The present study examined the possibility of using geothermal energy in the area of Jędrzejów. Determination of the potential of thermal resources in this area was possible due to deep boreholes drilled in previous years. The analysis concerned the assessment of the geological setting, depth of aquifers, water temperature and mineralization, discharge rates of wells, reservoir parameters, and the value of geothermal resources. Promising zones for acquiring geothermal energy are the central (Cenomanian and Upper Jurassic aquifers) and north-eastern parts (Trias- sic aquifer) of the area. Taking into account discharge rates of wells and water temperature, the geothermal resources of the region are promising mainly in the context of their use in recreation and/or balneotherapy. There is a certain possibility of developing the resources for heating purposes, but generally this option would require using of heat pump systems. Based on the calculated value of the energetic potential of the aquifers, the Cenomanian aquifer has been selected as the most interesting. For this aquifer, a simple scheme of geothermal pool installation was proposed.
Przedstawiono metodykę oceny dostępnej mocy jednostkowej (odniesionej do strumienia płynu geotermalnego) siłowni geotermalnej wykorzystującej obieg z separacją pary (ang. flash system). Analizy prowadzono, uwzględniając temperaturę kondensacji pary wychodzącej z turbiny przy różnej temperaturze złożowej. Zaproponowano metodykę optymalizacji ciśnienia separacji pary przy założeniu, że ekspansja pary w turbinie zachodzi izentropowo. Uwzględniając te założenia, opracowano analityczną zależność umożliwiającą ocenę optymalnej temperatury (której odpowiada optymalne ciśnienie), dla której powinien być prowadzony proces separacji pary i cieczy. Optymalizację prowadzono z zamiarem osiągnięcia maksymalnej mocy elektrycznej dostępnej dla określonego strumienia płynu geotermalnego. Prezentowane w artykule rozważania zostały zainicjowane badaniami dotyczącymi możliwości wykorzystania systemów ciepła gorących suchych skał HDR (ang. Hot Dry Rock) i geotermalnych systemów wspomaganych EGS (ang. Enhanced Geothermal System) do produkcji energii elektrycznej w polskich warunkach geotermalnych. W centralnej Polsce w utworach triasu dolnego przewiduje się możliwość eksploatacji płynów geotermalnych o temperaturze ponad 130°C. Jednak z uwagi na niewielką osiąganą moc elektryczną, w połączeniu z wysokimi przewidywanymi nakładami inwestycyjnymi (wspominane zasoby energii geotermalnej zalegają na głębokościach większych niż 4000 m), wykorzystanie tych systemów raczej nie będzie opłacalne. Zasoby te mogą zostać jednak efektywnie zagospodarowane do wytwarzania energii elektrycznej w siłowniach binarnych.
EN
An analytical method is described that expresses the specific power of a flash geothermal power plant with flash temperature regarded as a variable. The analysis was carried out for a condensation temperature for fluid exiting a theoretical turbine and for a given geothermal reservoir temperature. The method is a linear approximation of the established method for optimizing separator pressure. This linear approximation makes it possible to obtain an analytical expression for the optimum fl ash temperature (fixing the separation pressure) at which the maximal specific power is obtained. A discussion arose in Poland during extensive research related to the application of binary systems, HDR (Hot Dry Rock), and EGS (Enhanced Geothermal System) technologies for the production of electricity. This concerned the hypothetical possibility of using geothermal flash systems for this purpose. Therefore, the above procedure was applied to Polish geothermal conditions to assess the theoretical possibilities of operating such systems at the reservoir temperatures anticipated in Poland. In the lower Triassic formations in central Poland, there are geothermal resources with temperatures hovering above 130°C. However, low net power values were estimated following the application of the procedure; when combined with the large investment costs involved (the high-temperature resources lie at a depth more than 4000 m), this is not condusive for the efficient application of such systems. On the other hand, the possible application of binary systems to electricity production in that area is realistic and justified.
