W 2017 r. Polskie Towarzystwo Badań Radiacyjnych (PTBR) obchodzi 50-lecie swojego powstania. Utworzenie Towarzystwa miało na celu: rozwój kontaktów naukowych między poszczególnymi instytutami, laboratoriami, grupami badawczymi i stowarzyszeniami w kraju i za granicą, zajmującymi się tematami związanymi z promieniowaniem, organizację spotkań naukowców z różnych dziedzin, wymianę doświadczeń, organizację kursów doszkalających, działalność wydawniczą, a także popularyzację nauki. Te funkcje wypełniane są z powodzeniem do dnia dzisiejszego. Zebranie założycielskie PTBR odbyło się 29 czerwca 1967 r. w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie i tę datę uznajemy za dzień narodzin Towarzystwa. Od 1969 r. PTBR organizuje Zjazdy Naukowe - do tej pory odbyło się ich 17, a od 1970 r. - Szkoły Jesienne (odbyło się ich 24). W trakcie Zjazdów wręczane są nagrody naukowe oraz (od 1983 r.) prestiżowe medale im. Marii Skłodowskiej-Curie. W artykule omówiono narodziny Towarzystwa i główne formy jego działalności oraz osiągnięcia.
EN
In 2017, Polish Radiation Research Society (PRRS) celebrates the 50th anniversary of its founding. The formation of the Society was aimed at: the development of scientific contacts between various institutes, laboratories, research groups and associations in the country and abroad, dealing with radiation related topics in the country and abroad, organizing meetings of scientists of various fields, exchange of experiences, organization of refresher courses, publishing activities, and popularization of science. These functions are successfully fulfilled to this day. The founding meeting of PRRS took place on June 29, 1967, at the Palace of Culture and Science in Warsaw, and we recognize this date as the day of the birth of the Society. Since 1969 the PRRS has organized Scientific Meetings - which so far have been held 17 times, and since 1970 - the Autumn Schools (held 24 times). During the meetings Scientific Awards of PRRS and (since 1983) the prestigious medals of Maria Skłodowska-Curie are awarded. The article describes the birth of the Society, the main forms of its activity, and achievements.
Państwowa Agencja Atomistyki jako organ odpowiedzialny za dozór jądrowy nie posiada wszystkich kompetencji do wykonywania swoich zadań. Jest to sytuacja spotykana również w innych krajach i stosowanym rozwiązaniem jest korzystanie ze zinstytucjonalizowanej pomocy tzw. Organizacji Wsparcia Technicznego TSO. W Polsce nie istnieje TSO chociaż potrzeba jej utworzenia jest wspomniana zarówno w Prawie atomowym jak i w Programie Polskiej Energetyki Jądrowej. Istnieją 3 instytuty badawcze posiadające odpowiednie kompetencje: Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej i Narodowe Centrum Badań Jądrowych, które porozumiały się w celu stworzenia TSO, aczkolwiek forma prawna i organizacyjna nie została ustalona. Sprawne działanie TSO gwarantowane by było poprzez rozpoznanie potrzeby istnienia TSO przez PAA, zapisanie formy organizacyjnej i zadań TSO w Prawie atomowym oraz zapewnienie wieloletniego finansowania z budżetu państwa.
EN
Polish Atomic Energy Agency (PAA) as the body responsible for the supervision and licensing of nuclear installation in Poland does not have all necessary skills and expertise to carry out its tasks. This situation is also found in other countries and usual solution is the use of institutional aid, so called Technical Support Organization (TSO). In Poland there is no TSO, although necessity of creating of such an institution(s) is mentioned both in the Atomic Law and Polish Nuclear Energy Program. There are 3 research institutes having appropriate competence in the field: Central Laboratory for Radiological Protection, Institute of Nuclear Chemistry and Technology and the National Centre for Nuclear Research, which have agreed to the creation of the TSO, although the legal form and organisation scheme have not been established. The sustainable operation of the TSO would be guaranteed by recognizing a need for TSO by PAA, by putting up organizational forms and tasks of the TSO in the Polish Atomic Law and by ensuring the multiannual funding for TSO from the State budget.
