO42–, Cl–, NO3 – , NO2 – , NH4+, F–, PO42–, Ca2+, Mg2+, K+, Na+, Fe, Mn, Zn, Cr, Cu, Ba, B, Ni, Al). Wyniki badań fizykochemicznych wód podziem¬nych zlewni Biebrzy stanowią wypadkową funkcji zmiennych losowych (procesy naturalne), na które oddziałują czynniki dodatkowe (procesy antropogeniczne): rozmieszczenie, typ i funkcja ognisk zanieczyszczeń, procesy hydrogeochemiczne zachodzące w strefie aeracji i saturacji, trendy zmian jakości wód oraz sposób opróbowania i stosowane metody analityczne. Zmienne te poddano analizie statystycznej, w celu określenia ich rozkładu i wykrycia wartości odbiegających (anomalnych). Efektem końcowym było uzyskanie zakresu tła hydrogeochemicznego dla każdego parametru.

EN

The paper presents the results of our own and archival physicochemical analyses of groundwater from the Biebrza catchment. The archival data include 2,326 physicochemical analyses performed between 1951 and 2017. These data formed the basis for determining the hydrogeochemical background range for selected parameters (temperature, pH, electrical conductivity of water, dry residue, alkalinity, oxygen consumption, HCO3 – , SO42–, Cl–, NO3 – , NO2 – , NH4+, F–, PO42–, Ca2+, Mg2+, K+, Na+, Fe, Mn, Zn, Cr, Cu, Ba, B, Ni, Al). The results of physicochemical investigations of groundwater in the Biebrza catchment are the function of random variables (natural processes), which are influenced by additional factors (anthropogenic processes): distribution, type of pollution, hydrogeochemical processes occurring in the unsaturated and saturated zone, trends of changes of water quality, the sampling and analytical methods used. These variables were the subject of statistical analysis to determine their distribution and detect anomalies. Finaly hydrogeochemical background ranges have been determined for each parameter.

9

Skład chemiczny wód podziemnych w strefie kontaktu z siedliskami hydrogenicznymi

Solovey Tatiana, Jóźwiak Krzysztof

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

115-121

PL

W artykule przedstawiono wyniki wykonanych w 2017 r. badań składu chemicznego wód podziemnych 61 siedlisk hydrogenicznych znajdujących się w obrębie Polski. Badane obiekty prezentują cztery rodzaje siedlisk (mułowiska, namuliska, podmokliska i torfowiska) usytuowane w ośmiu typach form morfogenetycznych. Przeprowadzono analizę wpływu różnorodnych osadów organicznych na kształtowanie składu chemicznego wód podziemnych występujących w ich strefie kontaktowej. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować, że rodzaj osadów organicznych rzutuje na specyfikę składu chemicznego wód podziemnych w otoczeniu siedlisk hydrogenicznych. Wody podziemne torfowisk cechują się najwyższymi stężeniami składników zależnych od rozkładu substancji organicznej, natomiast mułowisk – metali ciężkich.

EN

The paper presents the research results of groundwater chemical composition in 61 hydrogenous habitats in Poland in 2017. The examined objects represent four types of habitats (telmatic organic marshes, alluvial mineral marshes, periodic moistlands and peatlands) located in eight different sorts of geomorphological forms. The impact analysis of diverse organic sediments on groundwater chemical composition in their contact zone has been conducted. The results reveal that the type of organic sediments impinges on the idiosyncrasy of groundwater chemical composition in the surroundings of hydrogenous habitats. The groundwater of peatlands is characterized by the highest concentrations of elements depending on organic matter decomposition, while the groundwater of telmatic organic marshes – of heavy metals.

10

Propozycja klasyfikacji stanu zachowania siedlisk hydrogenicznych na podstawie wskaźników hydrogeochemicznych

Jóźwiak Krzysztof

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

67--73

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań składu chemicznego wód podziemnych 59 siedlisk hydrogenicznych występujących w Polsce w 2016 r. W ramach pracy zebrano i przestudiowano dostępne informacje z zakresu ochrony środowiska i hydrogeologii (mapy MHP, PPW-WH, PPW-WJ, dokumentacje zasobowe, GZWP, baza danych Antropopresja). Dane te pozwoliły na wstępną ocenę rodzaju i zasięgu wpływów antropogenicznych na badane ekosystemy zależne od wód podziemnych. Spośród 59 punktów, biorąc pod uwagę rodzaj potencjalnego zagrożenia siedliska, 31 z nich zakwalifikowano jako podlegające zagrożeniom antropogenicznym, pozostałe 28 – jako podlegające wyłącznie czynnikom geogenicznym. Jako wskaźnik wpływów antropogenicznych, poza statystycznym opracowaniem wyników modelu specjacyjnego, zastosowano „wskaźnik uranowy” i „wskaźnik chlorkowy”. Te dwa elementy, uzupełniając się nawzajem, dają wiarygodne wyniki oceny klasy zachowania ekosystemu. Spośród ocenianych siedlisk, aż 61% zakwalifikowano do siedlisk przekształconych antropogenicznie.

EN

The paper presents research results of groundwater chemical composition of 59 hydrogenous habitats in Poland in 2016. The work the available information on environmental protection and hydrogeology was collected and studied (Hydrogeological Maps of Poland on the scale of 1:50,000 – Main Useful Aquifer, Hydrogeological Maps of Poland on the scale of 1:50,000: First Aquifer – Extent and Hydrodynamics, Hydrogeological Maps of Poland on the scale of 1:50,000: First Aquifer – Groundwater Vulnerability and Water Quality, hydrogeological documentation defining safe yield and Major Groundwater Basins (MGB), anthropopressure database). This data allowed an initial assessment of the type and range of anthropogenic impact on the examined groundwater-dependent ecosystems. Considering the type of potential hazard at 59 points, 31 were classified as subjected to anthropogenic hazards, while the remaining 28 points are subjected to geogenic factors. As an indicator of anthropogenic impact, in addition to the statistical development of the results of the speciational model, the so-called “uranium indicator” and “chloride indicator” were used. These two complementary elements provide credible results of the ecosystem class assessment. Among the assessed habitats (probably degraded), as many as 61% were classified into anthropogenically transformed habitats based on spatiational differentiation.