Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zwalczanie zagrożenia klimatycznego na przykładzie budowy klimatyzacji grupowej w pokładzie 405 partia L

Kuś K., Królicki A.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2016

|

z. 1 (13)

302--313

PL

Referat dotyczy budowy klimatyzacji grupowej wyrobisk dołowych w partii L, pokład 405 w południowej części obszaru górniczego KWK „Halemba-Wirek”. Przeprowadzone prognostyczne obliczenia rozkładu temperatury w wyrobiskach eksploatacyjnych i drążonych przodkach wykazały, że konieczne będzie chłodzenie powietrza w wyrobiskach górniczych. Na podstawie analizy zagrożenia temperaturowego określono zapotrzebowanie mocy chłodniczej dla eksploatacji w partii L w pokładzie 405 obszaru górniczego KWK „Halemba-Wirek”. System klimatyzacji wyrobisk będzie oparty na agregatach chłodniczych wytwarzających wodę lodową. Woda rozprowadzana będzie rurociągami do wodnych chłodnic powietrza zlokalizowanych w rejonach eksploatacji i prowadzonych robót przygotowawczych w partii L. Ciepło skraplania z agregatów chłodniczych odprowadzane będzie do wody z systemu odwadniania kopalni.

EN

The reports talks about the collective air–conditioning of the headings and the longwalls in the region L in the southern district of the “Halemba-Wirek” mine. According to the research applying to the temperature scheme in the exploiting headings and longwalls it shown that the air cooling in the coal-headings is highly necessary. Basing on the temperature thread analysis the need of the air – conditioning power for the headings and the longwalls in the L region was estimated. The air conditioning system for the headings and the longwalls will be based on the cooling units producing icy water. The water will be sent by water pipelines to the air – cooling radiators located in the headings and the longwalls situated in the exploiting region L. The temperature of the condensation from the cooling units will be sent to the mine dewatering system.

2

Investigation of thermal transformation properties under different annealing conditions of Ni-Ti shape memory alloy

Kuś K., Kłysz S.

Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej

|

2012

|

Vol. 61, nr 2

245-255

EN

In this paper, the influence of different annealing conditions on the phase transformation properties of a nearly equiatomic nickel and titanium (Ni-Ti) alloy was studied by using differential scanning calorimetry (DSC). Tiny samples, taken from the as-received material with the unknown history of thermo-mechanical processing, were subjected to the heat treatment at the temperatures varying from 400 to 600°C with a 50°C increment for 5, 20, 30, and 60 min. Based on the DSC testing, the phase transformation behaviour and temperatures were assessed. The results from this and previous studies indicate that thermal characteristics of the studied Ni-Ti alloy are sensitive to the annealing conducted under different parameters. When the heat treatment temperature increased, the phase transformation behaviour tended to convert from a two-stage sequence, i.e. through the intermediate R-phase to a one-stage reaction, as it was observed at 600°C. However, a certain exception appeared for the sample annealed for 5 min where the two-stage transformation on cooling was still preserved. Considering the effect of annealing time, there was no obvious change in the DSC profiles for annealing at 400 and 450°C. Higher annealing temperatures, in turn, resulted in variations of the peak shapes. Different annealing times were also shown to affect the transition temperatures where the most distinct alterations occurred for the Ms and Mf temperatures in comparison with the other ones. This type of studies, it is believed, may be useful especially from a practical point of view, i.e. in varying and controlling the properties of shape memory alloys (SMAs).