W artykule przedstawiono idee przygotowania warstwy wierzchniej do połączeń adhezyjnych oraz wybrane metody przygotowania tej warstwy: mechaniczne oraz fizyczne. Proces ten jest istotny ze względu na decydujące znaczenie trwałości uzyskanego połączenia klejonego. W przypadku zaniedbań może dojść do osłabienia wytrzymałości, a w najgorszym wypadku rozłączenia warstw i zniszczenia konstrukcji.
EN
The article presents the idea of preparation the surface layer of adhesive connections and selected methods of preparation of this layer: mechanical and physical. This process is very important because it is critical in the stability of obtained adhesive connection. In the case of negligence it may occur in weakening of durability, and in the worst case, disconnection of layers and structural damage.
Artykuł ma na celu przedstawienie podstawowego podziału oraz zwięzły opis śladów powstałych w wyniku wypadku drogowego z udziałem pieszych, które mogą zostać użyte w procesie rekonstrukcji. Zaprezentowane zostały również statystyki dotyczące wypadków drogowych z udziałem pieszych w latach 2005-2014 wraz z uwzględnieniem najczęstszych przyczyn ich występowania.
EN
The point of this article is presenting basic division and brief description of those traces of a pedestrianinvolved car crashes, that can be used during recontruction process. It also presents the pedestrianinvolved car crashes statistics between years 2005 and 2014 including accidents’ most common couses.
Stale rosnąca ilość pojazdów samochodowych skutkuje zwiększeniem emisji hałasu, co wpływa negatywnie na środowisko naturalne jak i zdrowie człowieka. Jednym z możliwych sposobów zredukowania poziomu hałasu drogowego może być rozpropagowanie pojazdów z napędem elektrycznym oraz hybrydowym, a co za tym idzie wzrost ich udziału w ruchu drogowym. Artykuł ma celu przedstawienie porównania poziomu hałasu emitowanego przez pojazdy z napędem hybrydowym przy obu trybach pracy oraz napędem elektrycznym.
EN
The constantly growing number of motor vehicles results in increase of noise emission, which has a negative impact on the environment and human health. One of the possible ways to reduce the level of road noise can be to propagate usage of electric and hybrid vehicles, and consequently increase their participation in traffic. The article is to provide a comparison of noise emitted by a vehicles with hybrid drive at both operating modes and with electric drive.
Dozymetria biologiczna pozwala odczytać dawkę pochłoniętą promieniowania jonizującego w organizmie i jest niezbędnym elementem systemu ochrony radiologicznej. Aby zapewnić większą wiarygodność uzyskanych wyników metoda analizy dicentryków zostanie akredytowana w 2 laboratoriach, a w jednym istniejąca akredytacja zostanie rozszerzona o biodozymetrię mieszanego promieniowania gamma i neutronowego. Jedną ze strategii dostosowania dozymetrii biologicznej do scenariusza masowego zdarzenia jest łączenie laboratoriów we współdziałającą sieć. Założenia takiej sieci zostały opracowane i opisane. W trakcie projektu wypróbowano nowe, obiecujące metody: analizę ekspresji genów (m.in. FDXR, GADD45A) na poziomie mRNA z wykorzystaniem techniki PCR oraz metody oparte na PCC (przedwczesnej kondensacji chromosomów), w szczególności RICA (The Rapid Interphase Chromosome Assay). Obie metody okazały się skutecznymi metodami dozymetrii biologicznej.
EN
Biological dosimetry allows to read the absorbed dose of ionizing radiation in the body and is an essential element of the system of radiological protection. To ensure greater reliability of the results obtained by dicentric assay method will be accredited in 2 laboratories, and one existing accreditation will be extended to biodosimetry of mixed gamma and neutron radiation. One of the strategies to adapt biological dosimetry to the mass events scenario is to combine laboratories in cooperating network. Assumptions of such a network have been developed and described. The new methods of biological dosimetry have been investigated: analysis of gene expression (including FDXR, GADD45A) at the mRNA level using PCR method and methods based on the PCC (premature chromosome condensation), in particular RICA (The Interphase Chromosome Rapid Assay). Both methods have proven to be effective methods of biological dosimetry.
