Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Środowisko, technologia, ekonomia – czynniki określające perspektywę zagospodarowania polskich złóż węgla brunatnego z wykorzystaniem procesu zgazowania

Hajdo S., Kasztelewicz Z., Polak K., Galiniak G., Różkowski K.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 11

13--19

PL

W artykule przedstawiono główne uwarunkowania technologiczno-złożowe i środowiskowe kwalifikacji złóż węgla brunatnego w Polsce przydatnych do podziemnego zgazowania. Uwarunkowania te określono przyjmując założenie, że ich spełnienie pozwoli na podziemne zgazowanie węgla, w wyniku którego uzyska się palny gaz palny możliwy do dalszego wykorzystania w procesach energetycznych lub chemicznej syntezy. Określone uwarunkowania (kryteria) mają charakter kryteriów wstępnych, gdyż w dotychczasowej historii podziemnego zgazowania na świecie nie są znane udane próby podziemnego zgazowania tego typu węgli brunatnych.

EN

This paper presents the main technological, geological and environmental conditions of qualification of brown coal deposits in Poland which are suitable for underground gasification. The conditions were determined by assuming that the coals would meet them and can undergo the underground gasification process, resulting in the production of combustible gas suitable for further use in energy generation processes or chemical synthesis. The presented conditions (criteria) are only preliminary, as in the world’s history of underground gasification there were no successful attempts of gasification of this type of brown coal.

2

Uwarunkowania technologiczno-złożowe i środowiskowe kwalifikacji złóż węgla brunatnego do podziemnego zgazowania

Hajdo S., Herbich P

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 2

148--158

PL

W artykule przedstawiono główne uwarunkowania technologiczno-złożowe i środowiskowe kwalifikacji złóż węgla brunatnego w Polsce przydatnych do podziemnego zgazowania. Węgle te określane jako węgle brunatne miękkie odpowiadają orto-lignitom wg klasyfikacji międzynarodowej a ich ciepło spalania dochodzi zaledwie do 11,0 MJ/kg. Uwarunkowania te określono przyjmując założenie że węgle je spełniające pozwolą na podziemne ich zgazowanie, w wyniku którego produktem zgazowania będzie gaz palny możliwy do dalszego wykorzystania w procesach energetycznych lub chemicznej syntezy. Ponadto założono że spełnione będą warunki ochrony gazogeneratora przed wpływem środowiska otaczającego na przebieg zgazowania jak i ochrony środowiska otaczającego i powierzchni terenu przed szkodliwym wpływem tego procesu na poszczególne segmenty środowiska ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska wodnego (GZWP). Określone uwarunkowania (kryteria) mają charakter kryteriów wstępnych jako że w dotychczasowej historii podziemnego zgazowania na świecie nie są znane udane próby podziemnego zgazowania tego typu węgli brunatnych.

EN

This paper presents the main technological, geological and environmental conditions of qualification of brown coal deposits in Poland which are suitable for underground gasification. These coals, defined as soft brown coals, correspond to the ortholignites, according to the international classification, with their heating value reaching only up to 11.0 MJ / kg. The conditions were determined by assuming that the coals would meet them and can undergo the underground gasification process, resulting in the production of combustible gas suitable for further use in energy generation processes or chemical synthesis. Moreover, it was assumed that the conditions of the gasifier protection against an influence of the surrounding environment on the gasification process as well as conditions of the protection of the surrounding environment itself and the land surface against harmful impact of the process on particular segments of the environment with particular focus on the protection of the aquatic environment (MGB) will be met. The presented conditions (criteria) are only preliminary, as in the world’s history of underground gasification there were no successful attempts of gasification of this type of brown coal.

3

Polskie doświadczenia w rekultywacji wodnej wyrobisk poeksploatacyjnych odkrywkowych

Polak K., Hajdo S., Galiniak G., Pawlecka K.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 1

65-72

PL

Działalność górnicza to nie tylko proces wydobycia kopaliny, ale także proces przywrócenia zdegradowanym terenom wartości przyrodniczych, czy użytkowych. Rekultywacja terenów pogórniczych jest zadaniem technologicznie złożonym, a niekiedy bardzo wydłużonym w czasie, jednak przynoszącym korzyści zarówno dla lokalnej społeczności jak i dla środowiska naturalnego. Doskonałym przykładem wymiernych korzyści jest rekultywacja w kierunku wodnym. Mimo iż polskie górnictwo odkrywkowe (głównie węgla brunatnego i siarki) nie może pochwalić się zbyt dużym doświadczeniem w tym zakresie, to i tak zrekultywowano kilka wyrobisk poeksploatacyjnych w kierunku wodnym, i na tej podstawie dokonano uogólnień wynikających z tych doświadczeń. Dodatkowo scharakteryzowane zostały trudności, jakie napotkali wykonawcy przy realizacji wybranych zbiorników, co winno być przydatne przy rozwiązywaniu problemów z tego zakresu.