PL

Za pomocą różnicowej kalorymetrii skaningowej (DSC) zbadano wpływ różnych parametrów wyżarzania na charakterystyki cieplne w zakresie występowania przemiany fazowej w stopie niklowo-tytanowym (Ni-Ti) o składzie chemicznym bliskim równoatomowemu. Próbki do badań pobrano z materiału o nieznanej historii uprzednich obróbek cieplno-mechanicznych, a następnie wyżarzano w temperaturach 400-600°C co 50°C przy czasach 5, 20, 30 i 60 min. Wykazano, że charakterystyki cieplne przemian badanego stopu są czułe na wyżarzanie prowadzone przy różnych parametrach. Wzrost temperatury wyżarzania spowodował zmianę sekwencji przemian od dwustopniowej (tj. poprzez fazę pośrednią R) do jednostopniowej, obserwowaną przy 600°C. Pomimo najwyższej temperatury obróbki wyjątek jedynie stanowił najkrótszy jej czas, gdzie wciąż rejestrowano sekwencję dwustopniową przemiany podczas chłodzenia stopu. Najniższe temperatury wyżarzania (400 i 450°C) nie spowodowały istotnych zmian w profilach DSC w przeciwieństwie do wyższych temperatur, gdzie obserwowano zmiany ich kształtów. Ustalono, że różne czasy wyżarzania mają wpływ na temperatury krytyczne przemian, spośród których Ms i Mf wykazały największe zmiany. Uważa się, że tego typu badania mogą być użyteczne z praktycznego punktu widzenia, zwłaszcza do zmian i kontroli charakterystyk cieplnych stopów z pamięcią kształtu (SMAs).

3

Analiza możliwości poprawy parametrów transportu hydraulicznego osadów z oczyszczania wody

Janik M., Kuś K.

Ochrona Środowiska

|

2011

|

Vol. 33, nr 3

53-57

PL

W zakładach oczyszczania wody powstają znaczne ilości osadów, które wymagają zagęszczenia przed końcową utylizacją. Proces mieszania nadaje się do wykorzystania w ciągu przeróbki osadów, pozwalając na rozdrobnienie cząstek zagęszczonych mechanicznie osadów i zmieniając istotnie ich właściwości reologiczne. W badaniach określono właściwości reologiczne osadu pokoagulacyjnego mechanicznie zagęszczonego (sucha masa 3,5÷4,5%) oraz poddanego dodatkowo procesowi dezintegracji mechanicznej. Parametry reologiczne wyznaczono w badaniach wiskozymetrycznych wykorzystując dopasowany model potęgowy Ostwalda-de Waele'a. Pomiary wykonano w reometrze rotacyjnym stosując metodykę dopasowaną do osadów kłaczkowatych o właściwościach tiksotropowych. Wykazano, że na kształt krzywej płynięcia osadu znaczący wpływ miała zawartość suchej masy oraz warunki mieszania. Dezintegracja osadu istotnie ograniczyła straty podczas przepływu w rurociągach. Ze względu na zmienność właściwości oraz warunków mieszania osadów, wskazuje się na konieczność indywidualnego podejścia do procesu dezintegracji osadów z oczyszczania wody oraz obliczeń przepływu zagęszczonych osadów w rurociągach.

EN

Water treatment plants produce large volumes of sludge that requires thickening prior to utilization. The use of mixing is recommendable during sludge processing, since this causes the particles of the mechanically thickened sludge to disintegrate, and consequently changes favorably its rheological properties. Within the scope of the study reported on in this paper determined were the rheological properties of coagulation sludge, which was mechanically thickened (3.5-4.5% of dry solids content) and additionally subjected to mechanical disintegration. Rheological parameters were determined by viscosimetry, using the Ostwald-de Waele model. Measurements were performed in a rotational rheometer, using methods adapted to flocculated sludge with thixotropic properties. It has been demonstrated that the flow curve of the sludge was strongly influenced by the dry solids content and mixing conditions. The disintegration of the sludge significantly reduced friction losses during flow in the pipeline. The variable properties of the sludge, as well as the equally variable mixing conditions, substantiate the necessity of an individual approach to the disintegration process and to the computation of thickened sludge flow in the pipeline.

4

The influence of repeated heating and cooling process on the transformation characteristics in Ni-Ti alloy

Kuś K.

Technical Sciences / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2010

|

nr 13

203-211

EN

The transformation characteristics of a near-equiatomic polycrystalline Ni-Ti alloy in an annealed state (600°C/30 min/air-cooling) were determined by DSC measurements in order to investigate the effect of repeated heating and cooling process through the martensitic transformation region. It was observed that transformation profiles exhibited qualitative differences depending on the number of executed heating and cooling cycles. Due to the increasing number of thermal cycles, the forward transformation changed from a one-stage (B2→B19') to a two-stage (B2→R→B19') reaction while the reverse martensitic transformation showed the one-stage character (B19'→B2), independently of the number of achieved cycles. The other thermal properties were also found to change with thermal transformation cycles. Based on the calorimetric results and literature studied, it is thought that observed changes in transformation characteristics can be attributed to the modifications of the alloy microstructure. In this case the introduced defects which are accumulated during the thermal cycles play an important role.

