Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Statyczny jakościowy bilans wodny jako podstawa renaturyzacji ekosystemów hydrogenicznych w dolinie górnej Biebrzy

Banaszuk P., Kamocki A. K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 48

96--106

PL

Celem pracy jest ocena wpływu projektowanych działań piętrzenia wody w systemach melioracyjnych na jakość wód powierzchniowych w zlewni górnej Biebrzy. Wskaźnikami jakości wód uwzględnionymi w bilansie są: BZT5, Nog, Pog. Bilans jakościowy Biebrzy wykonano dla stężeń zanieczyszczeń monitorowanych w 2014 r. w kilkunastu punktach zlokalizowanych na rzece Biebrzy i jej dopływach. Górna Biebrza ma niewielką(w Sztabinie niewystarczającą) chłonność dla substancji organicznych charakteryzowanych wskaźnikiem BZT5 i dużą chłonność (dwukrotnie przekraczającą wartości ładunku całkowitego) wobec N i P. Chłonność zmienia się wzdłuż biegu rzeki. W odcinku górnym ponadnormatywne dla klasy I stężenie fosforu powoduje, że rzeka nie posiada zdolności chłonnej wobec tego składnika. Niezbędne jest zmniejszenie o co najmniej 20% ładunku P prowadzonego z wodami rzeki. Dużą chłonnością, w stosunku do prowadzonego ładunku, odznaczają się dopływy Biebrzy. Ładunek całkowity związków organicznych, azotu i fosforu ogólnego nie przekracza wartości dopuszczalnej dla stanu bardzo dobrego. Rzeki mogą przyjąć ładunek azotu ogólnego stanowiący od kilkudziesięciu do kilkuset procent transportowanego ładunku. Znacznie mniejszą chłonność wykazują dopływy w stosunku do P i BZT5. W przypadku Kropiwnej konieczne jest zmniejszenie ładunku związków organicznych, który przekracza wartości wymagane dla stanu dobrego.

EN

Main goal of presented research was the assessment of the influence of water damming in existing land reclamation systems on the surface water quality of the Upper Biebrza River catchment. Surface water quality was assessed on the concentration of BOD5, total phosphorus (TP) and total nitrogen (TN) recorded in 2014 at several monitoring points along Biebrza River and its tributaries. The upper Biebrza R. has a little (at the Sztabin gauging point even an insufficient) absorption capacity of organic pollutants and a high capacity for self-purifying and absorbing of TP and TN. The phosphorus binding capacity decreases along the river and in its upper reach it is necessary to reduce the load of P by 20% to maintain the river quality objectives. Water quality monitoring data and information about pollution sources showed high absorption capacities of TN in the monitored tributaries, which can receive an additional flux of this constituent in the amount exceeding the actual load up to several times. The absorption capacity of BOD5 and TP is lower by an order of magnitude. For Kropiwna R., it is required to reduce the load of organic components (measured as BOD5), which exceeds the requirements for the 1st quality class.

2

Modelowanie środowiska wodnego w Systemie Informacji Przestrzennej na przykładzie Narwiańskiego Parku Narodowego

Kamocki A. K.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Inżynieria Środowiska

|

2006

|

Z. 17

63-76

PL

Ogólnym celem pracy jest opracowanie modeli przestrzennych parametryzujących warunki wodne mokradeł w Narwiańskim Parku Narodowym, na podstawie których możliwe będzie prawidłowe kształtowanie zasobów wodnych na tym obszarze. Narew wybrano na obiekt badań, jako przykład naturalnej, bagiennej doliny rzecznej. Jest prawostronnym dopływem Wisły i odprowadza wody z Niziny Pónocnopodlaskiej. Fragment Doliny Górnej Narwi pomiędzy Surażem i Rzędzianami objęty jest ochroną jako Narwiański Park Narodowy (NPN). Cechą charakterystyczną Narwi były silne zalewy, które niegdyś występowały corocznie. Częstotliwość i wielkość tych wezbrań jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów bagiennych. Od roku 1980 reżim wodny w dolinie uległ wyraźnemu zachwianiu w wyniku inwestycji hydrotechnicznych powyżej i poniżej NPN. Przekształcenia te wpływają na obniżenie wartości przyrodniczej tego unikatowego odcinka Doliny Górnej Narwi oraz ujemnie na kształtowanie bilansu zasobowego w zlewni Narwi i regionie. Do analizy dynamiki zwierciadła wody w dolinie wykorzystano dane o stanach wód w cyklu dekadowym z lat 1970 - 1989 oraz z lat 2000 - 2002 rejestrowane w cyklu tygodniowym w trzech przekrojach. W ramach pracy oceniono zmienności poziomu wód gruntowych i wystąpień pozabrzegowych w ostatnich 33. latach oraz aproksymowano trendy tych zmian. Ocena reżimu wodnego w dolinie, dokonana przez porównanie retrospekcyjne, umożliwiła ocenę i detekcję zmian stosunków wodnych tego obszaru. Aktualnie, wyraźnie widoczny jest zanik zalewów. W okresie ostatnich trzech lat miało miejsce tylko jedno, krótkie wystąpienie pozabrzegowe wód rzecznych. Stwierdzono także, że już w latach 80. XX wieku liczba wezbrań wyraźnie się zmniejszyła w odniesieniu do lat 70. Jednocześnie wykazano znaczące zmiany stanu wód w cyklu rocznym. Zanotowano drastyczne obniżenie się poziomu wód gruntowych. Zastosowanie specjalistycznego oprogramowania z zakresu Systemów Informacji Przestrzennej umożliwiły opracowanie następujących modeli parametryzujących środowisko wodne: " Modeli ekstremalnej i typowej fali wezbraniowej; " Modelu poziomu wód okresu suszy; " Modeli ewapotranspiracji.

