Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Koncepcja hydrotechnicznej ochrony rzeki Wisły przed nadmiernym zasalaniem wodami kopalnianymi

Magdziorz A., Lach R., Caruk M.

Przegląd Górniczy

|

2005

|

T. 61, nr 5

23-30

PL

Przedstawiono koncepcję hydrotechnicznej ochrony Wisły I jej dopływów przed negatywnym wpływem zasolonych wód kopalnianych, opierając się na możliwości czasowej retencji wód w wyrobiskach likwidowanej kopalni "Czeczott" oraz w zbiornikach retencyjnych w kopalniach "Brzeszcze" i "Silesia". Przedstawiono zakres najważniejszych prac inwestycyjnych dla realizacji systemy retencyjno-dozującego dla kopalń "Piast" i "Ziemowit". Omówiono również efekty ekologiczne w Wiśle wynikające z realizacji koncepcji.

EN

A proposal of the hydro-technical protection system for Vistula River and its tributaries against the negative impact of saline mine water discharge, basing on the possibility of temporary waters retention in the workings of liquidated mine "Czeczott" as well as in the retention reservoirs of "Brzeszcze" and "Silesia" mines, is presented. The range of the most important investment works for realization of hydro-technical dosage system for "Piast" and "Ziemowit" mines is presented. The ecological effects resulting from this proposal realisation are also discussed.

2

Zmiany jakości wód powierzchniowych zlewni górnej Odry w wyniku restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego

Lach R., Magdziorz A., Maksymiak-Lach M.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2004

|

nr 3

53-70

PL

W działalności górniczej nieunikniony jest proces likwidacji kopalń, spowodowany wyczerpywaniem się złoża, zmniejszaniem zapotrzebowania na węgiel bądź względami ekonomicznymi. Likwidowane są przede wszystkim kopalnie, w których zostały wyczerpane zasoby bądź znajdują się w nich zasoby węgla uniemożliwiające ich rentowną eksploatację z przyczyn naturalnych (geologicznych) lub technicznych. Celem reformy górnictwa węgla kamiennego jest zatrzymanie procesu generowania strat w tym sektorze, które nie mogłyby być finansowane z budżetu państwa. Wymusza to konieczność dokonania takiej restrukturyzacji tego sektora, aby górnictwo stało się rentowne. Całkowicie lub częściowo zostało zlikwidowanych ponad 30 kopalń, z czego 17 w zlewni Górnej Odry. W artykule omówiono wpływ restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego i związanych z tym zmian w odprowadzaniu słonych wód z odwadniania kopalń, na jakość wód powierzchniowych zlewni Górnej Odry. Na podstawie wyników monitoringu analizowano zmiany jakości wód Odry na odcinku od Chałupek po Zdzieszowice oraz w dopływach Odry: Olzie, Rudzie, Bierawce, Kłodnicy i Bytomce, w latach 1993-2000/2002. Analiza wykazała, że w latach 1993-1996, w punkcie monitoringowym "Zdzieszowice" (km 115), po zrzucie wód dołowych ze wszystkich kopalń nastąpiło zmniejszenie zasolenia z 860 do 440 g/m3. Od roku 1996 nie notowano istotnych zmian w zasoleniu Górnej Odry po zrzucie wód z kopalń węgla kamiennego GZW (stężenie chlorków i siarczanów wahało się w granicach 550-450 g/m3). W Kłodnicy i Bytomce, w latach 1993-2002 stwierdzono wzrost średniego stężenia chlorków i siarczanów odpowiednio: W Kłodnicy z 1583 do 2494 g/m3; Bytomce z 994 do 1966 g/dm3. W pozostałych dopływach zlewni Górnej Odry (Olzie, Rudzie i Bierawce) w tym samym czasie odnotowano spadek zasolenia. Stwierdzono, że w 2002 roku rzeki Leśnica, Bierawka, Bytomka, Kłodnica po zrzucie dołowych wód kopalnianych nie spełniały wymogów Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29.11.2002 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi (Dz.U. nr 212, poz. 1799), które określa, że sumaryczne stężenie chlorków i siarczanów w śródlądowych wodach płynących, wyliczone w warunkach pełnego wymieszania, nie może przekraczać 1 g/dm3 w ciągu 328 dni w roku. Średnie, sumaryczne stężenia chlorków i siarczanów w tych rzekach po zrzucie dołowych wód kopalnianych wynosiło w 2002 roku odpowiednio: Leśnica - 6135 g/m3, Bierawka - 4269 g/m3, Bytomka - 1966 g/m3, Kłodnica - 2494 g/m3. Górna Odra na całym analizowanym obszarze, od punktu Chałupki (km 20,7) do punktu Zdzieszowi-ce, po zrzucie wód kopalnianych (km 115,0) spełnia wymogi rozporządzenia. Ponadto, dokonano porównania bilansów zrzutów dołowych wód pochodzących z odwadniania kopalń zlokalizowanych w dorzeczu Górnej Odry w latach 1995-2000/2002. W bilansach uwzględniono ilości odprowadzanych do rzek wód kopalnianych oraz zawarty w nich sumaryczny ładunek chlorków i siarczanów. Stwierdzono, że pomimo intensyfikacji procesu restrukturyzacyjnego w latach 1998-2002, skutkującego likwidacją wielu kopalń bądź ruchów górniczych, nie nastąpiło istotnie obniżenie zasolenia wód zlewni Górnej Odry.

