The article is a preliminary to a modification concept of the sliding watertight bulkhead door used on ships and vessels. Hydraulic or electro-hydraulic drives used to move these doors require complicated and extended pressure installations with large amounts of hydraulic fluid. Well-known operational drawbacks of these installations include high level of noise and possibility of various leaks in the hydraulic system. Being the first in a series, the present article describes and analyses critical states which can take place during evacuation of people through openings in the watertight bulkhead doors on seagoing ships and vessels.
Jednym z najpoważniejszych czynników wpływających na pękanie wyrobów długich są naprężenia własne. W artykule przedstawiono wyniki analizy numerycznej procesu prostowania dwuteowników oraz przyczyny powstawania naprężeń własnych w trakcie tego procesu. Opisano wpływ różnych sposobów prostowania dwuteowników na wielkość intensywności odkształceń i naprężeń oraz parametrów siłowych.
EN
One of the most important factors, which influence on cracks of long products are residual stresses. The publication presents results of the numerical simulation of the beams straightening process and reasons of the forms of the residual stresses during straightening process. The influence of different straightening manners of beams on the amount of equivalent strains, stresses and forces parameters has been as well described.
The topic of using renewable resources of energy has raised general interest both in Poland and all over the world. Hot springs may be applied in many fields, nevertheless they receive the greatest attention in recreation and treatment. Applied methods and gained curative effects are a good alternative to conventional methods of treatment. The aim of this thesis is to analyze the balneotherapeutic properties of thermal springs in Poland. Chapter one presents the subject of balneology to aid understanding of the latter parts of the thesis. Chapter two presents issues connected with employing the springs to balneotherapy. The last chapter is a description of health resorts that employ thermal waters. It also shows the analysis of curative and therapeutic properties of thermal waters in Poland on the basis of selected health resorts.
PL
Temat wykorzystania odnawialnych źródeł energii cieszy się dużym zainteresowaniem w Polsce jak i na całym świeci. Zagospodarowanie gorących wód jest możliwe w wielu dziedzinach jednak zdecydowanie największe zainteresowanie wykorzystaniem wód termalnych, ukierunkowane jest na cele rekreacyjno-lecznicze. Stosowane metody oraz uzyskiwane dzięki nim efekty lecznicze stanowią bardzo dobrą alternatywę dla konwencjonalnych metod leczenia. Celem niniejszej pracy jest przeprowadzenie analizy właściwości balneoterapeutycznych wód termalnych Polski. W pierwszym rozdziale dla lepszego zobrazowania i zrozumienia pozostałych części pracy, przedstawiony zostanie ogólny zarys tematu balneologia. Rozdział drugi zobrazuje zagadnienia związane z wykorzystaniem wód do celów balneoterapeutycznych. Otrzymamy dane odnoszące się m.in. do składu chemicznego wód termalnych oraz chorób leczonych terapią wodną. Ostatni rozdział zawierać będzie opis uzdrowisk wykorzystujących wody termalne. Przedstawiona zostanie także analiza właściwości leczniczych i terapeutycznych wód termalnych Polski na podstawie wybranych uzdrowisk.
The main source of carbon dioxide emissions into the atmosphere is the energetics and industrial processes, and therefore the grearest potential for reduction in the reduction lies in those sectors of the economy. At the beginning of each year is increasing, although one of the objectives of EU energy package 3x20 is a 20% reduction in greenhouse gas emissions by 2020 in relation to 1990. Inherent in this package, which has an impact on the reduction of CO2 emissions is an increase of 20%share of renewable EU’s energy result in the same period of time. Electricity generation from renewable source is necessary in systems with high power due to the energy security needs of the country and especially the environment. In Poland, the increase in electricity production from renewable energy sources is mainly the result of increased use of biomass in coal-fired boilers using technology co. In order to meet the obligations set by the EU, power and heat plants use different types of combustion of solid biomass, the CO2 balance is at zero. Currently, biomass co-firing with coal shall also be considered financially attractive way of using biomass for production of electricity generation. Prices of biomass fuel market becomes competitive because its combustion is more profitable for the further reason that the resources of fossil fuels are becoming smaller, and their prices rise. The reduction of carbon emissions can be achieved by increasing the efficiency of power plants, which is obtained by increasing steam parameters, co-firing of biomass with coal and widely developed combined production of electricity and heat. Countries which have free access to natural gas resources, can also afford the partial replacement of coal, which also contributes to excessive CO2 emissions. For large power plants that use fossil fuels are being developed which reduce or even eliminate a large carbon vestige. Implemented new technologies which help to reduce the concentration of carbon in the fuel. Returning to the aims of the EU objectives of the energy package, EDF Poland S.A. decided to co-firing biomass with coal since 2007. Combustion of biomass isfollowed bydirectly adding it to coal. Effect of biomass co-firing in CO2 missions is discussed in Chapter 6. In addition to the revenue derived from sales of electricity, there were also sales of certificates of origin, “green certificates”. In order to increase the energy efficiency of electricity and heat are produced in high efficiency cogeneration in one of the technological processes. As a result, the method used in the EDF Poland S.A. is reduced fuel usage and therefore lower CO2 emissions.