W artykule przedstawiono studium dotyczące możliwości wykorzystania energii geotermalnej w obszarze znajdującym się na obszarze zapadliska przedkarpackiego w rejonie Tarnowa. Podano informację na temat budowy geologicznej analizowanej strefy oraz dokonano charakterystyki triasowego zbiornika wód termalnych, najbardziej interesującego w tym rejonie. Analiza została wykonana na podstawie parametrów hydrogeotermalnych (temperatura, mineralizacja, porowatość, przepuszczalność, wydajność), które uzyskano z otworów geologicznych i naftowych zlokalizowanych w strefie miasta oraz na terenach przyległych. W wyniku analizy oszacowano potencjalne zasoby energetyczne. Wykazano, że najlepsze perspektywy dla rozwoju geotermii w analizowanym obszarze stwarza wykorzystanie tego zbiornika głównie w aspekcie balneorekreacji.
EN
This work is a study on the possibility of using geothermal energy in the area of the Carpathian Foredeep in the Northern area of Tarnów. The information presents the geological structure of the analyzed area along with the characteristics of the Triassic thermal water reservoir, the most interesting in the region. The analysis was conducted on the basis of hydrogeothermal parameters (temperature, mineralization, porosity, permeability, efficiency), which were obtained from the geological and petroleum wells located in the zone of the city and adjacent areas. The analysis estimated potential energy resources. It was pointed out that the best prospects for the development of geothermal energy in the analyzed reservoir makes use in terms of balneo-recreation.
W pracy zostały zebrane dane dotyczące zasięgu, rozmieszczenia oraz potencjału cieplnego wód geotermalnych na terenie gminy Kęty oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Analizowany obszar zlokalizowany jest na pograniczu dwóch jednostek geologicznych: zapadliska przedkarpackiego oraz Karpat fliszowych. Na podstawie danych otworowych wykonano przekroje geologiczne z oznaczeniem stwierdzonych przypływów wód geotermalnych. Przedstawiono charakterystykę zbiorników i oszacowano ich parametry hydrogeotermalne. Dla wybranych zbiorników przeprowadzono obliczenia, mające na celu ocenę zasobów występujących w poszczególnych basenach. Analizy danych umożliwiły wskazanie najbardziej perspektywicznych zbiorników oraz obszarów i kierunków wykorzystania wód geotermalnych. Na podstawie obliczonych wartości cieplnego potencjału technicznego jako optymalny uznano zbiornik dewoński, dla którego zaproponowano wykorzystanie wód z tego zbiornika dla celów rekreacyjnych. Dodatkowo opracowano prosty schemat basenowej instalacji geotermalnej.
EN
The main aim of the following thesis is to present data concerning the location and use of thermal waters in the municipality of Kęty and the surrounding areas. The described region is situated on the borderline of two geological units: the Carpathian Mountains and the Carpathian Hollow. Based on the well data, geological sections were carried out and places of thermal waters flow were noted. Then the characteristics of the thermal water reservoirs were presented and the hydrogeothermal parameters estimated. The data worked out in the article allows the most perspective areas and directions for use of thermal waters to be indicated. Based on the calculated value of the energetic potential of the Devonian reservoir, which is the most prospective, a simple scheme of geothermal pool installation was proposed.
The main objective of this study was to develop a spatial temperature distribution of the Karkonosze Pluton to indicate optimum locations for HDR systems at drillable depth. HDR geothermal technology makes it possible to extract heat from the Earth in areas where no hydro-geothermal resources are present. To produce electricity in a binary cycle, system temperatures of > 100°C are usually required. In this paper, the authors have analysed the potential opportunities for applying HDR technology in the area of the Karkonosze Pluton, which is regarded as an optimum location for the application of the HDR concept (due to the potential for stimulation offered by the mechanical properties of the granites, radiogenic heat production, modern tectonic activity, and the thickness of the pluton). The model used in the analysis, which takes into account a hypothetical assessment of the manner and paths of fluid migration within the pluton, provides an insight into the spatial distribution of subsurface temperatures. It thus allows the location of relatively shallow high-temperature zones, which are optimal for the efficient application of HDR technology, to be identified. With respect to this technology, the Szklarska Poręba area and the NE part of the pluton seem to be better targets than the Cieplice central area, where the model indicated much lower temperatures (e.g. at a depth of 5,000 m, estimated temperatures in the vicinity of Szklarska Poręba were about 185°C and in the vicinity of Cieplice they were about 140°C).