EN

Process of mines liquidation is inevitable in mining activity, caused by fields exhaustion, requests for coal decrease or economic respects. First of all, liquidating mines these are mines which have been run out in coal stocks or placed there sources making impossible its profitable exploitation from natural reasons (geological) or technical. There is purpose of coal mining industry reform in this sector process of generating of loss held, which could not be sponsored from state budget. It forces necessity of effecting of such restructuring of this sector, in order to mining industry has become profitable. Entirely or partially over 30 mines become liquidated, included 17 in Upper Oder basin. In article discussed influence of restructuring of coal mining industry and related changes in accompanying salty waters drainage from mines, on quality of surface waters of Upper Oder basin. It analyse changes of qualities of Oder waters on base of monitoring result on section from Chałupki to Zdzieszowice and in inflows of Oder: Olza, Ruda, Bierawka, Kłodnica and Bytomka, in 1993-2000/2002. It is possible to ascertain on base of analysis of result of monitoring of surface quality of streaming water, that in 1993-1996, in monitoring point "Zdzieszowice" (115 km) on Upper Oder, after addition of mine waters, decreased salinity from 860 to 440 g/m3. In later period (from 1996) it did not take note important changes in salinity of Upper Oder after addition of mine waters of GZW (concentration of chlorides and sulphates from 550 to 450 g/m3). In Kłodnica and Bytomka, in analysed time (1993-2002) it ascertain growth of salinity (average concentration chlorides and sulphates) properly: Kłodnica from 1583-2494 g/m3; Bytomka from 994-1966 g/dm3. In other inflows of Upper Oder (Olza, Ruda and Bierawka) remaining, in same time, salinity decrease. In 2002 Leśnica, Bierawka, Bytomka and Kłodnica rivers did not grant requirements of dispositions of minister of environment from 29.11.2002 regarding conditions, that belongs to grant at introduction of effluent for waters or for land (Dz.U. Number 212, poz. 1799). Upper Oder on whole analysed area, from Chałupki (20,7 km) to Zdziszowice (115,0 km) it grants requirements of dispositions.

3

Wykorzystanie technologii membranowych w uzdatnianiu i odsalaniu wód kopalnianych

Magdziorz A., Seweryński J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska

|

2002

|

z. 46

261-273

PL

Publikacja zawiera opis problemu, badania i zastosowanie technologii membranowych do oczyszczania i zatężania słonych wód z kopalń węgla kamiennego.

EN

The publication covers description of the state of art, research and development of coal mine water desalination and results of application membrane technologies for purification and concentration of mine waters from coal mines.

4

Permeacja jonów stężonych roztworów soli nieorganicznych na membranach nanofiltracyjnych

Magdziorz A., Seweryński J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska

|

2002

|

z. 46

237-248

PL

W publikacji przedstawiono wybrane wyniki z przeprowadzonych w Zakładzie Ochrony Wód GIG Katowice badaniach nad rozdziałem jonów dwuwartościowych od jednowartościowych w procesie nanofiltracji roztworów soli wieloskładnikowych wykonanych w ramach projektu własnego finansowanego ze środków KBN. Badania prowadzono dla rzeczywistych i spreparowanych roztworów wód kopalnianych o różnej mineralizacji przy wykorzystaniu kilku różnych typów membran oraz przy zmiennych parametrach ruchowych.

EN

In our publication shown select results from carried out research in Department of water protection GIG Katowice over retention bivalent ions from monovalent in nanofiltration process of multiple salts solutions executed in frames own project financed from KBN. Investigations were carried out for real and prepared solutions of mine waters characterised different mineralisation. Research were carried out used several different types membrane and for different technical parameters.

5

Analiza możliwości ograniczenia zasolenia Bierawki i Odry przez wody kopalniane

Magdziorz A., Lach R.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2002

|

nr 2

69-88

PL

Bierawka, prawobrzeżny dopływ Odry, jest jedną z najbardziej zasolonych rzek na Górnym Śląsku. Istotny wpływ na poziom jej zasolenia mają kopalnie Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. (GSW S.A.) oraz KWK Budryk. Problem zasolonych wód, odprowadzanych z tych kopalń, wymaga więc efektywnego i realistycznego rozwiązania. W artykule przedstawiono wielowariantową analizę, realnych ekonomicznie i technicznie, opcji ograniczenia negatywnego wpływu zrzutu słonych wód kopalnianych na rzeki. Analizowano następujące opcje: - działania górniczo-geologiczne prowadzone w kopalniach GSW S.A. i KWK Budryk, - możliwość magazynowania wód słonych w KWK Dębieńsko i ich zrzut w warunkach wysokich przepływów w rzekach, - ewentualną likwidację kopalń zrzucających słone wody do odbiorników powierzchniowych, - możliwości wtłaczania słonych wód do górotworu, - połączenie kopalń kolektorem i przesył wód do rzeki Odry w odpowiednim przekroju - hydrotechniczna metoda ochrony rzeki Bierawki, - kontynuację działania Zakładu Odsalania "Dębieńsko" bez dodatkowych inwestycji usprawniających, - kontynuację działania Zakładu Odsalania "Dębieńsko" uzupełnionego o odzysk soli z ługów pokrystalizacyjnych, - kontynuację działania Zakładu Odsalania "Dębieńsko" uzupełnionego o odzysk soli z ługów pokrystalizacyjnych wraz z odzyskiem bromu i jodu. Aby ocenić przydatność poszczególnych rozwiązań przeprowadzono analizę mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (analiza SWOT). Stwierdzono, że optymalne, ze względów ekonomicznych i ochrony środowiska, jest: - kontynuowanie i rozszerzanie zakresu stosowania metod górniczo-geologicznych ograniczających dopływ wód słonych do wyrobisk (tzw. redukcja dopływów "u źródła") w kopalniach GSW i KWK Budryk, - odsalanie wszystkich solanek z kopalń: "Knurów", "Budryk", "Szczygłowice" i "Dębieńsko" (w likwidacji) w zmodernizowanym Zakładzie Odsalania "Dębieńsko", umożliwiającym dodatkowy odzysk soli z częściowej utylizacji ługów pokrystalizacyjnych. Ponieważ działalność Zakładu Odsalania znacząco ogranicza zrzut ładunku chlorków i siarczanów do Bierawki i ma zasadniczy wpływ na stan czystości wód w tej rzece, dokonano szczegółowej analizy wpływu pracy Zakładu Odsalania, przy zastosowaniu różnych rozwiązań, na jakość wód Bierawki i Odry. Utrzymanie Zakładu Odsalania w ruchu i jego rozbudowa pozwoli na trwałą eliminację ładunku chlorków i siarczanów ze słonych wód kopalnianych, a wówczas zasolenie Bierawki, przy ujściu do Odry, będzie się mieściło w granicach dopuszczalnych dla III klasy czystości rzek.

EN

The Bierawka river, a right-bank tributary of the Oder river, is one of the most salined rivers in Upper Silesia. Am essential impact on its salinity level have the mines of the Gliwice Coal Company (GSW S.A.) and "Budryk" Colliery. The problem of salined wasters, discharged from these mines, requires thus an efficient and realistic solution. The publication presents a multi-variant analysis of reduction options of the negative impact of discharge of salt mine waters into rivers, real from the view-point of economics and technology. The following options were analysed: - rnining and geological activities conducted in the mines of the Gliwice Coal Company (GWS S.A.) and "Budryk" Colliery, - possibility to storage salty wasters from "Dębieńsko" Colliery and their discharge in conditions of high flows in rivers, - possible closure of mines discharging salty waters into surface receivers, - possibilities of injection of salty waters to the rock mass, - connection of mines by means of a collector and transmission of waters of Oder river in the suitable cross-section - hydrotechnical method of Bierawka river protection, - continuation of activities of the "Dębieńsko" Desalination Plant without additional improving investments, - continuation of activities of the "Dębieńsko" Desalination Plant supplemented by salt recovery from post-crystallsation lyes, - continuation of activities of the "Dębieńsko" Desalination Plant supplemented by salt recovery from post-crystallsation lyes along with bromine and iodine recovery. In order to assess the usefulness of individual solutions, an analysis of strong and weak sides as well as chances and hazards was carried out (SWOT analysis). It has been ascertained, that the optimum solution, from the view-point of economics and environmental protection, is: - continuation and extension of the scope of use of mining and geological methods reducing the inflow of salty waters to mine workings (the so-called reduction of inflows "at the source") in the mines of the Gliwice Coal Company (GSW S.A.) and "Budryk" Colliery, - desalination of all brines from mines: "Knurów", "Budryk", "Szczyglowice" and "Dębieńsko" (under closure procedure) in the modernised Desalination Plant "Dębieńsko", enabling additional salt recovery from partial utilisation of post-crystallsation lyes. Because the activity of the Desalination Plant significantly reduces the discharge of the chloride and sulfate loads into the Bierawka river and has essential influence on the water purity state in this river, a detailed analysis of work impact of the Desalination Plant on the Bierawka and Oder water quality has been performed, using different solutions. Mamtaining of the Desalination Plant in operation and its development will allow a durable elimination of chlorine and sulfate loads from salty mine waters; then the salinity of the Bierawka river at the estuary to the Oder river will be contained within limits admissible in relation to waters of third class purity.