EN

Mining activities comprise the process of mineral exploitation as well as the process of reclamation operations. Reclamation of post-mining areas is a task technologically complicated, sometimes of long duration, bringing, however, advantages both for the local society and natural environment. A perfect example of measurable advantages is reclamation in the water direction. In spite of the fact that the Polish opencast mining (mainly lignite and sulphur mines) has not huge experience in this scope, some post-mining excavations were reclaimed in the water direction, which are worth to be discussed. On this basis some generalizations were made resulting from these experiences. Furthermore, the difficulties were characterized which the performers have encountered during the realization of selected reservoirs, which should be useful when solving problems related to this range.

4

Criteria of verification of potential lignite resource base for underground gasification

Hajdo S., Klich J., Galiniak G., Polak K., Różkowski K.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 3

143-150

EN

The article presents an analysis of globally conducted experiments and industrial trials of lignite underground gasification. Deposit conditions were taken into account together with other factors, like quality and quantity (scale) of underground gasification, lifespan achieved results and criteria that were proposed on that basis for qualification of lignite deposits for underground gasification. This was the starting point for formulating technological and deposit requirements in reference to qualifying Polish lignite deposits for underground gasification. In these analyses the most significant were the UCG trials conducted in USA, Russia (and former USSR) and in Australia.

PL

W artykule przeanalizowano światowe eksperymenty i próby przemysłowe podziemnego zgazowania węgla brunatnego (lignitów) pod kątem warunków złożowych prowadzonych eksperymentów, jakości i ilości (skali) zgazowanego węgla, czasu trwania, osiągniętych rezultatów oraz zaproponowanych na tej podstawie kryteriów do kwalifikacji złóż węgla do zgazowania podziemnego. Stanowiło to punkt wyjścia do sformułowania wymagań technologiczno-złożowych w odniesienie do kwalifikacji polskich złóż węgla brunatnego do podziemnego zgazowania. W analizach najistotniejsze znaczenie miały próby UCG przeprowadzone w USA, Rosji (i dawnym ZSRR) oraz w Australii.

5

Własności węgli niskogatunkowych w podziemnym zgazowaniu węgla

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 3

87-93

PL

Podziemne zgazowane węgla to metoda eksploatacji, która rozwijana jest od 100 lat. Na całym świecie przeprowadzono dotychczas szereg prób doświadczalnych. Pozwoliły one na udoskonalanie metody. Pierwsze udane próby na złożach węgla brunatnego prowadzone były jeszcze przed II wojną światową. W latach 60 XX wieku zgazowywano węgiel w byłym ZSRR na skalę przemysłową na kilku złożach. Udane próby zgazowania węgla brunatnego prowadzono także latach 70 XX wieku w USA. W ostatnich latach prowadzono próby zgazowania węgla brunatnego w Australii. W artykule scharakteryzowano metodę podziemnego zgazowania. Omówiono warunki przeprowadzenia prób, wyniki pracy instalacji doświadczalnych i przemysłowych. Przedstawiono także własności węgli, które mają wpływ na przebieg prób podziemnego zgazowania. Porównawczo zestawiono własności złóż eksploatowanych w Polsce metodą odkrywkową.

EN

Underground coal gasification is an exploitation method, which has been developed for the last 100 years. A number of experimental trials conducted so far all over the world allowed to improve this method. First successful trials on lignite deposits were performed even before the World War II. In the 60's of the 20th century lignite deposits were gasified on industrial scale in the former USSR. Successful lignite gasification trials were also conducted in the 70's of the twentieth century in the USA. Recently, coal gasification trials were carried out in Australia. This paper describes the UCG method and discusses conditions for conducting trials and results of the operation of experimental and industrial installations. In addition, it presents coal properties affecting the course of the underground gasification trials. Comparatively the matching of properties of deposits excavated in Poland by open-pit method has been made.

6

Górnictwo odkrywkowe a rekultywacja terenów pogórniczych. Cz. 1

Kasztelewicz Z., Hajdo S., Sypniowski Sz.