PL
Celem badań było opracowanie przestrzennego rozkładu temperatur plutonu Karkonoszy dla wskazania optymalnej lokalizacji dla systemu HDR na głębokościach osiągalnych wierceniami. Geotermalna technologia HDR umożliwia wykorzystanie ciepła wnętrza Ziemi na obszarach pozbawionych płynów termalnych głównie a aspekcie produkcji energii elektrycznej w systemach binarnych. Dla efektywnej pracy takich systemów wymagana jest temperatura górotworu powyżej 100°C. W artykule autorzy analizowali potencjalną możliwość zastosowania technologii HDR na obszarze plutonu Karkonoszy, który potraktowano jako optymalny dla zastosowania systemu HDR – głównie wskutek mechanicznej podatności granitów na procesy sztucznego szczelinowania, wysoką produkcję ciepła radiogenicznego, współczesną aktywność tektoniczną oraz znaczną miąższość plutonu. Prezentowany, hipotetyczny model strukturalno-termiczny uwzględniający sposób i drogi migrujących płynów pokazuje przestrzenny rozkład wgłębnych temperatur w obrębie plutonu. Umożliwia to lokalizację stref wysokich temperatur położonych względnie płytko, a zatem optymalnych dla efektywnego zastosowania technologii HDR. W tym kontekście, strefa plutonu w rejonie Szklarskiej Poręby oraz jego część NE przedstawiają się korzystniej niż strefa centralna w rejonie Cieplic, gdzie przeprowadzone modelowanie wskazuje temperatury znacznie niższe (np. w strefie Szklarskiej Poręby na głębokości 5000 m temperatury około 185°C natomiast w strefie Cieplic około 140°C).
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule opisano warunki wymiany ciepła w procesie termicznego usuwania śniegu i odladzania powierzchni estakad. Zwrócono uwagę na zasadność wykorzystania do tego celu energii odnawialnej i odpadowej. W tym aspekcie szczególnie interesujące wydaje się wykorzystanie energii geotermalnej. Wskazano na doświadczenia światowe w wykorzystaniu tego rodzaju instalacji. W warunkach klimatycznych zbliżonych do polskich jednostkowa moc cieplna instalacji zimowego utrzymania powierzchni mostów i estakad wynosi 300÷750 W/m2. W artykule wielkość tą oszacowano na ok. 420 do 670 W/m2 w warunkach intensywności opadów śniegu wynoszących 1 kg/(m2·h). Wskazano na zasadność stosowania izolacji cieplnej spodu ogrzewanego obiektu, która znacząco ogranicza zapotrzebowanie na moc cieplną instalacji i obniża wymaganą temperaturę w ogrzewanej strefie. Oszacowano, że wymagana temperatura w tej strefie wynosi ok. 38 °C w warunkach, gdy stosowana jest izolacja cieplna, i ok. 61°C w wariancie bez izolacji spodu estakady.
EN
The article describes the conditions of heat exchange in the process of thermal snow removal and de-icing of flyover surfaces. Attention was drawn to the advisability of using renewable and waste energy for this purpose. In this respect, it seems to be particularly interesting to use the geothermal energy. In the paper, the experience of the world in using this type of installation has been underlined. Under the climatic conditions similar to the Polish, unitary thermal power for winter main-tenance of bridge and flyover surfaces is 300 750 W/m2. In the article, this quantity was estimated to be approx. 420 to 670 W/m2 for intensity of snowfall amounting to 1 kg /(m2·h). The advisability of the use of thermal insulation underside of the heated object is pointed out, which significantly reduces the need for thermal power of the installation, and decreases required temperature in a heated area. It has been estimated that the required temperature in this zone is approx. 38° C in the case of insulation used and approx. 61° C for a non insulated bottom of the flyover.
