The main aim of the study was to achieve a better understanding of the chemical composition, seasonal variation, and sources of ambient particulate matter in two mid-sized towns in Southern Poland, characterized by a significant air pollution issues: Nowy Targ and Zabierzów. Daily PM10 samples were chemically analyzed for the content of water-soluble ions, carbonaceous matter and trace elements. Positive Matrix Factorization (PMF) was applied for source apportionment. The annual mean PM10 concentrations were 38 μg/m3 and 41 μg/m3 in Zabierzów and Nowy Targ, respectively. Secondary species (SIA + SOC) constituted, on average, 23% of PM10 in Nowy Targ, while in Zabierzów, this share varied from 32% to 41% during the non-heating and heating seasons, respectively. The proportion of primary pollutants (EC + POC) in PM10 substantially increased during the heating season in both locations, reaching 24% and 37% of PM10 in Zabierzów and Nowy Targ, respectively. PMF analyses identifies four sources with similar profiles at both sites: residential coal combustion, residential wood combustion, road transport, and secondary aerosol. In both locations, residential coal and wood combustion were the largest contributing sources (on average 44% and 50% of PM10 in Zabierzów and Nowy Targ, respectively), followed by road transport (on average 14% and 21% of PM10). Local sources were the dominant contributors to PM10 at both sites, accounting for 86% and 90% of PM10 in Nowy Targ and Zabierzów, respectively. These findings underscore the importance of implementing control strategies tailored to local factors to improve air quality in these towns.
PL
Głównym celem badań było lepsze zrozumienie składu chemicznego, zmienności sezonowej i źródeł pyłu zawieszonego w powietrzu w dwóch środowiskach miejskich charakteryzujących się znacznym problemem zanieczyszczenia powietrza, położonych na południu Polski, tj. w Nowym Targu i Zabierzowie. Dobowe próbki pyłu PM10 scharakteryzowano chemicznie pod kątem zawartości jonów rozpuszczalnych w wodzie, materii węglowej i pierwiastków śladowych. Do identyfikacji źródeł PM10 zastosowano dodatnią faktoryzację macierzy (Positive Matrix Factorization – PMF). Średnie roczne stężenie PM10 wynosiło 38 μg/m3 i 41 μg/m3, odpowiednio w Zabierzowie i Nowym Targu. Zanieczyszczenia wtórne (SIA + SOC) stanowiły średnio 23% PM10 w Nowym Targu, natomiast w Zabierzowie wahały się od 32% do 41% PM10, odpowiednio w sezonie niegrzewczym i grzewczym. Udział zanieczyszczeń pierwotnych (EC + POC) w PM10 znacznie wzrastał w obu lokalizacjach w sezonie grzewczym, stanowiąc od 24% do 37% PM10, odpowiednio w Zabierzowie i Nowym Targu. Analiza PMF pozwoliła na zidentyfikowanie w obu lokalizacjach czterech źródeł o podobnych profilach, obejmujących spalanie węgla w sektorze komunalno-bytowym, spalanie drewna w sektorze komunalno-bytowym, transport drogowy i aerozol wtórny. W obu lokalizacjach największym źródłem emisji PM10 było spalanie węgla i drewna w sektorze komunalno- bytowym (łącznie 44% i 50% PM10, odpowiednio w Zabierzowie i Nowym Targu), a następnie transport drogowy (średnio 14% i 21% PM10). W obu lokalizacjach największy udział w stężeniach PM10 miały źródła lokalne (średnio 86% i 90% PM10, odpowiednio w Nowym Targu i Zabierzowie), co podkreśla znaczenie strategii działań naprawczych dostosowanych do lokalnych czynników kształtujących jakość powietrza w miastach.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.