Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stężenia fosforu w wodzie zrenaturyzowanych zbiorników należących do systemu rzeczno-jeziornego

Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 2

603--609

PL

W przypadku wód dopływających do jezior zaobserwowano poprawę w zakresie obniżenia stężeń fosforu ogólnego po ich przepłynięciu przez akweny, a utrzymywanie się wysokich koncentracji Pog w wodach badanych jezior należy wiązać także z ich polimiktycznym charakterem. Z dostawy zanieczyszczeń (Pog) do zbiorników układu paciorkowego wynika, iż wody dopływów wnoszą do jezior znaczne jego ilości, powodując ponadnormatywne stężenia Pog w wodzie akwenów i przyspieszając w ten sposób procesy, które pogarszają jej jakość oraz funkcjonowanie jezior. Średnie z trzech lat stężenia fosforu - pierwiastka limitującego produkcję pierwotną - mieściły się więc w zbiornikach systemu rzeczno-jeziornego w zakresie od 0,22 do 0,34 mg P·dm–3. Sporządzone obliczenia akumulacji Pog w wodzie badanych zbiorników oraz analiza statystyczna wyników wykazały, że większy wpływ na nagromadzenie biogenu miała objętość wody niż stężenie substancji, wskazując zatem na duże możliwości rozcieńczania substancji przedostających się ze zlewni.

EN

As regards lake inflows, a decrease in total phosphorus levels was noted after passage through the water bodies, and high concentrations of total phosphorus could also result from the polymictic character of the studied lakes. The inflows to water bodies that form a chain system supply substantial amounts of total phosphorus to the lakes, leading to excessive phosphorus concentrations in water and speeding up processes which deteriorate water quality and lake functioning. Over a three-year experimental period, the average concentrations of phosphorus, an element limiting primary production, ranged from 0.22 to 0.34 mg P·dm–3 in the water bodies within the analyzed river-lake system. Total phosphorus concentrations in the studied water bodies and a statistical analysis of the results suggest that the accumulation of this biogenic element was affected primarily by water volume, which points to the possibility of diluting the substances supplied from the catchment basin.

2

Akumulacja materii w osadach dennych zatoki Pilwa (Jezioro Dobskie) pod wpływem intensywnej produkcji rolnej

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 1

261--266

PL

Badania składu chemicznego osadów dennych przeprowadzono w 2007 roku w zatoce Pilwa. W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych w aspekcie oceny wybranych parametrów fizykochemicznych tych osadów. Stwierdzono m.in., że wieloletni dopływ zanieczyszczeń pochodzący z intensywnej produkcji rolnej i rozwój roślinności w zatoce spowodował zakumulowanie dużej ilości osadów dennych. Akumulacja biogenów w osadach zatoki stanowi główny element ochrony jeziora przed zanieczyszczeniami w warunkach naturalnych. Oznaczone składniki pod względem stężenia w osadach dennych można uszeregować następująco: Ca > Nog > Mg > Na > Pog > K.

EN

The chemical composition of bottom deposits was analyzed in 2007 in the Pilwa Bay. Selected physicochemical parameters of the studied bottom deposits are presented in the paper. Long-term exposure to agricultural pollution and vegetation growth in the Bay contributed to the deposition of bottom sediments. The accumulation of biogenic elements in the bottom deposits of Pilawa Bay plays a key role in protecting the lake’s environment against pollution under natural conditions. With respect to their accumulation in bottom deposits, the analyzed elements may be arranged in the following descending order: Ca > NTot > Mg > Na > PTot > K.

3

Risk assessment of surface waters associated with water circulation technologies on trout farms

Sidoruk M., Koc J., Cymes I., Rafałowska M., Rochwerger A., Sobczyńska-Wójcik K., Skibniewska K. A., Siemianowska E, Guziur J., Szarek J.