W artykule przedstawiono elementy budowy geologicznej i hydrogeologicznej Karpat Wschodnich w aspekcie praktycznych możliwości wykorzystania zbiorników wód geotermalnych ze szczególnym uwzględnieniem rejonu Jasła. Ze względu na spodziewane niewielkie wydajności ujęć, zbiorniki te mogą mieć znaczenie głównie lokalne. Analizowane dane pochodziły z wierceń poszukiwawczych prowadzonych najczęściej w celu rozpoznawania i eksploatacji złóż bituminów. Na przykładzie strefy złożowej „Roztoki” w rejonie Jasła wykazano potencjalną możliwość eksploatacji wód geotermalnych po rekonstrukcji jednego ze zlikwidowanych otworów poszukiwawczych. Bazując na danych PGNiG – Oddział w Sanoku, przeanalizowano informacje o występujących tam horyzontach wodonośnych oraz wskazano na możliwości zagospodarowania tamtejszych zasobów wód geotermalnych. Dokonano wstępnej wielowariantowej analizy energetycznej, ekonomicznej i ekologicznej potencjalnego złoża geotermalnego oraz wytypowano do rekonstrukcji otwór S-11, który stanowiłby podstawową część przyszłego systemu technologicznego.
EN
The article presents the elements of the geological and hydrogeological conditions of Eastern Carpathians in terms of the practical possibilities of using geothermal water reservoirs for a particular focus on the area Jasło. Due to the expected low yield, the reservoirs may be relevant mainly local. The analyzed data derived mainly from exploration drillings conducted in order to the exploration and exploitation of bitumen. By example of reservoir zone „Roztoki” near Jasło it was demonstrated a potential for exploitation of geothermal waters after reconstruction of one of the abandoned exploration wells. Based on the data of PGNiG – Sanok, the analysis occurring horizons was made and pointed out the possibility of utilizing the local resources of geothermal waters. The initial multivariante analysis of energy, economic and environmental potential of geothermal resources were made. Also pointed-out to reconstruction the well S-11, which would constitute a fundamental part of the future technological system.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono studium oceny możliwości wykorzystania energii geotermalnej w obszarze znajdującym się na granicy zapadliska przedkarpackiego i Karpat fliszowych w rejonie Tarnowa. Analizę tą wykonano na podstawie rozpoznania lokalnej budowy geologicznej i występujących tutaj warunków hydrogeotermalnych. Wynikiem było określenie potencjalnych zasobów energetycznych oraz wskazanie optymalnej technologii wykorzystania występujących tutaj wód.
EN
The paper presents a validation study of the possibilities of using geothermal energy in the Fore-and-Flysch Carpathian border region of Tarnów. The analysis was performed on the basis of the recognition of local geological and hydro-geothermal conditions found here. The result was the designation of potential energy resources and identification of the optimum technology for using the waters existing here.
The fast-growing discipline in the field of geothermal research is the prospecting for geological structures useful for HDR (Hot Dry Rock) or EGS (Enhanced Geothermal Systems) technologies. In Poland, an interesting area for such research is the Sudetes, particularly the Karkonosze Mts. pluton and Fore-Sudetic Block. The article presents issues of scientific projects prepared in the Division of Renewable Energy of Mineral and Energy Economy Research, Institute of the Polish Academy of Sciences in Kraków, related to the recognition of geothermal conditions of the Sudetic region. On the background of global research, these projects demonstrate an innovative character mainly by targeting research on the analysis of tectonics and volcanism of the Sudetes as important factors of the presence of local positive thermal anomalies. Implementation of the afore-mentioned projects would create the possibility of extending still modest knowledge of the deep geological structure of the Sudetic area.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono ocenę opłacalności akumulacji ciepła w rozległym systemie przesyłowym, gdzie akumulowane ciepło pochodziło z nośnika odnawialnego, współpracującego ze źródłem konwencjonalnym w ramach hybrydowego systemu energetycznego. W obliczeniach uwzględniono straty przesyłania ciepła oraz opory przepływu spowodowane zmianą strumienia czynnika i jego temperatury. Otrzymane wyniki potwierdzają ekonomiczną i energetyczną opłacalność realizacji przedmiotowego zadania. Niezależnie od znaczących strat ciepła w czasie przepływu płynu roboczego w rurociągach przesyłowych, praktyczne wykorzystanie akumulacji wydaje się uzasadnione w przypadku pozyskiwania ciepła z niektórych źródeł odnawialnych lub ciepła odpadowego.
