Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Niobium - a critical and conflict raw material of great economic significance - the state of the art

Gałaś Andrzej, Krzak Mariusz, Szlugaj Jarosław

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2024

|

T. 40, z. 2

47--67

EN

The economic importance, global market, primary resources and secondary sources of niobium are discussed in this paper. Niobium concentrate is the first commercial product of the enrichment process; however, the overwhelming majority of the niobium concentrate supply is processed into ferroniobium, which dominates international trade. In this form, niobium raw materials are used in the steel industry as an alloying agent (alloy additive). The production of \oxides and other compounds of niobium, such as carbides, alloys and metallic niobium are currently of much less commercial significance. The addition of a very small amount of niobium, of the order of 0.01%, changes the properties of steel fundamentally, increasing its strength, resistance to atmospheric factors or high temperatures, etc. The addition of niobium in other products also changes their properties, e.g. permanent magnets become superconductors. As a result, niobium is currently widely used around the world as a component of sustainable technologies, which has a large positive impact on the environment by reducing the energy and material consumption of the manufacturing processes. The increase in the spectrum of niobium applications in advanced technologies, considered to be the technologies of the future, means that the widely recognized critical importance of niobium continues to grow. It can be assumed that the war between Ukraine and Russia will cause significant disturbances in the global metals market, including that for niobium.

PL

W artykule omówiono znaczenie gospodarcze, rynek światowy, surowce pierwotne i wtórne niobu. Koncentrat niobu jest pierwszym komercyjnym produktem procesu wzbogacania, jednak zdecydowana większość dostaw koncentratów niobu jest przetwarzana na żelazoniob, który dominuje w handlu międzynarodowym. W tej postaci niob jest stosowany w przemyśle stalowym jako dodatek stopowy. Produkcja tlenków i innych związków niobu, takich jak węgliki, stopy i niob metaliczny ma obecnie dużo mniejsze znaczenie komercyjne. Dodanie bardzo małej ilości niobu, rzędu 0,01%, zmienia zasadniczo właściwości stali, zwiększając jej wytrzymałość, odporność na czynniki atmosferyczne, wysokie temperatury itp. Obecność niobu w innych produktach zmienia także ich właściwości, m.in. magnesy trwałe stają się nadprzewodnikami. Dzięki temu niob jest obecnie szeroko stosowany na całym świecie jako składnik zrównoważonych technologii, który ma duży, pozytywny wpływ na środowisko, zmniejszając energochłonność i materiałochłonność procesów produkcyjnych. Zwiększenie spektrum zastosowań niobu w zaawansowanych technologiach, uznawanych za technologie przyszłości, powoduje, że powszechnie uznawany jest za surowiec krytyczny. Można przypuszczać, że wojna między Ukrainą a Rosją spowoduje istotne zaburzenia na światowym rynku metali, w tym niobu.

2

Sozologia we współczesnych naukach o Ziemi i praktyce gospodarczej - wybrane aspekty

Gałaś Andrzej, Abramowicz Anna, Gałaś Slávka, Kot-Niewiadomska Alicja, Misz-Kennan Magdalena

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 11

826--833

EN

Known mostly in Poland, formulated by Prof. W. Goetel, the science - called sozology perfectly corresponds to today's pro-environmental activities developing worldwide. Sozology combines both concern for the precious values of primeval nature and the management of areas transformed by man. It includes civilization changes, climate change, and access to natural resources. The article discusses four main research directions: 1) protection of the natural environment and mineral resources, 2)rational spatial management, 3) post-exploitation management of industrial areas, 4) analysis and prevention of environmental changes. The authors point to the need to integrate specialists from various fields who can jointly solve environmental problems.

3

The Russian-Ukrainian war versus the mineral security of Poland

Lewicka Ewa Danuta, Burkowicz Anna, Czerw Hubert, Figarska-Warchoł Beata, Galos Krzysztof, Gałaś Andrzej, Guzik Katarzyna, Kamyk Jarosław, Kot-Niewiadomska Alicja, Szlugaj Jarosław