PL

Metodą pomiarów DSC wyznaczano charakterystyki cieplne przemian fazowych w stopie polikrystlicznym Ni-Ti o składzie bliskim równoatomowemu, w stanie po wyżarzaniu (600°C/30 min/chłodzenie w powietrzu) w celu zbadania wpływu procesu wielokrotnego nagrzewania i chłodzenia w obszarze występowania przemiany martenzytycznej. Stwierdzono, że rejestrowane profile DSC przemian przejawiały jakościowe zmiany w zależności od liczby wykonanych cykli cieplnych. Wraz ze wzrostem liczby cykli przemiana z ang. "wprost" zmieniła się od jednostopniowej (B2→B19') do dwustopniowej (B2→R→B19'), podczas gdy przemiana odwrotna wykazywała sekwencję jednostopniową (B19'→B2), niezależnie od zrealizowanej liczby cykli. Poza tym ustalono, że inne właściwości cieplne również się zmieniają. Na podstawie uzyskanych wyników kalorymetrycznych oraz przeglądu literatury można sądzić, że obserwowane zmiany w charakterystykach cieplnych mogą być spowodowane modyfikacją mikrostruktury stopu. W tym przypadku defekty oraz ich nagromadzenie się wskutek wielokrotnego nagrzewania i chłodzenia odgrywają główną rolę.

5

Wybrane charakterystyki funkcjonalne stopu ni-ti z pamięcią kształtu w warunkach obciążeń termomechanicznych

Kuś K.

Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych

|

2007

|

nr 22

231-243

PL

Niniejszy artykuł dotyczy badania wybranych charakterystyk funkcjonalnych (głównie zmian odkształceń odzyskiwanych i trwałych) w stopie Ni-Ti w trakcie cyklicznego obciążania termomechanicznego. Efekt pamięci kształtu (SME) był oceniany na zestawie pomiarowym, w którym deformacja materiału odbywała się przez zginanie. SME był indukowany wskutek obciążeń termomechanicznych o różnych profilach. Wstępne wyżarzanie w różnych warunkach umożliwiło uzyskanie określonych temperatur krytycznych przemian fazowych w badanym stopie. Przemiany fazowe oceniano za pomocą różnicowej analizy kalorymetrycznej (DSC). Z kolei identyfikację fazową po obróbce wyżarzania przeprowadzono przy użyciu metody dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego (XRD). Ustalono, że na zmiany badanych odkształceń mają wpływ różne stosowane profile obciążeń termomechanicznych, zwłaszcza realizacja odzysku kształtu w polu naprężeń. Nie bez znaczenia są także zachodzące zmiany w mikrostrukturze materiału poddanego obciążeniom cyklicznym.

EN

This paper deals with the testing work to examine some selected shape-memory characteristics (mainly recovery and permanent strains) in the Ni-Ti alloy during the thermomechanical cycling. The variations of shape memory effect (SME) were assessed using a special bending set-up, and discussed with respect to different thermo-mechanical loading profiles. The required phase-transformation temperatures of the alloy under examination were achieved by applying the annealing process at different temperatures for different times. The phase transformation behavior was observed using a differential scanning calorimeter (DSC). The X-ray diffractometry (XRD) was employed to identify phases present after the annealing heat treatment. It was found that the nature of a transformation cycle during two applied thermo-mechanical loading profiles (especially, the stress during reverse phase transformation), and also changes developed in the microstructure of a cycled material can affect behavior of strains.

6

Możliwości produkcji i wykorzystania biomasy na cele energetyczne

Kuś K.