Journal of Ecological Engineering

|

2014

|

Vol. 15, nr 3

76--81

EN

Dynamic development of aquaculture has led to an increasing impact on the status of surface waters. Fish production generates wastes that, at high concentrations, may present a serious risk to the aquatic environment. Studies on the assessment of the impact of water management technologies in trout production on the quality of surface waters were conducted in 2011. Six farms were selected for the studies and were divided into two groups based on water management solutions (n = 3): farms with a flow through system (FTS) and farms with a recirculation aquaculture system (RAS). On all farms, water measurement points were set and they depicted the quality of in-flow water, the quality of water in ponds and the quality of outflow water. The studies did not demonstrate any impact of applied technology on electrolyte conductivity or calcium and magnesium concentrations in outflow water from a trout operation. In addition, it was found that the use of water for production purposes resulted in a slight increase in phosphorus and total nitrogen concentrations in waste waters.

4

Temperature and Oxygen Profiles of Restored Water Bodies

Sobczyńska-Wójcik K., Koc J., Rafałowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 10

1115--1125

EN

The study covered three lakes: Nowe Wloki (with two pools – Main Basin and Northern Bay), Setalskie Duze and Setalskie Male – connected by the Setal Stream (Struga Setal) to form a riverine-lacustrine system. Due to their specific location (slope), the investigated water bodies form a cascade system. They are situated 25 km from the city of Olsztyn, in the Dywity municipality (Olsztyn Lakeland), in an agricultural catchment. Due to their low average depth (1 to 2 m), the analyzed water bodies can be classified as polymictic. The aim of this study was to analyze the temperature and oxygen profiles of water bodies restored approximately 30 years ago. The profiles were determined during winter stagnation (2005 and 2006) and summer stagnation (2007). An analysis of temperature and oxygen conditions performed in the summer confirmed close correlations between the studied parameters. All lakes were characterized by incomplete thermal and oxygen stratification, typical of shallow water bodies. The oxygen profiles determined in the winter showed a temperature distribution pattern characteristic of reverse thermal stratification. In all investigated water bodies, surface water temperature was close to 0 oC, and it increased gradually from a depth of 30–50 cm. During winter stagnation, the highest dissolved oxygen content was noted in the top layer of water under the ice, and oxygen concentrations varied widely between years. The lowest oxygen content was observed at the bottom, and critically low values (from 0.16 mgO2 dm–3 to 0.29 mgO2 dm–3), were recorded during the severe winter of 2006, when ice cover thickness reached 40 cm and organic matter decomposition and aerobic respiration processes led to almost complete oxygen depletion.

PL

Badaniami objęto trzy zbiorniki wodne: jezioro Nowe Włóki (o dwóch plosach – basen główny i zatoka północna), jezioro Sętalskie Duże i jezioro Sętalskie Małe, połączone Strugą Sętal w jeden system rzeczno-jeziorny. Obiekty te ze względu na charakterystyczne położenie (spadki terenu) tworzą układ kaskadowy. Położone są one 25 km od Olsztyna w gminie Dywity (Pojezierze Olsztyńskie) w zlewni o wyraźnym ukierunkowaniu rolniczym. Analizowane akweny ze względu na małą głębokość średnią (od 1 do 2 m) należą do polimiktycznych. Celem pracy była analiza termiczno-tlenowa wód zbiorników wodnych, odtworzonych przed około 30 laty. Profile zostały wykonane zarówno w okresach stagnacji zimowej (2005 i 2006 r.), jak i letniej (2007 r.). Badania stosunków termiczno-tlenowych wykonanych latem wykazały dużą zbieżność elementów temperatury i tlenu. We wszystkich jeziorach stwierdzona została charakterystyczna dla wód płytkich niepełna stratyfikacja termiczno-tlenowa. Wykonane zimowe profile tlenowe wykazały charakterystyczny układ dla temperatur, kiedy to zachodzi zjawisko stratyfikacji odwróconej – katotermii. We wszystkich badanych zbiornikach temperatura wody przy powierzchni była zbliżona do 0 oC i od głębokości około 30–50 cm stopniowo rosła. Największa zawartość tlenu rozpuszczonego w czasie stagnacji zimowej znajdowała się w górnej warstwie, tuż pod lodem i wyraźnie różniła się w poszczególnych latach. Najniższe stężenia O2 występowały przy dnie, z krytycznie niskimi wartościami (od 0,16 mgO2 dm–3 do 0,29 mgO2 dm–3) odnotowanymi w akwenach w czasie bardzo ostrej zimy 2006 r., kiedy to pokrywa lodowa sięgała 40 cm. Wówczas procesy rozkładu materii oraz procesy oddychania tlenowego organizmów doprowadziły prawie do całkowitego zużycia tlenu w zbiornikach.