A report is presented on the advantages of the rapid interphase chromosome assay (RICA) and the difficulties that may be met while implementing this method for application in biological dosimetry. The RICA test can be applied on unstimulated human lymphocytes; this is an advantage in comparison with the dicentric chromosomes or micronucleus tests. In the former two tests, stimulated lymphocytes are examined and hence, 48 h more are needed to obtain cells traversing the cell cycle. Due to the use of unstimulated nondividing cells, higher numbers of cells are available for RICA analysis than for dicentric chromosomes or micronuclei tests. Moreover, the method can be applied after exposure to ionizing radiation doses in excess of 5 Gy. Such doses cause a signifi cant cell cycle delay or result in the loss of G2 phase and mitotic cells because of apoptosis. Therefore, the traditional biodosimetry based on the evaluation of the incidence of damage to chromosomes is very difficult to carry out. This is due to the lack of an adequate number of mitotic cells for analysis. RICA is free of this disadvantage. An automatic microscope can be used to retrieve cell images; automatic image analysis can also be used.
W przypadku przedsięwzięć „mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko” pierwszą decyzją, którą należy uzyskać w ramach procedury inwestycyjnej, jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (w skrócie: decyzja środowiskowa, DŚU). Procedura związana z uzyskaniem DŚU została opisana w Ustawie z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1235 ze zm.), w skrócie: ustawa OOŚ.
W artykule został podjęty temat nowoczesnych systemów bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych. Opisane zostały: moduł prędkości zbliżania (CVM), system ostrzegania o poprzecznym ruchu pojazdów (CTA), system informacji o polu martwym (BLIS), lewy boczny oraz prawy boczny moduł wykrywania obiektów (SODL/ SPDR), system ostrzegania kierowcy (DAS) oraz asystent pasa ruchu (LKA).
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy podjęto często występujący w praktyce problem doboru właściwego dla danego zastosowania spawalniczego źródła prądu. Jako jedno z potencjalnych rozwiązań zaproponowano zastosowanie metod analizy skupień. Przedstawiono wyniki klasyfikacji 96 urządzeń do spawania MIG/MAG metodami Warda i k-średnich dla 2 zestawów cech diagnostycznych. Na podstawie wyników uznano, że analiza skupień może być, przy spełnieniu pewnych warunków, skuteczną metodą wspomagania decyzji zakupu urządzeń spawalniczych.
EN
The paper presents the problem of selecting the welding power source adequate for a particular application. As one of the possible solutions, the usage of cluster analysis has been proposed. The results of classification of 96 devices for MIG/MAG welding process with the Ward and k-means methods for two sets of diagnostic factors have been presented. Based on the results, it has been concluded, that the cluster analysis can be, under certain conditions, an effective method of decision support purchasing of welding equipment.
W pracy został podjęty temat przeglądu programów do fotogrametrii. Stwierdzono, że lawinowy rozwój informatyki sprawił, że eksperci zajmujący się zawodowo tematem zdarzeń drogowych pozyskali dostęp do specjalistycznego oprogramowania wspomagającego rekonstrukcję wypadków komunikacyjnych. Różnorodność problematyki rekonstruowania zdarzeń drogowych narzuciła konieczność stworzenia eksperckiego oprogramowania specjalnej grupy aplikacji. Zaobserwowano, że obecnie na rynku oferowanych jest wiele programów wspomagających analizowanie wypadków drogowych. W artykule opisano dwa programy: PC- Rect oraz PhotoModeler, które używane są do dwu oraz trójwymiarowego przekształcenia płaszczyzny. Obie aplikacje mają możliwość wykonania transformacji śladów znajdujących się na wykonanych fotografiach z rzutu środkowego do rzutu prostokątnego.
