Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 22

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
EN
Exploitation of the mineral resources and accumulation of the postexploitation wastes may in some cases increase the radiological hard for the inhabitants of the mining regions, as well as for the environment. Radon emission levels in the area of lead and zinc ores exploitation have been measured. Additional measure-ments were performed in the areas not affected by human activity, at the outcrops of Triassic rocks. The radon emis-sions do not exceed average values measured in undisturbed areas. Moreover, results obtained at the sites where waste storage sites are lower than those from ”normal“ areas.
PL
W artykule omówiono źródła narażenia radiacyjnego, które jest jednym z zagrożeń naturalnych występujących w polskich kopalniach. Spowodowane jest ono występowaniem naturalnych izotopów promieniotwórczych w wyrobiskach górniczych. Podstawowymi czynnikami narażenia radiacyjnego w kopalniach są: krótkożyciowe produkty rozpadu radonu, promieniotwórcze wody zawierające izotopy radu, osady wytrącające się z radonośnych wód. W artykule wykorzystano bazę danych Głównego Instytutu Górnictwa i dane z rejestru nowotworów byłego województwa katowickiego, prowadzonego przez Instytut Onkologii w Gliwicach.
EN
The sources of radiation hazard were discussed in the article, which is one of the hazards occuring in Polish mines. It is caused by occyrrence of natural radioactive isotopes in mining workings. The basis elements that are exposed to radiation at mines include: short lasting products products of radon's decomposition, radioactive waters comprising radium's isotopes, being precipitated from radium bearing waters. The article utilised date base of the Central Mining Institute and data from the register of cancer cases of the ex-Katowice Voivodship run by the Oncology Institute at Gliwice.
PL
W artykule omówiono przepisy prawne dotyczące ochrony radiologicznej w górnictwie wprowadzone ostatnio wskutek nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz wejścia w życie ustawy Prawo atomowe i przepisów wykonawczych do tych ustaw. Zwrócono uwagę na wymagania unijne w tym zakresie. Szczegółowo przedstawiono zmiany w ochronie radiologicznej górników przed działaniem naturalnych substancji promieniotwórczych. Zwrócono uwagę na brak regulacji prawnych postępowania z materiałami zawierającymi podwyższone stężenia naturalnych radionuklidów a nie podlegających kwalifikacji do odpadów promieniotwórczych.
EN
In this article discussed are the legal regulations pertaining to radiological protection in mining recently introduced as a result of the amendments made in the Act of Geological and Mining Law, as well as entering into force of the Nuclear Engineering Law and the executory regulations resulting from these Acts. Attention has been paid to the EU's requirements in this regard. Presented in detail have been changes in the radiological protection against the effects of natural radioactive substances. It has been noted, as well, that no legal regulations exist as regards the handling of materials containing raised concentrations of natural radionuclides but not subject to qualification in the category of radioactive wastes.
9
Content available Komora do badań współczynników ekshalacji radonu
PL
Radon i jego pochodne obecne w powietrzu w domach są źródłem ponad połowy rocznej dawki proraieniowania jonizującego, jaką przeciętny człowiek przyjmuje z otoczenia [2], Jest drugim co do znaczenia, po tytoniu, czynnikiem wywołującym raka płuc. W większości przypadków jego źródłem są zawarte w skorupie ziemskiej naturalne szeregi promieniotwórcze. W budynkach mieszkalnych w wielu przypadkach mogą to być również materiały, z których są one zbudowane. Radon, będący gazem szlachetnym, dość łatwo ekshaluje z nich do powietrza. W zamkniętych pomieszczeniach jego stężenie może wzrosnąć na tyle, by stanowić zagrożenie dla zdrowia przebywających w nim osób. W celu ograniczenia zagrożenia z tego źródła ważne jest wyznaczenie współczyimików ekshalacji radonu z materiałów budowlanych i/lub surowców, z których te materiały zostały wykonane. Znajomość wartości współczynników ekshalacji może być także użyteczna do prognozowania zagrożenia na stanowiskach pracy, na których występują materiały zawierające rad, np. w kopalniach. Do badań współczynników ekshalacji radonu buduje się specjalne komory pomiarowe, by uniemożliwić kontakt próbki ze środowiskiem zewnętrznym. W artykule przedstawiono budowę komory ekshalacyjnej o zmiennej objętości. Umożliwia to badanie próbek o różnych rozmiarach. Przedstawiono również wyniki testowania komory pod względem szczehiości. Zaproponowano dwie metody wyznaczania współczynnika ekshalacji radonu, różniące się sposobem prowadzenia badań i zastosowanymi metodami pomiaru stężenia radonu. Pierwszy sposób polega na pomiarze stężenia radonu w ciągu pierwszych kilkunastu godzin po rozpoczęciu badań. Można wtedy przyjąć, że ekshalacja radonu powoduje liniowy wzrost jego stężenia w komorze, bowiem rozpad promieniotwórczy radonu jest wówczas znikomo mały w porównaniu z szybkością ekshalacji i można go zaniedbać w obliczeniach. Drugi sposób polega na pomiarze stężenia radonu w komorze po osiągnięciu równowagi dynamicznej między jego ekshalacją a rozpadem promieniotwórczym. Jest to sposób bardziej czasochłonny. Do pomiarów stężenia radonu zastosowano zarówno metody czynne (pobór próbek powietrza do badań metodą przepompowywania przez układ detekcyjny), a także bierne. Stwierdzono, że stosując metody czynne należy zwrócić szczególną uwagę na szczelność układu pomiarowego. W części detekcyjnej zastosowano radiometry z komórkami Lucasa lub sondy Barasol. Opisano podstawy teoretyczne przedstawionych sposobów badania współczynnika ekshalacji radonu. Na zakończenie przedstawiono wyniki badama współczynnika ekshalacji z kilku różnych materiałów.