PL
Głównym źródłem emisji dwutlenku węgla do atmosfery jest energetyka i procesy przemysłowe, dlatego największy potencjał redukcji w jego obniżeniu tkwi w tych sektorach gospodarki. Z początkiem każdego roku jest ona coraz większa chociaż jednym z celów unijnego pakietu energetycznego 3x20 jest 20% redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku w odniesieniu do 1990r. Nieodłącznym elementem tego pakietu mającym wpływ na obniżenie emisji CO2 jest wzrost w zakresie 20% udziału energii odnawialnych w bilansie energetycznym UE w tym samym przedziale czasowym. Wytwarzanie energii elektrycznej z udziałem odnawialnych źródeł energii jest konieczne w instalacjach o dużej mocy co wynika z potrzeb bezpieczeństwa energetycznego w kraju i przede wszystkim ochrony środowiska. W Polsce przyrost produkcji energii elektrycznej z OZE to wynik głównie zwiększenia wykorzystania biomasy w kotłach węglowych przy zastosowaniu technologii współspalania. Aby wypełnić zobowiązania postawione przez UE, elektrownie i elektrociepłownie wykorzystują do spalania różne rodzaje biomasy stałej, której bilans emisji CO2 jest na poziomie zerowym. Obecnie współspalanie biomasy z węglem uznaje się także za atrakcyjny finansowo sposób wykorzystania biomasy przy produkcji energii elektrycznej. Ceny biomasy na rynku paliw stają się konkurencyjne dlatego jej spalanie jest bardziej opłacalne, również z tego względu że zasoby złóż paliw kopalnych stają się coraz mniejsze, a ich ceny rosną. Redukcję emisji dwutlenku węgla można osiągnąć przez podwyższenie sprawności elektrowni, którą uzyskuje się dzięki podnoszeniu parametrów pary, współspalaniu biomasy z węglem oraz szeroko rozwiniętym skojarzeniu wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła. Kraje które dysponują swobodnym dostępem do zasobów gazu ziemnego, mogą również pozwolić sobie na częściowe zastąpienie nim węgla, co również przyczynia się do nadmiernej emisji CO2. W przypadku dużych zakładów energetycznych, które wykorzystują paliwa kopalne, opracowywane są rozwiązania pozwalające zmniejszyć a nawet wyeliminować dużą emisję dwutlenku węgla. Wdrażane są nowe technologie pozwalające ograniczyć koncentrację węgla pierwiastkowego w paliwie. Wracając do założonych przez UE celów z pakietu energetycznego, EDF Polska S.A. zdecydowała o współspalaniu biomasy z węglem od 2007 r. Spalanie biomasy następuje w wyniku bezpośredniego podawania jej do węgla. Wpływ współspalania biomasy na wielkość emisji CO2 został omówiony w rozdziale 6. Oprócz przychodów czerpanych ze sprzedaży energii elektrycznej, pojawiły się także przychody ze sprzedaży świadectw pochodzenia, „zielone certyfikaty”. W celu zwiększenia efektywności energetycznej energia elektryczna i ciepło wytwarzane są w wysokosprawnej kogeneracji w jednym z procesów technologicznych. Skutkiem stosowania takiej metody w EDF Polska jest obniżona ilość zużytego paliwa i tym samym niższa emisja CO2.