EN
Assessement of the cost-effectiveness of the accumulation of heat in a large transmission system were estimated. Accumulated heat derived from renewable media cooperating with conventional sources within the same hybrid energy system. The calculations take into account heat losses during the transmission and pressure drop due to the change fluid flow rate and it's temperature. The results confirm the possibilities of cost-effectiveness of implementation of tasks. In spite of considerable heat losses occurring during the flow of the working fluid in pipelines, use of the positive results obtained in the use of the analyzed process seems to be reasonable in the case of obtaining energy from renewable sources and certain waste energy.)
According global terminology Poland is characterized by low-temperature geothermal resources usually named as low enthalpy resources. They are connected mostly with the Mesozoic sedimentary formations with temperatures of waters do not exceed 100 stopni C. In the paper the estimation of thermodynamic parameters of Polish geothermal fields in comparison with selected global resources was presented according using terminology. Geothermal resources were classified with reference to their temperatures, specific enthalpy and specific exergy. The analysis states that the exergy define the quality of the energy content of a geothermal fluid better than the temperatures and enthalpy criterions.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł omawia wyniki badań geologicznych prowadzonych w rejonie Warszawy w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku w kontekście możliwości wykorzystania w tym terenie zasobów wód termalnych. Przedstawione informacje oraz prognozowane parametry hydrogeotermalne występujących tutaj zbiorników wód podziemnych pozwalają na ocenę wydajności i temperatury wód, a tym samym umożliwiają dokonanie wstępnego oszacowania potencjalnej mocy termicznej i sposobu wykorzystania energii geotermalnej.
EN
The paper presents results of geological researches in vicinity of Warsaw city, leading in 70's last century for assessment of possibilities of thermal waters utilization. Presented data and hydrothermal parameters of occuring aquifers make possible to estimate yields, temperature of thermal waters, potential heat power and the ways of using of geothermal energy.
W artykule przedstawiono analizę warunków geologicznych, hydrogeologicznych i istniejących danych otworowych rejonu miasta Kielce. Celem analizy była ocena potencjalnych możliwości występowania wód termalnych pod kątem gospodarczego wykorzystania. Analizy pozwoliły wytypować obszary, w których mogą występować wody termalne. Najbardziej perspektywiczne są rozpoznane kompleksy dewońskie, w których wody podziemne mają temperaturę do 20 stopni Celsjusza i mogą być wykorzystane jako nośnik energii za pomocą pomp ciepła. Wody o wyższej temperaturze rzędu 60 stopni Celsjusza nie zostały potwierdzone otworami. Badania wykazały, że istnieje pewna szansa ich występowania w północnej części miasta, gdzie związane są z prawdopodobnymi głębokimi strefami uskokowymi, z którymi przypuszczalnie wiążą się rozległe obszary szczelin i spękań. Zastrzega się jednakże, że obecność tych stref i wód wymaga potwierdzenia głębokimi wierceniami.
EN
The paper discuss geological and hydrogeological conditions and well data from the Kielce region. The purpose of analysis was to evaluate the possibility of occurrence of thermal waters taking into account commercial uses. Research indicates prospective areas for thermal waters occurrence. In the most prospective Devonian horizon ground water temperature reaches 20 degrees of Celsius and the water can be used as an energy source by using heat pumps. Waters with higher temperatures of around 60 degrees of Celsius have not been confirmed by wells in the area, however research had proven it possible occurrence in the north part of the Kielce city where they are connected with deep tectonic areas. Their possible presence is probably associated with the vast, deep zones of fissures and fractures. However, the presence of higher temperature thermal waters in the area should be confirmed by deep drillings.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Badania przeprowadzone w rejonie Skierniewic na obszarze testowym Łowicz-Kompina miały na celu opracowanie zintegrowanej metodyki prac sejsmo-magnetotellurycznych dla rozpoznania budowy geologicznej i warunków hydrogeotermalnych w tym rejonie, a zwłaszcza występującego tu systemu szczelin w sąsiedztwie otworu Kompina-2. Otwór Kompina-2 został wybrany ze względu na zarejestrowany silny samowypływ solanki o temperaturze przekraczającej 100°C z utworów dolnego triasu oraz ze względu na bliskie sąsiedztwo potencjalnego odbiorcy - miasta Łowicz - zainteresowanego zagospodarowaniem energii geotermalnej. Przedstawiona testowana metodyka jest przewidywana do badania zbiorników geotermalnych o niskiej i średniej entlapi, występujących w szczelinowatych i porowatych formacjach osadowych kredy, jury i triasu, w celu wskazania optymalnej lokalizacji otworów geotermalnych.