5

Hydrological conditions in small-scale retention basins restored in rural areas

Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M., Szymczyk S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 4-5

491--502

EN

This paper discusses the results of a hydrological survey of small-scale retention basins, including three lakes in a cascade system which were created by a dam on the Setal Stream and three smaller basins which were filled due to a rise in groundwater levels after the construction of weirs. All basins occupy an agricultural catchment in the municipality of Dywity (Olsztyn Lakeland). They are characterized by a small surface area (1–41 ha) and a shallow depth (1.6–3.6 m). The objective of this study was to analyze water level variability and determine the retention capacities of the examined basins. The survey covered three hydrological years between 2005 and 2007. Water levels were monitored on a weekly basis. Retention capacities were determined from bathygraphic curves for average water levels (based on bathymetric maps which were developed for the needs of the study). An analysis of the retention capacities of the studied basins during winter and summer points to higher levels of water accumulation in winter in all reservoirs. Lower retention in summer can be attributed to high ambient temperatures which speed up water evaporation and actual evapotranspiration from aquatic vegetation. The differences observed between the summer seasons in the analyzed hydrological years (other than evaporation which lowers retention) indicate that summer precipitation levels significantly affect retention capacity. The difference in the overall volume of water retained in all basins between the “dry” year of 2005 and the “wet” year of 2007 reached 104,600 m3. Total winter retention during the three-year survey was determined at 1,511,600 m3, and it was 69,700 m3 higher in comparison with summer retention. The greatest fluctuations in the volume of retained water were noted in closed basins. In one of the studied reservoirs, a nine-fold difference was observed between the minimum and maximum retention levels.

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań hydrologicznych dotyczących zbiorników małej retencji – trzech powstałych w wyniku podpiętrzenia wody na Strudze Sętal i stanowiących układ kaskadowy oraz trzech mniejszych obiektów, które w wyniku zastosowanych zastawek napełniły się na skutek podniesienia poziomu wód gruntowych. Wszystkie akweny położone są na terenie gminy Dywity (Pojezierze Olsztyńskie), w zlewni o wyraźnym ukierunkowaniu rolniczym. Cechą charakterystyczną jest ich niewielka powierzchnia (1–41 ha) oraz głębokość (1,6–3,6 m). Celem pracy była analiza zmienności stanów wód badanych zbiorników oraz określenie ich zdolności retencyjnych. Wyniki są efektem trzyletnich badań, przeprowadzonych w latach hydrologicznych 2005–2007. Stany wód odczytywane były w cyklach cotygodniowych. Możliwości retencyjne zbiorników odczytywano z krzywych batygraficznych przy średnich stanach wód (sporządzonych na podstawie planów batymetrycznych, które również zostały wykonane w ramach prac badawczych). Rozpatrując retencję zbiorników wodnych w okresie zimowym i letnim, zaobserwowano tendencję do gromadzenia większych zapasów wody we wszystkich zbiornikach – w półroczu zimowym. Niższe wartości w półroczu letnim wynikają z wysokich temperatur powietrza, co zwiększa procesy parowania wody, ale także ewapotranspiracji rzeczywistej roślinności pokrywającej zbiornik. Analizując różnice występujące w półroczach letnich w latach hydrologicznych, zaznacza się (oprócz parowania, kształtującego niższą retencję wody) ogromne znaczenie opadów letnich. Różnica między rokiem „suchym” (2005) a „mokrym” (2007) w sumie wody zgromadzonej we wszystkich akwenach wyniosła 104,6 tys. m3. Podczas trzech lat obserwacji w półroczu zimowym zbiorniki wodne zgromadziły średnio 1511,6 tys. m3, czyli więcej o 69,7 tys. m3 niż w półroczu letnim. Wykazano, że najwyższe wahania w retencji wód wystąpiły w obiektach bez odpływu wody. W przypadku jednego z badanych akwenów, różnica między minimalną a maksymalną retencją była aż 9-krotna.