Problemy Ekologii

|

2006

|

R. 10, nr 1

29-34

PL

W artykule omówiono problematykę produkcji i wykorzystania biomasy pozyskiwanej z użytków na cele energetyczne. Scharakteryzowano możliwości uprawy rzepaku na biodiesel, roślin potencjalnie przydatnych do produkcji etanolu. Podano także charakterystykę gatunków roślin, których biomasa może być wykorzystywana jako paliwa stałe, przetwarzane na energię cieplną lub elektryczną. Wskazano także czynniki siedliskowe i ekonomiczno organizacyjne, które ograniczają w naszych warunkach wykorzystanie biomasy na cele energetyczne.

EN

The issue of biomass crops production and utilization for energy production has been presented. Alternatives for rape production for biodiesel and other crops with a potential for ethanol production have been characterized. Characteristics of plant species which biomass may be utilized as solid fuels for heat or eclectic power generation has been presented. Local, economic and organizational factors that are barriers for biomass utilization for energy production in our conditions have been indicated.

7

Eksploatacja sieci wodociągowych na terenach górniczych Górnego Śląska

Kuś K., Zakrzewska A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Budownictwo

|

2005

|

Z. 44

201-213

PL

Miejskie sieci wodociągowe Górnego Śląska w przeważającej części (ok. 80%) ułożone są na terenach podlegających wpływom eksploatacji górniczej, co ma bezsprzeczny wpływ na ich trwałość. Główny problem ich eksploatacji stanowi znacznie wyższa uszkadzalność niż w przypadku sieci pracujących poza tymi terenami. Zwiększona intensywność uszkodzeń generuje dodatkowo straty wody, wskutek wycieków spowodowanych uszkodzeniami przewodów, a także podczas płukania odcinków sieci po ich usuwaniu oraz może doprowadzić do uszkodzenia nawierzchni w obszarze występowania wycieków. Jednak ograniczona w ostatnich latach eksploatacja pokładów węgla kamiennego skutkuje obniżeniem intensywności uszkodzeń, co można zaobserwować na przykładzie sieci wodociągowej Katowic.

EN

Urban water supply network of Upper Silesia for the most part (approx. 80%) are placed in the areas of mining influence that has unquestionable impact on their durability. The main problem of their operating is much more defectiveness in comparison to networks ouside of these areas. Increasing of failure rate will additionally generate loss of water as a result of leakage that are bring about pipes failure, during the water-pipe washing after damages removal and it can cause damages of road surface in the region of effluents appearance. In the last year limited exploitation of coal beds is effective to reduce damages intensity and water supply network of Katowice can be observed as an example.

8

Wpływ materiału i parametrów eksploatacyjnych sieci wodociągowej na jakość wody na przykładzie Chorzowsko-Świętochłowickiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Chorzowie

Kuś K., Ścieranka G.

Ochrona Środowiska

|

2005

|

R. 27, nr 4

31-33

PL

Poważnym problemem, z którym borykają się obecnie przedsiębiorstwa wodociągowe, jest utrzymanie wymaganej jakości wody dostarczanej odbiorcom wobec pogarszających się warunków hydraulicznych panujących w sieciach wodociągowych. Jakość wody dopływającej do sieci wodociągowej z ujęć i stacji uzdatniania podlega systematycznej kontroli i na ogół spełnia stawiane jej wymagania. Niestety, woda dostarczana odbiorcom często znacznie odbiega od tej jakości. W szczególnych przypadkach dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników jakości. Na takie zjawisko wpływają warunki transportu wody, a zwłaszcza parametry hydrauliczne i stan techniczny sieci wodociągowej. Obserwowany od kilkunastu lat ciągły spadek zużycia wody, a tym samym wydłużenie czasu jej przetrzymania w sieci, przy równocześnie niewłaściwym stanie technicznym głównie rurociągów stalowych, sprzyja nasileniu procesu wtórnego zanieczyszczenia wody w systemach dystrybucji. Na przykładzie sieci wodociągowej rozdzielczej jednego z przedsiębiorstw wodociągowych na Górnym Śląsku przedstawiono problem utrzymania wymaganej jakości wody dla odbiorców. Ocenę zjawiska wykonano porównując wyniki badań wybranych wskaźników w punktach zasilania i na końcówkach sieci wodociągowej. Za parametry najbardziej zależne od warunków transportu wody przyjęto zawartość związków żelaza, mętność wody oraz zawartość chloru pozostałego.

