Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tectonic evolution of the late Cretaceous Nysa Kłodzka Graben, Sudetes, SW Poland

Don J., Gotowała R.

Geologia Sudetica

|

2008

|

Vol. 40

51-63

EN

The Nysa Kłodzka Graben, located in the Sudetes of SW Poland, developed as a result of Coniacian (middle Upper Cretaceous) N-trending faulting of the Variscan crystalline basement rocks that comprise the crest of the Orlica-Śnieżnik Dome. The graben was transgressed by a late Cretaceous sea that encroached during the Cenomanian from the northwest. Up to 700 m of Coniacian shales, sandstones and conglomerates were deposited in the graben, with shales (the ~500 m thick Idzików 'clays') dominating the graben's central section. On the western side of the graben, shales grade upwards to greywackes in a style that resembles a turbidite sequence; on the eastern side, shales are overlain by sandstones and conglomerates (the Idzików conglomerates) that represent extensive late Cretaceous fan deltas. These within-graben fan deltas date the onset of fault-block movements that uplifted the Sudetes region during the late Cretaceous-Cenozoic. By the end of the Cretaceous, both the sedimentary infill and the underlying Cenomanian and Turonian strata were steepened at the graben margins and were gently folded, the fold axes paralleling the graben's marginal faults. Subsequent Cretaceous-Paleocene ('Laramian') deformations resulted in NW-trending reverse faulting, which restructured the earlier N-S template of the graben, and in transcurrent faults, which cut the N-trending folds, modified the north and south ends of the graben and strongly affected the graben's western walls. The total thickness of the Upper Cretaceous strata of the Nysa Kłodzka Graben is 3 times that of the Intra-Sudetic Synclinorium, implying that the two units developed independently.

2

The problem of "diastrophic" blocks in the marginal parts of the Late Cretaceous Nysa Kłodzka graben, the Sudetes, SW Poland

Don J.

Geologia Sudetica

|

2003

|

Vol. 35

61-67

EN

In the marginal parts of the Nysa Kłodzka graben, the presence of "diastrophic" blocks sliding from the frames of the developing morphological depression were distinguished with the use of radar and remote sensing (J. Šebesta in: Batik et al., 1996). The results of mapping and structural observations in the field surprisingly point to the subhorizontal displacement of Cretaceous beds to the outside of the graben, i.e. in the opposite direction to the slide of "diastrophic" blocks suggested by J. Šebesta. The process of subhorizontal overlapping of the Cretaceous beds onto the metamorphic framework may be related to the bursting action of the sediments filling the Nysa Kłodzka graben during the process of subsidence and their squeezing in a wedge-like style into the graben, which narrowed with depth (subhorizontal extensional faults).

3

The boundary zone of the East and West Sudetes on the 1:50 000 scale geological map of the Velké Vrbno, Staré Město and Śnieżnik Metamorphic Units

Don J., Skácel J., Gotowała R.

Geologia Sudetica

|

2003

|

Vol. 35

25-59

EN

The results of field investigations carried out by the authors were used together with existing Czech and Polish cartographic publications to compile a digital geological map (1:50 000) of the boundary zone of the East and West Sudetes. This map is supplemented with a text presenting a tectonic interpretation of the cartographic picture, preceded by a brief description of all 61 of the lithostratigraphic units of the area. Apart from this printed version, the map has also been published as a digital version on CD for the first time. The map covers an area of 1875 km2, in which three entire regional geological units occur: the Velké Vrbno dome and the Śnieżnik metamorphic unit, divided by the relatively narrow Staré Město paleorift zone, which is meridionally-stretched along a 55-kilometre long section. The Keprnik and the Vidnava domes, the Zábřeh crystalline unit, and the upper Cretaceous Nysa Kłodzka graben are all partially included in the map. The authors experienced major difficulties regarding the correlation of lithostratigraphic units to tectonic structures interpreted in a different way; this mainly concerned those lying on opposite sides of the international border. Thus the awareness exists that necessary, although sometimes arbitrary and subjective solutions may not be upheld by the results of future investigations. The digital version of the map should facilitate the supplementation of its contents and should enable a direct correction of the present picture in the course of such future investigations. The digital version is available on a CD-ROM at the Institute of Geological Sciences, Wrocław University