The mean annual results of 2005-2010 (by the Provincial Inspectorate of Environmental Protection in Krakow) showed that the waters of the Dunajec River, in most cases, do not meet the requirements for a fish habitat. The author´s field analyses, conducted in the measuring points of Kurów, Świniarsko and Czerwony Klasztor confirmed an unsatisfactory water quality status of the Dunajec as a favourable environment for fish, but still some species live there, which was confirmed by the anglers.
PL
W przeprowadzonych badaniach na rzece Dunajec określono jakości wód pod względem wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkadi naturalnych. Badania przeprowadzono w trzech punktach pomiarowo-kontrolnych. Wyniki WIOŚ przedstawiają średnie wartośd z poszczególnych lat okresu 2005-2010, natomiast w części doświadczalnej objęto badaniami wodę w poszczególnych porach roku na przełomie 2010/2011 roku. W latach poprzedzających rok 2010 miejscowe życie ichtiofauny Dunajca było możliwe, gdyż woda w punkcie Czerwony Klasztor spełniała wymagania w aspekcie przydatności do bytowania ryb. Również w roku 2006 w punkcie Świniarsko stwierdzono przydatność wód do bytowania ryb karpiowatych. W pozostałych punktach pomiarowo-kontrolnych badania wykazały nieprzydatność tych wód do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. Niepokojąca jest analiza całoroczna czy sezonowa w latach 2010 i 2011, która dowodzi, że woda nie spełnia wymagań w aspekcie przydatności do bytowania ryb; głównym wskaźnikiem degradującym wodę są azotyny. Azotyny mogą się dostawać do wód powierzchniowych ze ścieków miejskich, komunikacyjnych i przemysłowych oraz z pól nawożonych sztucznymi nawozami azotowymi. Mimo że kontrola wody wykazała przekroczenia dopuszczalnych wartości decydujących o przydatności do bytowania ryb, okazuje się na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego wśród wędkarzy, że w Dunajcu występują m.in. pstrąg pospolity i tęczowy, leszcz, szczupak, głowacica, kleń, jelec, okoń, świnka, brzana oraz lipień. Sprzeczność ta może wynikać z faktu, że punkty kontrolne nie pokrywają się z miejscami połowów, a tym samym z punktami bytowania ryb. Ponadto wartości są uśredniane, dając ogólny obraz, a w pewnych okresach większe przekroczenia norm podwyższają uśrednione wyniki. Wyniki pokazują, że pewne wskaźniki wzrastają, inne maleją, jednak należy pamiętać, że kontrola rzek jest bardzo istotna i do momentu uzyskania dobrego stanu ekologicznego monitoring powinien być prowadzony nieustannie.
The subject of this article is an assessment of the impact the A4 motorway between Kraków and Tarnów has had on the local environment — between the Wielicki and Szarów interchanges. Information related to the characteristics of the motorway are provided as well as solutions which minimize environmental impact such as: acoustic protection, drainage, vibration protection as well as the use of specific types of trees and bushes. The results of the studies on the environmental impact of the motorway are also presented. Atmospheric air was selected as the main factor for the analysis. Four point's best reflecting air pollution were selected and a series of tests were carried out. On the motorway's intersection traffic assessments were carried out, and from these two classes were distinguished: heavy and light and speed achieved. This information was then used to measure concentrations of air pollutants, such as nitrogen monoxide, nitrogen dioxide, sulfur dioxide, particulate matter PM10. A computational method was used to determine to what extent pollution from the motorway was affecting the condition of the air in the neighboring areas. This method was divided into two parts. The first involved the calculation of emissions (model and computer program COPERT III), and then by using metrological data from the area was used to calculate the propagation of these pollutants and determine the levels of emissions at each point on the computational grid (OPERAT 2000). The second factor taken into consideration was soil condition. Soil contamination and limit values, as well as measurements taken were also presented.