EN

As a result of the ever deteriorating hydraulic conditions in the water distribution system, Poland's waterworks are faced with the difficult problem of meeting the water quality demands made by the users. Although the quality of the water entering the distribution network is under control and generally meets relevant standards, the water supplied to the users is of noticeably inferior quality, and in some instances the admissible quality parameter values are exceeded. This has to be attributed to the hydraulic parameters and condition of the distribution system. Decreasing water demand, extended residence time, slowed-down velocity, poor condition of the pipes, especially those made of steel, promote recontamination of the water during transport. The problem has been exemplified with the distribution network operated by one of the Upper Silesian waterworks. Transport-related water quality parameters of choice (iron compounds, turbidity and residual chlorine) were measured at the feeding points, as well as at the and points of the water-pipe network.

9

Changes in selected structural characteristics of shape memory alloys

Breczko T., Kuś K., Szczepanek J.

Technical Sciences / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2004

|

nr 7

175-182

EN

The first part of this paper presents some experimental results relating to the study of evolution of residual elastic fields in the TiNi alloy subjected to a cyclical reversible martensite transformation (thermal and mechanical loads). Two selected structural parameters were assumed to characterize residual stresses generated in the cycled material. The analysis was conducted in the high-temperature austenitic phase in categories of progressing shape memory degradation. Taking into account crystalline structure and changes in the phase composition, the TiNiCu amorphous ribbons were examined under various times of heat treatment (annealing). Measurements were performed using mainly X-ray diffraction (XRD) methods. Changes in selected diffraction profiles and mathematical computations provided the basis for determining the structural parameters of TiNi alloys, and changes in the crystalline structure of TiNiCu alloys.

PL

W pierwszej części artykułu przedstawiono wybrane wyniki badań doświadczalnych ewolucji resztkowych pól sprężystych w stopie TiNi na skutek wielokrotnego powtarzania przemiany martenzytycznej (obciążanie termomechaniczne). Dwa wybrane parametry strukturalne przyjęto jako wielkości charakteryzujące naprężenia resztkowe generowane w obciążanym materiale. Analiza była prowadzona w wysokotemperaturowej fazie austenitu w kategoriach postępującej degradacji efektu pamięci kształtu. Mając na uwadze strukturę krystaliczną oraz zmiany składu fazowego, w stopie TiNiCu przeprowadzono obróbkę cieplną przy różnych czasach jej stosowania. W pomiarach stosowano głównie metody dyfrakcyjne. Na podstawie zmian w wybranych profilach rentgenowskich i korzystając z odpowiedniego aparatu matematycznego prześledzono w badanych materiałach wybrane parametry strukturalne (stopy TiNi) oraz zmiany w strukturze krystalicznej (stopy TiNiCu).

10

Wpływ kosztów produkcji i dystrybucji wody na cenę jej sprzedaży dla miast zaopatrywanych przez wodociąg grupowy GPW w Katowicach

Kuś K., Rożałowska R.

Ochrona Środowiska

|

2004

|

R. 26, nr 1

13-16

PL

Na przykładzie wodociągu grupowego Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów (GPW) w Katowicach dokonano analizy ceny sprzedaży wody dla miast zaopatrywanych przez to przedsiębiorstwo. Podano charakterystykę GPW w Katowicach i poddano ocenie wszystkie rodzaje kosztów zarejestrowane przez służby ekonomiczne przedsiębiorstwa w 2000 r. oraz ich strukturę. Wykazano, że o cenie wody decydują przede wszystkim koszty jej produkcji i dystrybucji. Omówiono zróżnicowanie kosztów produkcji wody w poszczególnych zakładach produkcji wody i ich udział w całkowitej produkcji wody. Określono także udział kosztów produkcji i dystrybucji wody w kosztach całkowitych i omówiono ich wpływ na cenę sprzedaży wody.

EN

The sale price of the water delivered to the municipalities of Upper Silesia by the Group Water Supply System in Katowice was analyzed. All the costs involved, which were recorded by the Economic Department of the company in 2000, as well as the cost structure, were subject to assessments. The sale price was found to depend primarily on the costs of water production and water distribution. The differences in the water production costs between particular water treatment plants were discussed and the contribution of individual plants to the total volume of the water produced was determined. Determined was also the proportion of water production and water distribution costs to the overall costs, as well as their contribution to the sale price of the water.