EN

The general aim of the work is developing a spatial three dimensional (3D) model for water conditions determination in the Upper Basin of the Narew River. The Narew was chosen since it is an example of a natural swampy river valley. The Narew River is a tributary of the Vistula River and drains the NE Polish Lowland. The section of the upper Narew river valley, between Suraz and Rzedziany, is protected as the Narew National Park (NPN). A characteristic feature of the Narew River used to be a flooding, which formerly occurred almost every year. The origin of floods was mostly spring thaw. The frequency and duration of floods are crucial for the development of floodplain fens. Since 1980 the hydrological regime has changed due to alteration upstream and downstream the NNP. Hydrological changes have impact on vegetation, soil and other biotic and a-biotic components. In order to analyze the dynamics of water levels in the valley I used data from 1970-1989 collected on 10 days basis and data from 2000-2002 collected weekly in three crossections. Variation in the groundwater level and floods was estimated over the last 33-year period, and trends of changes in the aquatic environment were determined. Comparison of the situation from the past and present allowed to assess the water regime of the valley and detect the changes in the water conditions of this area. In recent years floods occur less. Over the last three years only one short flood was observed. Already in the 1980s the number of flood events was decreasing against a background of 1970s. Also the annual water regime showed significant changes. The enormous reduction of the groundwater level was noted. Numerical technology of modeling was effected with the use of Spatial Information System (SIS) software. Applications of the above software in cartographic schemes makes it possible to work out: " Models of extreme and typical floods; " Model of groundwater level during a dry period; " Models of evapotranspiration.

3

Geneza, charakterystyka przyrodnicza i ochrona zagłębień bezodpływowych wschodniej części Wysoczyzny Białostockiej

Kamocki A. K.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Inżynieria Środowiska

|

1999

|

Z. 11

5-20

PL

W artykule prezentowana jest geomorfologiczna i geobotaniczna klasyfikacja małych zagłębień bezodpływowych. Badaniami została objęta wschodnia część Wysoczyzny Białostockiej, położona około 40 km na wschód od Białegostoku. Obszar badań (576 km2) wyznaczono na podstawie granic mapy topograficznej w skali 1: 50 000 - arkusz Michałowo. Celem pracy była inwentaryzacja niewielkich zagłębień bezodpływowych oraz określenie stopnia przekształcenia tych form w krajobrazie leśnym i rolniczym. Wytypowano 271 naturalnych obniżeń i sklasyfikowano je w trzech grupach genetycznych: ˇ zagłębienia wytopiskowe, ˇ nierówna akumulacja glacjalna, ˇ zagłębienia deflacyjne. Określono zagęszczenie tych form, użytkowanie i warunki hydrologiczne. Szczegółowe badania zostały przeprowadzone w 28 najbardziej uwodnionych obiektach. Zidentyfikowano 25 zbiorowisk roślinnych i 6 klas roślinności oraz określono stopień zniekształcenia każdego obiektu. Najbardziej naturalne były zagłębienia zlokalizowane na terenach leśnych, z racji występowania mniejszej liczby stresorów. Te, które występowały na terenach rolniczych charakteryzowały się większym zróżnicowaniem roślinności. Badania wykazały, że najlepiej zachowane są ekosystemy torfowisk wysokich (bory bagienne) i przejściowych. Jako optymalny sposób ochrony konserwatorskiej zagłębień bezodpływowych proponowany jest użytek ekologiczny.

EN

This article presents geomorfological and geobotanical classification of small hollows with no outlet. The study area was situated in the eastern part of Bialystok Plateau about 40 km east of Bialystok. The aim of the study covering an area of 576 sq km, i.e. a map-sheet in the scale of 1 : 50 000 was inventory-making of small hollows without outflow and defining the extent to which they transformed in agriculture and forest landscape. 271 natural depressions were found and classified into three groups: ˇ melt-out hollow (186), ˇ uneven glacier accumulation (57), ˇ blow-out hollow (8). Their congestion, use and hydrological conditions were surveyed. Detailed research was carried out on 28 most hy-drogenous sites .Not only were 25 plant communites and 6 categories of vegetation identified but also the degree of anthro-popressure within each hollow was defined. The hollows in forest grounds , where the number of stress-causing factors was fewest , were most natural. The ones in agricultural land, however, featured a greater diversity of vegetation. The research proved that the ecosystems of highmoor (marshy coniferous forests) and transitional moor were preserved best and most numerously. Ecological utilisation land was suggested as the optimal way of the hollows' preservation.