Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Możliwości wykorzystania historycznych danych topograficznych, hydrologicznych i hydraulicznych w procesie modelowania przepływu na przykładzie rzeki Ślęży i Widawy

Czamara W., Olearczyk D., Stodolak R., Pardela Ł.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2014

|

nr 154 (34)

13--21

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z modelowaniem historycznym przepływów, dzięki któremu możliwe jest odtworzenie zasięgu zalewów na rzekach Ślęży i Widawie, na skutek piętrzenia na tzw. wojskowych zaporach wodnych. Problematyka ta dotyczy fortyfikacji lekkiej Wrocławia na przełomie XIX/XX, która związana była z kształtującą się w tym czasie siecią rzeczną Wrocławia.

EN

The paper presents the problems related to historical modeling of dis-charges, through which it is possible to recreate the range of flooding on the Ślęza River and the Widawa River, as a result of damminig on fortress weirs. This issue relates to the Wrocław fortifications at the turn of the nineteenth and twentieth, which was associated with the river network forming at this time in Wrocław.

2

Analiza zagrożeń powodziowych w zlewni rzeki Piotrówki

Czamara W., Rosik-Dulewska C., Lipka R., Wiatkowski M.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2009

|

Tom 11

945-958

PL

Zagrożenie powodziowe w Polsce występuje na powierzchni ponad 2 mln hektarów, obejmujących obszary dolinowe i przymorskie, stanowi to ok. 7% powierzchni kraju [1]. Na obszarze tym występują różne typy powodzi o różnym zakresie przestrzennym i czasie występowania. Najczęstszą przyczyną ich pojawiania się stanowią opady atmosferyczne, które w okresie (półroczach letnich) 1941÷2001 były przyczyną powstawania powodzi w 59% przypadkach. Ponadto w analizowanym okresie, w półroczach zimowych (od listopada do kwietnia), najczęściej pojawiały się powodzie sztormowe (13%), zatorowe (10%), roztopowe (8%), i roztopowo-opadowe (5%). Wystąpiły również awarie urządzeń wodnych, stanowiły one przyczynę 5% powodzi [15]. Powódź jest zjawiskiem przyrodniczym, występującym nieregularnie i na ogół ma gwałtowny przebieg [17]. Wyeliminowanie powodzi jest niemożliwe, gdyż nie można kontrolować takich zjawisk jak opad atmosferyczny, można natomiast ograniczyć wielkość strat spowodowanych powodzią [21]. Na zmniejszenie strat powodziowych można wpływać poprzez rozwiązania techniczne i nietechniczne. Ze względu na stosowane środki techniczne, ochronę przeciwpowodziową dzieli się na czynną i bierną [18, 22].

EN

The flood risk in Poland is found on more than 2 millions hectare area (valley and coastal territory) that constitute about 7% of country area [1]. There are a various types of flooding that are characterized by diverse duration and spatial scope. The reason of flooding occurrence in 59% of cases are precipitation and this was a main reason of inundation in 1941 - 2001 season. The dissertation concerns issues of flood protection in Piotrówka river catchment localized in south Poland. In the last few years the increase of flood incidence can be observed in the considered catchment area. The range of floods also increases and, as a result, larger areas get flooded, which makes consequences of each flood more severe. The instances are flood from July 1997 when the streamflow reached Q = 53.2 m3/s and from 24th August 2005 when the maximum historical flow of Q = 64.9 m3/s was reached. Due to the fact that Piotrówka flows to the Czech Republic, it causes flood risk for both countries. In this paper the flood risk for Piotrówka river catchment has been identified by determining flooded areas and proposing a course of action to protect areas most vulnerable to a flood wave. Flood areas determined by the flow of the probability of occurrence of p = 1% (Qmax 1%) and maximal historical flow of the probability of occurrence of p = 0.04% (Qmax 0.04%) (that took place on 24th August 2005) have also been set. According to methodic given by Radczuk and al. [2001] the range of the areas has been established by determining the location of points of the highest water level on Włodzimierz Czamara, Czesława Rosik-Dulewska, Roman Lipka, Mirosław Wiatkowski 958 Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska the cross-section of Piotrówka river channel. Flood area presented on topographic maps with the aid of Corel Draw 12.0 graphic program. Different options of flood protection, constituting proposals of solutions for the valley of Piotrówka river have been analyzed. What has been proposed: building of dikes, appropriate land use planning in flooded area, realisation of pondage program by the building of small reservoirs, but also agromelioration and reforestation in basin, introducing the Local Flood Warning System in order to increase of efficacy to warn off from flooding,implementation of mechanism of flood risk management according to Directive 2007/60/EC on the assessment and management of flood risks. These actions will enhance flood prevention and reduce negative consequences of inundation at the same time.