EN
In the paper was undertaken the review of programs for photogrammetry. It was found that the exponential growth of information technology has made experts on the topic of road accidents professionally have acquired access to specialized software to support the reconstruction of traffic accidents. The variety of issues reconstructing road accidents necessitated the creation of a special group of expert software applications. It was observed that currently on the market its wide range of programs supporting analyze traffic accidents. The article describes two programs: PC-Rect and PhotoModeler, which are used for two and three-dimensional transformation of the plane. Both applications have the ability to transform the traces located on the photographs from the middle projection to rectangular projection.
Głównym zagrożeniem dla klimatu akustycznego w Polsce jak i pozostałych krajów Unii Europejskiej jest hałas drogowy, który dotyka głównie duże aglomeracje miejskie. Oddziałuje on negatywnie na samopoczucie i zdrowie osób narażonych na jago działanie. Artykuł przedstawia ten problem na przykładzie pomiarów hałasu drogowego w Gdyni. W celu wykonania pomiarów równoważnego poziomu dźwięku wybrano dwa punkty pomiarowe zlokalizowane przy ul. Morskiej oraz przy ul. Śląskiej, które stanowią część Głównej Arterii Komunikacyjnej Trójmiasta. Ulice te ze względu na trasę swojego przebiegu jak i przepustowość spełniają kluczową rolę w transporcie drogowym Gdyni, oddziaływując niestety negatywnie na środowisko poprzez zwiększony poziom emisji hałasu. Pomiarów dokonano w dniach roboczych (poniedziałek, środa, piątek) oraz wolnych od pracy (sobota) w godzinach od 8 do 18. Poziom dźwięku mierzono za pomocą sonometru z mikrofonem ustawionym na statywie. Otrzymane wyniki zostały przedstawione za pomocą wykresów.
EN
The main threat to the acoustic climate in Poland and other countries of the European Union is the road noise that affects mainly large urban agglomerations. Negatively affects on the well-being and health of people exposed to it. The article shows that problem on the example of road noise measurements in Gdynia. In order to make measurements of equivalent sound level, two measurement points were selected, first at Morska street and second at Slaska street, both of which are part of the Main Artery of Tricity. These streets due to the route of the course and bandwidth, fulfill a vital role in road transport of Gdynia, unfortunately negatively impacting on the environment by increasing noise level. Measurements were made on working days (Monday, Wednesday, Friday) and holidays (Saturday) from 8 am to 6 pm. Sound level was measured using a sound level meter with a microphone set on a tripod. Obtained results are shown on diagrams.
High intensity traffic of SKM trains in Gdansk carries a significant level of noise emission. SKM line runs through the central part of the city and therefore in the vicinity of residential areas and recreational facilities. This research was planned and performed to find out what was the real noise emission of SKM trains and to determine whether the measurement noise values are within allowed limits. Individual acoustic events were measured using the sound level meter and the average of noise levels was calculated. The measured noise levels at all test points were about 4–12 dB above the allowed noise limits.
PL
Wysokie natężenie ruchu pociągów SKM w Gdańsku wiąże się ze znacznym poziomem emisji hałasu. Linia SKM przebiega przez centralną część miasta, a więc w pobliżu obszarów mieszkalnych i rekreacyjnych. Badanie zostało zaplanowane i przeprowadzone tak, aby dowiedzieć się, jaki był prawdziwy poziom emisji hałasu pociągów SKM i określić, czy wartości zmierzonego hałasu mieszczą się w dozwolonych granicach. Poszczególne zdarzenia akustyczne zostały zmierzone za pomocą sonometru i został obliczony średni poziom hałasu. Zmierzone poziomy hałasu we wszystkich punktach pomiarowych były o około 4–12 dB wyższe od dozwolonych limitów.