PL

Obserwacje polowe autorów oraz publikowane czeskie i polskie materiały kartograficzne posłużyły do zestawienia cyfrowej mapy geologicznej w skali 1 : 50 000 strefy granicznej Sudetów Wschodnich z Sudetami Zachodnimi. Uzupełnia ją tekstowa interpretacja tektoniczna uzyskanego obrazu kartograficznego, poprzedzona krótkim opisem wszystkich 61 wydzieleń litostratygraficznych. Oprócz prezentowanej wersji papierowej po raz pierwszy mapa publikowana jest również w formie cyfrowej na dysku CD. Obejmuje obszar 1875 km2 na którym występują w całości trzy regionalne jednostki geologiczne: kopuła Velkého Vrbna i metamorfik Śnieżnika, obie rozdzielone południkowo wydłużoną na odcinku ponad 55 kilometrowym stosunkowo wąską strefą paleoryftu Starého Města. Graniczące od wschodu i zachodu dalsze jednostki, czyli kopuła Keprnika i Vidnavy oraz strefa krystaliniku zabřeskiego i górnokredowy rów Nysy Kłodzkiej, ujęte zostały w częściach ograniczonych ramą mapy. Przedstawiony obszar obejmuje sudecki wycinek jednego z najważniejszych lineamentów podłoża krystalicznego nie tylko Sudetów, ale i środkowej Europy. Strefa wczesnopaleozoicznego paleoryftu Starého Města, wykorzystana następnie przez waryscyjski zespół nasunięć, stanowi północne przedłużenie nasunięcia moldanubskiego, oddzielającego Masyw Czeski od bloku Bruno-Vistulikum. Dalej ku północy przecina przedgórze sudeckie aż po okolice Wrocławia. Po obu stronach tego głębokiego i konsekwentnie odnawianego rozłamu występują jednostki różniące się rozwojem facjalno-strukturalnym. Na wschodzie pierwsza konsolidacja struktur nastąpiła przed wendem (~560 Ma), natomiast po stronie zachodniej na przełomie kambru z ordowikiem (~500 Ma). Ponowna bardzo silna przebudowa strefy granicznej tych jednostek połączona z intensywnymi procesami metamorfozy - ale szybko zanikającymi na zewnątrz zarówno ku wschodowi jak i ku zachodowi - miała miejsce podczas rozpoczętego w dewonie rozwoju waryscyjskiego łuku orogenicznego. Badany wycinek Sudetów wszedł wtedy w skład środkowoeuropejskiego progu krystalicznego, rozdzielającego internidy od eksternidów tego orogenu (Pożaryski 1992; Don 2000, 2002). Podobnie jak wzdłuż całego łuku, polaryzacja tektoniczna na jego wschodnim skrzydle - przecinającym pra-Sudety - skierowana była wyraźnie na zewnątrz, czyli na wschód. W tej konwencji badana strefa jest przedłużeniem niemieckiego odcinka środkowowaryscyjskiego progu krystalicznego, skręcającego wzdłuż Odry koło Wrocławia na południe w starą strefę rozłamową. Apogeum waryscyjskiej przebudowy tej strefy nastąpiło pod koniec wczesnego karbonu (~340 Ma). Autorzy mapy natrafili na znaczne trudności związane z korelacją wydzieleń litostratygraficznych różnie interpretowanych struktur tektonicznych, szczególnie po obu stronach granicy państw. Zdają sobie sprawę, iż konieczne niekiedy arbitralne i subiektywne rozwiązania nie zawsze zostaną w przyszłości potwierdzone. Wersja numeryczna opracowanej mapy w znacznym stopniu ułatwi wprowadzanie uzupełnień oraz bezpośrednią korektę obecnego obrazu w toku przyszłych badań. Równolegle z artykułem zawierajacym analogową wersję mapy przygotowana została jej numeryczna wersja (na poziomie szczegółowości skali 1:50 000), rozprowadzana na dysku CD. Informacja o warunkach nabycia w/w dysku dostępna jest pod adresem e-mail: romgot@ing.uni.wroc.pl. .