6

Wykorzystanie technik membranowych do uzdatniania zmineralizowanej wody z likwidowanego rejonu kopalni "Pokój" do celów pitnych i na potrzeby gospodarcze

Magdziorz A., Seweryński J.

Przegląd Górniczy

|

1999

|

T. 55, nr 12

18-23

PL

W artykule przedstawiono opracowany w Zakładzie Ochrony Wód GIG w Katowicach projekt stacji uzdatniania wód dołowych (SUWD) z kopalni węgla kamiennego "Pokój" - Rejon "Wawel" do celów pitnych i na potrzeby gospodarcze. Stację membranową zaprojektowano opierając się na własnych badaniach wykonanych na stacji pilotowej oraz na danych uzyskanych z szeregu symulacji komputerowych przeprowadzonych na programach dostarczonych przez producentów membran, w celu doboru optymalnych parametrów prowadzenia procesu. Zamieszczono również kalkulację kosztów zużycia energii i wyprodukowania jednego metra sześciennego wody uzdatnioniej. Obecnie projekt ten jest w fazie realizacji [1].

EN

The design of the mine water treatment station (SUWD) at "Pokój" - Area "Wawel" Colliery for drinking and economic purposes, elaborated in the Zakład Ochrony Wód GIG (Water Protection Institute of Main Mining Institute) is presented in the paper. The membrane station has ben designed basing on home research carried out at the pilot station as well as on the data from a series of computer simulations carried out on the software supplied by membrane producers to select optimal parameters of process running. Also a calculation of power consumption cost and cost of one treated water cubic meter production is shown. the project is now in the phase of realisation.

7

Koncepcja przystosowania kolektora słonych wód kopalnianych 'OLZA' do hydrotechnicznej ochrony Górnej Odry i jej dopływów

Korczak M., Lach R., Magdziorz A.

Przegląd Górniczy

|

1998

|

T. 54, nr 5

1-9

PL

Przedstawiono koncepcję przekształcania kolektora słonych wód kopalnianych 'OLZA' w system hydrotechnicznej ochrony Górnej Odry i jej dopływów przed zasolaniem wodami kopalnianymi. Przedstawiono obliczenia dotyczące chłonności Odry, przewidywa-nych stężeń w rzece oraz uwarunkowania pozwalające na dozowanie do niej wód kopalnianych tak, aby nie przekraczać drugiej klasy czystości wód ze względu na sumaryczną zawartość chlorków i siarczanów. Omówiono zakres prac nad adaptacją kopalnianych osadników wód dołowych i systemu rurociągów niezbędnych do przystosowania ich do funkcji retencyjno-dozujących. Podano sza-cunkowe nakłady inwestycyjne na modernizację i rozbudowę osad-ników i przedłużenie kolektora do rzeki Odry poniżej przewidywa-nego zbiornika 'Racibórz', a także niezbędne działania organiza-cyjne umożliwiające poprawne zarządzanie tym systemem ochrony hydrotechnicznej.

EN

A proposal of the salt mine waters collecting pipe 'OLZA' conversion into a hydrotechnical protection system of upper Oder (river) and its tributaries against salinity by minie waters is presented. Calculations of the Oder absorbing capacity, expected concent-rations in the river as well as conditioas allowing to dose mine waters in such a way that the second class of water purity should not be exceeded because of the totol content of chlorides and sulfates are presented. The scope of works necessary to adapt mine settling ponde and piping system for retention and dosing operation is discussed. A rough estimate of the investment outlay for setting ponds modernization and expansion and extention of the collecting pipe to the Oder river downstream from the proposed reservoir 'Racibórz' is given as well as necessary activities enabling a correct management of this hydrotechnical protection system.