Hałas drogowy jest jednym z najbardziej uciążliwych czynników środowiskowych, mający negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Rozbudowa sieci autostrad wiąże się ze wzrotem jego emisji ze względu na odbywajacy się na niej wzmożony ruch pojazdów. Artykuł przedstawia wyniki pomiarów równoważnego poziomu hałasu emitowanego przez pojazdy samochodowe poruszające się odcinkiem autostrady A1 (Rusocin-Swarożyn) w dniach roboczych w godzinach od 10 do 16 (środa, czwartek). W celu pomiaru hałasu wybrano trzy punkty pomiarowe o różnych cechach. Pierwszy z nich zlokalizowany został w obszarze nieobjętym ochroną ekranu akustycznego, drugi znajdował się bezpośrednio za ekranem akustycznym, a ostatni punkt znajdował się na obszarze zabudowanym sąsiadującym bezpośrednio z autostradą A1 (wieś Żukczyn woj. Pomorskie), w części nieobjętej ochroną akustyczną. Poziom dźwięku mierzono za pomocą sonometru z mikrofonem ustawionym na statywie. Otrzymane wyniki zostały przedstawione w tabelach oraz wykresach.
EN
Road noise is one of the most burdensome environmental factors which have a negative impact on human health. Expansion of the motorway network is associated with an increase in its emissions, due to their high throughput. The article presents the results of measurements of an equivalent level of noise emitted by motor vehicles moving A1 motorway (Rusocin-Swarozyn) on working days between hours 10 and 16 (Wednesday, Thursday). For the measurements three points with various characteristics were selected. The first one was located in the area not covered by the protection of an acoustic screen, the second was directly behind the acoustic screen and the last point was in built-up area directly adjacent to the A1 motorway (village Żukczyn province Pomorskie), in the part not covered by acoustic protection. The sound level was measured using a sound level meter with a microphone set on a tripod. The obtained results are shown in the tables and graphs.
W pracy podjęto zagadnienie wspomagania decyzji zakupu odpowiedniego spawalniczego źródła prądu. Zaproponowano rozwiązanie problemu z wykorzystaniem metod analizy skupień. Przedstawiono wyniki klasyfikacji 69 urządzeń prądu stałego do spawania TIG metodami Warda i k-średnich dla odpowiednio dobranego i przygotowanego zestawu cech diagnostycznych. Na podstawie wyników uznano, że analiza skupień może być skuteczną metodą wspomagania decyzji zakupu analizowanych urządzeń spawalniczych, jednak może ona stanowić jedynie wstępny etap procesu decyzyjnego, który należy poprzeć szczegółową analizą merytoryczną.
EN
The paper presents an issue of decision support purchasing of suitable welding power source. Solution of the problem with the use of cluster analysis methods has been proposed. The results of classification of 69 devices for direct TIG welding process with the Ward and k-means methods for appropriately selected and prepared set of diagnostic features have been presented. From the results, it has been concluded that the cluster analysis can be an effective method of decision support purchasing of analyzed welding equipment, but it can only be a preliminary step of decision making process, which should be supported by a detailed substantive analysis.
Rozwinięty system transportu publicznego ma kluczowe znaczenie dla komfortu życia mieszkańców – ułatwia im dostęp do miejsc pracy, szkół, uczelni wyższych, miejsc rekreacji itp. Zwiększona w ten sposób mobilność ma ogromne znaczenie dla rozwoju gospodarki na danym obszarze. Co więcej, transport publiczny zmniejsza zagęszczenie ruchu, co ma korzystny wpływ na stan infrastruktury drogowej oraz środowiska. Artykuł ten przedstawia rozwój i prognozy komunikacji miejskiej na terenie Gdańska.
EN
Developed public transportation system is crucial to the quality of life for citizens, facilitating their workplaces, schools, universities, places of entertainment etc. This increased mobility has a huge impact on the economy in the area. Furthemore public transport reduces traffic congestion what has a positive impact on the road infrastructure and environment. This article presents the state of transportation in Gdańsk, which is one of the largest cities in Poland, and thus important in terms of economy, education and culture. Its continuous modernization is essential to the sustanable development of the area.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW