Climate change is a common factor that contributes to the growth or decline of animal populations. The present study, conducted using the Species Distribution Model, highlights the fact that despite the recognized negative impact of wild boar (Sus scrofa) on semi-natural areas and agricultural systems worldwide, the species remains poorly studied. According to projections for Representative Concentration Pathways (RCP) 4.5 and 8.5, increased clusters of wild boar abundance are expected to emerge around fragmented species assemblages by 2070. Sus scrofa is an extremely destructive and rapidly spreading invasive species whose movement appears to be facilitated by humans. As a consequence, many endemic plants are threatened with extinction. Biological corridors between fragments with poor conservation status should be linked to priority areas for adequate protection. The creation of preserved landscapes in territories separated from semi-natural ecosystems is recommended. Additionally, these measures can help mitigate the negative impact of S. scrofa on local biodiversity. Continuous monitoring and adaptive management strategies will be crucial for long-term conservation of the affected areas. Environmental protection efforts must prioritize the restoration of natural habitats and the implementation of strict regulations to control the spread of this invasive species. Collaborations between conservation organizations, governments, farmers, and local communities are essential to ensure effective wild boar management and the preservation of arable land and forests. Moreover, public awareness campaigns about the environmental impact of wild boar and the importance of conservation efforts are critical for garnering broader support.
Since March 11, 2020, the global community has faced the challenges of the COVID-19 pandemic. In response, numerous countries, including the Republic of Lithuania, mandated the wearing of face masks to curb the virus’s spread. Yet, a section of the Lithuanian populace resisted this move, voicing concerns about the inconvenience of mask-wearing and potential privacy infringements. These concerns endured, even amidst debates on the masks’ effectiveness. This article explores how the Lithuanian public responded to mask-wearing protocols during the pandemic. Survey analysis highlighted a troubling trend: many individuals dispose of face masks with their regular trash, often without proper packaging. Most masks are sourced from pharmacies or are provided by employers and are typically thrown away after just one day of use. The data underscores a significant knowledge gap in correct mask disposal, as a significant portion ends up mingled with general household waste, without proper containment. Moreover, many people keep used masks in pockets or bags. Notably, during the pandemic, an estimated 2 mln adult Lithuanians may have generated roughly 15.24 Mg of hazardous plastic waste through mask disposal.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Do procesu oczyszczania ścieków komunalnych w biologicznych reaktorach filtracyjnych jako wypełnienie zastosowano odpadowy poli(akrylonitrylo-butadieno-styren) w postaci granulatu o wielkości frakcji 1,0–3,0 cm lub 0,4–0,8 cm. Oznaczano stopień redukcji ChZT, BZT5 oraz zawiesin w ściekach. Reaktory ze złożem zraszanym ściekami były efektywniejsze od napowietrzanych.
EN
The ABS waste material in the form of granules with a fraction size of 1.0–3.0 cm or 0.4–0.8 cm was used as a filling in the municipal wastewater treatment process in biological filter reactors. The degree of redn. of COD, BOD5 and suspended solids in sewage was detd. Reactors with a bed sprinkled with sewage were more effective than those with an aeration system.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Na rekultywowany teren pogórniczy naniesiono substrat glebowy zawierający osady ściekowe. Oznaczono zawartość metali ciężkich w próbkach nowo powstałej gleby pobranej z tego terenu i gleby kontrolnej. Obliczono wskaźnik zanieczyszczenia dla substratu glebowego i Taraxacum officinale metalami ciężkimi na obszarze poeksploatacyjnym. Stwierdzono korzystny wpływ materiału doglebowego na zdegradowane tereny pogórnicze. Odpady przemysłowe i komunalne mogą być wykorzystane w gospodarce o obiegu zamkniętym i rekultywacji terenu.
EN
Sewage sludge mixt. was deposited on the post-mining area. The content of heavy metals in soil samples was taken from both study and control site. The heavy metal contamination index for the soil substrate and Taraxacum officinale in the post-mining area was calculated. The beneficial effect of soil substrate on reclaimed post-mining areas was found. Industrial and municipal waste can be used for a circular economy and land reclamation.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Aby ograniczyć tworzenie się osadów dennych w Jeziorze Kórnickim zastosowano dwojakiego rodzaju biopreparaty mikrobiologiczne. Bioremediacja mikrobiologiczna doprowadziła do stopniowej poprawy jakości i czystości wody.
EN
The water in a Polish lake was microbiol. treated to limit the formation of bottom sediments. Two microbiological bioremediation preparations were used for bioremediation. Their use resulted in a stable improvement of the water quality and in an increase of water purity.
Flower meadows provide opportunities for parks in city centres. Urban green areas combine elements of both natural and human origin, such as planning projects of management entities of green areas. Usually, these parks are compact and easy to separate, with objects intended for active and passive recreation, fully utilising the surroundings. On the basis of available planning documents and maps, the number, size and quality of green areas, including flower meadows in city parks, were determined. By examining the parks’ functional and spatial structure, it is possible to identify the areas in vicinity of which they are located, as well as their purpose and nature. A web application could raise awareness of the role and importance of flower meadows in city parks as an element of public space. For this reason it is currently very important to preserve green areas by surveying the plant structure and dominant phytocoenoses, creating natural maps that present and collect data on the richness of green areas. When analysing the distribution of selected types of city parks, it is possible to observe the dependence of their location to the central parts of cities. The web application presents the distribution of green areas in the urban planning. The application will allow collecting data, which can enable creating a green infrastructure of the Kraków city centre and suburbs, and in the future to show eco-urban aspects in a cartographic form. In the next phase, the application will be extended to a description of the species of meadow plants occurring in city parks. It will not only add didactic elements to the urbanscape, but will also allow for conducting natural field activities, linking garden premises with the surroundings and using local plants.
