requirements regarding safety conditions observed. Temperature distributions along the cooling channel and distributions in the radial direction were prepared, then criticality calculations were performed for MOX fuel using MCNP Monte Carlo code.

simulations of the turbine operation in unsteady conditions are carried out. The analyses take account of the turbine start-up from the different thermal states, i.e., the cold, warm and hot states, and with different rates of increment in the steam parameters. The maps of the temperature field and the stress distributions are obtained. Based on them, the areas with the highest level of stress are identified, i.e., the rotor critical areas which have a direct impact on the life of the entire machine. The performed simulations and analyses make it possible, already at the design stage, to determine the ranges of possible values of stress amplitudes occurring in the main components of the turbine. This in turn allows a preliminary assessment of the turbine life.

konstrukcyjnego, przeprowadzono symulację pracy turbiny w warunkach nieustalonych. Analizy uwzględniały rozruchy turbiny zarówno z różnych początkowych stanów cieplnych, tj. zimnego, ciepłego oraz gorącego, jak i realizowanych z różnymi prędkościami przyrostu parametrów pary. Otrzymano mapy rozkładów pól temperatur oraz naprężeń. Na ich podstawie zidentyfikowano obszary o najwyższym poziomie wytężenia, tzn. obszary krytyczne wirnika, które w sposób bezpośredni będą wpływać na żywotność całej maszyny. Przeprowadzone symulacje i analizy pozwalają już na etapie prac projektowych określić zakresy możliwych wartości amplitud naprężeń występujących w głównych elementach turbiny. Pozwala to z kolei na wstępne oszacowanie trwałości turbiny.

literature on materials for turbine rotors with supercritical steam parameters was done. Then the start-ups of the turbine were simulated. Thermal and strength states were analyzed. As a result, an optimal start-up characteristic was obtained.

steels there are some sorts which, with a slightly different chemical composition, show significantly different thermal and mechanical properties. The paper presents an analysis of the stress state in a turbine rotor which operates with the working medium of the temperature range of 600-620 °C, and is made of various sorts of the 9-12% Cr steel. Material properties are discussed in the context of their influence on the stress amplitude in the unsteady state of operation, and on the stress in the rotors in steady state conditions.

kilka gatunków, które różnią się nieco składem chemicznym i dość jstotnie własnościami cieplnymi i mechanicznymi. Przeanalizowano stan wytężenia elementów wirników turbin pracujących z czynnikiem roboczym o temperaturze 600-620 °C, wykonanych z różnych gatunków stali z grupy 9-12% Cr. Omówiono wpływ własności materiałowych na amplitudę naprężeń w nieustalonych stanach pracy oraz na naprężenia w wirnikach w warunkach ustalonych.

hazards on the grounds of failure diagrams. The algorithms are based on typical quantities measured and recorded by the measurement systems of power units as well as on the material characteristics obtained from non-destructive tests.

przeanalizowano nieustalone fazy pracy wirnika pod kątem możliwości pojawienia się wysokich naprężeń rozciągających w obszarach potencjalnych wad. Sformułowano kryteria pękania wirników. Omówiono również możliwość wykorzystania bloków ograniczeń termicznych do ciągłego monitoringu zagrożenia kruchym pękaniem wirników.

occurrence of high tensile stresses in the potentially defected areas have been analysed. Rotor's cracking criteria have been formulated. Possibilities of thermal limitation block's application for on-line monitoring of rotor's brittle cracking risks have been considered.

realizacji w trybie on-line. Podano przykłady zastosowania BOT w obniżaniu ryzyka pękania wirników, obniżania strat rozruchowych oraz wydłużania czasu eksploatacji.

The examples of application of the Thermal Limitation Block in the decrease of risk of rotor cracking, decrease start-up losses and the extension of operation time were given.

naprężeń w najbardziej obciążonych obszarach wirnika zmodyfikowanymi algorytmami.

There are presented examples of stress calculations concerning the most loaded rotor areas modified by algorithms.

rozruchowych. Straty rozruchowe mogą być generowane zarówno w kotle, jak w turbinie. Skracanie czasu rozruchu turbiny pociąga za sobą szybsze osiągnięcie przez blok energetyczny pełnej mocy, zwiększa się zatem energia użyteczna, a tym samym obniżają się straty rozruchowe. W niniejszym artykule omówiono możliwości optymalizacji rozruchu turbin z uwagi na kryterium ograniczenia strat rozruchowych. Omówiono warunki zastosowania opracowanej metody optymalizacji w trybie on-line oraz podano przykład optymalizacji rzeczywistego rozruchu turbiny dużej mocy.

start-up losses receives more and attention. This fact is especially important when shutdowns and start-ups of power units are more frequent, as is the case with cyclical nature of the operation of power plants nawadays and in the future. As far as the duration of power losses at start-ups is concerned, they are a sum of the losses sustained at shut-down and start-up phases in the operation of power units. The start-up losses also include the fatigue wear of boiler and turbine elements caused by cyclical heating up and cooling down, which, accordingly, leads to the loss of power unit life. The start-up losses may be generated both in a boiler as well as in a turbine. If the turbine start-up time is reduced, the power unit reaches its full capacity in a shorter time, thus effective energy increases and, likewise, start-up losses decrease. The scope of the paper is the discussion on the possibilities of optimizing turbine start-ups in view of start-up losses reduction criterion. A mathematical model of such optimization is presented and optimization criteria, decision variables, limitations and objective function defined. Calculation algorithms of stresses in turbine components are based on Green's functions and Duhamel's integral. The conditions of applying the optimization method on-line are discussed and example of optimizing a real start-up of a turbine shown. The results of the optimization of real start-ups enable the formulation of a conclusion about the possibility of start-up losses reduction by either reducing the start-up time or reducing the fatigue wear of turbine components.

pozwalaja na optymilizację zużycia głównych elementów turbin i zapewniają minimalizację czasu rozruchu z jednoczesnym spełnieniem kryterium wytężeniowego. Jako przykład realizacji algorytmów przedstawiono optymilizator rozruchu turbin 18K360.

times with simultaneous fulfillment of material effort criterion. As an example of practical realization of the algorithms developed a start-up optimizer for an 18K360 steam turbine has been presented.