6

Analysis of temperature conditions and dissolved oxygen concentrations in the Pilwa Bay (Lake Dobskie)

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 11

1265--1273

EN

This study was carried out in the Pilwa Bay of Lake Dobskie located in the mesoregion known as the Land of Great Masurian Lakes, Gizycko district. Temperature and oxygen conditions in the western, central and eastern (connected to Lake Dobskie) parts of the Pilwa Bay were studied by analyzing the vertical distribution of temperature and dissolved oxygen concentrations in the winter and summer seasons of three consecutive years (2005–2007). Measurements were performed using the WTW OxiTop OC 100 system with automatic temperature compensation. During winter stagnation, the highest dissolved oxygen content was noted in the top water layer under ice cover, and oxygen concentrations varied widely between years. An analysis of temperature and oxygen profiles revealed an insignificant temperature difference of approximately 1–2 oC between the surface and bottom layers of water, which indicates that the studied bay was not characterized by a summer stratification pattern typical of deep water bodies.

PL

Badaniami objęto zatokę Pilwa jeziora Dobskiego położonego na obszarze mezoregionu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, w powiecie giżyckim. W niniejszej pracy przedstawiono warunki termiczno-tlenowe wód zatoki. Podczas trzyletnich prac badawczych (2005–2007) w okresie zimy i lata wykonano w zatoce (w części zachodniej, środkowej i wschodniej połączonej z głównym akwenem jeziora Dobskiego) pomiary rozkładu pionowego temperatury i tlenu rozpuszczonego. Pomiarów dokonano za pomocą sondy tlenowej z automatyczną kompensacją temperatury (WTW OXI Top OC 100). 1272 Małgorzata Rafałowska and Katarzyna Sobczyńska-Wójcik W wyniku badań stwierdzono, że w czasie stagnacji zimowej największa zawartość tlenu rozpuszczonego znajdowała się w górnej warstwie pod powierzchnią lodu, a przebieg zmienności stężenia tlenu był bardzo zróżnicowany w poszczególnych latach. Z analizy profilu termiczno-tlenowego wynika, że istnieje niewielka różnica temperatur między powierzchnią lustra wody a dnem i wynosi ona około 1–2 oC, w związku z czym, nie można mówić o typowej stratyfikacji letniej, jaka występuje w akwenach głębokich.

7

Effect of Agricultural Production on Organic Matter Accumulation in the Bottom Deposits of Pilwa Bay (Lake Dobskie)