3

Charakterystyka jakości wody cieków zasilających projektowany zbiornik Racibórz

Wiatkowski M., Czamara W., Rosik-Dulewska C., Frycz K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2008

|

Tom 10

519-531

EN

Water reservoirs, such as Racibórz, perform many functions and can be used for various purposes. Very often, however, the potential use of water stored in the reservoir depends on its quality. Contamination of even quite clean reservoirs, as well as those which are currently built or planned, is a very important issue nowadays. Components significantly influencing quality of water in a reservoir are phosphorus and nitrogen compounds, especially their inorganic, soluble forms, they cause eutrophication of accumulated water. Problem of eutrophication of waters stored in reservoirs should already be considered on stage of study works and while projecting water reservoirs, so after building the reservoir, unfavourable biochemical processes causing eutrophication did not take place. In this study water quality characteristics of watercourses feeding the Racibórz reservoir was presented. Tributary rivers are the Odra River and its left tributary - Psina. The water quality of the Odra and Psina rivers and their tributaries, particularly the Młynówka River, is poor due to heavy contamination. The greatest problems are caused by biogenic substances: nitrogen and phosphorus. Therefore, also in the reservoir poor water quality can be expected. Water quality sampling points are located within the bowl of the planned reservoir. Therefore, it should be assumed that the quality of water in the sampling points will determine the quality of water in the reservoir. Water quality tests carried out in the Psina, Młynówka and Odra rivers showed that water in the rivers are contaminated. The highest values (V surface water quality class) in the Psina River were observed (sampling point no 1) in the total suspended solids (37 mgźdm-3), nitrites (3.682 mg NO2 -źdm-3) and phosphates (1.935 mg PO4 3-źdm-3). The Młynówka River (sampling point no 2) was classified to the V class of surface water quality due to ammonia (4.541 mg NH4 -źdm-3), nitrites (4.671 mg NO2 -źdm-3) and phosphates (2.388 mg PO4 3-źdm-3). The least favourable concentrations in the Odra River (V water quality class) were noted in the case of nitrites (1.602 mg NO2 -źdm-3) and phosphates (1.224 mg PO4 3-źdm-3). Proper agricultural economy and wastewater management in the reservoir catchment has an impact on the water quality in the bowl of the planned reservoir. Water quality analyses initiated in the planned reservoir and its catchment should be continued as in the future they will contribute to a detailed assessment of the water quality in the reservoir.

4

The use of pre-dams with plant filters to improve water quality in storage reservoirs

Czamara W., Czamara A., Wiatkowski M.

Archives of Environmental Protection

|

2008

|

Vol. 34, spec.

79-89

EN

The paper presents the way of water quality improvement in storage reservoirs, using pre-dams with plant filters Pre-dams, built above the main reservoirs, reduce the inflow of pollutants transported by the river and take over most of biochemical processes responsible for eutrophication of the stored water. As a result, water flowing to the main reservoir contains smaller loads of pollutants. The above-mentioned method is more economic, requires relatively short construction time and is less laborious than generally used methods of surface water protection. It is specially recommended to improve the quality of water in small reservoirs, where quick silting and eutrophication occur. Proper functioning of pre-dams depends on proper selection of their parameters, such as: water storage time, water flow velocity, filling depth and type of plant filters. The authors estimated the effectiveness of a pre-dam reservoir situated above the main reservoir in Mściwojów on the Wierzbiak River The pre-dam reservoir consists of a three-chamber sediment tank and three chambers with plant barriers. The purpose of the chambers is to decrease the quantity of sediments, the biogenic substances and other pollutants carried with water flowing to the main reservoir. Research carried out during the period 2000-2001 showed that pre-dams significantly contributed to the improvement of the water quality in the main reservoir - nitrates were eliminated in ca 65% and phosphates in ca 52%.

PL

W artykule przedstawiono metodę poprawy jakości wody w zbiornikach retencyjnych przy zastosowaniu zbiorników wstępnych z filtrem roślinnym. Zbiorniki wstępne lokalizowane powyżej zbiorników głównych zmniejszają dopływ zanieczyszczeń transportowanych rzeką i przejmują znaczną część procesów biochemicznych, które powodują eutrofizację retencjonowanej wody. W efekcie do zbiornika głównego dopływa woda ze zmniejszonym ładunkiem zanieczyszczeń. Metoda ta jest bardziej ekonomiczna, wymaga krótszego okresu realizacji i jest mniej pracochłonna niż ogólnie stosowane metody ochrony wód powierzchniowych. Jest ona szczególnie zalecana do poprawy jakości wody w małych zbiornikach podatnych na intensywne zamulanie i eutrofizację. Prawidłowa budowa i eksploatacja zbiorników wstępnych zależy od właściwego doboru ich parametrów, takich jak: czas magazynowania wody, prędkość przepływu wody, głębokość zalewu i doboru filtrów 'roślinnych. Autorzy ocenili skuteczność działania zbiornika wstępnego usytuowanego powyżej zbiornika głównego w Mściwojowie na rzece Wierzbiak. W zbiorniku wstępnym wydzielono (trzykomorowy) osadnik oraz trzy komory z przegrodami roślinnymi. Głównym celem tych urządzeń jest zmniejszenie ilości rumowiska, substancji biogennych oraz innych zanieczyszczeń niesionych wraz z dopływającą wodą do zbiornika głównego. Badania przeprowadzono w okresie 2000-2001. Otrzymane wyniki wykazały znaczącą rolę zbiornika wstępnego w poprawie jakości wody dopływającej do zbiornika głównego - nastąpiło zmniejszenie ilości azotanów o około 65%; fosforanów - o około 52%.