PL
Tematem artykułu jest ocena oddziaływania na środowisko autostrady A4 pomiędzy Krakowem a Tarnowem — między węzłem Wielickim a węzłem Szarów. Przedstawiono informacje związane z charakterystyką autostrady, a także opis rozwiązań które minimalizują oddziaływanie na środowisko takich jak: zabezpieczenia akustyczne, urządzenia odwodnienia dróg, zabezpieczenia przeciw wibracjom, opisano także są rodzaje i ilość drzew i krzewów, które zostały posadzone wokół da drogi. Przedstawiono wyniki badań wpływu na środowisko wokół autostrady. Jako główny czynnik do analizy przyjęto powietrze atmosferyczne. Do oceny wybrano 4 punkty najlepiej odzwierciedlające poziom zanieczyszczenia powietrza i na ich podstawie przeprowadzono szereg badań. Na danym odcinku wykonano także pomiary natężenia ruchu z podziałem na dwie klasy: ciężkie i lekkie oraz osiągane prędkości. Informacje te wykorzystane zostały do wykonania pomiarów stężeń zanieczyszczenia powietrza takich jak: tlenek azotu, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, pył zawieszony PM10. Zastosowano metodę obliczeniową wyznaczenia zasięgów oddziaływania zanieczyszczeń komunikacyjnych na stan sanitarny powietrza terenów sąsiednich. Metoda ta sprowadzała się do dwóch etapów. Pierwszy obejmuje obliczenie wielkości emisji zanieczyszczeń (model i program komputerowy COPERT III), a dalej na jej podstawie, wykorzystując dane meteorologiczne z danego rejonu, na zamodelowaniu propagacji tych zanieczyszczeń i wyznaczeniu poziomów imisji w poszczególnych punktach zadanej siatki obliczeniowej (program OPERAT 2000). Drugim czynnikiem branym pod uwagę w ocenie oddziaływania na środowisko była gleba. Przedstawiono podstawowe wskaźniki zanieczyszczenia gleb wraz z dopuszczalnymi wartościami oraz opis wykonanych pomiarów.
Gaz ziemny uznawany za najbardziej ekologiczny z nośników energii jest coraz szerzej wykorzystywany w sektorach energetycznym oraz przemysłowych całego świata w tym Polski. Prognozy mówią, że wprzeciągu kilku dekad jego zasoby zostaną wyczerpane. Gaz łupkowy zaliczany jest do złóż niekonwencjonalnych, zalegających w trudno dostępnych (na głębokości od 0,5 do 4 km) basenach sedymentacyjnych w zamkniętych skałach. Dostęp do nich był utrudniony z uwagi na ograniczenia techniczne i wysokie koszty eksploatacji. Obecnie w obliczu wzrostu cen gazu konwencjonalnego i wzrostu popytu na gaz, rośnie zainteresowanie państw i koncernów paliwowych eksploracją tych złóż. W Polsce - według szacunków Państwowego Instytutu Geologicznego -może występować ok 38,1 mld m3 gazu łupkowego [14, 16]. Gdyby te informacje się potwierdziły Polska ma szansę stać się ważnym producentem gazu ziemnego, zmieniając swoją dotychczasową pozycję na rynku i strukturę wykorzystania surowców energetycznych.
EN
Natural gas is considered to be the one of the most ecological sources of energy. Natural gas is more and more often used in energy and industrial sectors around the world, including Poland. Forecasts suggest that within a few decades of natural gas resources will be exhausted. Shale gas is considered to be an unconventional resource. It is deposited in hard to access sedimentary basins (at a depth of 0.5 to 4 km). Access to shale gas was difficult due to technical limitations and high costs. Conventional gas price increases and gas demand is growing so there is more interest by the state and fuel companies in the shale gas exploitation. In Poland according to estimates by consulting companies resources of shale gas could be from 1.5 to even 3 trillion m3. If this is confirmed Poland has a chance to become one of the largest exploiters and exporters of natural gas, changing its current market position and pattern of energy resources use.
The goal of this paper is to assess the degree of eutrophication in selected surface waters of the Poprad Catchment, caused by the discharge of agricultural pollution in the Nowy Sącz District. This pollution comes mainly from fertilizers, pesticides, and animal production, providing an excessive load of nitrogen and phosphorus. 64 samples of 16 control points were analysed by the water analysis test JBL Testlab. Conclusions are based on the statistical analyses of the results.