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 6

591-599

EN

This study examined selected physical and chemical parameters of bottom deposits in the Pilwa Bay (Lake Dobskie) supplied by watercourses draining intensively farmed areas. The chemical composition of bottom deposits was analyzed in 2007. It was found that long-term exposure to agricultural pollution and vegetation growth in the Bay contributed to the deposition of bottom sediments. The accumulation of biogenic elements in the surface layer of bottom deposits reached 77.0 kgNtot, 11.0 kgPtot, 8.0 kgK, 704 kgCa, 59.6 kgMg, 17.1 kgNa per hectare of catchment area, and it was equivalent to 14-year nitrogen loads, 36-year phosphorus loads, 2-year potassium loads, 8-year calcium loads, 5-year magnesium loads and 2-year sodium loads. The accumulation of biogenic elements in the bottom deposits of Pilwa Bay plays a key role in protecting the lake’s environment against pollution under natural conditions. With respect to their accumulation in bottom deposits, the analyzed elements may be arranged in the following descending order: Ca > Ntot > Mg > Na > Ptot > K.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych w zatoce Pilwa jeziora Dobskiego, do której dopływają cieki odwadniające obszary o intensywnej produkcji w aspekcie oceny wybranych parametrów fizykochemicznych tych osadów. Badania składu chemicznego osadów dennych przeprowadzono w 2007 r. Stwierdzono m.in., że wieloletni dopływ zanieczyszczeń pochodzący z intensywnej produkcji rolnej i rozwój roślinności w zatoce spowodował zakumulowanie dużej ilości osadów dennych. Akumulacja biogenów w wierzchniej warstwie osadów wynosiła: 77,0 kgNog, 11,0 kgPog, 8,0 kgK, 704 kgCa, 59,6 kgMg, 17,1 kgNa na jeden ha zlewni, co równało się z 14-letnim dopływem azotu, 36-letnim fosforu, 2-letnim potasu, 8-letnim wapnia, 5-letnim magnezu oraz 2-letnim dopływem sodu. Akumulacja biogenów w osadach zatoki stanowi główny element ochrony jeziora przed zanieczyszczeniami w warunkach naturalnych. Oznaczone składniki, pod względem stężenia w osadach dennych można uszeregować następująco: Ca > Nog > Mg > Na > Pog > K.

8

Assessment of Restored Water Bodies in a River-Lake System Based on Phosphorus Concentrations

Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 11

1441-1456

EN

Three water bodies restored around 30 years ago were studied: Lake Nowe Wloki, Lake Setalskie Duze and Lake Setalskie Male, connected by the Setal Stream into a single river-lake system in the Olsztyn Lakeland, approximately 25 km north of the city of Olsztyn, in the District of Dywity. The objective of this study was to evaluate the functioning of three water bodies in a river-lake system restored around 30 years ago. Particular attention was paid to water quality and the trophic status of the analyzed lakes, assessed based on seasonal changes in phosphorus concentrations. A river-lake system comprising restored water bodies in rural areas reduces the concentrations of biogens migrating from the catchment area, thus minimizing the effects of potential eutrophication in larger rivers and other water bodies to which the system’s watercourses evacuate. As regards lake inflows, a drop in total phosphorus levels was noted after passage through the water body, and high concentrations of total P resulted from the polymictic character of the studied lakes. The inflows to water bodies that form a chain system supply substantial amounts of total P to the lakes, leading to the retention of excessive phosphorus concentrations and speeding up processes which deteriorate water quality and lake functioning. Over a three-year experimental period, the average concentrations of phosphorus, – an element limiting primary production – varied from 0.22 to 0.34 mg Ptotal dm–3 in the water bodies within the studied river-lake system. The absence of water stratification (hypolimnion) contributed to intensive phosphorus recirculation and very high trophy levels in the examined lakes. According to Nurnberg, the total phosphorus concentrations determined in the spring are indicative of their hypetrophy.