11

Problemy eksploatacji sieci wodociągowych na Górnym Śląsku

Kuś K.

Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Budownictwo

|

2003

|

Z. 42

25-34

PL

Obszar Górnego Śląska zaopatrywany jest w wodę głównie z wodociągu grupowego Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach. Sieci magistralne i rozdzielcze przebegają w większości na terenach eksploatacji górniczej. Znaczny spadek zużycia wody od 1989 r. przez ludność i przemysł spowodował przewymiarowanie istniejących ruruciągów, stawarzając podatne warunki do wtórnego zanieczyszczania wody w systemie dystrybucji oraz pogorszeniezdolności pomiarowych wielu wodomierzy. Ponadto w zakresie sieci magistralnych referat zawiera m.in. charakterystykę materiałową i hyrauliczną, ocenę awaryjności i strat wody, informacje dotyczące renowacji oraz wadliwej zabudowy wodomierzy w miejscach sprzedazy wody z systemu. Odnośnie sieci rozdzielczych przybliża ich strukturę materiałową, podatność na uszkodzenia, wpływ eksploatacji górniczej w filarach ochronnych na ich żywotność, zalecenia dotyczące przebudowy odcinków sieci w oparciu o analizę hydrauliczna ich pracy oraz problem wody nie sprzedanej i możliwości jego rozwiązania.

EN

The area of Upper Silesia is supplied with water mainly by means of combined water supply system of the Upper Silesia Water Supply Plant in Katowice. Trunk networks and distribution networks are generally running through the areas affected by mining works. A considerable drop of water consumption by individual consumers and the industry since 1989 has resulted in overdintensioning of the existing pipelines, creating conducive conditions for the secondary pollution of water in the distribution system and bringing about the deterioration of measuring abilities of many water-meters. Besides, with respect to trunk networks, the article presents among others the material xind hydraulic characteristics, evaluation of operation failure and water loss, information involving the renovation and faulty installation of water-meters at places of water sale from the system. With respect to distribution networks, the article outlines their material structure, susceptibility to damage, impact of mining works in safety pillars on their service life, recommendations involving the reconstruction of some fragments of the network basing on hydraulic analysis of their operation as well as the problems posed by unsold waters and possibilities to solve them.

12

Wpływ spadku zużycia wody w miastach Górnego Śląska na parametry hydrauliczne jej transportu i gospodarkę wodomierzową

Kuś K., Koral W., Rożałowska R., Ścieranka G.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 48

155-168

PL

Największym systemem zaopatrzenia w wodę w Polsce jest wodociąg grupowy Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach, który dostarcza ją głównie dla ludności i przemysłu Górnego Śląska. Sieci magistralne i rozdzielcze przebiegają w większości na terenach eksploatacji górniczej. Ponad 2-krotny spadek zużycia wody po 1989 roku wpłynął w sposób istotny na pogarszanie parametrów hydraulicznych jej transportu, stwarzając podatne warunki do wtórnego zanieczyszczenia wody w systemie dystrybucji oraz zdecydowane pogorszenie zdolności pomiarowych wielu wodomierzy. Artykuł przybliża problem kształtowania się zużycia wody w 36 miastach zaopatrywanych z tego wodociągu w latach 1950+2000. Omawia przyczyny jego wzrostu i spadku oraz ich wpływ na transport wody w systemie i gospodarkę wodomierzową.

EN

Group water network of Upper-Silesian Water Utility in Katowice, the largest water network in Poland, supplies both population and industry of Upper Silesia. Common mains and distribution network are situated mainly in mining area. Over 50% decrease in water consumption after 1989 had significant influence on hydraulics of water network. It caused repeated pollution in distribution system and problems with reliability of water meters indications. This paper shows water consumption trends for 36 supplied towns between 1950 and 2000, reasons for increase and decrease of water usage and their influence on hydraulic conditions and water-meters management.