PL
Celem pracy była ocena eutrofizacji wybranych wód powierzchniowych zlewni Popradu, spowodowanej odprowadzaniem zanieczyszczeń rolniczych w powiecie nowosądeckim. Źródłem zanieczyszczeń, dostarczających nadmierny ładunek związków azotu i fosforu, są głównie: nawozy, środki ochrony roślin i hodowla zwierząt. Przeanalizowano 64 próbek z 16 punktów kontrolnych, zestawem do analizy wód JBL Testlab. Dokonano oceny statystycznej wyników i wyciągnięto wnioski.
The aim of this study was to determine the applicability of willows to sewage sludge utilisation. Fast growing willow subspecies of Salix viminalis was planted on sewage settlement tank in mechanical and biological sewage treatment in Zakliczyn near Tarnów. The physicochemical properties of samples of sludge were determined. It was shown that willows planted on sewage sludge accumulate substantial amounts of nitrogen, phosphorus and heavy metals from their environment and therefore decrease the content of these elements in the sludge. The results indicate that willows Salix viminalis, particularly its fast-growing subspecies, are effective in sewage sludge utilisation.
PL
Celem tego badania było określenie stosowalności wierzby w zakresie oczyszczania ścieków. Zasadzono szybko rosnące podgatunki wierzby Salix viminalis w osadniku ściekowym w celu mechanicznego i biologicznego oczyszczania ścieków w Zakliczynie obok Tarnowa. Właściwości fizykochemiczne próbek ścieku zostały zbadane. Wykazano, że zasadzone wierzby akumulują znaczące ilości azotu, fosforu i metali ciężkich ze swego środowiska a tym samym zmniejszają zawartość tych pierwiastków w ścieku. Wyniki wskazują, że wierzba Salix viminalis jest bardzo szybko rosnącym podgatunkiem i jest efektywna w procesie oczyszczania ścieków.
Poniższa praca ma na celu przedstawienie nie tylko korzyści ze stosowania energii geotermalnej, ale również ukazanie niebezpieczeństw wynikających z dużej kapitałochłonności inwestycji, wraz ze sposobami neutralizacji tych zagrożeń. W szczególności przedstawiono sposoby gospodarowania zasobami w taki sposób, aby czerpać dodatkowe korzyści poza systemem ciepłowniczym. W dodatku do pracy przedstawiono historię działalności Ciepłowni Geotermalnej w Stargardzie Szczecińskim, która to inwestycja mimo sprzyjających warunków geologicznych, nie odniosła sukcesu. Jej przykład pokazuje, że mimo dobrodziejstw płynących z wykorzystania energii geotermicznej, realizacja tego typu przedsięwzięć nie zawsze jest opłacalna pod względem finansowym.
EN
This paper not only describes the benefits of geothermal energy use, but also shows the threats of large capital intensity of the investment, along with the ways to neutralize them. Particularly resource management methods to get additional benefits beside heating system were described. Addendum to the paper describes a history of a geothermal heating plant in Stargard Szczeciński, which has not been successful, despite of having favorable geological conditions. This example shows that in spite of benefits coming from use of geothermal energy, realization of such investments is not always cost effective.
Wody powierzchniowe wykorzystywane jako źródło wody do picia dla ludności powinny być wysokiej jakości i odpowiadać I klasie czystości śródlądowych wód powierzchniowych. Kraków zaopatrywany jest w wodę pitną w 97% z ujęć wód powierzchniowych. Ujęcia wodociągowe dla Krakowa zlokalizowane są na Rabie - zbiornik Dobczycki, Rudawie, Dłubni oraz Sance. Podstawowym zadaniem zbiornika Dobczyckiego na Rabie jest zapewnienie poboru wody dla potrzeb wodociągu krakowskiego. Realnym zagrożeniem dla czystości wód w zbiorniku są zanieczyszczenia wprowadzane przez rzekę Rabę bezpośrednio jak również procesy eutrofizacji zachodzące w samym zbiorniku [1, 2]. Dunajec jest rzeką Tatr, Pienin i Beskidów, prawym dopływem Wisły w kilometrze 160,6. Bierze początek pod Nowym Targiem z połączenia Białego i Czarnego Dunajca, jest wizytówką geograficzną Sądecczyzny. Długość rzeki od Czarnego Dunajca do ujścia do Wisły pod Zawichostem wynosi 251 km, natomiast szerokość Doliny Dunajca zwiększa się od 6 do 8 km. Powierzchnia dorzecza 6798 km2. Całkowita długość drogi na terenie powiatu wynosi 40,5 km. Główne dopływy to Białka, Kamienica Gorczańska, Poprad, Kamienica Nawojowska, Łososina, Biała. Spadki rzeki wynoszą od 30% w górnym biegu do 0,5% w dolnym. Przepływa przez Kotlinę Nowotarską, następnie przełamuje się przez Pieniny tworząc malowniczy i jeden z piękniejszych przełomów rzeki między Czorsztynem a Niedzicą oraz Szczawnicą. Od Krościenka kieruje się na północ między Gorcami a Beskidem Zachodnim, Kotliną Sądecką przez Pogórze Karpackie i Nizinę Sandomierską. Dunajec jest rzeką graniczną ze Słowacją na odcinku biegu od wsi Sromowce Niżne do Małych Pienin na południe od Szczawnicy.