EN
Radon and its progeny concentrations in dwellings are a source of significant effective dose for mhabilants, usually more than 50% of aimual dose from all natural radionuclides in the environment. Radon, similarly as tobacco, is stated as one of the most important factors, inducing lung cancers. In most of the cases, mam sources of radon in dwellings are natural series of radionuclides in underlying ground. But in some buildings, also construction materials may be additional and important source of radon. Radon, as a noble gas, relatively easy can migrate through solid materials and exhales from it to tlie air. In confined spaces, like dwellings, cellars, caverns or tumiels, radon concentration may grow to such level, to cause a health hazard for inhabitants or workers. Determination of radon exhalation coefficients from building materials or/and ingredients of such materials is important to reduce negative influence of radon. Additionally, tlie knowledge of exhalation factors can be useful for the prediction of radon hazard at workplaces, located in confined spaces, like underground galleries in mines or in tunnels. To enable investigations of radon exhalation coefficients, special chambers are constructed to seal samples of different materials inside, without contact with other radon sources. In the paper a construction of exhalation chamber is described, with a possibility to regulate its volume. Such feature enables investigations of exhalation from different samples with a wide span of dimensions. Results of leaking tests of exhalation chamber are presented in the paper as well. Two methods of the assessment of radon exhalation factor have been described, with application of different radon detectors and time regimes of measurements. First approach is based on radon measurements in the chamber within first several hours after sealing of the chamber hi this case a linear increase of radon concentration is taken into account, because the decay of this radionuclide in this period can be neglected. In the second method, measurements are done, when the dynamic equilibrium in tlie chamber is estabhshed (after at least 14 days). This method is a time-consuming one, but often giving more precise results. For measurements of radon concentration in exhalation chamber different methods have been applied, active and passive ones. In active methods air from the chamber has been pumped through detection unit. We found, when active methods have been applied, very important issue was the proper sealing of the system to avoid any leakage, which can occur during pumping. Pylon AB-5 monitor and Barasol radon probe have been used as radon monitors. The theoretical basis for both methods of investigation of radon exhalation coefficient is presented in the paper. Several results of experiments for different materials are included m the text.
10
Content available remote Ochrona przed naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w Polsce
PL
W artykule omówiono przepisy prawne dotyczące ochrony przed naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w Polsce, wprowadzone ostatnio wskutek nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz wejście w życie ustawy Prawo atomowe i przepisów wykonawczych do tych ustaw. Omówiono też wymagania unijne w tym zakresie. Zwrócono uwagę na brak regulacji prawnych postępowania z materiałami zawierającymi podwyższone stężenia naturalnych radionuklidów, a nie podlegających kwalifikacji do odpadów promieniotwórczych.
11
Content available Nowa jakość wszczepów śródkostnych CoCrMo
PL
Wszczepy śródkostne są powszechnie stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej, ortopedii, protetyce stomatologicznej. Najpopularniejszym materiałem do wytwarzania implantów są stopy na bazie tytanu. Drugim, co do częstości stosowanym materiałem są stopy na bazie kobaltu chromu i molibdenu typu Vitalium. Aby zwiększyć kompatybilność wszczepu, przyspieszyć gojenie kości oraz polepszyć utrzymanie powierzchnię poddaje się różnym modyfikacjom. W pracy przedstawiono sposoby modyfikacji powierzchni wszczepów oraz wyniki badań doświadczalnych porowatego stopu CoCrMo otrzymanego metodą metalurgii proszków.