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

T. 38, z. 3

5--30

EN

This work is an attempt to determine the scale of threats to the mineral security of Poland in the area of non-energy raw materials resulting from Russia’s invasion of Ukraine. In particular, it aims to identify those industries whose proper functioning may be threatened in the face of the limited supply of raw materials from three directions – Russia, Belarus and Ukraine. An element of the analysis was also the indication of possible alternative sources of the supply of these raw materials. For this purpose, the directions of imports to Poland of about 140 non-energy raw materials in 2011–2020 were analyzed. As a result, about thirty raw materials were selected, the supplies of which came from, among others, at least one of the three mentioned countries. To determine the raw materials for which the disruption of supplies may have the most serious impact on the functioning of the Polish economy, the following criteria were adopted: a minimum 20% share of these countries in covering the domestic demand in 2020, and a minimum value of these imports in 2020 of 20 million PLN. These threshold conditions were met by eight raw materials: iron ores and concentrates, carbon black, potash, aluminum, ferroalloys, nickel, ball clays and refractory clays, and synthetic corundum. Among these, the need to change the directions of supplies applies to the greatest extent to iron ores and concentrates, aluminum and nickel, while in the case of non-metallic raw materials, it applies most to ball clays and refractory clays and potassium salts. These are among the most important raw materials necessary for the proper functioning of the national economy, but their shortage or disruptions in the continuity of their supplies pose a real threat to the mineral security of Poland.

PL

Niniejsza praca jest próbą określenia skali zagrożeń, wynikających z inwazji Rosji na Ukrainę w zakresie bezpieczeństwa surowcowego Polski w obszarze surowców nieenergetycznych. W szczególności ma ona na celu wskazanie tych branż przemysłu, których właściwe funkcjonowanie może być zagrożone wobec ograniczenia dostaw surowców z trzech kierunków, tj. Rosji, Białorusi i Ukrainy. Elementem analizy było również wskazanie możliwych alternatywnych źródeł zaopatrzenia w te surowce. W tym celu przeanalizowano kierunki importu do Polski około 140 surowców nieenergetycznych w latach 2011–2020. Wyłoniono około 30 surowców, których dostawy pochodziły m.in. z co najmniej jednego z trzech krajów objętych konfliktem. Do wyznaczenia surowców, dla których zakłócenie dostaw może mieć najpoważniejszy wpływ na funkcjonowanie polskiej gospodarki przyjęto następujące kryteria: minimum 20-procentowy udział wymienionych krajów w pokryciu krajowego zapotrzebowania w 2020 r. oraz minimalna wartość importu z tych krajów w 2020 r. – 20 mln zł. Warunki te spełniało 8 surowców: rudy i koncentraty żelaza, sadza, sole potasowe, aluminium, żelazostopy, nikiel, iły biało wypalające się i ogniotrwałe oraz korund syntetyczny. Wśród tych surowców konieczność zmiany kierunków dostaw dotyczy w największym stopniu rud i koncentratów żelaza oraz aluminium i niklu, a w przypadku surowców niemetalicznych – iłów biało wypalających się i ogniotrwałych oraz soli potasowych. Należą one do najważniejszych surowców niezbędnych do właściwego funkcjonowania krajowej gospodarki, natomiast niedobór bądź zakłócenia ciągłości ich dostaw oznaczają realne zagrożenie dla bezpieczeństwa surowcowego Polski.

4

Constraints on the nature and evolution of the volcanic fields of the Andahua Group, Central Volcanic Zone, southern Peru

Gałaś Andrzej, Németh Károly, Lewińska Paulina

Geological Quarterly

|

2022

|

Vol. 66, No. 3

art. no. 25

EN

The Andahua Group is a distinct cluster of typically monogenetic volcanoes located in the northernmost part of the Central Volcanic Zone in the Andes, characterized by small-volume lava domes and scoria cones. Seven volcanic clusters have been distinguished. Using satellite imagery, geological mapping, and fieldwork, we found a total of 103 lava domes, 43 scoria cones, and 3 small composite volcanoes. Most of the lava domes are monogenetic but 9 were formed by multiple eruptions. Petrogenetic models have been developed for the magma evolution of the Andahua Group. They show local crustal influence on the magmas generated, and possible controls on the magma pathway to the surface, and potential segregation. Local compositional variation of the crustal rocks is inferred to have a strong influence on the magma that ascends through the thick continental crust. Assimilation and contamination by deeply seated granitoids of the Arequipa and Paracas massifs are also inferred to play a role in the final magmatic products. Future activity with gas emissions from the Andahua Group volcanoes may cause hazardous conditions for tourists.