EN
This study was performed on a testing ground referred to as Łowicz-Kompina near the town of Skierniewice in central Poland. The objective of research activities was to develop an integrated seismo-magnetotelluric methodology for geological and hydrogeothermal research on a system of fractures near the Kompina-2 well. The well was chosen because it is close to the town of Łowicz, a potential recipient of geothermal energy, and because of a high out flow of brine with a temperature of more than 100°C from Lower Triassic beds was recorded in the area. The methodology tested was designed to investigate geothermal aquifers with low or medium enthalpy in fractured or porous Cretaceous, Jurassic or Triassic sediment in order to optimise the location of geothermal wells.
Opisano zjawiska zachodzące podczas odkształcenia na ciepło i odbudowy mikrostruktury stali niestopowych 04J, C55 i C90U. Zawartość węgła w badanych stalach była zróżnicowana i wynosiła odpowiednio 0,03,0,5,0,9%. Badania struktury przeprowadzone za pomocą mikroskopu świetlnego oraz transmisyjnego mikroskopu elektronowego umożliwiły znalezienie zasadniczych różnic w mechanizmie mięknięcia tych stali. Znacząca zawartość cementytu w stalach C55 i C90U powoduje przesunięcie procesu rekrystalizacji dynamicznej w kierunku wyższych temperatur. Wyniki stanowią wkład w skuteczne przewidywanie zmian mikrostruktury stali niestopowych podczas i po odkształceniu na ciepło. Poszerzają możliwości projektowania procesów kształtowania tych stali w podwyższonych temperaturach.
EN
The paper describes processes occurring during warm working of the non-alloyed steels 04J, C55 and C90U. The carbon content in the steels ranged from 0.03 % to 0.9 %. Observations of the microstructures by means of light microscope and transmission electron microscope (thin foils technique) made possible to find out basic differences in softening mechanism occurring in the steels investigated. It has been found that essential role in softening processes play dynamic recovery and recrystallization. It was also shown that high cementite content in the C55 and C90U steels makes dynamic recrystallization difficult. The results obtained allow to predict microstructure changes occurring during warm working and facilitate planning of deformation processes.
Praca przedstawia przegląd najważniejszych poglądów na temat mikrostruktury tzw. białej warstwy (białej strefy) uzyskiwanej w szczególności w wyniku skrawania twardych stali a także w wyniku innych procesów powodujących znaczne, dynamiczne odkształcenia i związany z nimi efekt cieplny. Przedstawiono też wybrane wyniki badań własnych na ten temat. Pomimo iż występują różnice poglądów odnośnie mikrostruktury tej warstwy, wskazano istotne wspólne cechy warstw utworzonych w wyniku różnych procesów, takie jak wysoka twardość i kruchość oraz zwiększona odporność na działanie czynników chemicznych.
EN
The paper presents the most widespread opinions on the microstructure of so called white layer (white area) produced as a result of machining of hard steels as well as other processes yielding high dynamic deformations and the accompanying thermal effect. Some results of the performed investigations are also presented. Despite of the differences in views on the white layer microstructure, common features of the layers produced by various processes have been pointed out, such as high hardness, brittleness and improved chemical resistance.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono niektóre wyniki badań technologicznej warstwy wierzchniej (TWW) stali stopowych ŁH15 i WNL po laserowym hartowaniu przetopieniowym oraz równoczesnym z hartowaniem procesem toczenia części TWW. Podano wyniki wpływu mocy wiązki laserowej na parametry struktury geometrycznej powierzchni hartowanych i głębokość strefy zahartowanej. Porównano chropowatość oraz makro- i mikrostrukturę TWW stali oraz ich mezotwardość po hartowaniu i toczeniu.
