Rozpoczęcie rozległych prac systematycznej regulacji rzeki Bóbr w okolicy Wojanowa wywołało opór społeczny, w wyniku którego zasięg regulacji został ograniczony do połowy, z ograniczeniem szkodliwości robót dla środowiska. Na pozostałych odcinkach zaniechano regulacji, dopuszczając na najbardziej cennym z przyrodniczego punktu widzenia wyłącznie niezbędne zabiegi utrzymaniowe. Artykuł przedstawia rezultat zastosowania modyfikacji oryginalnego projektu regulacji, oraz efekt odstąpienia od regulacji i dokonania utrzymania koryta według zasad stosowanych w utrzymaniu rzek górskich. Porównanie odcinków uregulowanego koryta oraz koryta poddanego zabiegom utrzymaniowym wskazuje, że regulacja koryta rzeki polegająca na jego pogłębianiu, będąc uciążliwa środowiskowo, zwiększa ryzyko powodzi niszczącej wynikającej z nierównowagi dynamicznej koryta, podczas gdy utrzymanie rzeki pozwala na zmniejszenie ryzyka powstawania strat w infrastrukturze z minimalnym zaburzeniem w środowisku rzeki i jej dolinie.
EN
The commencement of extensive and systematic regulation works in the Bóbr River section located near Wojanów met with social protests, resulting in limiting the river regulation scope by half, reducing the adverse impact of works on the environment. The works in other sections were abandoned, with solely indispensable maintenance works being allowed in this area, considered as one of the most precious from the environmental point of view. The article presents the results of modifications of the original regulation plan, as well as the effects of abandoning the regulation and maintaining the riverbed according to the rules applied to mountain rivers. Comparison between the regulated section and the section subject to maintenance works shows that the riverbed regulation consisting in its deepening, being burdensome to the environment, increases the damaging flood risk resulting from unstable riverbed, while the river maintenance allows for reducing the risk of losses in infrastructure with only minimal perturbations for the river and its valley environment.
Projektanci drogowi zamieniają naturalne cieki w sąsiedztwie dróg na rowy i kanały, dla których dysponują równaniami opisującymi występujące w nich zjawiska hydrauliczne. W ten sposób budowa drogi przyczynia się do trwałego uszkodzenia cieków wraz z ich przyrodniczym otoczeniem, ciągłością i charakterystycznym materiałem koryta. Równania równowagi naturalnych cieków żwirodennych Hey'a - Thorne'a pozwalają opisać parametry meandrującego lub prostego koryta o żwirowym dnie uwzględniając zadrzewienie brzegów, uziarnienie materiału podłoża, natężenie transportu dennego oraz zmienną szerokość i głębokość cieku dla rozpatrywanej zlewni i spadku doliny. Można więc ciek pozostawić bez ingerencji inżynierskiej lub przewidzieć ukształtowanie modernizowanego koryta stanowiące kontynuację naturalnego cieku. Dla wykazania przydatności przytoczonej metodologii pomierzono parametry niewielkiego cieku żwirodennego i przeprowadzono przykładowe obliczenia z podaniem inżynierskich wniosków.
EN
Road designers change natural streams in vicinity of roads into ditches and canals, for which they can adopt equations describing the hydraulic phenomena occurring in them. In this way road construction contributes to permanent destruction of channels, together with their natural surroundings, continuity and characteristic bed material. The Hey and Thorne regime equations of natural gravel bed rivers enable to determine parameters of meandering or straight channel taking into account bank vegetation, gravel bed size distribution, differences in sediments discharge, local variation in width and depth of channel for given catchment and valley slope. The stream can be left intact without engineering intervention or one can predict the shape of modernized channel, which will continue the existing natural channel. To show how useful is an application of referenced methodology a small gravel-bed stream parameters have been measured and example of regime equation calculated with presenting the engineers conclusions.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Mimo pewnych zalet widocznych głównie w zastosowaniach lądowych należy unikać stosowania gabionów w regulacji cieków, gdyż stanowią tam one zagrożenie dla procesów korytotwórczych oraz dla bytowania flory i fauny.
EN
Despite of some advantages of gabions mainly in land applications, the use of gabions should be avoided in river regulation, because the gabions determine the threat there for channel processes and are dangerous for plant and animal life.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zmniejszonej retencji szczelnych dróg i innych powierzchni powinno towarzyszyć odtwarzanie jej w sposób naturalny poprzez kształtowanie łagodnych skarp otoczenia drogi i poprzez budowę przydrożnych zbiorników retencyjnych. Wybudowane w Polsce zbiorniki cechuje estetyka "betonu i stali", która nie stanowi dobrego przejścia pomiędzy budowlą drogową a pobliską przyrodą. Zastosowanie wzorów z przyrody pozwala włączenie zbiornika do lokalnego środowiska. Dla uniknięcia konieczności ogrodzenia zbiornika potrzebne jest wyłagodzenie skarp jego brzegów oraz wyprowadzenie regulacji dopływu i odpływu poza jego zbiornika. Takie wyłagodzenie jest sprzyjające dla rozprzestrzenienia się roślinności wodnej i nadbrzeżnej, a także jest łatwe do realizacji przy zastosowaniu geomembrany umieszczonej pod balastem gruntowym. Podano źródła literatury pozwalające na projektowanie zbliżonych do natury zbiorników i zastosowanie odpowiedniej szaty roślinnej.
EN
Reduced rainwater retention of impermeable roads and other surfaces should be accompanied by restoration of water retention in natural way by designing flat slopes of road surroundings, or by construction of roadside reservoirs for water retention. Such reservoirs constructed in Poland show the aesthetics of "steel & concrete", which is not a proper transition between the road structure and nature nearby. Adopting nature examples enables connect reservoir with the local environment. To avoid necessity of reservoir fencing, flattening slopes and moving of flow control regulators to outside of the reservoir is needed. Such flattening enables proliferation of plant life and it is easy to accomplish using geo-membrane under soil ballast. References supplied enable one to design reservoirs similar to natural and to select appropriate plant cover.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.