Problemy Ekologii

|

2010

|

R. 14, nr 1

22-32

PL

Artykuł jest jednym z dwóch artykułów dotyczącym rekultywacji terenów pogórniczych w górnictwie odkrywkowym. Treść artykułów dzięki przytoczonym przykładom przeczy obiegowej informacji o dewastacji terenów poeksploatacyjnych przez górników podczas odkrywkowej eksploatacji kopalin. Przedmiotowy artykuł szczegółowo charakteryzuje problemy napotykane przy rekultywacji terenów w górnictwie surowców skalnych (ze szczególnym uwzględnieniem kopalń piasku ze względu na dużą skalę prowadzonych prac) oraz górnictwie siarki przy metodzie odkrywkowej i otworowej. Drugi artykuł dotyczyć będzie górnictwa węgla brunatnego. Przy rekultywacji terenów popiaskowych największym wyzwaniem jest dobranie składu gatunkowego nasadzeń oraz takie uformowanie powierzchni wyrobiska, aby poziom wody gruntowej znajdował się na głębokości optymalnej dla młodych sadzonek. Górnicy w Kopalni Szczakowa przeprowadzili bardzo dobre prace rekultywacyjne na ponad 3000 ha terenów pogórniczych. Z kolei górnictwo siarki przy likwidacji i rekultywacji napotkało na bardzo istotny problemy natury ekonomicznej w związku z nagłą decyzją o zakończeniu prowadzenia wydobycia siarki w zagłębiu tarnobrzeskim. Decyzja ta przy braku zgromadzonych funduszy na likwidację kopalń z powodu braku w tym okresie przepisów obligujących kopalnię do gromadzenia odpowiednich środków finansowych spowodowała określone problemy. Obecnie jednak te trudności zostały pokonane i rekultywacja zarówno kopalń odkrywkowych Machów i Piaseczno jak i otworowej kopalni Jeziórko dobiega końca. Efektem rekultywacji kopalni Machów jest największy w Polsce zbiornik powstały w wyrobisku poeksploatacyjnym. W niedalekiej przyszłości tereny wokół tej kopalni i sąsiadującego Piaseczna stanowić będą bardzo atrakcyjne miejsce wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców regionu.

EN

The article is the first of two articles concerning reclamation of post mining terrains in opencast mining. Thanks to the brought examples the article’s content denies the current opinion about the devastation of terrains where natural resources are excavated using the opencast method. In a detailed way the article describes the problems that occur during reclamation of rock quarrying terrains (with particular focus on sand mines because of the amount of conducted works) and in the mining of sulphur using opencast and borehole methods. The second article will concern the mining of lignite. The biggest challenges in reclamation of post–sand terrains are the proper selection of tree species and forming the pit’s surface in a way that ensures the ground water level optimal for young seedlings is sustained. The miners in Szczakowa mine conducted very good reclamation works on over 3000 hectares of post mining terrains. Whereas the sulphur mining industry during liquidation and reclamation met some serious economic challenges in regard to the sudden decision to stop the mining processes in Tarnobrzeg region. This decision caused certain problems because in those times there were no laws obliging the mines to gather financial resources for their future liquidation. At present those financial problems have been overcome and reclamation of both opencast mines Machow and Piaseczno as well as the borehole mine Jeziorko is finally coming to its end. It’s most spectacular effect is the biggest post mining lake in Poland that came into being in the former Machow pit. In the near future the terrains surrounding this mine and the adjacent Piaseczno pit will become very attractive place for recreation and relaxation of the region’s inhabitants.

7

Uwarunkowania podziemnego zgazowania węgla - 100 lat rozwoju metody

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 4

225-236

PL

Polska jest jednym z krajów europejskich, w którym znajdują się niezagospodarowane duże złoża węgla brunatnego. Jedną z ważniejszych barier ich zagospodarowania jest opór lokalnych społeczności zamieszkujących tereny położone w granicach planowanej eksploatacji złóż metodą odkrywkową. Coraz częściej spotyka się opinie wskazujące na możliwość eksploatacji złóż z zachowaniem infrastruktury powierzchniowej. Wykorzystane byłyby w tym celu niekonwencjonalne metody eksploatacji węgla brunatnego, tj. poprzez jego podziemne zgazowanie. Metoda ta jest znana i stosowana od około 100 lat. W artykule przedstawiono wyniki dotychczasowych prac badawczych prowadzonych w byłym ZSRR, krajach UE, Stanach Zjednoczonych oraz Australii. Przedstawione także zostały główne uwarunkowania PZW oraz wnioski i zalecenia wypływające z prowadzonych dotychczas doświadczeń, prac pilotowych i demonstracyjnych oraz przemysłowego zastosowania metody podziemnego zgazowania węgla. Wyniki te powinny stać się punktem wyjścia przy planowaniu badań i prac pilotowych w Polsce.