EN
Surface waters are used as the source of drinking water should be of high quality and should correspond to purity class I of inland surface waters. The water supply system in Krakow in 97% is based on surface waters. The water intakes for Krakow a located on the rivers of Raba - the Dobczyce Reservoir, Rudawa, Dłubnia and Sanka. The basic task of the Dobczyce Reservoir on the Raba River is to provide water for the Krakow water supply system. A real threat for the water purity in the reservoir are pollutants brought by the Raba River directly as well as the eutrophication processes in the reservoir itself [1, 2]. The Dunajec is a river of the Tatras, Pieniny and Beskidy Mountains, right tributary of the Vistula on kilometre 160.6. It starts near Nowy Targ by the fusion of Biały and Czarny Dunajec. It is a geographic landmark for the Sandecian region. The length from the Czarny Dunajec to the Vistula at Zawichost is 251 km, while the width of the Dunajec Valley is from 6 to 8 km. The area of the catchments is 6798 km2. The total length of the river in the area of the district (powiat) is 40.5 km. The main tributaries are the Białka, Kamienica Gorczańska, Poprad, Kamienica Nawojowska, Łososina and Biała. The river falls in range from 30% in the upper section to 0.5% in the lower section. It goes through the Nowy Targ Valley and then breaks through the Pieniny Mountains making a very picturesque gorge between Czorsztyn and Niedzica from one end and to Szczawnica (at the other end). From Krościenko the Dunajec runs northwards through Gorce and West Beskid, Sącz Valley through the Carpathia Foothills and the Sandomierz Lowland. The Dunajec is a border river with Slovakia on the section from the village of Sromowce Niżne to Małe Pieniny, south of Szczawnica.
Dunajec – a river in south Poland, together with the San River, is the most important right-bank tributary of the Vistula River. It flows into the Vistula River at its 160.6 km. The Upper Dunajec area starts at the spring and ends at the mouth of the Ochotnica stream (including the stream itself). The catchment of the upper Dunajec is placed in two districts: Tatrzański and Nowotarski. It is very important to keep the catchment as clean as possible due to the fact that it supplies both districts with drinkable water. The goal of my paper was to find out to what extent the upper Dunajec catchment was contaminated with phenols. All contaminants in water mostly come from chemical substances, bacteria and other microorganisms that are present in natural waters in huge amounts. These contaminants are permanent and resistant towards chemical or biochemical processes that are supposed to purify the water. Phenol and its derivatives are very toxic, ones of the most burdensome compounds for the environment. Sources of phenol compounds emission can be divided into two groups: of natural and of anthropogenic origin, i.e. resulting from human activity in industry, agriculture as well as in tourism. The most dangerous substances that cause contamination of water with phenols are wastewaters coming from plastics, paint pigments, varnish or glue factories and from pharmaceutical companies. Municipal wastewaters tend to contaminate water with phenols as well, however to smaller extent. Phenol and its derivatives are widely used in many branches of industry as well as in agriculture. In order to mark phenol concentrations, I applied the photometric method.