EN
Metallic implants are very popular in maxillofacial surgery, orthopedics and dental prosthetics. The most popular dental implant material are titanium alloys. The second one is CoCrMo alloys called Vitalium. To improve compatibility of the implants and bone healing surface of the implant is modified in different ways. The implant surface modification methods and the results of experimental studies of porous CoCrMo implants created with porous metallurgy method are presented.
12
PL
W artykule omówiono przepisy prawne dotyczące ochrony przed naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w Polsce wprowadzone ostatnio wskutek nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz wejścia w życie ustawy Prawo atomowe i przepisów wykonawczych do tych ustaw. Omówiono też wymagania unijne w tym zakresie. Zwrócono uwagę na brak regulacji prawnych postępowania z materiałami, w tym przede wszystkim odpadami przemysłowymi zawierającymi podwyższone stężenia naturalnych radionuklidów, niepodlegających kwalifikacji do odpadów promieniotwórczych.
EN
Authors discuss the legislative problems at the field of the radioprotection from naturally occurring radioactive materials (NORMs) in the Polish law due to the actualization of Polish Geological and Mining Law and Atomic Law. The UE recommendations are discussed, too. The main conclusion is a lack of recommendations in Polish law in the case of industrial wastes with enhanced natural radioactivity which are not classified as the radioactive wastes.
PL
Artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy dotyczący zagadnień naturalnej promieniotwórczości w surowcach i odpadach w głównych gałęziach przemysłu w Polsce. Dotyczy to głównie przemysłu wydobywczego, a także przemysłów energetyki, nawozów sztucznych i materiałów budowlanych. Poddano również ocenie stan narażenia radiologicznego pracowników zatrudnionych w poszczególnych działach przemysłu.
EN
The article presents the actual state of the art as regards the problems of natural radiation in the raw and waste materials in the main industrial sectors in Poland. This pertains mainly to the mineral extraction industry as well as the industries of power generation, fertilizer and building materials. Subjected to an assessment has also been the radiation exposure level for the personnel employed in the individual industrial sectors of economy.
PL
Zagrożenie radiacyjne pochodzące od sztucznych izotopów promieniotwórczych jest podstawowym obszarem zainteresowania ochrony radiologicznej. Mniejszą uwagą poświęca się zagrożeniu pochodzącemu od naturalnych izotopów promieniotwórczych. Stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych w skorupie ziemskiej zmieniają się w bardzo szerokim zakresie. Eksploatowane surowce mineralne często zawierają takie stężenia naturalnych izotopów, które mogą powodować istotne zagrożenie. Niektóre procesy technologiczne prowadzą do zatę-żania izotopów promieniotwórczych w odpadach lub wyrobach. Rada Komisji Europejskiej opublikowała w 1996 r. Dyrektywę 96/29/EURO-ATOM (Podstawowe limity bezpieczeństwa). Dyrektywa ta, w artykule 40, zobowiązuje kraje członkowskie Unii do zidentyfikowania obszarów działalności człowieka, które mogą prowadzić do wzrostu zagrożenia radiacyjnego związanego z wykonywaniem pracy jak i dla osób postronnych. Dyrektywa ta wymaga również uregulowania prawnego wszelkich działalności związanych z wykorzystywaniem materiałów zawierających naturalne izotopy promieniotwórcze kiedy powodowane przez nie zagrożenie jest istotne. W artykule omówiono istniejącą w tej dziedzinie sytuację w Polsce. Opisano przykład wzrostu zagrożenia radiacyjnego związanego z podwyższonymi stężeniami naturalnych izotopów promieniotwórczych w odpadach powstających przy eksploatacji węgla kamiennego.
EN
The science of radiological protection and international rules regimes has evolved to ensure safety in the use of artificial sources exposure. Less attention has been given to exposures that can occur as a result of the use of naturally radioactive materials. The levels of naturally occurring radioactivity in the minerals that make up the earth's crust vary widely. In some cases, raw materials that are extracted for industrial uses contain natural radionuclides at concentration that can not be disregarded. Additionally, some industrial process can lead to further enhancement of concentration of radioactivity either in the product or in waste materials. The EC Council in 1996 year published the Council Directive 96/297 Euroatom (The EC Basic Safety Standards). This Directive, in Article 40, requires the nation of the EC to identify work activities which can cause, according to presence of enhanced concentration of natural radioactivity, significant increase of exposure of workers or members of the public to radiation risk. The Directive also requires (Article 41) to regulate all uses of materials containing natural radioactivity where the risk can not be disregarded from radiation protection's point of view. The paper talks about situation in this realm in Poland. An example of creating waste with enhanced radioactivity in hard coal industry was described.