EN

Poland is one of the European countries with large amount of non-utilised lignite sources. The main reason for it is strong objection of local government and public society from areas where those open-pit mining could be explored. Moreover opinion regarding non-conventional methods for lignite extraction to remain surface infrastructure become popular. The way to aim this goal is underground coal gasification process. This coal extraction method has been used for 100 years. The paper presents results of scientific and industrial research that has been released in former USSR, UE countries, USA and Australia. Additionally article presents major process assumptions and limitations elaborated from UCG pilot, demonstration and industrial plants experiences. Conclusions coming from those experiences should become starting point for all new scientific and industrial activities.

8

Górnictwo siarki w Polsce wczoraj, dzisiaj i jutro

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 5-6

101-109

PL

Odkrycie i udokumentowanie w Polsce dużych złóż siarki rodzimej w latach 1953-1976 spowodowało dynamiczny rozwój przemysłu wydobywczego i przetwórczego siarki w rejonie Staszowa i Tarnobrzega. Polska w krótkim czasie stała się czołowym producentem i eksporterem tego surowca. Podstawą tej pozycji był rozwój nowoczesnego górnictwa, początkowo odkrywkowego w kopalni w "Piaseczno" i "Machów", a od 1966 r. otworowego w kopalni siarki "Grzybów" i w kopalni siarki "Jeziorko". Eksploatacja odkrywkowa i duża koncentracja wydobycia w kopalniach otworowych ujawniła ich degradacyjny wpływ na środowisko naturalne. Światowy kryzys na rynku siarki oraz twarde wymogi gospodarki rynkowej spowodowały że po 1993 r. większą część potencjału wydobywczego siarki postawiono w stan likwidacji, a tereny pogórnicze poddano rekultywacji i zagospodarowaniu. Obecnie jedyną pozostałą po kryzysie czynną kopalnią otworową jest kopalnia siarki "Osiek". W artykule przedstawiono graficznie liczbowo i problemowo charakterystykę górnictwa siarki w okresie dotychczasowych 51 lat prowadzenia eksploatacji w Polsce w zakresie m.in.: kalendarium ważnych dat, parametrów ogólnych złóż siarki, wydobycia rocznego, globalnych wskaźników technologicznych, przyczyn likwidacji, uwarunkowań i kosztów likwidacji kopalń odkrywkowych i otworowych oraz czynników, które zadecydowały o przetrwaniu górnictwa otworowego siarki.

EN

The discovery and documentation of large sulphur bearing deposits in Poland in 1953-1976 had the significant influence on the rapid development of the industrial extraction and production in the Staszów and Tarnobrzeg areas. Within a short time Poland became the main producer raw material in the world. The discovery of sulphur ore in Poland laid the foundation for the rapid growth of new technologies in opencast mining at Piaseczno and Machów, and since 1966 borehole mining in the Grzybów and Jeziórko mines. Opencast mining technology and the large concentration of borehole mines have shown their degrading influence on the natural environment. Moreover the world crisis in the raw sulphur market and changes in the Polish Economy since 1993 have resulted in the closure of majority of the sulphur mines. Post-mining lands have been reclaimed and the only mine remaining active after the crisis is Osiek mine. This article introduces graphically and numerically and shows the characteristic problems of the 50 years period of sulphur mining in Poland. It also includes the calendar of important dates, parameters of sulphur ore, sulphur production, reasons for closure, conditions and costs of post-mining land reclamation and deciding conditions of the serviving borehole sulphur mines.

9

Ekologiczne i technologiczne osiągnięcia w 40-letniej historii górnictwa otworowego siarki w Polsce

Hajdo S., Klich J., Galiniak G.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 3/1

199-215

PL

W artykule przedstawiono najważniejsze elementy doskonalenia technologii eksploatacji otworowej siarki, które zadecydowały o przetrwaniu górnictwa otworowego siarki w jedynej w Polsce i na świecie kopalni otworowej siarki. Stanowią one o dużym wkładzie polskiej myśli naukowo-technicznej i osiągnięciach w ponad czterdziestoletniej historii jej stosowania w czynieniu jej bardziej przyjazną dla środowiska naturalnego i mniej energochłonną. Ponadto podano główne doświadczenia i osiągnięcia w sposobach i kierunkach rekultywacji oraz zagospodarowania zdegradowanych terenów górniczych w likwidowanych kopalniach otworowych siarki w Polsce.

EN

This paper presents main concept of borehole mining technology, which determined survival of the only one sulphur mine in Osiek (Poland). The main achievts in land reclamation, liquidation and development of mining grounds were also shown.