PL

Badaniami objęto trzy zbiorniki wodne odtworzone przed około 30 laty: jezioro Nowe Włóki, jezioro Setalskie Duże i jezioro Setalskie Małe, połączone Strugą Setal w jeden system rzeczno-jeziorny, położone na Pojezierzu Olsztyńskim około 25 km na północ od Olsztyna w gminie Dywity. Celem pracy była ocena funkcjonowania odtworzonych przed około 30 laty zbiorników wodnych, należących do systemu rzeczno-jeziornego, ze szczególnym uwzględnienie jakości wody i stanu troficznego jezior na podstawie stężeń fosforu i jego sezonowych zmian. Istnienie systemu rzeczno-jeziornego, dzięki odtworzonym zbiornikom na terenach wiejskich pozwala na redukcję stężeń (kumulacji związków biogennych) migrujących ze zlewni, zmniejszając w ten sposób skutki potencjalnej eutrofizacji większych rzek i innych akwenów, do których cieki systemu uchodzą. W przypadku wód dopływających do jezior zaobserwowano poprawę w zakresie obniżenia stężeń fosforu ogólnego, po ich przepłynięcie przez akweny, a utrzymywanie się dużych koncentracji Pog w wodach badanych jezior należy wiązać także z ich polimiktycznym charakterem. Z dostawy zanieczyszczeń (Pog) do zbiorników układu paciorkowego wynika, iż wody dopływów wnoszą do jezior znaczne jego ilości, powodując ponadnormatywne stężenia Pog w wodzie akwenów i przyspieszając w ten sposób procesy, które pogarszają jej jakość oraz funkcjonowanie jezior. Stwierdzono, że w wodzie odtworzonych zbiorników średnie z trzech lat stężenia fosforu - pierwiastka limitującego produkcję pierwotną, mieściły się w zakresie od 0,22 do 0,34 mg Pog dm-3. Brak stratyfikacji wód (hypolimnionu), wpłynął na intensywną recyrkulację fosforu i bardzo wysoką trofię wód. Według Nurnberga wiosenne koncentracje Pog, wskazują na stan ich skrajnego przeżyźnienia czyli hipertrofii.

9

Influence of an Agricultural Farm on the Effluent of Phosphorus by a Drainage Network

Rafałowska M., Skwierawski A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 4

411-4176

EN

The aim of the research was to determine the influence of intensive farming on seasonal changes in drainage waters flowing out of catchment areas classified as lands particularly exposed to water pollution from agricultural sources. The research of the influence of farming on the outflow of phosphorus by a drainage network was conducted in 2005 and 2006 in the catchment area of Dobskie Lake. The research object is situated in the area of the Mazurian Lakeland, in the village of Doba. Agricultural areas surrounding the village are used by an agricultural farm named Dobrol, which specializes in pig husbandry. During the 2-year research period, it was noted that the amount of phosphorus flowing by the drainage network depended most of all on atmospheric conditions, season and intensity of agricultural exploitation of the area.

PL

Celem badań było określenie wpływu intensywnej gospodarki rolnej na sezonowe zmiany stężeń odach drenarskich odpływających ze zlewni zakwalifikowanych do obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie wód ze źródeł rolniczych. Badania nad wpływem gospodarstwa rolnego na odpływ fosforu siecią drenarską prowadzono w latach 2005-2006 w zlewni jeziora Dobskiego. Obiekt badań położony jest w obrębie Pojezierza Mazurskiego, miejscowości Doba. Tereny rolnicze w otoczeniu wsi użytkowane są przez gospodarstwo rolne, które specjalizuje się w chowie trzody chlewnej. W czasie 2-letniego okresu badań stwierdzono, iż ilość fosforu odprowadzanego siecią drenarską uzależniona była przede wszystkim od warunków atmosferycznych, pory roku oraz intensyfikacji rolniczego użytkowania terenu.

10

Estimation of the nitrate(V) content in the surface waters of an area particularly exposed to pollution from agricultural sources

Rafałowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 1-2

49-60

EN

The aim of the research was to estimate the concentrations and loads of nitrate nitrogen(V) as well as their sea-sonal changes in the waters flowing From The catchments qualified as areas in particular danger of nitrate pollu-tion from agricultural sources. The tests were conducted in The years 2005-2007 in the catchment of Dobskie Lake. The research covered four parts of the Dobskie Lake catchment, in which the discharges and properties of the waters were established. Water samples for laboratory tests were collected once a month. Nitrate nitrogen(V) content and physicochemical parameters such as temperature, pH reaction, oxygen saturation and electrolytic conductivity were evaluated in the samples. The obtained results indicate that intensified agricultural utilization of the area causes a marked increase in the concentrations of nitrate nitrogen(V), in surface waters, particularly in drainage waters. The highest concentrations of N-NO3 occur in winter (on average 17.38 mg dm-3) in drainage waters flowing from the intensively utilized area, and the lowest in watercourses, particularly in spring and summer (0.13-0.25 mg . dm-3). The load of N-NO3 flowing from the agricultural catchment depends on the meteorological conditions, the type of drainage system and the intensity of the catchment utilization. A substantial part (about 45%) of the yearly charge of N-NO3 occurs in wintertime. It is a result of an intensive inflow of nitrogen with the thawing snow and precipitation in the period of limited bioaccumulation. The results of research indicate a potential negative influence of the waters flowing from agricultural areas, mostly through drainage systems, on the waters of Dobskie Lake. Considering high concentrations and loads of nitrates in the waters flowing into the lake, we tan quality it as exposed to eutrophication. This confirms the legitimacy of regarding the area as one where the flow of nitrogen from agricultural sources ought to be limited.

