Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zabytki na podłożu papierowym jako środowisko życia owadów

Karbowska-Berent J.

Przegląd Papierniczy

|

2016

|

R. 72, nr 2

126--130

PL

Owady stanowią dla dziedzictwa kulturowego na podłożu papierowym znaczące zagrożenie, podobnie jak mikroorganizmy. W artykule omówiono charakterystykę zniszczeń w tej grupie zabytków powodowanych przez owady oraz najistotniejsze dane o ich rozwoju. W zabytkowych księgozbiorach lub zasobach archiwalnych znajdują się liczne obiekty, w których widoczne są korytarze wydrążone przez larwy chrząszczy uznawanych jako typowe szkodniki magazynów z produktami spożywczymi: żywiaka chlebowca Stegobium paniceum, pustosza wypuklaka Niptus hololeucus lub pustosza kradnika Ptinus fur. Niekiedy papierowy blok książek niszczą larwy chrząszczy zazwyczaj żerujących w drewnie: kołatka domowego Anobium punctatum lub tykotka pstrego Xestobium rufovillosum. Wieloletnie żerowanie larw wymienionych owadów może doprowadzić dawne książki i archiwalia do prawie całkowitego zniszczenia, jednak obecnie rzadko już spotyka się aktywne żerowiska tych chrząszczy. Inne zagrożenie dla obiektów papierowych stanowi rybik cukrowy - pospolity owad bezskrzydły, wszystkożerny, występujący często w łazienkach. W zawilgoconych książkach można spotkać psotniki należące do gryzków. Nie powodują one uszkodzeń papieru, ponieważ żywią się strzępkami grzybni, natomiast ich obecność wskazuje na zawilgocenie zbioru i zagrożenie atakiem grzybów strzępkowych.

EN

As is the case with microorganisms, insects constitute a significant threat to paper-based cultural heritage items. In historic book or archival collections there are numerous items where tunnels bored by beetles’ larvae known as typical grocery warehouse pests, such as drugstore beetle (Stegobium paniceum), golden spider beetle (Niptus hololeucus) or whitemarked spider beetle (Ptinus fur) are visible. Occasionally, larvae of wood-boring beetles of furniture beetle (Anobium punctatum) or deathwatch beetle (Xestobium rufovillosum) which commonly feed upon wood destroy paper book block. A long-term feeding of larvae can lead to almost complete damage of old books and archives, however, nowadays active feeding grounds of these beetles are seldom encountered. Another hazard to paper objects is posed by silverfish (Lepisma saccharina) a common wingless, omnivorous insect frequently encountered in the bathrooms. In moistened books also booklice belonging to Psocoptera can be found. They do not cause paper damage because they feed on fungal hyphae, however, their presence indicates moistening of collection and risk of attack of filamentous fungi.

2

Ochrona zabytków na podłożu papierowym przed mikroorganizmami i owadami

Karbowska-Berent J.

Przegląd Papierniczy

|

2016

|

R. 72, nr 6

385--390

PL

Ochrona zabytków na podłożu papierowym przed biodeterioracją polega przede wszystkim na zapewnieniu prawidłowych warunków ich przechowywania, a w szczególności odpowiedniego mikroklimatu (RH 35-50%, 14-18°C, częstotliwość wentylacji: 0,2 wymiany na godzinę, częstotliwość cyrkulacji powietrza: 2 wymiany na godzinę) oraz porządku i czystości w magazynach. Konieczna jest troska o stan techniczny budynku i eliminacja źródeł jego zawilgocenia. Odkurzanie zbiorów powinno odbywać się co 5 lat przy użyciu odkurzaczy z filtrami HEPA. Stężenia aerozoli grzybowych w magazynach książek lub archiwaliów nie powinny przekraczać 200 jtk/m3. W artykule podane są metody oceny aktywności mikroorganizmów i żerowisk owadów oraz aktualnie polecane sposoby walki z nimi, takie jak stosowanie atmosfer ubogich w tlen, pułapki monitorujące, liofilizacja i in.

EN

The protection of paper-based cultural heritage against biodeterioration consists mainly in providing proper conditions of preservation, especially appropriate microclimate (RH 35-50%, 14-18°C, ventilation rate: 0,2 air change per hour, air circulation rate: 2 changes per hour) as well as order and cleanliness in repositories. The attention should be given to the technical state of the building and to elimination of the sources of its humidification. The cleaning of the collections should be held every 5 years using vacuum cleaners with HEPA filters. The concentration of fungal aerosols in the repositories preserving books and archives should not exceed 200 cfu/m3. The article presents methods of estimation of the microorganisms’ and insects’ activity as well as currently recommended procedures of fighting against them, such as anoxia, insect monitoring traps, freeze-drying and others.

3

Zabytki na podłożu papierowym jako środowisko życia mikroorganizmów

Karbowska-Berent J.

Przegląd Papierniczy

|

2015

|

R. 71, nr 12

679--683

PL

Papier stanowiący podłoże dla pisma, druku lub obrazu w zabytkowych książkach, archiwaliach i dziełach sztuki jest wrażliwy na atak grzybów i bakterii, jeśli zawiera więcej niż 8% wody. Mikroorganizmy niszczące papier pochodzą głównie z gleby, z której są podrywane przez ruchy powietrza, a następnie unoszone w powietrzu w postaci tzw. bioaerozolu. Cząstki bioaerozolu z mikroorganizmami mogą wnikać do wnętrza magazynów bibliotecznych, archiwalnych lub muzealnych i opadać na zbiory jako kurz. W razie zawilgocenia zbiorów zarodniki grzybów i przetrwalniki bakterii zaczynają rozwijać się, tworząc kolonie i powodując zniszczenia papierowego podłoża zabytków poprzez wydzielanie enzymów, w tym celulaz, i związków barwnych, powodujących zaplamienia. W zaawansowanym stadium destrukcji papier staje się cieńszy, powstają ubytki, niekiedy resztki kartek kruszą się lub sklejają.

EN

Paper which constitutes a support for writing, printing or painting in historic books, archives and works of art is susceptible to the attack of fungi and bacteria when it contains more than 8% water. Microorganisms deteriorating paper originate from soil, from which they are lifted by air movements and then carried away in the air in the form of a bioaerosol. The particles of bioaerosol carrying the microorganisms are able to penetrate the interiors of store-rooms in libraries, archives and museums and accumulate on collections as dust. In case of moistening of collections fungal and bacterial spores start to develop colonies leading to deterioration of paper support through the excretion of enzymes, including celulases, and colourful compounds, which cause stains. At an advanced stage of destruction paper becomes thinner, defects in paper are visible and sometimes the scraps of pages crumble or are stuck together.

4

Proste testy chemiczne stużące do wykrywania tiosiarczanu sodu w papierach fotograficznych

Kozielec T., Karbowska-Berent J.

Przegląd Papierniczy

|

2015

|

R. 71, nr 10

585--589

PL

W artykule omówiono możliwości zastosowania prostych testów chemicznych w celu wykrycia pozostałości tiosiarczanu sodu (utrwalacza) w papierach fotograficznych. Pozostałość utrwalacza jest niebezpieczna dla trwałości odbitek fotograficznych. W ramach badań przetestowano skuteczność: nadmanganianu potasu, chlorku żelaza i azotanu srebra. Wykazały one różną efektywność na próbkach papierów testowych. Za najbardziej efektywny odczynnik uznano azotan srebra.

EN

Possibilities of application of simple chemical tests to determine remains of fixer (sodium thiosulphite) in photographic papers presented. The fixer remains is very harmful for the pergmanence of photographic prints. Efficacy of application of potassium permanganate, ferric chloride and silver nitrate were tested within the project. They indicated different effectiveness on paper samples and the silver nitrate estimated the most effective.