13

Wpływ spadku zużycia wody w miastach zaopatrywanych z wodociągu grupowego Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach na jakość wody w systemie dystrybucji

Kuś K., Grajper P., Ścieranka P., Wyczarska-Kokot J., Zakrzewska A.

Ochrona Środowiska

|

2003

|

R. 25, nr 3

29-34

PL

Wodociąg grupowy Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów (GPW) w Katowicach, będący podstawą zaopatrzenia w wodę Górnego Śląska, jest największym tego rodzaju przedsiębiorstwem w Polsce, z którego korzysta około 3 mln mieszkańców. W strukturze materiałowej rurociągów magistralnych o łącznej długości ponad 1100 km w zakresie średnic od 400 mm do 1800 mm, 82% stanowi stal, często bez dodatkowego zabezpieczenia od wewnątrz. Ponad 2-krotny spadek zużycia wody przez ludność i przemysł wpłynął w istotny sposób na pogorszenie parametrów hydraulicznych jej transportu. Dla 33% długości tych rurociągów prędkość przepływu wody nie przekracza 0,1 m/s, a dla 47% zawiera się w przedziale 0,1÷0,5 m/s. Czas przetrzymania wody w systemie dystrybucji, łącznie z przepływem przez zbiorniki wyrównawcze, zawiera się od około 3 godz. do ponad 120 godz. W pracy dokonano analizy porównawczej składu fizyczno-chemicznego i bakteriologicznego wody opuszczającej poszczególne zakłady uzdatniania z jakością wody w zbiornikach sieciowych i charakterystycznych punktach sprzedaży, celu uzyskania odpowiedzi na pytanie jaki wpływ na jakość transportowanej wody ma czas jej przebywania w systemie dystrybucji. Stwierdzono sporadyczne przekroczenia dopuszczalnych wskaźników fizyczno-chemicznych wody w niektórych punktach jej sprzedaży z systemu dotyczące głównie barwy, mętności oraz zawartości związków żelaza i manganu. Wykazano, że większość rurociągów o dużych średnicach pracuje jako osadniki bardzo czułe na chwilowy wzrost natężenia przepływu wody, co może być przyczyną katastrofalnego pogorszenia jakości wody wodociągowej.

EN

The group water supply system Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów (GPW), Katowice, is Poland's largest system of that kind. With water-mains of 1100-km length and diameters varying from 400 to 1800 mm, the GPW serves a population of three million inhabitants. The majority of the pipes are made of steel (82%) without any lining. An over two-fold decrease in water consumption (both by the population and the industry) extended considerably the time of water residence in the distribution system (now ranging between approximately 3 h and over 120 h). Physicochemical and bacteriological analyses were carried out to establish how the residence time affects the quality of transported water. The investigations revealed episodes of exceeded permissible values, mostly those of coloured matter concentration, turbidity, as well as iron compounds and manganese content. The majority of pipes with large diameters were found to act as settling tanks sensitive to a temporary rise in flow rate, posing a serious risk of disastrous water quality deterioration.

14

Cykliczność efektu pamięci kształtu a naprężenia resztkowe w stopach NiTi

Breczko T., Kuś K.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Mechanika

|

2001

|

Z. 24

83--90

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych nad ewolucją resztkowych pól sprężystych w procesie termo-mechanicznego obciążania stopów z pamięcią kształtu. Pola sprężyste były charakteryzowane przez średniokwadratowe mikroodkształcenia i wielkości obszarów rozpraszania koherentnego. Badania były wykonywane na próbkach ze stopu Ni50,6Ti49,4 głównie przy użyciu metod rentgenowskich. Na podstawie zmian linii dyfrakcyjnych austenitu były określane parametry strukturalne przy zastosowaniu metody analizy harmonicznej Fouriera. Doświadczalnie wykazano, że na podstawie zmian pól naprężeń resztkowych można oceniać właściwości funkcjonalne badanych materiałów.

EN

In this paper the experimental results of the residual stress field in shape memory alloy (SMA) are presented. The experimental data are based on the investigation of the changes in the root-mean-square (RMS) micro-strains and size of coherent block caused by thermal and mechanical loading. The study is performed on the samples of Ni50,6Ti49,4 alloy. In the material the external loading was applied with subsequent data recording using the X-ray method in austenite. The structural parameters have been calculated using harmonic analysis method. The changes in these structural parameters can be helpful for evaluate functional characteristics of the alloys under investigation.

