Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wody lecznicze regionu sudeckiego : wybrane problemy

Ciężkowski W., Kiełczawa B., Liber-Makowska E., Przylibski T., Żak S.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 9

671--682

EN

Mineralized waters used for medical treatment are common in the Sudetes. Due to reservoir rock types and the depth of groundwater circulation, two main types of groundwater deposits are distinguished. These are fissure deposits, the most often present in granites and gneisses, andfissure-porous deposits present first of all in sandstones. The main types of mineralized groundwater are CO2-rich waters, containing up to 99.5% of CO2 as the primary gas component, thermal waters characterized by the temperatures up to 87°C, which classifies these waters as the warmest in Poland, as well as radon waters, containing the highest activity concentrations of 222Rn, reaching above 2,000 Bq/dm3. All these groundwater types are infiltration waters. Discharge rates of the intakes in the Sudetes changes with time, which is influenced by changes in atmospheric parameters. The time of reaction is similar for all the intakes in the same hydrogeological structure. The process of mixing between the highly-mineralized, deep-circulation groundwater component and the shallow-circulation, low-mineralized component is intensely studied. Another problem is the presence of CO2 in the amount exceeding its solubility in the water. Juvenile CO2 flows from the deep crust through tectonic discontinuities, where it dissolves in groundwater, forming CO2-oversaturated waters, as well as itforms gas anomalies in soil air. CO2 concentrations may reach in soils more than 60 vol.%, and the flux of this gas reaches even 66 g/m2/d. Radon dissolves in groundwater in the zone of its out flow, where reservoir rocks are densely cracked, weathered, and cut by tectonic faults. The hydrogeochemical background of 222Rn in groundwater of the Sudetes is between 4 and 306 Bq/dm3.

2

Złoty Stok : niedoszłe uzdrowisko sudeckie z wodami arsenowymi

Mickiewicz A., Marszałek H., Ciężkowski W., Szumska E.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

940--943

EN

Złoty Stok, located in the Eastern Sudetes, deserves the particular attention considering its long and interesting mining history and occurence of distinct groundwaters containing elevated concentration of arsenic. Based on the waters drained from so-called „arsenic-iron spring” the plans of new Sudetic health resort foundation were developed in the beginning of 20th Century. Unfortunately, according to recent legal regulations considering arsenic as highly toxic and carcinogenic, the whole idea was dispelled, and the arsenic-iron spring showed up to be the ordinary outflow from one of the mine adits. The article presents the results of recent and former chemical analyses of water from above-mentioned outflow as well as the results of exploration works carried out at this point.

3

Projekt głębokiego wiercenia w krystaliniku sudeckim dla potrzeb elektrowni wykorzystującej ciepło ziemi metodą HDR

Ciężkowski W., Farbisz J., Grzegorczyk K.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

81-91

PL

Przedstawiono projekt otworu o głębokości 5100 m, który ma być wykonany w Bolesławowie, w Masywie Śnieżnika. Otwór ma udostępnić górotwór (granity, granodioryty) o temperaturze ponad 120°. Ujęte ciepło ma być wykorzystane do produkcji energii elektrycznej oraz budowy ekologicznej elektrowni o mocy 3-5 MW. Przedstawiono budowę geologiczną i warunki hydrogeologiczne obszaru badań. Lokalizację otworu uściślono na podstawie wyników geofizycznych badań wykonanych metodą radiofalową VLF i metodą magnetotelluryczną. Zaprezentowano przewidywany profil geologiczny oraz zaprojektowaną konstrukcję otworu.

EN

There was presented a project of a 5100 m depth borehole which is going to be drilled in Bolesławów in the Śnieżnik Massif area (SW Poland). A borehole is supposed to make in the rock mass (granites, granodiorites) a temperature of 120 degrees accessible. The heat is going to be used for the production of electricity and for construction of ecological power plant (3–5 MW). There were presented geological structure and the hydrogeological conditions of investigation area. Localization of borehole was specified on the basis of geophysical researches which were carried out through the radiowave VLF and magnetotelluric methods. Moreover there were shown geological profile and borehole construction.

4

Metody badawcze w poszukiwaniu i rozpoznaniu złóż wód termalnych w sudeckim regionie geotermalnym

Ciężkowski W., Marszałek H., Wąsik M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

51-59

PL

W artykule zaprezentowane zostały metody badawcze wykorzystywane przy poszukiwaniu i rozpoznaniu wód termalnych. Został opisany zakres informacji możliwy do otrzymania przy wykorzystaniu każdej z metod, potrzebny przy ocenie efektywności poszukiwań wód termalnych. Analizie poddane zostały wyniki prac poszukiwawczych oraz zastosowane metody badawcze pod kątem przydatności i efektywności uzyskiwanych wyników. Przeprowadzona ocena została wykonana na podstawie doświadczeń autorów oraz innych badaczy, nabytych w trakcie prac wykonywanych w regionie sudeckim.