EN
The main goal of this work was to find correlation between the concentrations of radionuclides in outdoor air and the meteorological conditions like: air temperature, atmospheric pressure, wind velocity and amount of precipitation. Because the sampling period of radionuclides concentrations in air was relatively long (7 days), the average levels of meteorological parameters have been calculated within the same time. Data of radionuclide concentrations and meteorological data have been analyzed in order to find statistical correlation. The regression analysis and one of the AI methods, known as neural network, were applied. In general, analysis of the gathered data does not show any strong correlation between the meteorological conditions and the concentrations of radionuclides in air. A slightly stronger correlation we found for radionuclides with relatively short half-lives. The only positive correlation has been found between the Be-7 concentration and air temperature (at the significance level á=0.05). In our opinion, the lack of correlation was caused by a too long sampling time in measurements of radionuclides in outdoor air (a whole week). Results of the analysis received by means of the artificial neuron network are better. We were able to find certain groups of meteorological conditions, related with the corresponding concentrations of particular radionuclides in air. Preliminary measurements of radon progeny concentration support the thesis that the link between changes of meteorological parameters and concentrations of radionuclides in ambient air must exist.
PL
Zagrożenie pochodnymi radonu stanowi najistotniejszy składnik zagrożenia radiacyjnego górników. Skutkiem tego zagrożenia jest zwiększenie prawdopodobieństwa zachorowania osoby narażonej na raka płuc. Ocenia się, że zagrożenie radonowe jest odpowiedzialne statystycznie za co najmniej 70 przypadków raka płuc rocznie wśród wszystkich górników. Rodzi to skutki społeczne, których koszt ocenia się na co najmniej 2,5 miliona złotych rocznie. Biorąc więc pod uwagę powszechnie akceptowaną zasadę racjonalnego obniżania ryzyka oraz stale obniżające się zagrożenie radiacyjne w górnictwie wydaje się być zasadne obniżenie dawek granicznych obowiązujących w polskim górnictwie do wartości 20 milisiwertów rocznie, co byłoby bliższe propozycjom Unii Europejskiej w odniesieniu do zagrożenia radonowego.
EN
The risk represented by the radon derivatives constitutes the mostessential component of the radiation hazard that miners are exposed to. The effect of the hazard is an increased probability of sickening of a person with the lung cancer. It is assessed that the radon hazard is statistically responsible for the incidence of at least 70 lung cancer cases a year among all the miners. This generates some social effects whose costs are estimated at, at least, 3.5 M PLN. So, taking into account the widely accepted rule of rational reducing of the risk, combined with the steadily declining radiation hazard in mining, the reducing of threshold dosages mandatory in the polish mining Industry, to the value of 20 millisiverts a year which should be closer to the European Union's proposals as reg
17
Content available remote Cost-benefit analysis of prevention of radon risk in Polish mines
EN
Radon is the most important source of radiation hazard in underground mining. Polish experience from this field shows, that doses caused by the exposure of miners to radon progeny are the biggest in comparison with doses due to other natural sources of radiation in mines. On the other hand, enhanced radon concentration can be present everywhere in underground mines, being a source of the radiation hazard for whole mining crews. In late 90's complex investigations of the possible preventive measures have been finished in coal mining industry and in this paper the analysis of profits and costs of the mitigation measures against radon progeny is described. It has been shown, that costs of the prevention are much lower than costs of health detriments, generated by this hazard in the population of miners.