PL
W strefach centralnych miast łąki kwietne w parkach miejskich mogą być potencjałem do wykorzystania. Zieleń miast łączy w sobie elementy pochodzenia naturalnego oraz efekty przedsięwzięć planistycznych przez zarządzających terenami zieleni. Najczęściej są to obszary zwarte i łatwe do wydzielenia obiekty przeznaczone do aktywnej i pasywnej rekreacji, w pełni wykorzystujące walory środowiska. Na podstawie dostępnych dokumentów planistycznych i map, określono między innymi ilość, wielkość i jakość terenów zieleni, w tym łąk kwietnych w parkach miejskich. Badając strukturę funkcjonalno-przestrzenną wokół parku można określić w otoczeniu jakich terenów, o jakim przeznaczeniu i charakterze są one zlokalizowane. Aplikacja internetowa poruszy kwestię roli i znaczenia łąk kwietnych w parkach miejskich jako fragmentu przestrzeni publicznej. Dlatego tak ważne jest współcześnie zachowywanie terenów zieleni oraz inwentaryzacja struktury roślinnej i dominujące fitocenozy, tworząc mapy przyrodnicze prezentujące i gromadzące dane o bogactwie terenach zieleni. Analizując rozmieszczenie wydzielonych typów parków miejskich zaobserwować można zależność ich położenia względem stref centralnych miast. Aplikacja przedstawia rozmieszczenie terenów zieleni w układzie urbanistycznym. Aplikacja może okazać się metodą zbierania danych w celu utworzenia zielonej infrastruktury miasta Krakowa strefy śródmiejskiej i podmiejskiej, a w przyszłości ukazania ekourbanistycznych aspektów w formie kartograficznej. W kolejnej fazie, aplikacja będzie rozszerzona do opisu występujących gatunków roślin łąkowych. Będzie to nie tylko uzupełnienie przestrzeni o elementy dydaktyczne, ale też umożliwi, prowadzenie przyrodniczych zajęć terenowych związania założeń ogrodowych z otoczeniem i stosowania miejscowych roślin.
The paper discusses the use of multiclustering statistical analysis in the assessment of domestic wastewater filtration effectiveness. Calculations included data collected over four months of experiments with using waste as filling material of vertical flow filters for domestic sewage treatment. The effectiveness of pollutants removal was analysed in case of mechanically shredded waste in the form of PET flakes, PUR foam trims, shredded rubber tires and wadding. The organic compounds (CODcr, BOD5) removal, suspend solids, biogens (as NH4 +, PO4 3– ions) and oxygen saturation changing compared with sand filling was analysed. Multiclustering statistical analysis allowed to divide pollutants removal efficiency of analysed materials into 3 clusters, depending on the hydraulic loading. The first group consisted in quality parameters of treated sewage: the highest reduction of BOD5 and NH4-N. It included the values of quality parameters and indicators for the filtrates obtained at the lowest hydraulic load from columns filled with 60 cm of rubber tires or sand. The second group comprised the results for fillings containing foam, PET and rubber tires (the other hydraulic loads). It featured the highest reduction of total suspended solids and PO4 3–. Removal of easily biodegradable organic compounds was at a similar level in both cluster groups. The filter filled with polyester waste (wadding), which was as effective as 30 cm layer of sand, and the filters filled with 60 cm of sand working at the highest hydraulic load. Third group showed the lowest values of parameters and indicators for analysed filtrates.
PL
W pracy omówiono wykorzystanie wieloklastrowej analizy statystycznej do oceny skuteczności filtracji ścieków bytowych. Obliczenia obejmowały dane zebrane w ciągu czterech miesięcy badań dotyczących wykorzystania odpadów jako materiału wypełniającego filtry z przepływem pionowym. Skuteczność usuwania zanieczyszczeń została przeanalizowana na przykładzie odpadów mechanicznie rozdrobnionych w postaci płatków PET, skrawków pianki PUR, rozdrobnionych opon gumowych i owaty. Analizowano związki organiczne (CODCr, BOD5), zawiesiny ogólne, biogeny (jako jony NH4 + i PO4 3–) oraz stopień nasycenia tlenem w przypadku filtracji z zastosowaniem do tego procesu wymienionych odpadów i porównano te wyniki z uzyskanymi w filtrach z wypełnieniem piaskowym. Wieloklastrowa analiza statystyczna dała podstawy do podziału skuteczności usuwania zanieczyszczeń przez materiały filtracyjne w zależności od obciążenia hydraulicznego na trzy grupy. Pierwsza z nich obejmowała parametry jakościowe oczyszczonych ścieków – największą redukcję BZT5 i N-NH4 +. Znalazły się w niej wartości parametrów jakościowych i wskaźników dla filtratów otrzymanych w warunkach najmniejszego obciążenia hydraulicznego z kolumn wypełnionych odpadami gumowymi oraz piaskiem o miąższości 60 cm. Druga grupa obejmowała wyniki odnoszące się do wypełnień zawierających piankę poliuretanową, PET i gumę (dla pozostałych obciążeń hydraulicznych). Grupa ta charakteryzowała się największą redukcją zawiesin ogólnych i PO4 3–. Usunięcie łatwo ulegających biodegradowalnych związków organicznych było na podobnym poziomie w obu grupach klastrów. Filtr wypełniony odpadami poliestrowymi (owatą) był tak samo skuteczny, jak filtry wypełnione 30-centymetrową warstwą piasku i filtry wypełnione piaskiem o miąższości 60 cm (w warunkach największego obciążenia hydraulicznego). W trzeciej grupie znalazły się najmniejsze wartości wszystkich analizowanych parametrów i wskaźników dla przedmiotowych filtratów.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.