EN

Research methods used in prospecting and exploration of thermal waters is presented in the paper. It has been described and analyzed the results of prospecting works with using of the different methods in terms of their necessity and effectiveness. The estimation was made based on authors and other researchers experiences acquired in the course of the work done in the Sudetic region.

5

Charakterystyka warunków występowania i eksploatacji wód termalnych Lądka - Zdroju

Ciężkowski W., Liber-Makowska E., Ciekot B., Ogórek A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

61-69

PL

Wody termalne Lądka Zdroju wykorzystywane są głównie do celów balneoterapeutycznych. Skałami wodonośnymi są dla nich proterozoiczne gnejsy gierałtowskie. Wody lecznicze eksploatowane są pięcioma naturalnymi źródłami i jednym głębokim odwiertem L-2. Obecnie sumaryczna wydajność wszystkich ujęć wynosi około 11,5 dm3/s i zbliża się do wartości wydajności długotrwałej. Eksploatację oraz obserwację ujęć wód prowadzą pracownicy Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego Uzdrowiska Lądek-Długopole S.A. Wody termalne Lądka Zdroju są uznane jako wody lecznicze i wykorzystywane w leczeniu wielu schorzeń przewlekłych (m.in. choroby reumatologiczne, ortopedyczne, dermatologiczne i endokrynologiczne), w rehabilitacji oraz w profilaktyce.

EN

Thermal waters in Lądek Zdrój have been mainly used for therapeutics. The aquifer for these waters is Proterozoic gneiss from Gierałtów. Medicinal waters are exploited fromfive natural springs and one deep borehole L-2. Currently total discharge of all intakes is about 11.5 dm3/s and it is approaching long-term discharge. The exploitation and observations of water intakes have been carried out by personnel of the Department of Mining of Health Resort Spas Lądek-Długopole Co. Thermal waters of Lądek Zdrój are considered asmedicinal water and are used in the treatment of many chronic diseases (such as rheumatological, orthopedic, dermatologic, and endocrine diseases) in rehabilitation and prevention.

6

Mineral and thermal waters of Poland

Ciężkowski W., Chowaniec J., Górecki W., Krawiec A., Rajchel L., Zuber A.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 9/1

762-773

EN

Definitions, history, resources, origin, and use of mineral and thermal waters in Poland are discussed. Mineral and some thermal waters have been used on the present territory of Poland for therapeutic purposes probably since the Roman times and according to documents since medieval ages. Nowadays, different types of mineral and thermal waters are exploited in a number of Spas for therapeutic purposes, whereas in some other areas thermal waters are exploited for recreation and heating purposes. Their occurrences, origin, chemical types, legal aspects of exploitation, potential vulnerability and bottling are presented.

7

Typy chemiczne szczaw w Karpatach fliszowych a wiek wody

Chowaniec J., Ciężkowski W., Duliński M., Józefko I., Porwisz B., Zuber A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

47-53

PL

Wykazano, że skład chemiczny i mineralizacja zwykłych szczaw w zachodniej części polskich Karpat fliszowych silnie zależą od wieku wody. Wody współczesne są zazwyczaj typu HCO3-Ca z mineralizacją poniżej 3 g/dm3, a wody wieku glacjalnego reprezentują różne typy ze zwiększonym udziałem jonów Mg2+ Mg2+ i Na+ lub Na+ i Mg2+, o mineralizacji znacznie przekraczającej 3 g/dm3. Zaobserwowane zależności mogą być przydatne dla lepszej identyfikacji wieku wód oraz procesów mieszania się wód o bardzo zróżnicowanym wieku.

EN

Chemical composition and total dissolved solids (TDS) of CO2-rich waters in the western part of the Polish Carpathians depend strongly on the age of water. Modern waters are of the HCO3-Ca type with TDS usually below 3 g/l, whereas glacial age waters are of different types with increased contents of Mg2+, Mg2+ and Na+, or Na+and Mg2+, with TDS content significantly above 3 g/l. The relationships observed may serve for a better identification of ages and mixing patterns between waters of significantly different ages.

8

Lądek Zdrój - miastem górniczym

Ciężkowski W.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2007

|

nr 4

10-11

PL

Przedstawiono funkcjonowanie górnictwa różnych kopalin na obszarze uzdrowiska Lądek Zdrój w Sudetach. Omówiono w aspekcie historycznym górnictwo skalne (marmury, bazalty, gnejsy, gliny), górnictwo rudne (rudy ołowiu) oraz górnictwo wód leczniczych. Najdłużej prowadzona jest tu eksploatacja wód termalnych; od średniowiecza funkcjonuje w Lądku Zdroju znane uzdrowisko.