15

Znaczenie hydrodynamiki komór reakcji w procesie ozonowania wody

Olsińska U., Kuś K.

Ochrona Środowiska

|

2001

|

nr 2

15-20

EN

The efficiency of the ozonation process is affected by the following major factors: gas-liquid dispersion (interfacial gas-liquid surface) and contact time, as well as some other parameters influencing the mass transfer rate and the kinetics of chemical and biochemical reactions. And this is why the intensity of mixing in the dissolution system becomes a key issue. Mixing intensity depends on the following operating parameters: volumetric liquid flow rate, volumetric gas flow rate and reactor geometry. The primary objective of the study reported in the present paper was to analyze the problem of how the said parameters influence the hydraulic behavior of the contact column. Tracer studies were carried out with a contact column in a co- and counter-current gas-to-water-flow system. It was found that the presence of the gas phase changed the behavior of the reaction column - basically due to the increase of mixing intensity. When the intensity of mixing increases and the quality of the oxidant dose cannot be changed, there will be a concomitant increase in the yield of the oxidation/disinfection reactions, which produce undesirable intermediates. This increase is paralleled by the shortening of both mean residence time and t10, which deteriorates the efficiency of disinfection. The results of the study evidence that the selection of the plug flow reactor is a prerequisite of an effective ozone use for microorganism inactivation.

16

Wpływ eksploatacji i stanu technicznego sieci na jakość wody wodociągowej

Kuś K., Gamrot B., Malicka K., Ścieranka G.

Ochrona Środowiska

|

2001

|

nr 3

17-20

EN

The combined water supply system being under responsibility of the Upper Silesian Water Board (USWB) basically supplies water to the industry, agriculture and population of Upper Silesia. This is the largest system of that kind operated in Poland and is rather unique in Europe. Water is sold at more than 800 points to water companies, which deliver water to the users in different cities. The ever decreasing water consumption by individual households and industry observed in recent years has brought about a considerable extension of the hydraulic residence time and a deterioration of water quality. The technical condition of the water-pipe network, the hydraulic parameters and water quality variations were analyzed on the example of a water distribution network operated by a local water company that purchases water from the USWB. The objective of the study was to assess the material and age of the pipes, residence time, flow velocity, pressure, as well as the physicochemical and bacteriological parameters at the points of purchase and other characteristic points along the network. Consideration was also given to the frequency of pipe failure and the resulting water loss. A clear definition of the factors that contribute to episodic or long-term deterioration of water quality made it possible to suggest some preventive measures (which had partly been implemented) to maintain or re-establish the desired quality of the water.

17

Materiał sieci wodociągowej. Jego wpływ na awaryjność

Jurczyk B., Kuś K., Piechurski F. G.

Rynek Instalacyjny

|

2000

|

Nr 9

34--41

PL

Nowoczesne sieci wodociągowe wykonywane są coraz częściej z tworzyw sztucznych, aby zapewnić bezawaryjną ich pracę. Eksploatowane sieci wodociągowe budowane były z różnych materiałów i to nie zawsze mających odpowiednie własności wytrzymałościowe i odpornościowe [4]. Sieci wodociągowe powinny być budowane z materiałów o odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej związanej z warunkami ich pracy. Systemy rurowe powinny mieć odpowiednią odporność na agresywne działanie środowiska zewnętrznego - gruntu i wewnętrznego - wody. W rzeczywistości bardzo trudno jest na etapie projektowania jednoznacznie ocenić środowisko gruntowe i, co najgorsze, nie jest to często brane pod uwagę. Dlatego rurociągi wykonane z rur stalowych i żeliwnych bez odpowiedniego zabezpieczenia od zewnątrz narażone są na uszkodzenia spowodowane agresywnością gruntu.

18

Badania nad możliwością odwadniania i usuwania osadów z wód popłucznych

Fukas-Płonka Ł., Kuś K., Zielewicz-Madej E.

Ochrona Środowiska

|

1999

|

nr 4

65-68