PL
Dunajec, rzeka w południowej Polsce, jest obok Sanu najważniejszym prawobrzeżnym dopływem Wisły. Górny Dunajec rozciąga się od źródeł do ujścia potoku Ochotnica. Zlewnia górnego Dunajca znajduje się na terenie dwóch powiatów: tatrzańskiego oraz nowotarskiego. Bardzo ważne jest utrzymanie w jak największej czystości tej zlewni, gdyż dostarcza ona wody pitnej dla obu powiatów. Celem pracy było oznaczenie stopnia zanieczyszczenia związkami fenolowymi zlewni górnego Dunajca. Nieczystości te są trwałe i odporne na działanie procesów chemicznych czy też biochemicznych służących oczyszczeniu wód. Fenol i jego pochodne są związkami o dużej toksyczności, należą do substancji najbardziej uciążliwych dla otoczenia. Źródła emisji związków fenolowych dzielimy na dwie grupy: pochodzenia naturalnego oraz pochodzenia antropogenicznego, czyli będące wynikiem działalności człowieka w przemyśle, rolnictwie czy też turystyce. Najważniejszymi emitorami związków fenolowych do wód są ścieki z fabryk tworzyw sztucznych, barwników, farb, lakierów czy klejów oraz z zakładów farmaceutycznych. W mniejszym stopniu wprowadzane są do wód ze ściekami komunalnymi. Fenol oraz jego pochodne mają szerokie zastosowanie w bardzo wielu gałęziach przemysłu, a także w rolnictwie. Do oznaczenia stężeń fenoli wykorzystano metodę fotometryczną.
Wzrostem bezpieczeństwa stosowania środków farmaceutycznych zainteresowane są zarówno towarzystwa naukowe, jak i przemysł. Potencjalnie niebezpieczne związki mogą zostać odrzucone na wczesnych etapach badań za pomocą aplikacji służącej do przewidywania aktywności biologicznej (program PASS). Program ten pozwala na wczesnych etapach prowadzonych badań wychwycić pewne działania niepożądane, co zwiększa efektywność realizowanych prac badawczych. W tym kontekście w niniejszej publikacji prezentujemy wyniki badań nad nowymi lekami, udokumentowanych w okresie ostatnich pięciu lat.
EN
Both scientific associations and industry are interested in increasing the safety of pharmaceuticals. Potentially dangerous compounds could be filtered out at early stages of research and development by computer prediction (PASS program) of biological activity. It may recognize some unwanted activities at the early stage of research and development, providing the pharmacist with means to increase the efficiency of projects. We have also presented the results of research on the development of new drugs documented during the last 5 years.
The goal of the paper was to determine the degree of pollution of the upper part of the Raba river with phenol compounds and to find potential sources of the emission of these compounds to the environment. Raba is the main river filling the water reservoir for Krakow. Phenol and its derivative compounds have, until recently, been widely applied as bacteriostatics for disinfection. Phenol and its derivatives are widely applied in industry and agriculture. The change of infrastructure of the modernized road to Zakopane can also make a potential source of the pollution of Raba river, which flows along the new route. In the determination of phenol index tray tests of Hach Lange with the spectrophotometric method were applied.
PL
Celem pracy było oznaczenie stopnia zanieczyszczenia związkami fenolowymi górnego biegu Raby i ustalenie potencjalnych źródeł emisji tych związków do środowiska. Raba jest główną rzeką zasilającą zbiornik wody pitnej dla Krakowa. Fenol i pochodne jego związków były do niedawna powszechnie stosowane jako środki bakteriobójcze do dezynfekcji. Związki fenolu mają szerokie zastosowanie w bardzo wielu gałęziach przemysłu, a także w rolnictwie. Zmiana infrastruktury modernizowanej drogi do Zakopanego może być także źródłem zanieczyszczenia związkami fenolopochodnymi Raby, która płynie wzdłuż nowej trasy. Do oznaczeń zawartości indeksu fenolowego w wodach Raby wykorzystane zostały testy kuwetowe firmy Hach Lange przy wykorzystaniu metody spektrofotometrycznej.
The aim of this report is to investigate the influence of changing the ambient temperature on behavior of simple and cascode current mirror. Moreover we'll investigate the influence of changing the temperature of each of the transistors separately with different temperature gradient configurations.