EN

In the article functioning of mining industry of different mines on the area of Lądek Spa in the Sudetes Mts was presented. There were discussed, in the historical aspects, rock mining (marbles, basalts, gneisses, clays), ore mining (lead ore) and exploitation of medicinal waters. Thermal waters have the longest history of exploitation; since medieval times is situated famous health resort in Lądek.

9

O ujawnieniu się nieznanej sztolni w Konradowie (Masyw Śnieżnika, Sudety) podczas powodzi w 1997 r.

Ciężkowski W.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 111, nr 43

23-30

PL

Podczas katastrofalnych opadów dających początek powodzi latem 1997 r. nad wsią Konradów w paśmie Krowiarek w Masywie Śnieżnika dała się usłyszeć potężna eksplozja. Spowodowało ją nagłe otwarcie wlotu nieznanej starej sztolni przez wypływającą gwałtownie wodę, która wypełniła górotwór powodując znaczny wzrost jej ciśnienia. Wypływająca woda utworzyła na stoku wydłużony lej o o długości ok. 30 m i głębokości 6-7 m. W dnie leja przez kilka dni funkcjonowała zanikająca fontanna wody, a powierzchnia dna była pokryta galaretowatą żółtawą substancją. Lokalizacja sztolni wskazuje, że miała ona na celu rozpoznanie i/lub eksploatację łupków grafitowych. Łupki te zawierają od 0,23 do 10,90% grafitu. Sztolnia powstała zapewne w poł. XIX w. zapewniając surowiec do powstałych wówczas huty żelaza i huty szkła w posiadłościach Marianny Orańskiej.

EN

During catastrophic rainfalls in July 1997 in the forest above the Konradów village, in the Śnieżnik Massif, strong explosion took place. It was caused by the eruption of water which was gathered and it has flew out through unknown before adit. By the exit of the adit, a long funnel was created of the longtitude of about 30 m and of the depth of 6-7 m. The situation of the adit indicates that it's aim wasn't recognition or/and exploration of the graphitic schists. Those rocks contain from 0,23 to 10,90% of graphite. Adit was created probably in the middle of the XIX century, providing raw material for created that time ironworks and glassworks on the property of the Marianna from Oranien family.

10

O niekorzystnym wpływie ograniczenia eksploatacji wód podziemnych na środowisko gruntowo-wodne na przykładzie wód leczniczych Dusznik Zdroju

Ciężkowski W., Kiełczawa B., Teisseyre B., Mazurek P., Rodziewicz B.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2002

|

Vol. 102, nr 29

3-13

PL

Okolice Dusznik Zdroju charakteryzują się skomplikowaną budową geologiczną. Występujące tu osady górnokredowe zalegają na prekambryjskich skalach metamorficznych. Pocięte są one licznymi, krzyżującymi się uskokami, z których najważniejszym dla wystąpień wód mineralnych jest uskok Dusznik Zdroju. Dusznickie wody lecznicze reprezentują typ HCO3-Ca (-Mg). Udział głównych jonów kształtujących typ chemiczny wód jest bardzo stabilny. Obecny w wodach dwutlenek węgla jest gazem juwenilnym i cechuje się dużą czystością (96-99,8% obj. CO2). Rezultaty statystycznej analizy wyników pomiarów parametrów eksploatacyjnych wskazują na istnienie współzależności pomiędzy różnymi parametrami wód w samych ujęciach jak i pomiędzy różnymi ujęciami. Krótkotrwałe ograniczenie dotychczas prowadzonej eksploatacji zaburzyło ustalone warunki występowania wód i CO2. W celu ograniczenia niekorzystnych zmian w złożu i jego otoczeniu, przedstawiono propozycję kompleksowych badań hydrogeologicznych.

EN

The environs of the Duszniki Spa are characterized by complicated geological structure. The Upper Cretaceous sediments are settled on Precambrian metamorphic rocks. They are cut by numerous each-other crossing faults. The Duszniki Spa fault is the most important of them, because of its role in the origin of mineral waters. Medicinal waters of the Duszniki Spa are of HCO3-Ca(-Mg) type. The main ions composition is very stable. Carbon dioxide occured in these waters is of juwenile origin and it is characterized by high purity (about 99.8% vol. CO2). Results of the statistical analyses of the measured exploitation parameters prove that there are essential corelations between different parameters of these medicinal waters in the particular intake as well as between different intakes. Short-lived limitation of the exploitation, which has been conducted until now, results in the disturbance of stable conditions of the medicinal waters and CO2 occurence. For the purpose of unprofitable changes in the deposit and its neighbourhood limitation, complete hydrogeological investigations are proposed.