5

Rynek tantalu na początku XXI wieku

Krzak Mariusz, Gałaś Andrzej, Król Katarzyna

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 4

234--243

EN

Tantalum, despite the low consumption level, is one of the strategically important metals for the world economy. In terms of the world production volume, it places oneself on a distant position; however, its price was one of the highest at the beginning of the 21st century. Tantalum is a transition metal with a high melting point and high chemical resistance, which determines the spectrum of its applications. It is used mainly in the capacitors production, sputtering and as an additive for superalloys. The 21stcentury is a period of noticeable changes in the structure of quantitative supplies, consumption centres and price fluctuation. There are numerous but small centres of primary production (artisanal mines) in Africa. Sources of tantalum raw-materials (mineral deposits and its reserves), basic factors determining the economic situation on the market, substitution possibilities and the prices evolution are presented and assessed in the paper. Marginal significance of the economy of tantalum raw materials for Poland is mentioned.

6

Stratovolcanoes on the Chilean-Bolivian border as geoatraction

Panajew Paweł, Gałaś Andrzej

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 3-4 (62-63)

47--64

EN

The cluster of stratovolcanoes located on the Chilean-Bolivian border, in the Western Cordillera, is composed of typical, for that part of the Central Volcanic Zone in the Andes, volcanic landforms. The highest volcano is the Nevado Sajama (6,542 m a.s.l.), apparently extinct. The other: Parinacota (6,336 m a.s.l.), Pomerape (6,222 m a.s.l.), Acotango (6,052 m a.s.l.) and Cerro Quisiquisini (5,542 m a.s.l.) were all active in both the Pleistocene and the Holocene. Recently, only the Guallatiri Volcano (6,071 m a.s.l.) is still active. The summits of these mountains are covered with permanent snow or ice caps. On the slopes, there are post-glacial valleys, rocks glaciers and debris avalanches. In the vicinity of volcanic cones, active fumaroles occur, along with hot springs, geysers and high-mountain peat bogs (bofedales), in addition to one of the highest in the world mountain lakes – the Lago Chungará (4,520 m a.s.l.). The unique landform is a huge debris avalanche and was formed during the eruption of the Parinacota Volcano. Small villages settled by Aymara Indians and their cultural monuments complete the extraordinary landscape of the Altiplano Plateau. The values of biotic nature are also unique and deserving of protection on both sides of the state border. Moreover, these sites have been registered into the UNESCO World Heritage List. Modest accommodation facilities located off the main roads satisfy the qualified tourists interested in volcanology. The authors describe the grueling trekking trails, the climbing routes leading to the summits of volcanoes and the other geoattractions, accessible for ordinary hikers.

PL

Stratowulkany zgrupowane na chilijsko-boliwijskiej granicy, w Kordylierze Zachodniej, są klasycznymi formami dla tej części Centralnej Strefy Wulkanicznej w Andach. Najwyższy jest wygasły wulkan Nevado Sajama (6542 m n.p.m.). Wulkany Parinacota (6336 m n.p.m.), Pomerape (6222 m n.p.m.), Acotango (6052 m n.p.m.) i Cerro Quisiquisini (5542 m n.p.m.) były aktywne w plejstocenie i holocenie. Jedynie wulkan Guallatiri (6071 m n.p.m.) pozostaje nadal aktywny. Ich wierzchołki pokryte są wiecznym śniegiem lub czapą lodową. Na stokach wulkanów występują doliny polodowcowe, lawiny i lodowce gruzowe. W ich sąsiedztwie są aktywne fumarole, gejzery, gorące źródła, wysokogórskie torfowiska bofedales, a także jedno z najwyżej położonych jezior górskich na świecie – Lago Chungará (4520 m n.p.m.). Rzadko spotykaną formą jest wielkich rozmiarów lawina gruzowa, która powstała podczas erupcji wulkanu Parinacota. Małe osady Indian Aymara i zabytki ich kultury dopełniają niezwykłego charakteru krajobrazu pustkowi na Altiplano. Przyroda ożywiona po obu stronach granicy Boliwii z Chile jest na tyle wyjątkowa, że została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Położenie na uboczu szlaków komunikacyjnych oraz skromna baza noclegowa gwarantują wykwalifikowanemu turyście zainteresowanemu wulkanologią wrażenie odkrywania nowych, dzikich szlaków. W pracy opisano zarówno trudno dostępne szlaki na szczyty wulkanów, jak i geoatrakcje spotykane na trasie górskiego trekkingu.