Proportional systems are arithmetic or geometric methods of organizing architectural form that determine the mutual proportional relationships of the parts and the whole of an architectural work. The theory of these systems, developed over the centuries, constitutes an essential component of architectural theory, deserving of rediscovery and reinterpretation in our era. The purpose of this study is to present a synthetic overview of the issues related to geometric proportional systems in architecture. The article adopts an interdisciplinary approach, integrating the history and theory of architecture with elements of practical geometry. The research method encompasses a literature analysis and an examination of selected geometric methods applied to specific design problems. The article offers an original perspective on geometric proportional systems, interpreting them as a coherent theory based on interconnected elements, such as similarity of figures, regulating lines, regular shapes, and dynamic symmetry. The study portrays proportional systems as a set of flexible design methods rooted in elementary geometric principles, empowering architects to better control the visual relationships of their designed objects of architecture. Simultaneously, the application of such methods necessitates their harmonious integration with other factors in the design process and subjecting them to critical aesthetic evaluation.
PL
Systemy proporcji są arytmetycznymi lub geometrycznymi metodami organizacji formy architektonicznej, które określają wzajemne relacje miarowe części i całości dzieła architektury. Rozwijana przez wieki teoria tych systemów stanowi istotny komponent teorii architektury, zasługujący na ponowne odkrywanie i reinterpretację w naszej epoce. Autor artykułu miał na celu przedstawienie syntetycznego zarysu problematyki geometrycznych systemów proporcji w architekturze. Wykorzystano podejście interdyscyplinarne, łącząc historię i teorię architektury z elementami praktycznej geometrii i psychologią percepcji. Metoda badawcza objęła analizę literatury przedmiotu oraz badanie wybranych metod geometrycznych zastosowanych do konkretnych problemów projektowych. W artykule zaprezentowano oryginalne spojrzenie na geometryczne systemy proporcji, interpretując je jako spójną teorię opartą na wzajemnie powiązanych elementach, takich jak podobieństwo figur, linie regulacyjne, figury regularne i symetria dynamiczna. Ukazano systemy proporcji jako zestaw elastycznych metod projektowych oparty na elementarnych zasadach geometrycznych, dzięki któremu architekt może lepiej kontrolować relacje wizualne projektowanego obiektu. Jednocześnie stosowanie tego rodzaju metod wymaga ich harmonijnego połączenia z innymi czynnikami procesu projektowego i poddania ich krytycznej ocenie estetycznej.
The subject of this work is an in-depth analysis of the structure of the built environment as a system of organised relations. Three elementary aspects expressed in binary oppositions were distinguished: interior - exterior (formal aspect), individual - collective (social aspect), variable - permanent (dynamic aspect). These aspects reflect the diverse psychophysical needs and existential states of a human being. The reorganisation of a habitat is a change in the internal relationships of these categories in a specific region and spatial scale. A healthy environment can be defined as one that balances polar categories at each level of the analysis. Reforms and re-evaluations in the built environment can be interpreted as attempts to restore balance, as illustrated with examples from the history of architecture and urban planning. The results of the work contribute to the general theory of the built environment, essential for the proper design process in a wide spectrum of spatial scale.
PL
Przedmiotem pracy jest pogłębiona analiza struktury środowiska zbudowanego jako system zorganizowanych relacji. Wyodrębniono trzy elementarne aspekty wyrażone w opozycjach binarnych: wnętrze - zewnętrze (aspekt formalny), indywidualne - kolektywne (aspekt społeczny), trwałość - zmienność (aspekt dynamiczny). Aspekty te odzwierciedlają zróżnicowane potrzeby psychofizyczne oraz stany egzystencjalne człowieka. Reorganizacja habitatu jest zmianą wewnętrznych relacji ww. kategorii w określonym regionie i skali przestrzennej. Zdrowe środowisko można określić jako takie, które równoważy biegunowe kategorie na każdym poziomie analizy. Reformy, a także przewartościowania w środowisku zbudowanym są próbami przywrócenia jego równowagi, co zilustrowano przykładami z historii architektury oraz urbanistyki. Wyniki pracy stanowią przyczynek do ogólnej teorii habitatu i prawidłowego procesu projektowego w szerokim spektrum skali przestrzennej.
Przedmiotem artykułu jest wstępny szkic teorii organizacji środowiska zbudowanego, będącej odpowiedzią na dynamikę procesów urbanizacji w XXI wieku. Podstawowe założenia tej teorii to: 1) temporalność i zmienność elementów habitatu, 2) nieredukowalność środowiska do jego części, 3) powiązanie różnych skal organizacji, 4) równoważenie czynników indywidualnych i kolektywnych, ciągłości i nowości, oraz uwarunkowania i wolności twórczej, 4) udział człowieka jako integralna część opisu systemu. W pracy skorzystano z wcześniejszych koncepcji strukturalistycznych, zwłaszcza teorii J. Habrakena, a także z założeń filozofii procesu A.N. Whiteheada. Rezultatem badań jest zarys procesualnego modelu organizacji środowiska, oparty o autorski zestaw pojęć technicznych, m.in. pole, zdarzenie, potencjał zdarzeń, transformacja, kontrola, wzorzec relacyjny. Elementy modelu tworzą hierarchiczny system, łączący zróżnicowane zagadnienia architektoniczne i urbanistyczne. W konkluzji przedstawiono uwagi na temat roli architekta w procesie organizacji habitatu, wynikające z przyjętych założeń teoretycznych.
EN
The subject of the paper is a preliminary sketch of the theory of organization of the built environment, as an answer to the dynamics of urbanisation processes in the twenty-first century. The basic assumptions of this theory are: 1) the temporality and variability of habitat elements, 2) the irreducibility of the environment to its part, 3) the linking of different organisation scales, 4) balancing individual and collective factors, continuity and novelty, as well as conditioning and creative freedom; 5) human participation as an integral part of system description. The work uses earlier structuralist concepts, especially theories by J. Habraken, and also the assumptions of process philosophy by A.N. Whitehead. The result of the study is an outline of a processual model of environmental organisation, based on a original set of technical concepts, including the field, the event, event potential, transformation, control and the relational pattern. The model offers a description of the habitat as a hierarchical system synthesising various elements of architectural and urban design. This results in a new perspective of the architect’s role in the organisation process of the habitat.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.