11

Zróżnicowanie modułu odpływu podziemnego w zlewni Kryniczanki w okresie niżówkowym

Ciężkowski W., Kozłowski J., Liber-Madziarz E., Przylibski T. A., Żak S.

Przegląd Geologiczny

|

1999

|

Vol. 47, nr 6

564-566

PL

W listopadzie 1997 r. wykonano pomiary przepływu w rzece Kryniczance oraz jej głównych dopływach. Pozwoliło to na oszacowanie wielkości odpływu podziemnego ze zlewni Kryniczanki. Dla całej zlewni moduł odpływu podziemnego wyniósł 6,9 dm3/skm2, a dla zlewni cząstkowych wyniósł od 0,5 do 11,6 dm3/skm2. Najwyższymi modułami odpływu podziemnego charakteryzują się zlewnie Słotwińskiego Potoku i Palenicy. Znaczny wpływ na wielkość odpływu podziemnego ma budowa geologiczna. Stwierdzono większą wodonośność skał strefy sądeckiej w porównaniu do strefy krynickiej.

12

Wieki i położenie obszarów zasilania wód mineralnych Krynicy oszacowane ze zmian czasowych stężeń trytu oraz wartości d^18 O i dD

Zuber A., Ciężkowski W., Grabczak J., Duliński M.

Przegląd Geologiczny

|

1999

|

Vol. 47, nr 6

574-583

PL

W Krynicy Zdroju występuje kilka typów wód mineralnych. Wszystkie główne źródła zawierają młodszą komponentę wody z trytem i starszą bez trytu. Wysokość położenia obszarów zasilania znaleziona z wysokościowego efektu izotopowego w kombinacji z wiekami trytowymi pozwoliły w przybliżeniu określić regionalne wartości współczynnika filtracji i objętości systemów drenowanych przez źródła. Odwierty udostępniają wody o wiekach w granicach od wartości porównywalnych z wiekami wód źródlanych (kilkadziesiąt lat) do wieków glacjalnych. W niektórych przypadkach uzyskane wieki trytowe nie są jednoznacznie określone przez modele wskutek zbyt dużej liczby dopasowywanych parametrów. Obszary zasilania położone są na wschodniej stronie Kryniczanki, co oznacza, że dla ich ochrony rozwój uzdrowiska powinien być ukierunkowany na zachodnią stronę.

13

Typy chemiczne wód podziemnych Krynicy

Ciężkowski W., Kozłowski J.

Przegląd Geologiczny

|

1999

|

Vol. 47, nr 6

560-563

PL

Analiza składu chemicznego wód podziemnych Krynicy pozwoliła na wydzielenie ośmiu typów hydrochemicznych wód, formujących się w odmiennych warunkach. Najbardziej precyzyjną metodą wydzielenia typów hydrochemicznych okazała się analiza wykresów zależności mineralizacji od zawartości głównych jonów. Największe podobieństwo zaobserwowano dla par ujęć: Jan A i Jan B, nr 1 i nr 7, Zuber I i Zuber IV.

14

Projekt celowy Komitetu Badań Naukowych "Ochrona złoża wód leczniczych w Krynicy wraz z optymalizacją metod wydobycia wody i dwutlenku węgla

Ciężkowski W., Reśko D., Schmalz A., Szarek W.

Przegląd Geologiczny

|

1999

|

Vol. 47, nr 6

547-548

PL

Krynica jest największym polskim uzdrowiskiem, w którym eksploatuje się wody kilku typów chemicznych wypływających z 23 ujęć. Rozwój miejscowości spowodował powstanie wielu sytuacji konfliktowych wynikających z niedostatecznego rozpoznania warunków geologicznych i hydrogeologicznych okolic Krynicy. W celu ich rozwiązania realizowane są kompleksowe prace w ramach projektu badawczego finansowanego przez Komitet Badań Naukowych oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W pracach udział biorą pracownicy naukowi kilku uczelni z Krakowa i Wrocławia oraz pracownicy przedsiębiorstwa uzdrowiskowego w Krynicy.

15

Część polska bazy danych o górnictwie uranu w programie PHARE 'Remediation concepts for the uranium mining operations in cees'

Ciężkowski W., Solecki A., Sztuk H.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

1998

|

Vol. 84, nr 23

21-26

EN

Summary of the uranium mining history in Poland has been presented Environmental impact has been compared with other Central and Eastern European Countries. Inventory of the uranium mining remnants has been the main scope of the PHARE programme and as a result data base has been prepared.

PL

W referacie przedstawiono w skrócie dzieje polskiego górnictwa uranu w Polsce w okresie powojennym. Skutki środowiskowe wydobycia uranu zilustrowano na tle takich skutków w ośmiu innych krajach środkowej i wschodniej Europy. Inwentaryzacja tych skutków była przedmiotem programu PHARE, w rezultacie którego powstała specjalna baza danych.