PL
Celem tego artykułu jest przeanalizowanie wpływu zmiany temperatury otoczenia na działanie układu prostego zwierciadła prądowego oraz zwierciadła kaskodowego. W artykule tym zostanie również przeanalizowane działanie układów zwierciadeł prądowych, w których każdy z tranzystorów pracuje w innej temperaturze.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Analysis of small sewage treatment plants working in Środa Wielkopolska administrative region. Characteristics of the research area. Amount of sewage treated by different plants. Average efficiency of pollution removal in analysed treatment plants. Electrical energy consumption per sewage capacity unit and specific weight of removed BZT5 charge. Amount of sludge removed in small sewage treatment plants.
Praca przedstawia problem wykorzystania zeolitów w proekologicznej gospodarce osadami ściekowymi. Cechą charakterystyczną zeolitów jest ich struktura. Zawierają one atomy krzemu i tlenu. Wiele zeolitów występuje w postaci minerałów naturalnych, niektóre są produkowane syntetycznie. Z powodu struktury zeolity posiadają unikatowe właściwości wiązania metali ciężkich i innych substancji toksycznych. Ta właściwość zeolitów jest bardzo ważna, ponieważ podwyższone stężenie pierwiastków śladowych i innych substancji toksycznych w osadach ściekowych pochodzących z oczyszczalni powoduje potencjalne zagrożenie zanieczyszczenia środowiska. Z kolei osady ściekowe mogą stanowić cenne źródło makro i mikroelementów, i dużej ilości materii organicznej. Innym zagadnieniem przedstawionym w pracy jest rola fitoremediacji w gospodarce osadami ściekowymi. Rośliną używaną do badań była wierzba wiciowa - Salix viminalis. Ten gatunek jest szczególnie polecany w rekultywacji zanieczyszczonych terenów. Może on absorbować związki azotu i fosforu oraz akumulować metale ciężkie. Charakteryzuje go szybki wzrost i, co za tym idzie, wysoka wymiana jonowa między korzeniami a zanieczyszczoną glebą.
EN
The paper presents the problem of using zeolites in proenvironmental sludge management. A characteristic feature of zeolites is their structure. They contain atoms of silicon and oxygen. Many zeolites occur in the form of natural minerals, some of them are produced synthetically. Because of their structure zeolites have unique properties of binding heavy metals and other toxic substances. This property of zeolites is very important, because the increased concentration of trace elements and other toxic substances in sludge coming from wastewater causes potential threat for the environment. On the other hand sludge can make a good source of macro and micro-elements and large quantities of organic matter. Another question presented in the paper is the role of phyto-remediation in sludge management. The plant used in studies was basket willow - Salix viminalis. This species is particularly recommended in the reclamation of polluted areas. It can absorb compounds of nitrogen and phosphorus and accumulate heavy metals. It grows fast, thus the ion exchange rate between roots and the polluted soil is high.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu czasu spiekania z fazą ciekłą stopu 87W-7Ni-3Fe-3Re na jego mikrostrukturę i wybrane właściwości fizyczne. Podobnie jak w publikacji poprzedniej [1], dotyczącej wpływu sposobu przygotowania mieszanek proszkowych na mikrostrukturę i właściwości spieku, ocenę przeprowadzono na podstawie pomiarów średniej wielkości ziaren osnowy, określenia współczynnika spójności (ang. contiguity) oraz udziału objętościowego fazy wiążącej w strukturze. W efekcie ustalono, że czas spiekania z fazą ciekłą determinuje kształtowanie mikrostruktury i w konsekwencji wpływa na poziom właściwości fizycznych wytworzonych spieków.
EN
The impact of sintering duration with liquid phase on microstructure and selected properties of heavy sinter of composition 87W-7Ni-3Fe-3Re is presented. Similarly to previous paper [1] in which the impact of preparation procedure of powder mixtures on the microstructure and properties of the sinter bas been studied, in this paper the assessment has been carried out on the basis of measurement of the mean dimensions of the matrix grains, determination of the dimensions of the coating grains, determination of the contiguity coefficient and the volume of the bounding phase in the structure. As a result it has been stated that the sintering duration with the liquid phase determines the microstructure formation and influences the physical properties of the fabricated sinter.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.