PL

Celem badań była ocena stężeń i ładunków azotu azotanowego(V) oraz określenie sezonowych ich zmian w wodach odpływających ze zlewni zakwalifikowanych do obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia wód azotanami ze źródeł rolniczych. Badania prowadzono w latach 2005-2007 w zlewni Jeziora Dobskiego. Badaniami objęto cztery zlewnie cząstkowe jeziora Dobskiego, w których określono przepływy i właściwości wód. Próbki wód do analiz laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu i oznaczano w nich azot azotanowy(V) oraz parametry fizykochemiczne: temperaturę, odczyn, nasycenie tlenem, przewodność elektrolityczną. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że intensyfikacja rolniczego użytkowania terenu powoduje wyraźny wzrost stężeń azotu azotanowego(V) w wodach powierzchniowych szczególnie w wodach drenarskich. Największe stężenia N-NO3 występują zimą (średnio 17,38 mg . dm-3) w wodach drenarskich odpływających z obszaru intensywnie użytkowanego a najmniejsze w ciekach szczególnie wiosną i latem (0,13-0,25 mg . dm-3). O ładunku N-NO3 odpływającego ze zlewni rolniczej decydują warunki meteorologiczne, rodzaj systemu melioracyjnego oraz intensywność użytkowania zlewni. Zasadnicza część (około 45 %) rocznego ładunku N-NO3 przypada na okres zimowy. Jest to skutkiem intensywnego odpływu azotu wraz z wodami roztopowymi i opadowymi w okresie ograniczonej bioakumulacji. Wyniki badań wskazują na potencjalny negatywny wpływ wód odpływających z terenów rolniczych, szczególnie systemami drenarskimi na wody jeziora Dobskiego. Ze względu na duże stężenia i ładunki azotanów w wodach dopływających do jeziora można ocenić je jako narażone na eutrofizację. Potwierdza to zasadność uznania tego terenu za obszar, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć.

11

Ocena zawartości azotanów w wodach powierzchniowych obszaru szczególnie zagrożonego zanieczyszczeniami ze źródeł rolniczych

Rafałowska M.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

Vol. 2, No. 2

473--478

PL

Celem badań była ocena stężeń i ładunków azotu azotanowego(V) oraz określenie sezonowych ich zmian w wodach odpływających ze zlewni zakwalifikowanych do obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia wód azotanami ze źródeł rolniczych. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że intensyfikacja rolniczego użytkowania terenu powoduje wyraźny wzrost stężeń azotu azotanowego(V) w wodach powierzchniowych, szczególnie w wodach drenarskich. Największe stężenia N-NO3 występują zimą (średnio 17,38 mg·dm–3) w wodach drenarskich odpływających z obszaru intensywnie użytkowanego, a najmniejsze w ciekach szczególnie wiosną i latem (0,13÷0,25 mg·dm–3). O ilości ładunku N-NO3 odpływającego ze zlewni rolniczej decydują warunki meteorologiczne, rodzaj systemu melioracyjnego oraz intensywność użytkowania zlewni. Zasadnicza część (około 45%) rocznego ładunku N-NO3 przypada na okres zimowy. Jest to skutkiem intensywnego odpływu azotu wraz z wodami roztopowymi i opadowymi w okresie ograniczonej bioakumulacji. Wyniki badań wskazują na potencjalny negatywny wpływ wód odpływających z terenów rolniczych, szczególnie systemami drenarskimi na wody Jeziora Dobskiego. Ze względu na duże stężenia i ładunki azotanów w wodach dopływających do jeziora można ocenić je jako narażone na eutrofizację. Potwierdza to zasadność uznania tego terenu za obszar, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć.