PL
Radon stanowi największe źródło zagrożenia promieniowaniem jonizującym w podziemnym środowisku pracy. Z kilkunastoletniej praktyki kontroli tego zagrożenia w Polsce wiadomo, że górnicy kopalń węgla kamiennego z tego właśnie źródła mogą otrzymywać największe dawki indywidualne, a ponadto — narażona na to zagrożenie jest praktycznie cała załoga podziemnego zakładu górniczego. Ten stan rzeczy spowodował, że w latach dziewięćdziesiątych przystąpiono do opracowania kompleksowego systemu przeciwdziałania temu zagrożeniu. W rezultacie, opracowano zarówno wytyczne projektowania wyrobisk i pracy w warunkach zagrożenia, jak i metody techniczne przeciwdziałania temu zagrożeniu w konkretnych sytuacjach, m. in. przez izolację zrobów czy filtrację z powietrza aerozoli promieniotwórczych. Wszystkie wymienione metody, a także wytyczne, uzyskały stosowne zatwierdzenia i dopuszczenia do stosowania w podziemnych zakładach górniczych. W artykule porównano nakłady na zastosowanie poszczególnych metod prewencji z kosztami, jakie może przynieść narażenie na długotrwałą ekspozycję górników na krótkożyciowe produkty rozpadu radonu. Przy analizie kosztów uwzględniono najnowsze opracowania dotyczące epidemiologii schorzeń jakie może wywołać ekspozycja na pochodne radonu, a także analizy kosztów (m. in. leczenie, renty) jakie schorzenia te powodują w skali globalnej. Wykazano, że nakłady na prewencję są zdecydowanie niższe od kosztów, jakie to zagrożenie niesie z sobą. Stwierdzono też, że w obecnej sytuacji, gdy dostępne są metody prewencji, możliwe jest obniżenie ryzyka powodowanego przez pochodne radonu przynajmniej do poziomu ryzyka tolerowalnego (10-3 - 10-5).
PL
Kontrola żródeł zagrożenia radiacyjnego w Kopalni Zabytkowej wykazała występowanie stosunkowo wysokich stężeń radonu i pochodnych. Zgodnie z przepisami prawa górniczego, wykonano dodatkowe pomiary mające na celu określenie źródeł emisji radonu do powietrza. Kopalnia Zabytkowa pełni obecnie rolę muzeum górnictwa rudnego. Stwierdzono, że przyczyną zwiększonych stężeń radonu są miejsca kontaktu z najstarszymi częściami kopalń rud. Zidentyfikowano główne źródła dopływu radonu i pochodnych do strumienia powietrza przepływającego trasą turystyczną. Większość z nich odizolowano. Przyniosło to natychmiastowy efekt w postaci zmniejszenia zagrożenia radiacyjnego załogi i przewodników. Stwierdzono również, że w tak płytkich i małych zakładach górniczych na wielkość stężeń radonu i pochodnych silnie wpływają zmiany ciśnienia i temperatury na powierzchni.
EN
An inspection of radiation hazard sources in the Antique Mine has proved the existence of fairly high concentrations of radon and its derivatives. According to the respective regulations of the Mining Law conducted have been additional measurements aimed at determining the sources of emanation of radon into the mine air. The Ancient Mine serves at present as an ore mining museum. It has been established that the reason for increased concentrations of radon are the spots of contact with the oldest parts of the ore mines. Identified have been the main sources of inflow of radon and its derivatives in the stream of air flowing along the tourist route. A majority of the sources have been isolated. This has resulted in an immediate effect in terms of reduction of the hazard for the personnel and tourist guides. Also established has been the fact that in shallow and small mines the level of radon concentration is strongly influenced by variations of pressure and temperature on the surface.Â
19
Content available remote Nowe sposoby przeciwdziałania zagrożeniu pochodnymi radonu w kopalniach
PL
Zagrożenie powodowane promieniotwórczością w niektórych kopalniach nieuranowych jest faktem. Dotyczy to również kilku kopalń węgla kamiennego. Przeprowadzone badania wykazały, że przy zastosowaniu odpowiednich prostych zabiegów profilaktycznych promieniotwórczość krótkookresowa, na którą są eksponowani górnicy, może być skutecznie ograniczona, utrzymana nawet poniżej minimalnych wartości przewidzianych w odpowiednich przepisach.
EN
The hazard caused by radioactivity in some non-uranium mines is a fact. It refers also to some hard coal mines. the carried out testa proved that when using proper simple preventive treatment a short duration radiation, to which miners are exposed, can be effectively limited and maitained even below the minimum values forseen by pertinent regulations.
20
Content available remote Badania stężeń radonu w przedszkolach na obszrze gminy górniczej
PL
Na podstawie pomiarów długoterminowych, prowadzonych przez okres okło 3miesięcy stwirdzono, że zmierzone stosunkowo wysokie stężenia radonu w powietrzu glebowym w ogródkach przedszkolnych wskazują, że podłoże jest głównym źródłem radonu w salach. Tezę tę potwierdza fakt, że prawie w każdym przedszkolu stężenie mierzone w piwnicy było wyższe niż na wyższych kondygnacjach.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.