EN
In the paper is presented some results of research into technological surface layer (TWW) of the 100Cr6 and 55NiCrMoV steels after remelting hardening as well as simultaneous hardening of TWW by CO2 laser and turning in order to decrease surface roughness after hardening. Has been shown results of influence of laser beam power on roughness parameters of hardened surface as well as depth of hardened layer of investigated alloy steels. Geometrical and physical properties of TWW (roughness, macro- and microstructure, mezohardness) of hybrid machined steels were compared to appropriate properties of TWW after hardening. It has been affirmed that hybrid machining of TWW shorten machining time, decreases of machined surface roughness several times compared to hardened surface as well as causes arising of more thin white layer in macrostructure than in conventional (sequence) machining case.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy wykazano możliwości ujęcia i gospodarczego wykorzystania wód termalnych z horyzontów złożowych w obszarze miasta Krakowa. Rozpoznane zbiorniki wodonośne wykazują temperatury osiągające 20—40°C. Najmniej ryzykowne jest zagospodarowanie horyzontów dewonu i jury występujących we wschodniej części miasta. Wykazano, że najbardziej celowym byłoby zagospodarowanie energii i wód do celów rekreacyjnych w kąpieliskach termalne. Wyniki analiz przedstawiono w zestawieniach kosztów produkcji jednostki energii umożliwiając wybór rozwiązania optymalnego i podjęcie decyzji o charakterze komercyjnym.
EN
The possibility of economical utilization of thermal water connected with water bearing horizons in the Cracow region are pointed out in the paper. Water in identified aquifers has temperature from 20°C up to 40°C. Utilization of the Devonian and Jurassic aquifers in the Eastern part of the city is connected with the smallest risk. Itwas pointed out that the utilization of water and energy for recreation purposes in outdoor thermal swimming pools is most advisable. As the results of analyses the forecasting energy production costs are showed. It will enable the most optimal solution and make a commercial decision.
W pracy wyznaczono zależności między wielkością naprężenia uplastyczniającego a temperaturą odkształcenia stali 04J, C55 i C90U podczas spęczania próbek Rastiegajewa. Stwierdzono wyraźne obniżenie oporu plastycznego w badanych stalach, które występuje w temperaturze 850°C dla stali 04J i w temperaturach 720¸730°C dla stali C55 i C90U. Zauważono, że im wyższa zawartość węgla w stali tym obniżenie oporu plastycznego jest mniej wyraźne. Stwierdzono, że istotną przyczyną obserwowanych zmian oporu plastycznego są procesy zdrowienia dynamicznego i rekrystalizacji dynamicznej ferrytu.
EN
Plastifying stress as function of deformation temperature for low carbon ferritic steel (0,04C), medium-carbon C55 steel and pearlitic steel C90U has been determined during upsetting of Rastigaevs' samples. A distinct drop of plastic resistance was found at the temperature 850°C for 04J steel and at the temperature 720¸730°C for C55 and C90U steels. This drop was more evident for the low carbon steel. It was concluded that dynamic recovery and dynamic recrystallization occurring in ferrite during plastic deformation are responsible for the observed drop of plastic resistance.
Przeprowadzono badania stali niskowęglowej (żelazo Armco) poddanej odkształceniu na ciepło w zakresie minimum oporu plastycznego. Minimum to stwierdzono w zakresie 825-850°C, natomiast podwyższenie temperatury odkształcenia do 900°C, w której ferryt już praktycznie nie występuje i stal posiada strukturę austenityczną, zwiększa opór plastyczny. Minimum oporu plastycznego przypada na temperatury odkształcenia, przy których zachodzi niemal pełna rekrystalizacja dynamiczna, zaś ilość austenitu w temperaturze odkształcenia nie jest na tyle duża, by znacząco wpłynąć na naprężenie uplastyczniające. Badania wykazały, że odkształcenie w zakresie minimum oporu plastycznego łączy się z wyraźnym rozdrobnieniem ziaren spowodowanym dynamiczną rekrystalizacją.
EN
The low carbon steel (Armco iron) warm-worked in the range of deformation resistance minimum has been investigated. The minimum was found in the temperature range of 825 - 850°C, however, rising the deformation temperature up to 900 °C when ferrite practically disappears, leads to deformation resistance increase. It has been shown that deformation in the range of deformation resistance results in grain refinement due to dynamic recrystallization. Deformation resistance minimum appears when the steel is deformed in the temperature range leading to practically complete dynamic recrystallization and there is not enough austenite to increase significantly the plastic stress.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.