EN

The aim of the research was to estimate the concentrations and loads of nitrate nitrogen(V) as well as their seasonal changes in the waters flowing from the catchments qualified as areas in particular danger of nitrate pollution from agricultural sources. The obtained results indicate that intensified agricultural utilisation of the area causes a marked increase in the concentrations of nitrate nitrogen(V), in surface waters, particularly in drainage waters. The highest concentrations of N-NO3 occur in winter (on average 17.38 mg·dm–3) in drainage waters flowing from the intensively utilised area, and the lowest in watercourses, particularly in spring and summer (0.13÷0.25 mg·dm–3). The load of N-NO3 flowing from the agricultural catchment depends on the meteorological conditions, the type of drainage system and the intensity of the catchment utilisation. A substantial part (about 45%) of the yearly charge of N-NO3 occurs in wintertime. It is a result of an intensive inflow of nitrogen with the thawing snow and precipitation in the period of limited bioaccumulation. The results of the research indicate a potential negative influence of the waters flowing from agricultural areas, mostly through drainage systems, on the waters of Dobskie Lake. Considering high concentrations and loads of nitrates in the waters flowing into the lake, we can qualify it as exposed to eutrophication. This confirms the importance of regarding the area as one where the flow of nitrogen from agricultural sources ought to be limited.

12

Wpływ gospodarstwa rolnego na odpływ fosforu siecią drenarską

Rafałowska M.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

221--225

PL

Badano wpływ intensywnej gospodarki rolnej na sezonowe zmiany stężeń w wodach drenarskich odpływających ze zlewni zakwalifikowanych do obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie wód ze źródeł rolniczych. Wpływ gospodarstwa rolnego na odpływ fosforu siecią drenarską badano w latach 2005-2006 w zlewni Jeziora Dobskiego. Obiekt badań położony jest w obrębie Pojezierza Mazurskiego w miejscowości Doba. Tereny rolnicze w otoczeniu wsi użytkowane są przez gospodarstwo rolne, które specjalizuje się w chowie trzody chlewnej. W czasie 2-lctniego okresu badań stwierdzono, iż ilość fosforu odprowadzanego siecią drenarską uzależniona była przede wszystkim od warunków atmosferycznych, pory roku oraz intensyfikacji rolniczego użytkowania terenu.

EN

The aim of the research was to determine the influence of intensive farming on seasonal changes in drainage waters flowing out of catchment areas classified as lands particularly exposed to water pollution from agricultural sources. The research of the influence of farming on the outflow of phosphorus by a drainage network was conducted in 2005 and 2006 in the catchment area of Dobskie Lake. The research object is situated in the area of the Mazurian Lakeland, in the village of Doba. Agricultural areas surrounding the village are used by an agricultural farm named Dobrol, which specialises in pig husbandry. During the 2-year research period, it was noted thai the amount of phosphorus flowing by the drainage network depended most of all on atmospheric conditions, season and intensity of agricultural exploitation of the area.

13

Wpływ rolniczego użytkowania gleb na odpływ azotu mineralnego do wód powierzchniowych

Rafałowska M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Nr 17

93-94

14

Stężenia i odpływ fosforu ogólnego z wodami rzecznymi ze zlewni o zróżnicowanym użytkowaniu

Grabińska B., Koc J., Skwierawski A., Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 13

87-92

15

Stężenia i odpływ azotu amonowego z wodami rzecznymi ze zlewni o zróżnicowanym użytkowaniu

Grabińska B, Koc J., Skwierawski A., Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 13

81-86